Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taksim Gezi Parkı (Taksim Gezisi olarak da bilinir), İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.
| Taksim Gezi Parkı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tür | Kentsel (İstanbul) |
| Konum |  Beyoğlu, İstanbul |
| Koordinatlar | 41°02′18″K 28°59′13″D / 41.03833°K 28.98694°D |
| Yüzölçümü | 38.000 m² |
| Açılış | 1943 |
| Sahibi | İhtilaflı Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı |
| İşletmeci | İstanbul Büyükşehir Belediyesi |
Tarihçe
Osmanlı dönemi
Bugünkü Gezi Parkı'nın bir bölümünden başlayarak Harbiye'ye doğru ilerleyen bir arazi, 16. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman'ın aşçısı Manuk Karaseferyan aracılığıyla Ermeni cemaatine mezar yeri olarak tahsis edilmişti. Pangaltı Ermeni Mezarlığı veya diğer adıyla Surp Agop Ermeni Mezarlığı, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında artan Türk milliyetçiliği ve Ermeni karşıtlığı sebebiyle Türk hükûmeti yetkilileri ve belediyeler tarafından hedef alındı. 1872'de belediye mezarlığa el koymak istese de Sultan Abdülaziz arazinin Ermeni cemaatine ait olduğunu gerekçe göstererek bunu reddetti. Ardından 1912'de mezarlığın bir kısmı yol genişletmek için belediye tarafından Ermeni cemaatinden satın alındı.
Topçu Kışlası
Gezi Parkı'nın ön kısmına 1806 yılında Halil Paşa Topçu Kışlası adıyla Rus ve Hint mimarisinden izler taşıyan ana gövdesi iki katlı, soğan kubbeli ve kule görünümlü, köşeleri ise üç katlı olan bir topçu kışlası yapıldı. Kışla binası 31 Mart Olayları'nda (1909) isyancıların karargâhı oldu. Hareket ordusunun müdahalesiyle sona eren olaylar sırasında kışla top atışına tutularak ayaklanma bastırıldı.
Beyoğlu'nun giderek Şişli yönüne doğru gelişmesiyle şehir içinde kalan ve işlevini kaybetmeye başlayan Taksim Kışlası, 1922 yılında içindeki alana tahtadan tribünlerin inşa edilmesiyle Taksim Stadı adıyla stadyuma çevrildi. Türkiye millî futbol takımı ilk resmî futbol maçını Romanya ile, Gezi Parkı'nın bugün bulunduğu, bu statta 26 Ekim 1923'te oynadı ve maç 2-2 berabere sonuçlandı.
Cumhuriyet dönemi
1930'larda süren çeşitli davaların ardından sonunda 1939'da Türk hükûmeti mezarlığı istimlak etti. Bu bölgedeki Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi yıkıldı, mezartaşlarının birçoğu Gezi Parkı'nın merdivenlerinin yapımında kullanıldı.
Şehircilik uzmanı Henri Prost imar planını hazırlarken, Dolmabahçe'den Nişantaşı'na yükselen Kadırgalar Vadisi'ni (Harbiye Kongre Vadisi) büyük bir park haline getirme planı dahilinde, Taksim Gezisi'ni de yetkililere önerdi. İnönü Stadyumu'nun inşaatının başlamasıyla işlevini kaybeden stadyum ve harâbe hâlindeki kışlanın, 1940 yılında dönemin İstanbul Valisi Lütfi Kırdar tarafından, Henri Prost'un hazırladığı imar planı çerçevesinde istimlak edilerek yıktırılmasından sonra, İstanbul'un Cumhuriyet döneminde yapılan ilk parkı oldu. Mermer parmaklıklı mermer merdivenler, Boğaziçi'ne bakan oturma mekanları, banklar, çim sahaları, Gezi'yi halkın sık sık gelip dolaştığı bir yer hâline getirdi. Parkın merdivenlerinin yapımında, o yıllarda yıkılan Pangaltı Ermeni Mezarlığı'nda yer alan bazı mezar taşları da kullanıldı.
1944'te Taksim Gezisi'nin Taksim Meydanı'na bakan ön (güney) kısmına, dönemin cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün at üzerindeki heykelinin kaidesi inşa edildi ancak heykel hiçbir zaman dikilmedi. 1950'de Demokrat Parti iktidara geldikten sonra da, atlı heykel uzun süre bir depoda bekletildi, sonunda kaide söktürüldü, heykel bu parka değil, Maçka'daki Taşlık Parkı'na dikildi. Taksim Gezi Parkı uzun bir süre "İnönü Gezisi" olarak adlandırıldı.
Kışlanın yıkılması sonrası, çevrede yapılan otellere tahsis edilen alanlar ve düzenlemeler ile parkın kapladığı alan zaman içinde küçüldü. Buna rağmen İstanbul'un merkezinde önemli bir dinlenme alanı oldu ve sık sık düzenlemelerle görünümü değişti. 38.000 m² yüzölçümüne sahip olan Taksim Gezisi, 1991-92 arasında revizyondan geçirildi; dikdörtgen planlı parkın ortasına fıskiyeli büyük bir havuz inşa edildi.
Gezi Parkı'nın kuzeyinde, eskiden Taksim Bahçesi ve Taksim Belediye Gazinosu'nun bulunduğu yerde halen Ceylan Intercontinental Oteli vardır. Asker Ocağı Caddesi'nin karşı tarafında ise ve Hyatt Regency Otelleri yer alır. 1967 yılında Gezi Parkı'nın altına Cumhuriyet Caddesi tarafına, kot farkından yararlanılarak dükkânlar ve bir dizi kapalı mekan inşa edildi. 2013 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin başlattığı Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında buradaki mekanlar yıkıldı.
Gezi Parkı protestoları
28 Mayıs 2013'ün sabah saatlerinde, Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında Taksim Gezi Parkı'nın bir duvarının yıkılmaya başlanması ve bazı ağaçların sökülmesi üzerine başlayan ve polis tarafından müdahaleye uğrayan protesto gösterileridir. Ardından hükûmetin politikalarına karşı ülke genelinde protesto gösterilerine dönüşmüştür. Kolluk kuvvetlerinin tazyikli su ve gaz bombası ile gerçekleştirdikleri müdahaleler sonucunda Hatay'da Abdullah Cömert ve Ahmet Atakan, Ankara'da Ethem Sarısülük, İstanbul'da Mehmet Ayvalıtaş, Berkin Elvan, Eskişehir'de Ali İsmail Korkmaz isimli vatandaşlar hayatlarını kaybederken, binlerce kişi de ağır ve hafif yaralandı. Ayrıca Mustafa Sarı adlı komiser köprüden alt geçide düştü ve kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.
Ayrıca bakınız
Resim galerisi
-
![image]()
Taksim Gezi Parkı (Mart 2013) -
![image]()
Taksim Gezi Parkı (Mart 2013) -
![image]()
Taksim Gezi Parkı (Mart 2013) -
![image]()
Taksim Gezi Parkı (Mart 2013) -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Taksim Gezi Parkı (Mart 2013) -
![image]()
2011 yılında yeniden inşa edilen Taksim Gezi Parkı'nın ile kesiştiği noktada yer almaktadır.
Bibliyografya
- Gökay, Bülent and Xypolia, Ilia (eds.) (2013) Reflections on Taksim -Gezi Park Protests in Turkey. Keele European Research Centre: Keele, UK.http://www.keele.ac.uk/journal-globalfaultlines/publications/geziReflections.pdf 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Taksim Gezi Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "Taksim Gezi Parkı'nın mülkiyeti, İBB'den alınarak Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfına devredildi". Sputnik Türkiye. 19 Mart 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2021.
- ^ "Devri yasaya aykırı bulundu: Gezi Parkı yeniden İBB'nin!". Cumhuriyet. 20 Mart 2024. 30 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024.
- ^ Nalcı, Tamar; Dağlıoğlu, Emre Can (5 Haziran 2013). "Gezi Parkı'nın yanı başındaki Ermeni mezarlığı". Agos. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2019.
- ^ İşte, İstanbul'a yakışır Gezi Parkı 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Milliyet, 3 Eylül 1992.
- ^ . Hye-Tert. 7 Temmuz 2008. 4 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2013.
- ^ Çetintaş, Burak (Aralık 2012). "İstanbul: Şehri yıkarak tarihe geçenler". NTV Tarih, 47. s. 65.
- ^ Faik Yaltırık, "Taksim Gezisi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c.7, s. 197-98, T.C. Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı, İstanbul, 1994. .
- ^ "Gezi Parkı'nda gece nöbeti". CNN Türk. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2013.
- ^ . 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taksim Gezi Parki Taksim Gezisi olarak da bilinir Istanbul un Beyoglu ilcesindeki sehir parkidir Taksim Meydani nin kuzeydogusunda Cumhuriyet Asker Ocagi ve Mete caddeleri arasinda yer almaktadir Taksim Gezi ParkiTurKentsel Istanbul KonumBeyoglu IstanbulKoordinatlar41 02 18 K 28 59 13 D 41 03833 K 28 98694 D 41 03833 28 98694Yuzolcumu38 000 m Acilis1943SahibiIhtilafli Sultan Beyazit Hani Veli Hazretleri Vakfi Istanbul Buyuksehir BelediyesiIsletmeciIstanbul Buyuksehir BelediyesiTarihceOsmanli donemi Bugunku Gezi Parki nin bir bolumunden baslayarak Harbiye ye dogru ilerleyen bir arazi 16 yuzyilda Kanuni Sultan Suleyman in ascisi Manuk Karaseferyan araciligiyla Ermeni cemaatine mezar yeri olarak tahsis edilmisti Pangalti Ermeni Mezarligi veya diger adiyla Surp Agop Ermeni Mezarligi 19 yuzyilin sonlarinda ve 20 yuzyilin baslarinda artan Turk milliyetciligi ve Ermeni karsitligi sebebiyle Turk hukumeti yetkilileri ve belediyeler tarafindan hedef alindi 1872 de belediye mezarliga el koymak istese de Sultan Abdulaziz arazinin Ermeni cemaatine ait oldugunu gerekce gostererek bunu reddetti Ardindan 1912 de mezarligin bir kismi yol genisletmek icin belediye tarafindan Ermeni cemaatinden satin alindi Topcu Kislasi Topcu Kislasi Gezi Parki nin on kismina 1806 yilinda Halil Pasa Topcu Kislasi adiyla Rus ve Hint mimarisinden izler tasiyan ana govdesi iki katli sogan kubbeli ve kule gorunumlu koseleri ise uc katli olan bir topcu kislasi yapildi Kisla binasi 31 Mart Olaylari nda 1909 isyancilarin karargahi oldu Hareket ordusunun mudahalesiyle sona eren olaylar sirasinda kisla top atisina tutularak ayaklanma bastirildi Beyoglu nun giderek Sisli yonune dogru gelismesiyle sehir icinde kalan ve islevini kaybetmeye baslayan Taksim Kislasi 1922 yilinda icindeki alana tahtadan tribunlerin insa edilmesiyle Taksim Stadi adiyla stadyuma cevrildi Turkiye milli futbol takimi ilk resmi futbol macini Romanya ile Gezi Parki nin bugun bulundugu bu statta 26 Ekim 1923 te oynadi ve mac 2 2 berabere sonuclandi Cumhuriyet donemi Gezi Parki nin yerlesim plani 1930 larda suren cesitli davalarin ardindan sonunda 1939 da Turk hukumeti mezarligi istimlak etti Bu bolgedeki Surp Krikor Lusavoric Kilisesi yikildi mezartaslarinin bircogu Gezi Parki nin merdivenlerinin yapiminda kullanildi Sehircilik uzmani Henri Prost imar planini hazirlarken Dolmabahce den Nisantasi na yukselen Kadirgalar Vadisi ni Harbiye Kongre Vadisi buyuk bir park haline getirme plani dahilinde Taksim Gezisi ni de yetkililere onerdi Inonu Stadyumu nun insaatinin baslamasiyla islevini kaybeden stadyum ve harabe halindeki kislanin 1940 yilinda donemin Istanbul Valisi Lutfi Kirdar tarafindan Henri Prost un hazirladigi imar plani cercevesinde istimlak edilerek yiktirilmasindan sonra Istanbul un Cumhuriyet doneminde yapilan ilk parki oldu Mermer parmaklikli mermer merdivenler Bogazici ne bakan oturma mekanlari banklar cim sahalari Gezi yi halkin sik sik gelip dolastigi bir yer haline getirdi Parkin merdivenlerinin yapiminda o yillarda yikilan Pangalti Ermeni Mezarligi nda yer alan bazi mezar taslari da kullanildi 1944 te Taksim Gezisi nin Taksim Meydani na bakan on guney kismina donemin cumhurbaskani Ismet Inonu nun at uzerindeki heykelinin kaidesi insa edildi ancak heykel hicbir zaman dikilmedi 1950 de Demokrat Parti iktidara geldikten sonra da atli heykel uzun sure bir depoda bekletildi sonunda kaide sokturuldu heykel bu parka degil Macka daki Taslik Parki na dikildi Taksim Gezi Parki uzun bir sure Inonu Gezisi olarak adlandirildi Kislanin yikilmasi sonrasi cevrede yapilan otellere tahsis edilen alanlar ve duzenlemeler ile parkin kapladigi alan zaman icinde kuculdu Buna ragmen Istanbul un merkezinde onemli bir dinlenme alani oldu ve sik sik duzenlemelerle gorunumu degisti 38 000 m yuzolcumune sahip olan Taksim Gezisi 1991 92 arasinda revizyondan gecirildi dikdortgen planli parkin ortasina fiskiyeli buyuk bir havuz insa edildi Gezi Parki nin kuzeyinde eskiden Taksim Bahcesi ve Taksim Belediye Gazinosu nun bulundugu yerde halen Ceylan Intercontinental Oteli vardir Asker Ocagi Caddesi nin karsi tarafinda ise ve Hyatt Regency Otelleri yer alir 1967 yilinda Gezi Parki nin altina Cumhuriyet Caddesi tarafina kot farkindan yararlanilarak dukkanlar ve bir dizi kapali mekan insa edildi 2013 yilinda Istanbul Buyuksehir Belediyesi nin baslattigi Taksim Yayalastirma Projesi kapsaminda buradaki mekanlar yikildi Gezi Parki protestolari Protestolar sirasinda Gezi Parki nda cekilmis bir fotograf 28 Mayis 2013 un sabah saatlerinde Taksim Yayalastirma Projesi kapsaminda Taksim Gezi Parki nin bir duvarinin yikilmaya baslanmasi ve bazi agaclarin sokulmesi uzerine baslayan ve polis tarafindan mudahaleye ugrayan protesto gosterileridir Ardindan hukumetin politikalarina karsi ulke genelinde protesto gosterilerine donusmustur Kolluk kuvvetlerinin tazyikli su ve gaz bombasi ile gerceklestirdikleri mudahaleler sonucunda Hatay da Abdullah Comert ve Ahmet Atakan Ankara da Ethem Sarisuluk Istanbul da Mehmet Ayvalitas Berkin Elvan Eskisehir de Ali Ismail Korkmaz isimli vatandaslar hayatlarini kaybederken binlerce kisi de agir ve hafif yaralandi Ayrica Mustafa Sari adli komiser kopruden alt gecide dustu ve kaldirildigi hastanede yasamini yitirdi Ayrica bakinizTaksim Meydani Talimhane Istiklal Caddesi Ataturk Kultur Merkezi Yenikapi Haciosman metro hattiResim galerisiTaksim Gezi Parki Mart 2013 Taksim Gezi Parki Mart 2013 Taksim Gezi Parki Mart 2013 Taksim Gezi Parki Mart 2013 Taksim Gezi Parki Mart 2013 2011 yilinda yeniden insa edilen Taksim Gezi Parki nin ile kesistigi noktada yer almaktadir BibliyografyaGokay Bulent and Xypolia Ilia eds 2013 Reflections on Taksim Gezi Park Protests in Turkey Keele European Research Centre Keele UK http www keele ac uk journal globalfaultlines publications geziReflections pdf 15 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaWikimedia Commons ta Taksim Gezi Parki ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Taksim Gezi Parki nin mulkiyeti IBB den alinarak Sultan Beyazit Hani Veli Hazretleri Vakfina devredildi Sputnik Turkiye 19 Mart 2021 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2021 Devri yasaya aykiri bulundu Gezi Parki yeniden IBB nin Cumhuriyet 20 Mart 2024 30 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2024 Nalci Tamar Daglioglu Emre Can 5 Haziran 2013 Gezi Parki nin yani basindaki Ermeni mezarligi Agos 29 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2019 Iste Istanbul a yakisir Gezi Parki 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet 3 Eylul 1992 Hye Tert 7 Temmuz 2008 4 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2013 Cetintas Burak Aralik 2012 Istanbul Sehri yikarak tarihe gecenler NTV Tarih 47 s 65 Faik Yaltirik Taksim Gezisi Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi c 7 s 197 98 T C Kultur Bakanligi ve Tarih Vakfi Istanbul 1994 ISBN 975 7306 00 2 Gezi Parki nda gece nobeti CNN Turk 5 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2013 6 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2013