Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Diktatör, Charlie Chaplin'in yönettiği ve başrolü Paulette Goddard ile paylaştığı, 1940, ABD yapımı politik komedi filmidir. Aynı zamanda Chaplin'in ilk sesli filmidir.
| The Great Dictator | |
 | |
| Yönetmen | Charles Chaplin |
|---|---|
| Yapımcı | Charles Chaplin |
| Senarist | Charles Chaplin |
| Oyuncular | Charles Chaplin Paulette Goddard Jack Oakie |
| Müzik | Charles Chaplin |
| Kurgu | Willard Nico |
| Stüdyo | |
| Dağıtıcı | United Artists |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 15 Ekim 1940, ABD |
| Süre | 124 dakika |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $2,000,000 |
Filmde Nazizm ve Chaplin tarafından canlandırılan Adolf Hitler oldukça sert bir şekilde eleştirilmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî olarak Nazi Almanyası ile hâlâ barış içinde olduğu ve savaşa henüz girmediği bir dönemde çekilen filmin, kendi dönemi içinde sıra dışı bir yeri vardır. Hitler ve emrindeki Nazilerin işgal ettikleri bölgelerde yaptıklarının henüz tam olarak açığa çıkmadığı bir dönemde, Chaplin yaptığı film ile Hitler'in Yahudi mallarını kamulaştırması, antisemitizm, faşizm konularını Nazileri yerden yere vurarak işlemiş; hatta filmde Nazileri beyinleri ve kalpleri makineden yapılma insanlar olarak tanımlamıştır.
Büyük Diktatör izleyiciler arasında da popülarite kazandı ve Chaplin'in ticari açıdan en başarılı filmi oldu. Modern eleştirmenler filme tarihsel olarak önemli bir film, şimdiye kadar yapılmış en büyük komedi filmlerinden biri ve önemli bir hiciv eseri gibi övgülerde bulundu.
Film ayrıca, yaklaşık 4 dakika süren bitiş konuşması ile ünlüdür.
Chaplin, 1964 tarihli otobiyografisinde, Nazi toplama kamplarının o zamanki dehşetinin gerçek boyutunu bilse filmi yapamayacağını belirtmiştir.
"Büyük Diktatör", 1997 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
Film, gösterime girdiği yıllarda Almanya'da yasaklanmıştır.
Konu
Chaplin bu filmde Adolf Hitler'in parodisi olan Adenoid Hynkel ve Yahudi bir berberi canlandırır. Yahudi berber I. Dünya Savaşı'nda Tomania (Almanya) ordusunda savaşır. Pek başarılı bir asker olmasa da Schultz (Reginald Gardiner) adlı bir subayın hayatını kurtarır; fakat geçirdikleri uçak kazasında hafızasını kaybeder ve yıllarca hastanede yatar. Bu nedenle de Tomania (Almanya)'nın değişen şartlarından, Tomania (Almanya)'nın başına geçen Adenoid Hynkel ve yönetiminin Yahudilere karşı başlattığı savaştan habersizdir. Bir gün hastaneden kaçıp evine geri döner fakat penceresine Jew (Yahudi) yazmak isteyen askerlere izin vermediğinden kavga çıkarır. Onlar tarafından öldürülecekken tesadüfen oradan geçen ve berbere hayat borcu olan Schultz tarafından kurtarılır; askerler de berberin yaşadığı gettoyu rahatsız etmeme emri alır. Gerçekleri öğrenen berber aynı yerde yaşadığı Hannah'a (Paulette Goddard) aşık olur.
Bu sırada Adenoid Hynkel (Adolf Hitler), Herring (Hermann Göring) ve propaganda bakanı Garbitsch (Goebbels) yardımı ile Yahudi mallarına el koymanın ve Avusturya'yı -hatta tüm dünyayı- işgal etmenin planlarını yapmakta ve etkileyici konuşmaları ile kalabalıkları etkilemeye devam etmektedir. Zengin bir Yahudi iş insanından ordu için para almaya çalışır; fakat bu olmayınca Yahudilere yönelik saldırılarını iyice artırır. Gettoda yaşam zorlaşmaya başlar. Hynkel kendisini eleştiren Schultz'u da hapse yollar. Schultz yolda kaçıp berberin olduğu yere sığınır. Ancak yapılan bir baskında Schultz ve berber tutuklanır, gettoda yaşayanların evleri -berber dükkânı dahil- yıkılır ve malları yağma edilir. Bu olaydan sonra Hannah ve beraberindekiler daha iyi bir yaşam umuduyla Avusturya'ya göç ederler.
Adenoid Hynkel, Bacteria (İtalya) ülkesinin diktatörü olan Benzini Napoloni'nin (Mussolini) Avusturya'yı kendisinden önce işgal ettiğini duyup deliye döner. Bu nedenle Napoloni'yi Tomania ordusunun görkemi ile ezmek ve onun Avusturya'yı kendisine bırakması sağlamak için Napaloni'yi Tomania'ya davet eder. Napolini gelir fakat Adenoid Hynkel'in onu ezmek için kullandığı psikolojik taktikler pek bir işe yaramaz, Napoloni Avusturya'dan vazgeçmez. Bunun üzerine Hynkel, Avusturya sınırına gizlice yığdığı askerî birliklerin başına geçmek için oraya tebdil-i kıyafet gitme kararı alır.
Tüm bunlar olurken Schultz ve berber toplama kampından kaçmayı başarır. Avusturya sınırına çok yakın olduklarından, en yakın Avusturya kasabasına ulaşıp peşlerindeki askerlerden kurtulmaya çalışırlar. Aslında ulaşmaya çalıştıkları yer, Tomania ordusunun gizlice oraya ulaşmaya çalışan Adenoid Hynkel'i beklediği yerdir. Berber, Hynkel'e çok benzediğinden askerler onu Hynkel sanır ve yanlışlıkla ordunun başına geçirirler. Ölüm korkusu içindeki Schultz ve berber durumu kabullenmek zorunda kalır. Aynı anda ordunun olduğu kasabaya ulaşmaya çalışan gerçek Adonoid Hynkel de hapisten kaçan berber sanılarak tutuklanır ve hapse atılır. Her şey önceden ayarlanmıştır ve berber ordunun başına geçer geçmez Avusturya işgali başlar. Tomania (Almanya)'nın askerleri Hannah ve ailesinin Avusturya'daki yeni çiftliğini basar ve her yeri yağma eder. Schultz ile birlikte Tomania'nın başkentine götürülen berber, büyük bir şaşkınlık ve gerginlik içindedir. Ondan Avusturya işgaline dair bir konuşma yapması beklenir. Berber ise bir cesaret örneği göstererek tüm dünyaya seslenen ve herkesi barışa çağıran şu konuşmayı yapar: Askerler! Zorbalara itaat etmeyin. Onlar sizi eziyor; düşüncelerinizi, hislerinizi ve hareketlerinizi planlıyor, sizi koyun yerine koyuyorlar. Sizi aç bırakıp, hayvan terbiye eder gibi şartlandırıp topun ağzına sürüyorlar. İnsanlıktan çıkmış, beyni ve kalbi makineleşmiş kişilere teslim olmayın. Sizde nefret yok, sevilmeyen kişiler nefret eder ancak. Askerler! Esirlik için değil, hürriyet için savaşın. Şöyle der Luka İncili'nin 17. bölümünde "Tanrının krallığı insanın içindedir" Bir kişiye, bir gruba değil, herkese açıktır. Siz insanlar, makineleri yaratacak güçtesiniz, mutluluğu yaratacak güçte. Bu güçle yaşamı hür ve güzel yapın, harika bir maceraya dönüştürün. Bu sırada Avusturya'da bir çiftlikte ağlamakta olan Hannah, radyodan sevgilisinin kendisine ve tüm insanlara seslenişini dinler ve umudunu kaybetmemeye karar verir.
Yapım
Jürgen Trimborn'un Nazi propagandası film yapımcısı Leni Riefenstahl biyografisine göre, hem Chaplin hem de Fransız film yapımcısı René Clair, New York Modern Sanat Müzesi'ndeki bir gösteride Riefenstahl'ın “İradenin Zaferi” filmini birlikte izlediler. Film yapımcısı Luis Buñuel, Clair'in filmin gücü karşısında dehşete düştüğünü ve bunun asla gösterilmemesi gerektiğini yoksa Batı'nın kaybolduğunu haykırdığını bildirdi. Öte yandan Chaplin, filme kahkalarla güldü. Bunu “Büyük Diktatör”ün birçok unsuruna ilham vermek için kullandı ve bu filmi defalarca izleyen Chaplin, bu sayede Hitler'in tavırlarını yakından taklit edebildi.
Trimborn, Chaplin'in Riefenstahl'ın filmini izledikten sonra Büyük Diktatör'ü çekmeye karar verdiğini öne sürmektedir. Hynkel'in filmin başlangıcına yakın, kulağa Almanca gibi gelen anlamsız bir konuşmayla yaptığı miting konuşması, Hitler'in hitabet tarzının bir karikatürüdür.
Film, Chaplin tarafından yönetilirken üvey kardeşi Wheeler Dryden yardımcı yönetmenliğini yaptı. Chaplin ayrıca filmin senaryosunu yazıp, yapımcılığını da üstlendi. Film, büyük ölçüde Charlie Chaplin Stüdyolarında ve Los Angeles çevresindeki diğer yerlerde çekildi. Ayrıntılı I. Dünya Savaşı sahneleri Laurel Canyon'da çekildi. Chaplin ve Meredith Willson filmin müziğini besteledi. Çekimler Eylül 1939'da başladı (tesadüfen Almanya'nın Polonya'yı işgal edip II. Dünya Savaşı'nı başlatmasından hemen sonra) ve altı ay sonra tamamlandı.
Chaplin, 1930'ların sonlarında Naziler tarafından Yahudilere yönelik artan şiddet ve baskıya değinmek istedi ve bu şiddetin büyüklüğü kendisine Avrupalı Yahudi arkadaşları ve diğer sanatçılar tarafından kişisel olarak aktarıldı. Nazi Almanyası'nın baskıcı doğası ve militarist eğilimleri o zamanlar iyi biliniyordu. 'in 1942 yılında yaptığı Olmak ya da Olmamak filmi benzer temaları ele aldı ve aynı zamanda yanlış bir Hitler figürü kullandı. Ancak Chaplin daha sonra Nazilerin suçlarının gerçek boyutunu bilseydi filmi yapmayacağını söyledi.Holokost'un dehşeti bilinir hale geldikten sonra, film yapımcıları, çağı hicvetmek için doğru açıyı ve tonu bulmak için yaklaşık 20 yıl uğraştılar.
Hitler ve Nazi Partisi'nin öne çıktığı dönemde, Chaplin uluslararası alanda popüler hale geliyordu. 1931'de Berlin'e yaptığı bir gezide hayranları izdiham yarattı ve bu durum Nazileri kızdırdı. Onun komedi tarzına kızarak, komedyeni (Chaplin Yahudi olmamasına rağmen) "iğrenç bir Yahudi akrobat" olarak tanımlayan Yahudiler Sana Bakıyor (1934) adlı bir kitap yayınladılar. Chaplin'in yakın bir arkadaşı olan Ivor Montagu, komedyene kitabın bir kopyasını gönderdiğini ve Chaplin'in Büyük Diktatör filmini yaparak buna karşı bir misilleme yapmaya karar verdiğine inandığını anlatıyor.
1930'larda karikatüristler ve komedyenler Hitler ve Chaplin'in benzer bıyıklara sahip olmalarına göndermelerde bulundular. Chaplin'in oğlu Charles Chaplin Jr., Babam, Charlie Chaplin adlı hatıratında, babasının Hitler ile arka plandaki benzerliklerine takılmış olduğunu anlatır; ikisi de Nisan 1889'da, dört gün arayla doğmuştu ve ikisi de yoksulluktan tepeye yükselmişlerdi.
Oyuncular
Getto
- Charlie Chaplin - Yahudi Berber
- Paulette Goddard - Hannah
- Maurice Moskovich - Mr. Jaeckel
- Emma Dunn - Mrs. Jaeckel
- Bernard Gorcey - Mr. Mann
- Paul Weigel - Mr. Agar
- Chester Conklin - Berber Dükkânındaki Müşteri
Saray
- Charlie Chaplin - Adenoid Hynkel (Tomania'nın Lideri)
- Jack Oakie - Benzino Napaloni (Bacteria'nın Lideri)
- Reginald Gardiner - Schultz
- Henry Daniell - Garbitsch (Hynkel'in Propaganda Bakanı)
- - Herring (Hynkel'in Savaş Bakanı)
- Grace Hayle - Bayan Napaloni (Benzino'nun Eşi)
- Carter DeHaven - Spook (Bacteria Elçisi)
- Leo White - Hynkel'in Berberi
- Nita Pike - Hynkel'in Sekreteri
Diğerleri
- Hank Mann - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
- Eddie Gribbon - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
- Richard Alexander - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
Müzik
Film müziği Meredith Willson tarafından yazıldı ve bestelendi, daha sonra 1957 müzikal komedi The Music Man'in besteci ve librettisti olarak tanındı:
[Chaplin] bir film müziğini alıp parçalara ayırıp tekrar bir araya getirip işte size hiç düşünemeyeceğiniz bazı sonuçlar elde ederdi - bir besteci asla düşünmezdi. Bunun hakkında kendinizi aldatmayın. Herhangi bir şeyde büyük olurdu - müzik, hukuk, bale dansı veya resim - ev, tabela veya portre. Ben Büyük Diktatör film müziği için ekran kredisi aldım, ama en iyi parçaları hepsi Chaplin'in fikirleriydi, örneğin ünlü balon dans sahnesinde Lohengrin "Prelude" kullanma fikri gibi.
Willson'a göre, Chaplin'in müşteriyi Brahms'ın Macar Dansı No. 5'i eşliğinde tıraş ettiği sahne, o gelmeden önce bir gramofon kaydı kullanılarak çekilmişti. Willson'ın görevi, müziği aksiyona uygun hale getirerek tam stüdyo orkestrasıyla yeniden kaydetmekti. Onlar bunu dikkatlice yapmayı planlamışlardı, genel fikri almak için sahneyi baştan sona geçirdikten sonra sekiz ölçü veya daha azını kaydetmeyi planlamışlardı. Chaplin, kullanılabilir bir şey olursa diye geçiş kaydını kaydetmeye karar verdi. Willson daha sonra, "aptal şans sayesinde her hareketi yakalamıştık ve bu sahnenin yapıldığı tek ve ilk 'alın' buydu, bitmiş görüntüde kullanılan buydu" diye yazdı.
James L. Neibaur, Chaplin'in kendi hayatıyla Hitler'in arasında not ettiği birçok paralelden birinin Wagner müziğine olan eğilimi olduğunu belirtmiştir. Chaplin'in Wagner'e olan ilgisi, yönetmenin film müziğini kullanımına dair çalışmalarda gözlemlenmiştir. Birçok yorumcu, Chaplin'in Hynkel'in dünya balonuyla dans ettiği sahnede Wagner'ın Lohengrin prelüdünü kullandığını belirtmiştir. Chaplin, sürgündeki Hannah'ın demokrasi ve özgürlüğü kutlayan Yahudi berberinin konuşmasını dinlediği son bölüme yaklaşıldığında Lohengrin prelüdünü tekrar kullanmıştır. Müzik diktatörün dansı sırasında kesilir, ancak berberin demokrasiye övgüsü sırasında doruğa ve tamamlanmaya ulaşır.
Bununla ilgili olarak, Lutz Peter Koepnick 2002'de şunları yazmıştır:
Wagner nasıl hem insan bireyselliğinin ilerlemeci bir vizyonunu vurgulamaya hem de mutlak egemenliğin faşist bir öngörüsünü vurgulamaya yardımcı olabilir? Usta'nın müziği aynı anda kaybedilen duygusal bütünlüğe ve otoriter ihtişama duyulan bir arzuyu nasıl belirtir? Chaplin'in Lohengrin'i çift yönlü kullanımı, Nazi kültürü ile Hollywood eğlencesinin rahatsız edici bir birleşimine işaret eder. Chaplin, Wagner'ı, hem faşizmin estetik bütünlüğün ruhundan doğan faşizmin hem de en zorlu estetik programın ruhundan doğan kitlesel kültürün kökeni olarak anlar, ancak Chaplin seyircisinin rekabet eden Wagnerianizm'ler arasında kritik ayrımlar yapmasını istemektedir. Her ikisi de... ütopyacı arzuların itici gücüne, öz-aşkınlık ve gerçek topluluk vaadine dayanırlar, ancak bu mitik özlemleri temelde farklı yönlere yönlendirirler. [Chaplin], Nazi politikasının şaşırtıcı modernitesini ortaya koyarken, Chaplin ne Wagner'ı ne de endüstriyel kültürü iptal etmeye istekli değildir. [Chaplin], Hollywood'un, faşizmdeki hayal gücünün kullanımını hem kınamak hem de endüstriyel kültürdeki ütopyacı olanakları garanti etmek için Wagner'a hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyduğunu iddia ediyor.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019.
- ^ Branagh, Kenneth. . BBC. 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ a b Chaplin, Charlie (1964). My Autobiography (İngilizce). New York: Simon and Schuster. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ . The Criterion Collection. 17 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Trimborn, Jürgen (2007). Leni Riefenstahl: A Life. Macmillan. ISBN .
- ^ Ebiri, Bilge (19 Aralık 2014). "The Interview Has Renewed Interest in Chaplin's The Great Dictator, Which Is a Great Thing". Vulture. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ Stratton, David (21 Şubat 2002). "The Tramp and the Dictator". Variety. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ Willson, Meredith (1948). And there I stood with my piccolo. [Reminiscences. Internet Archive. Garden City, N.Y., Doubleday.
- ^ a b . web.archive.org. 26 Ocak 2012. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Charles Spencer Chaplin". RagPiano.com (İngilizce). 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Archives, L. A. Times (17 Haziran 2010). "10 films that utilize Wagner's music". Los Angeles Times (İngilizce). 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Skramstad, Per-Erik. "Richard Wagner and Wagner Operas / Music Dramas". Wagneropera.net (İngilizce). 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Eksteins, Modris; Conrad, Peter (Aralık 1999). "Modern Times, Modern Places". The American Historical Review. 104 (5): 1641. doi:10.2307/2649368. ISSN 0002-8762.
- ^ Koepnick, Lutz P. (2002). The dark mirror: German cinema between Hitler and Hollywood. Weimar and now. Berkeley: University of California Press. ISBN . 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Büyük Diktatör ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- IMDb'de Büyük Diktatör
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Diktator Charlie Chaplin in yonettigi ve basrolu Paulette Goddard ile paylastigi 1940 ABD yapimi politik komedi filmidir Ayni zamanda Chaplin in ilk sesli filmidir Buyuk DiktatorThe Great DictatorYonetmenCharles ChaplinYapimciCharles ChaplinSenaristCharles ChaplinOyuncularCharles Chaplin Paulette Goddard Jack OakieMuzikCharles ChaplinKurguWillard NicoStudyoDagiticiUnited ArtistsCinsiSinema filmiRenkSiyah beyazYapim yili15 Ekim 1940 ABDSure124 dakikaDilIngilizceButce 2 000 000 Filmde Nazizm ve Chaplin tarafindan canlandirilan Adolf Hitler oldukca sert bir sekilde elestirilmektedir Amerika Birlesik Devletleri nin resmi olarak Nazi Almanyasi ile hala baris icinde oldugu ve savasa henuz girmedigi bir donemde cekilen filmin kendi donemi icinde sira disi bir yeri vardir Hitler ve emrindeki Nazilerin isgal ettikleri bolgelerde yaptiklarinin henuz tam olarak aciga cikmadigi bir donemde Chaplin yaptigi film ile Hitler in Yahudi mallarini kamulastirmasi antisemitizm fasizm konularini Nazileri yerden yere vurarak islemis hatta filmde Nazileri beyinleri ve kalpleri makineden yapilma insanlar olarak tanimlamistir Buyuk Diktator izleyiciler arasinda da popularite kazandi ve Chaplin in ticari acidan en basarili filmi oldu Modern elestirmenler filme tarihsel olarak onemli bir film simdiye kadar yapilmis en buyuk komedi filmlerinden biri ve onemli bir hiciv eseri gibi ovgulerde bulundu Film ayrica yaklasik 4 dakika suren bitis konusmasi ile unludur Chaplin 1964 tarihli otobiyografisinde Nazi toplama kamplarinin o zamanki dehsetinin gercek boyutunu bilse filmi yapamayacagini belirtmistir Buyuk Diktator 1997 yilinda Kongre Kutuphanesi tarafindan kulturel tarihi ve estetik olarak onemli filmler arasina secilerek ABD Ulusal Film Arsivi nde muhafaza edilmesine karar verilmistir Film gosterime girdigi yillarda Almanya da yasaklanmistir KonuAdenoid Hynkel olarak Chaplin Chaplin bu filmde Adolf Hitler in parodisi olan Adenoid Hynkel ve Yahudi bir berberi canlandirir Yahudi berber I Dunya Savasi nda Tomania Almanya ordusunda savasir Pek basarili bir asker olmasa da Schultz Reginald Gardiner adli bir subayin hayatini kurtarir fakat gecirdikleri ucak kazasinda hafizasini kaybeder ve yillarca hastanede yatar Bu nedenle de Tomania Almanya nin degisen sartlarindan Tomania Almanya nin basina gecen Adenoid Hynkel ve yonetiminin Yahudilere karsi baslattigi savastan habersizdir Bir gun hastaneden kacip evine geri doner fakat penceresine Jew Yahudi yazmak isteyen askerlere izin vermediginden kavga cikarir Onlar tarafindan oldurulecekken tesadufen oradan gecen ve berbere hayat borcu olan Schultz tarafindan kurtarilir askerler de berberin yasadigi gettoyu rahatsiz etmeme emri alir Gercekleri ogrenen berber ayni yerde yasadigi Hannah a Paulette Goddard asik olur Bu sirada Adenoid Hynkel Adolf Hitler Herring Hermann Goring ve propaganda bakani Garbitsch Goebbels yardimi ile Yahudi mallarina el koymanin ve Avusturya yi hatta tum dunyayi isgal etmenin planlarini yapmakta ve etkileyici konusmalari ile kalabaliklari etkilemeye devam etmektedir Zengin bir Yahudi is insanindan ordu icin para almaya calisir fakat bu olmayinca Yahudilere yonelik saldirilarini iyice artirir Gettoda yasam zorlasmaya baslar Hynkel kendisini elestiren Schultz u da hapse yollar Schultz yolda kacip berberin oldugu yere siginir Ancak yapilan bir baskinda Schultz ve berber tutuklanir gettoda yasayanlarin evleri berber dukkani dahil yikilir ve mallari yagma edilir Bu olaydan sonra Hannah ve beraberindekiler daha iyi bir yasam umuduyla Avusturya ya goc ederler Adenoid Hynkel Bacteria Italya ulkesinin diktatoru olan Benzini Napoloni nin Mussolini Avusturya yi kendisinden once isgal ettigini duyup deliye doner Bu nedenle Napoloni yi Tomania ordusunun gorkemi ile ezmek ve onun Avusturya yi kendisine birakmasi saglamak icin Napaloni yi Tomania ya davet eder Napolini gelir fakat Adenoid Hynkel in onu ezmek icin kullandigi psikolojik taktikler pek bir ise yaramaz Napoloni Avusturya dan vazgecmez Bunun uzerine Hynkel Avusturya sinirina gizlice yigdigi askeri birliklerin basina gecmek icin oraya tebdil i kiyafet gitme karari alir Tum bunlar olurken Schultz ve berber toplama kampindan kacmayi basarir Avusturya sinirina cok yakin olduklarindan en yakin Avusturya kasabasina ulasip peslerindeki askerlerden kurtulmaya calisirlar Aslinda ulasmaya calistiklari yer Tomania ordusunun gizlice oraya ulasmaya calisan Adenoid Hynkel i bekledigi yerdir Berber Hynkel e cok benzediginden askerler onu Hynkel sanir ve yanlislikla ordunun basina gecirirler Olum korkusu icindeki Schultz ve berber durumu kabullenmek zorunda kalir Ayni anda ordunun oldugu kasabaya ulasmaya calisan gercek Adonoid Hynkel de hapisten kacan berber sanilarak tutuklanir ve hapse atilir Her sey onceden ayarlanmistir ve berber ordunun basina gecer gecmez Avusturya isgali baslar Tomania Almanya nin askerleri Hannah ve ailesinin Avusturya daki yeni ciftligini basar ve her yeri yagma eder Schultz ile birlikte Tomania nin baskentine goturulen berber buyuk bir saskinlik ve gerginlik icindedir Ondan Avusturya isgaline dair bir konusma yapmasi beklenir Berber ise bir cesaret ornegi gostererek tum dunyaya seslenen ve herkesi barisa cagiran su konusmayi yapar Askerler Zorbalara itaat etmeyin Onlar sizi eziyor dusuncelerinizi hislerinizi ve hareketlerinizi planliyor sizi koyun yerine koyuyorlar Sizi ac birakip hayvan terbiye eder gibi sartlandirip topun agzina suruyorlar Insanliktan cikmis beyni ve kalbi makinelesmis kisilere teslim olmayin Sizde nefret yok sevilmeyen kisiler nefret eder ancak Askerler Esirlik icin degil hurriyet icin savasin Soyle der Luka Incili nin 17 bolumunde Tanrinin kralligi insanin icindedir Bir kisiye bir gruba degil herkese aciktir Siz insanlar makineleri yaratacak guctesiniz mutlulugu yaratacak gucte Bu gucle yasami hur ve guzel yapin harika bir maceraya donusturun Bu sirada Avusturya da bir ciftlikte aglamakta olan Hannah radyodan sevgilisinin kendisine ve tum insanlara seslenisini dinler ve umudunu kaybetmemeye karar verir YapimJurgen Trimborn un Nazi propagandasi film yapimcisi Leni Riefenstahl biyografisine gore hem Chaplin hem de Fransiz film yapimcisi Rene Clair New York Modern Sanat Muzesi ndeki bir gosteride Riefenstahl in Iradenin Zaferi filmini birlikte izlediler Film yapimcisi Luis Bunuel Clair in filmin gucu karsisinda dehsete dustugunu ve bunun asla gosterilmemesi gerektigini yoksa Bati nin kayboldugunu haykirdigini bildirdi Ote yandan Chaplin filme kahkalarla guldu Bunu Buyuk Diktator un bircok unsuruna ilham vermek icin kullandi ve bu filmi defalarca izleyen Chaplin bu sayede Hitler in tavirlarini yakindan taklit edebildi Trimborn Chaplin in Riefenstahl in filmini izledikten sonra Buyuk Diktator u cekmeye karar verdigini one surmektedir Hynkel in filmin baslangicina yakin kulaga Almanca gibi gelen anlamsiz bir konusmayla yaptigi miting konusmasi Hitler in hitabet tarzinin bir karikaturudur Film Chaplin tarafindan yonetilirken uvey kardesi Wheeler Dryden yardimci yonetmenligini yapti Chaplin ayrica filmin senaryosunu yazip yapimciligini da ustlendi Film buyuk olcude Charlie Chaplin Studyolarinda ve Los Angeles cevresindeki diger yerlerde cekildi Ayrintili I Dunya Savasi sahneleri Laurel Canyon da cekildi Chaplin ve Meredith Willson filmin muzigini besteledi Cekimler Eylul 1939 da basladi tesadufen Almanya nin Polonya yi isgal edip II Dunya Savasi ni baslatmasindan hemen sonra ve alti ay sonra tamamlandi Chaplin 1930 larin sonlarinda Naziler tarafindan Yahudilere yonelik artan siddet ve baskiya deginmek istedi ve bu siddetin buyuklugu kendisine Avrupali Yahudi arkadaslari ve diger sanatcilar tarafindan kisisel olarak aktarildi Nazi Almanyasi nin baskici dogasi ve militarist egilimleri o zamanlar iyi biliniyordu in 1942 yilinda yaptigi Olmak ya da Olmamak filmi benzer temalari ele aldi ve ayni zamanda yanlis bir Hitler figuru kullandi Ancak Chaplin daha sonra Nazilerin suclarinin gercek boyutunu bilseydi filmi yapmayacagini soyledi Holokost un dehseti bilinir hale geldikten sonra film yapimcilari cagi hicvetmek icin dogru aciyi ve tonu bulmak icin yaklasik 20 yil ugrastilar Hitler ve Nazi Partisi nin one ciktigi donemde Chaplin uluslararasi alanda populer hale geliyordu 1931 de Berlin e yaptigi bir gezide hayranlari izdiham yaratti ve bu durum Nazileri kizdirdi Onun komedi tarzina kizarak komedyeni Chaplin Yahudi olmamasina ragmen igrenc bir Yahudi akrobat olarak tanimlayan Yahudiler Sana Bakiyor 1934 adli bir kitap yayinladilar Chaplin in yakin bir arkadasi olan Ivor Montagu komedyene kitabin bir kopyasini gonderdigini ve Chaplin in Buyuk Diktator filmini yaparak buna karsi bir misilleme yapmaya karar verdigine inandigini anlatiyor 1930 larda karikaturistler ve komedyenler Hitler ve Chaplin in benzer biyiklara sahip olmalarina gondermelerde bulundular Chaplin in oglu Charles Chaplin Jr Babam Charlie Chaplin adli hatiratinda babasinin Hitler ile arka plandaki benzerliklerine takilmis oldugunu anlatir ikisi de Nisan 1889 da dort gun arayla dogmustu ve ikisi de yoksulluktan tepeye yukselmislerdi OyuncularGetto Charlie Chaplin Yahudi Berber Paulette Goddard Hannah Maurice Moskovich Mr Jaeckel Emma Dunn Mrs Jaeckel Bernard Gorcey Mr Mann Paul Weigel Mr Agar Chester Conklin Berber Dukkanindaki MusteriSaray Charlie Chaplin Adenoid Hynkel Tomania nin Lideri Jack Oakie Benzino Napaloni Bacteria nin Lideri Reginald Gardiner Schultz Henry Daniell Garbitsch Hynkel in Propaganda Bakani Herring Hynkel in Savas Bakani Grace Hayle Bayan Napaloni Benzino nun Esi Carter DeHaven Spook Bacteria Elcisi Leo White Hynkel in Berberi Nita Pike Hynkel in SekreteriDigerleri Hank Mann Baskin Birligi Askeri Storm Trooper Eddie Gribbon Baskin Birligi Askeri Storm Trooper Richard Alexander Baskin Birligi Askeri Storm Trooper MuzikFilm muzigi Meredith Willson tarafindan yazildi ve bestelendi daha sonra 1957 muzikal komedi The Music Man in besteci ve librettisti olarak tanindi Chaplin bir film muzigini alip parcalara ayirip tekrar bir araya getirip iste size hic dusunemeyeceginiz bazi sonuclar elde ederdi bir besteci asla dusunmezdi Bunun hakkinda kendinizi aldatmayin Herhangi bir seyde buyuk olurdu muzik hukuk bale dansi veya resim ev tabela veya portre Ben Buyuk Diktator film muzigi icin ekran kredisi aldim ama en iyi parcalari hepsi Chaplin in fikirleriydi ornegin unlu balon dans sahnesinde Lohengrin Prelude kullanma fikri gibi Willson a gore Chaplin in musteriyi Brahms in Macar Dansi No 5 i esliginde tiras ettigi sahne o gelmeden once bir gramofon kaydi kullanilarak cekilmisti Willson in gorevi muzigi aksiyona uygun hale getirerek tam studyo orkestrasiyla yeniden kaydetmekti Onlar bunu dikkatlice yapmayi planlamislardi genel fikri almak icin sahneyi bastan sona gecirdikten sonra sekiz olcu veya daha azini kaydetmeyi planlamislardi Chaplin kullanilabilir bir sey olursa diye gecis kaydini kaydetmeye karar verdi Willson daha sonra aptal sans sayesinde her hareketi yakalamistik ve bu sahnenin yapildigi tek ve ilk alin buydu bitmis goruntude kullanilan buydu diye yazdi James L Neibaur Chaplin in kendi hayatiyla Hitler in arasinda not ettigi bircok paralelden birinin Wagner muzigine olan egilimi oldugunu belirtmistir Chaplin in Wagner e olan ilgisi yonetmenin film muzigini kullanimina dair calismalarda gozlemlenmistir Bircok yorumcu Chaplin in Hynkel in dunya balonuyla dans ettigi sahnede Wagner in Lohengrin preludunu kullandigini belirtmistir Chaplin surgundeki Hannah in demokrasi ve ozgurlugu kutlayan Yahudi berberinin konusmasini dinledigi son bolume yaklasildiginda Lohengrin preludunu tekrar kullanmistir Muzik diktatorun dansi sirasinda kesilir ancak berberin demokrasiye ovgusu sirasinda doruga ve tamamlanmaya ulasir Bununla ilgili olarak Lutz Peter Koepnick 2002 de sunlari yazmistir Wagner nasil hem insan bireyselliginin ilerlemeci bir vizyonunu vurgulamaya hem de mutlak egemenligin fasist bir ongorusunu vurgulamaya yardimci olabilir Usta nin muzigi ayni anda kaybedilen duygusal butunluge ve otoriter ihtisama duyulan bir arzuyu nasil belirtir Chaplin in Lohengrin i cift yonlu kullanimi Nazi kulturu ile Hollywood eglencesinin rahatsiz edici bir birlesimine isaret eder Chaplin Wagner i hem fasizmin estetik butunlugun ruhundan dogan fasizmin hem de en zorlu estetik programin ruhundan dogan kitlesel kulturun kokeni olarak anlar ancak Chaplin seyircisinin rekabet eden Wagnerianizm ler arasinda kritik ayrimlar yapmasini istemektedir Her ikisi de utopyaci arzularin itici gucune oz askinlik ve gercek topluluk vaadine dayanirlar ancak bu mitik ozlemleri temelde farkli yonlere yonlendirirler Chaplin Nazi politikasinin sasirtici modernitesini ortaya koyarken Chaplin ne Wagner i ne de endustriyel kulturu iptal etmeye istekli degildir Chaplin Hollywood un fasizmdeki hayal gucunun kullanimini hem kinamak hem de endustriyel kulturdeki utopyaci olanaklari garanti etmek icin Wagner a hic olmadigi kadar ihtiyac duydugunu iddia ediyor Kaynakca Arsivlenmis kopya 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2019 Branagh Kenneth BBC 24 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2022 a b Chaplin Charlie 1964 My Autobiography Ingilizce New York Simon and Schuster Erisim tarihi 20 Nisan 2022 The Criterion Collection 17 Subat 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Trimborn Jurgen 2007 Leni Riefenstahl A Life Macmillan ISBN 978 0 374 18493 3 Ebiri Bilge 19 Aralik 2014 The Interview Has Renewed Interest in Chaplin s The Great Dictator Which Is a Great Thing Vulture 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2022 Stratton David 21 Subat 2002 The Tramp and the Dictator Variety 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2022 Willson Meredith 1948 And there I stood with my piccolo Reminiscences Internet Archive Garden City N Y Doubleday a b web archive org 26 Ocak 2012 9 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Charles Spencer Chaplin RagPiano com Ingilizce 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Archives L A Times 17 Haziran 2010 10 films that utilize Wagner s music Los Angeles Times Ingilizce 28 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Skramstad Per Erik Richard Wagner and Wagner Operas Music Dramas Wagneropera net Ingilizce 28 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Eksteins Modris Conrad Peter Aralik 1999 Modern Times Modern Places The American Historical Review 104 5 1641 doi 10 2307 2649368 ISSN 0002 8762 Koepnick Lutz P 2002 The dark mirror German cinema between Hitler and Hollywood Weimar and now Berkeley University of California Press ISBN 978 0 520 23310 2 29 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2024 Dis baglantilarVikisoz de Buyuk Diktator ile ilgili sozleri bulabilirsiniz IMDb de Buyuk Diktator