Friedrich Wilhelm Bessel (Almanca telaffuz: ; 22 Temmuz 1784 – 17 Mart 1846) bir Alman astronom, matematikçi, fizikçi ve jeodezist idi. Paralaks yöntemiyle güneşten başka bir yıldıza olan uzaklık için güvenilir değerler hesaplayan ilk astronomdu. Matematiksel fonksiyonların özel bir türü, başlangıçta Daniel Bernoulli tarafından keşfedilmiş ve daha sonra Bessel tarafından genelleştirilmiş olmalarına rağmen, Bessel'in ölümünden sonra Bessel fonksiyonları olarak adlandırıldı.
Friedrich Wilhelm Bessel | |
---|---|
C. A. Jensen, Friedrich Wilhelm Bessel, 1839 () | |
Doğum | 22 Temmuz 1784 Minden, Prusya Krallığı |
Ölüm | 17 Mart 1846 (61 yaşında) Königsberg, |
Milliyet | Prusyalı (Alman) |
Tanınma nedeni | Bessel fonksiyonus () |
Ödüller | PhD (Hon): University of Göttingen (1811) Lalande Prize (1811), (1816) (1829 ve 1841) |
Kariyeri | |
Dalı | Astronomi, matematik, jeodezi |
Çalıştığı kurumlar | |
Doktora öğrencileri | |
Yaşamı ve ailesi
Bessel, Minden, Vestfalya'da, o zamanlar Prusya idari bölgesinin başkenti 'de geniş bir ailede bir memurun ikinci oğlu olarak doğdu. Bessel, 14 yaşındayken Bremen'de ithalat-ihracat şirketi Kulenkamp'da çıraklık yaptı. İşletmenin kargo gemilerine olan güveni, onun matematiksel becerilerini seyrüsefer problemlerine çevirmesine sebep oldu. Bu da boylam belirlemenin bir yolu olarak astronomi konusuna ilgi duymaya yol açtı.
Bessel, ve 'den 1607'de alınan eski gözlem verilerini kullanıp, 1804'te Halley Kuyruklu Yıldızı için yörünge hesaplamaları üzerinde bir iyileştirme yaparak, zamanın önemli bir Alman astronomi şahsiyeti olan Heinrich Wilhelm Olbers'in dikkatini çekti., sonuçları Monatliche Correspondenz adlı dergide düzenledi.
İki yıl sonra Bessel, Kulenkamp'tan ayrıldı ve 'in yakınlarındaki Bremen'deki özel gözlemevinde 'in halefi olarak asistan oldu. Orada, yaklaşık 3.222 yıldız için kesin konumlar üretmek üzere 'in yıldız gözlem verileri üzerinde çalıştı.
Bessel, özellikle üniversitede herhangi bir yüksek öğrenim görmemesine rağmen, Ocak 1810'da 25 yaşındayken Prusya Kralı III. Frederick William tarafından yeni kurulan 'ne müdür olarak atandı ve ölümüne kadar bu pozisyonda kaldı. Düzenli olarak yazıştığı bir matematikçi ve fizikçi arkadaşı olan Carl Friedrich Gauss'un tavsiyesi üzerine, Mart 1811'de Göttingen Üniversitesi'nden fahri doktor derecesi aldı.
Bu süre zarfında, bu iki adam aralarındaki mektup yazışmasına devam etti. Ancak 1825'te yüz yüze görüştüklerinde detayları bilinmeyen bir nedenle tartıştılar.
1842'de Bessel, jeofizikçi ve matematikçi Carl Gustav Jacob Jacobi eşliğinde British Association for the Advancement of Science'ın Manchester'daki yıllık toplantısına katıldı.
Bessel, doktor ve biyolog 'in amcası kimyager ve eczacı ile hidrolik mühendisi Gotthilf Hagen'in kızı ve aynı zamanda 1816'dan 1818'e kadar Bessel'in öğrencisi ve asistanı olan Johanna ile evlendi. Bessel'in yakın arkadaşı ve meslektaşı olan fizikçi , Johanna Hagen'in kız kardeşi Florentine ile evliydi. Neumann, Königsberg'de Carl Gustav Jacob Jacobi ile birlikte yönettiği matematiksel-fizik seminerinde Bessel'in titiz ölçüm ve veri indirgeme yöntemlerini tanıttı. Bu titiz yöntemlerin Neumann'ın öğrencilerinin çalışmaları ve Prusya'nın ölçümde kesinlik anlayışı üzerinde kalıcı bir etkisi oldu.
Bessel'in iki oğlu ve üç kızı vardı. Büyük oğlu mimar oldu ama 1840'ta 26 yaşında aniden öldü; küçük oğlu doğumdan kısa bir süre sonra öldü. En büyük kızı Marie, akademisyen ailesinin üyesi olan fizikçi ile evlendi. Oğullarından biri de ünlü Mısırbilimci idi. Üçüncü kızı Johanna politikacı ile evlendi, oğulları fizikçi idi.
Birkaç ay süren hastalıktan sonra Bessel, Mart 1846'da gözlemevinde nedeniyle öldü.
Çalışmaları
Gözlemevi henüz inşaat halindeyken Bessel, Bradley'in gözlemlerine dayanarak Fundamenta Astronomiaeyi detaylandırdı. Ön sonuç olarak, 1811'de Fransız Bilimler Akademisi'nden kendisine Lalande Ödülü kazandıran tablolarını geliştirdi. Königsberg Gözlemevi 1813'te faaliyete başladı.
1819'dan başlayarak, Bessel, nitelikli öğrencilerinden bazılarının yardımıyla 'tan bir meridyen çemberi kullanarak 50.000'den fazla yıldızın konumunu belirledi. Bu öğrencilerden en ünlüsü 'dı.
Bessel, yaptığı bu çalışmayla, bugün en çok hatırlandığı başarısına ulaşmayı başardı: için ilk kullanan kişi olarak kabul ediliyor. Gök bilimciler bir süredir paralaksın yıldızlararası mesafelerin ilk doğru ölçümünü sağlayacağına inanıyorlardı. 1838'de Bessel, 61 Cygni'nin 0.314 bir paralaksa sahip olduğunu duyurdu; bu, Dünya'nın yörüngesinin çapı göz önüne alındığında, yıldızın 10.3 ışık yılı uzaklıkta olduğunu gösterdi. 11.4 ışık yıllık mevcut ölçüm göz önüne alındığında, Bessel'in rakamında %9,6'lık bir hata vardı. Bu sonuçlar sayesinde gök bilimciler sadece evrenin vizyonunu kozmik büyüklüğün çok ötesine genişletmekle kalmadılar, ayrıca 1728'de tarafından ışığın sapması keşfinden sonra, Dünya'nın göreceli hareketinin ikinci bir ampirik kanıtı elde edilmiş oldu.
Neredeyse aynı zamanda Friedrich Georg Wilhelm Struve ve , Vega ve Alpha Centauri'nin paralakslarını ölçtüler.
Bessel'in Adolf Repsold'dan yeni bir meridyen çemberi kullanarak yaptığı hassas ölçümler, 61 Cygni'nin paralaksını belirlemeye yardımcı olmasının yanı sıra, Sirius ve Procyon'un hareketlerindeki sapmaları fark etmesini sağladı ve bunun, görünmeyen ortağın (çift yıldızı meydana getiren iki öğeden daha sönük olanı) yerçekimsel çekiminden kaynaklanması gerektiği sonucuna vardı. 1844'te Sirius'un "karanlık ortağını" duyurması, konumsal ölçümle daha önce gözlemlenmemiş bir yoldaşın ilk doğru iddiasıydı ve sonunda 'nin keşfedilmesine yol açtı.
Bessel, daha sonra olarak adlandırılan ve aynı anda gözlem yapan birkaç kişinin, özellikle yıldızların geçiş zamanını kaydederek, biraz farklı değerler belirlediğini fark eden ilk bilim insanıydı.
1824'te Bessel, olarak adlandırılan yöntemi kullanarak tutulmaların koşullarını hesaplamak için yeni bir yöntem geliştirdi. Yöntemi, hesaplamayı doğruluktan ödün vermeden o kadar basitleştirdi ki, bugün hala kullanılmaktadır.[]
Bessel'in 1840'taki çalışması, Bessel'in ölümünden birkaç ay sonra, 1846'da 'nde katkıda bulundu. Bessel'in (1825) önerisi üzerine uluslararası bir proje olarak Berliner Akademische Sternkartenin ("Berlin Akademik Yıldız Tabloları") baskısını başlattı. Yayımlanmamış yeni bir harita, Johann Gottfried Galle'in 1846'da LeVerrier tarafından hesaplanan konumun yakınında Neptün'ü bulmasını sağladı.
19. yüzyılın ikinci on yılında, 'çok-cisim' yerçekimi sistemlerinin dinamiklerini incelerken Bessel, şimdi Bessel fonksiyonu olarak bilinen kavramı geliştirdi. Belirli diferansiyel denklemlerin çözümü için kritik olan bu fonksiyonlar hem klasik fizik hem de kuantum fiziği alanlarında kullanılır.
Bessel, daha sonra onuruna isimlendirilen (örnek varyans) tahmincisi formülünün düzeltilmesini sağlamıştır. Bu düzeltme sadece formülün paydasında n yerine n − 1 çarpanının kullanılmasıdır. Bu, verileri ortalamak için "popülasyon ortalaması" yerine "örnek ortalaması" kullanıldığında ve örnek ortalaması verilerin doğrusal bir kombinasyonu olduğundan, örnek ortalamasına kalan artık serbestlik derecelerinin sayısı kısıtlama denklemlerinin sayısını aştığında meydana gelir - mevcut durumda 1. (Ayrıca bakınız; ).
Ek bir çalışma alanı jeodeziydi. Bessel, ana çözmek için bir yöntem yayınladı. Prusya ve Rus katılan Doğu Prusya araştırmasından sorumluydu. Ayrıca, günümüzde olarak adlandırılan için, bir takım temelinde artan bir doğruluk tahmini elde etti.
Başarılar ve Ödüller
- Mart 1811'de Göttingen Üniversitesi'nden fahri doktor derecesi
- 1812'de üyesi
- 1816'da Fransız Bilimler Akademisi üyesi
- 1823'te İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin yabancı üyesi
- 1825'te Kraliyet Cemiyeti Üyesi
- 1832'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin Yabancı Onursal Üyesi
- 1827'de ('nin selefi olan) Hollanda Kraliyet Enstitüsü üyesi
- 1840'ta Amerikan Felsefe Derneği üyesi
- Bessel, 'nı 1829 ve 1841'de iki kez kazandı.
Ay'da 'deki en büyük ve ana asteroit kuşağı 1552 Bessel'in yanı sıra Grönland'daki iki fiyort, ve , onun onuruna isimlendirildi.
Yayınları
- Latince
- Fundamenta Astronomiae pro anno MDCCLV deducta ex observationibus viri incomparabilis James Bradley in specula astronomica Grenovicensi, per annos 1750–1762 institutis, Königsberg, 1818
- Tabulae Regiomontanae reductionum observationum astronomicarum ab anno 1750 usque ad annum 1850 computatae. Sankt-Peterburg: Brüder Borntraeger. 1830.
- Almanca
- Untersuchungen über die scheinbare und wahre Bahn des im Jahre 1807 erschienenen grossen Kometen. [Investigations on the apparent and the real orbit of the great comet of 1807], Königsberg, 1810
- Untersuchung der Größe und des Einflusses des Vorrückens der Nachtgleichen. [Investigations on precession], Berlin, 1815
- Untersuchungen über die Länge des einfachen Secundenpendels. [Investigations on the length of the seconds pendulum], Berlin, 1828
- Versuche über die Kraft mit welcher die Erde Körper von verschiedener Beschaffenheit anzieht. [Experiments on the force with which the earth attracts things of different matter], Berlin, 1832
- Bessel, Friedrich Wilhelm; Baeyer, Johann Jacob (1838), Gradmessung in Ostpreußen und ihre Verbindung mit Preußischen und Russischen Dreiecksketten. [The East Prussian Survey and its connection with the Prussian and Russian networks], Berlin, Bibcode:1838goiv.book.....B
- Darstellung der Untersuchungen und Maaßregeln, welche, in 1835 bis 1838, durch die Einheit des Preußischen Längenmaaßes veranlaßt worden sind. [Description of the investigations and rules arranged in 1835 to 1838 for the standardization of the prussian unit of length], Berlin, 1839
- Astronomische Beobachtungen auf der Königlichen Universitäts-Sternwarte zu Königsberg. [Astronomical Observations (XXI Volumes)], Königsberg, 1815–1844
- Astronomische Untersuchungen. [Astronomical Investigations. (2 Volumes)], Königsberg, 1841–1842
- , (Ed.) (1848), Populäre Vorlesungen über wissenschaftliche Gegenstände von F.W.Bessel. [Popular lectures on scientific subjects], Hamburg
- Rudolf Engelmann ((Ed.)), Abhandlungen von Friedrich Wilhelm Bessel. [Treatises of Friedrich Wilhelm Bessel]
- Vol. 1: I. Bewegungen der Körper im Sonnensystem. II. Sphärische Astronomie. Leipzig 1875
- Vol. 2: III. Theorie der Instrumente. IV. Stellarastronomie. V. Mathematik. Leipzig 1876
- Vol. 3: VI. Geodäsie. VII. Physik. VIII. Verschiedenes – Literatur. Leipzig 1876.
- Rudolf Engelmann, (Ed.) (1878), Recensionen von Friedrich Wilhelm Bessel, Leipzig
Ayrıca bakınız
- – 'nin 1. başkanı ve başkanı
Notlar
- ^ a b Chisholm 1911.
- ^ Clifford J. Cunningham, Bode's Law and the Discovery of Juno: Historical Studies in Asteroid Research, Springer, 2017, pp. 121ff..
- ^ Helmut Koch, Introduction to Classical Mathematics I: From the Quadratic Reciprocity Law to the Uniformization Theorem, Springer, p. 90.
- ^ Oscar Sheynin (2012), History of Statistics (PDF), Berlin: NG Verlag Berlin, s. 88, 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 29 Ağustos 2022
- ^ (1991). Physics as a Calling: Discipline and Practice in the Königsberg Seminar for Physics. Cornell University Press. ISBN .
- ^ Bessel, Friedrich Wilhelm (1846). "Bessel's Tod" [Bessel's death]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 24 (556): 49-52. Bibcode:1846AN.....24...49B. doi:10.1002/asna.18460240402.
- ^ Bessel, F. W. (1838). "Bestimmung der Entfernung des 61sten Sterns des Schwans" [Determination of the distance to 61 Cygni]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 16 (365–366): 65-96. Bibcode:1838AN.....16...65B. doi:10.1002/asna.18390160502. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ Bessel, F. W. (1838b). "On the parallax of 61 Cygni". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 4 (17): 152-161. Bibcode:1838MNRAS...4..152B. doi:10.1093/mnras/4.17.152 .
- ^ . National Geographic. 15 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ Hamel, Jürgen (1984). Friedrich Wilhelm Bessel. Leipzig: Teubner. s. 69.
- ^ Bessel, F. W. (1844a). "Ueber Veränderlichkeit der eigenen Bewegungen der Fixsterne" [On Variations of the proper motions of the fixed stars]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 22 (514): 145-160. Bibcode:1844AN.....22..145B. doi:10.1002/asna.18450221002. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ Bessel, F. W. (1844b). "Ueber Veränderlichkeit der eigenen Bewegungen der Fixsterne (Fortsetzung)" [On Variations of the proper motions of the fixed stars (continued)]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 22 (515): 169-184. Bibcode:1844AN.....22..169B. doi:10.1002/asna.18450221202. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ Bessel, F. W. (1844c). "On the variations of the proper motions of Procyon and Sirius". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 6 (11): 136-141. Bibcode:1844MNRAS...6R.136B. doi:10.1093/mnras/6.11.136a .
- ^ Hoffmann, Christoph (2007). "Constant differences: Friedrich Wilhelm Bessel, the concept of the observer in early nineteenth-century practical astronomy and the history of the personal equation". British Journal for the History of Science. 40 (3): 333-365. doi:10.1017/s0007087407009478.
- ^ Viik, T. (2006). F.W. Bessel and Geodesy (PDF). Struve Geodetic Arc 2006 International Conference: The Struve Arc and Extensions in Space and Time. 13–15 Ağustos 2006. Haparanda and Pajala, Sweden: Lantmäteriet, Gävle, Sweden, 2006. ss. 53-63. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ Bessel, F. W. (2010) [1825]. . Translated by C. F. F. Karney & R. E. Deakin. "The calculation of longitude and latitude from geodesic measurements". Astronomische Nachrichten. 331 (8): 852-861. arXiv:0908.1824 $2. Bibcode:2010AN....331..852K. doi:10.1002/asna.201011352. English translation of Astron. Nachr. 4, 241–254 (1825). Errata.
- ^ Bessel, F. W.; Baeyer, J. J. (1838). Gradmessung in Ostpreussen und ihre Verbindung mit Preussischen und Russischen Dreiecksketten [The East Prussian Survey and its connection with the Prussian and Russian networks] (Almanca). Berlin: Dümmler.
- ^ Bessel, F. W. (1837). "Bestimmung der Axen des elliptischen Rotationssphäroids, welches den vorhandenen Messungen von Meridianbögen der Erde am meisten entspricht" [Determination of the axes of ellipsoid that fits best to the existing measurements of meridian arcs]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 14 (333): 333-346. Bibcode:1837AN.....14..333B. doi:10.1002/asna.18370142301. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ Bessel, F. W. (1841). "Ueber einen Fehler in der Berechnung der französischen Gradmessung und seinen Einfluß auf die Bestimmung der Figur der Erde" [Concerning an error in the calculation of the French survey and its influence on the determination of the figure of the Earth]. Astronomische Nachrichten (Almanca). 19 (438): 97-116. Bibcode:1841AN.....19...97B. doi:10.1002/asna.18420190702. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.
- ^ "Friedrich Wilhelm Bessel (1784 - 1846)". Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 26 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016.
- ^ . search.amphilsoc.org. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
- ^ Schmadel, Lutz D. (2007). "(1552) Bessel". Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg. s. 123. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1553. ISBN .
Kaynakça
- , A brief notice of the life, researches, and discoveries of Friedrich Wilhelm Bessel, London: Barclay, 1847 (on-line)
- Karl Christian Bruhns (1875), "Bessel, Friedrich Wilhelm", Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (Almanca), 2, Leipzig: Duncker & Humblot, ss. 558–567
- : Friedrich Wilhelm Bessel. Leipzig 1984 ISSN 0232-3516.
- Kasimir Ławrynowicz: Friedrich Wilhelm Bessel, 1784–1846. Basel, Boston, Berlin 1995, .
- Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Bessel, Friedrich Wilhelm". Encyclopædia Britannica. 3 (11. bas.). Cambridge University Press.
- ; Thurston, H. T.; Colby, F. M., (Ed.) (1905). "Bessel, Friedrich Wilhelm". New International Encyclopedia (İngilizce) (1. bas.). New York: Dodd, Mead.
- "Bessel, Friedrich Wilhelm". . 1907.
- Publications of Friedrich Wilhelm Bessel
Konuyla ilgili yayınlar
- "Friedrich Wilhelm Bessel". Dictionary of Scientific Biography. New York: Charles Scribner's Sons. 1970–1980. ISBN .
Dış bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Friedrich Wilhelm Bessel ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Friedrich Wilhelm Bessel", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Mathematics Genealogy Project'te Friedrich Wilhelm Bessel
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Friedrich Wilhelm Bessel Almanca telaffuz ˈbɛsl 22 Temmuz 1784 17 Mart 1846 bir Alman astronom matematikci fizikci ve jeodezist idi Paralaks yontemiyle gunesten baska bir yildiza olan uzaklik icin guvenilir degerler hesaplayan ilk astronomdu Matematiksel fonksiyonlarin ozel bir turu baslangicta Daniel Bernoulli tarafindan kesfedilmis ve daha sonra Bessel tarafindan genellestirilmis olmalarina ragmen Bessel in olumunden sonra Bessel fonksiyonlari olarak adlandirildi Friedrich Wilhelm BesselC A Jensen Friedrich Wilhelm Bessel 1839 Dogum22 Temmuz 1784 1784 07 22 Minden Prusya KralligiOlum17 Mart 1846 61 yasinda Konigsberg MilliyetPrusyali Alman Taninma nedeniBessel fonksiyonus OdullerPhD Hon University of Gottingen 1811 Lalande Prize 1811 1816 1829 ve 1841 KariyeriDaliAstronomi matematik jeodeziCalistigi kurumlarDoktora ogrencileriYasami ve ailesiBessel Minden Vestfalya da o zamanlar Prusya idari bolgesinin baskenti de genis bir ailede bir memurun ikinci oglu olarak dogdu Bessel 14 yasindayken Bremen de ithalat ihracat sirketi Kulenkamp da ciraklik yapti Isletmenin kargo gemilerine olan guveni onun matematiksel becerilerini seyrusefer problemlerine cevirmesine sebep oldu Bu da boylam belirlemenin bir yolu olarak astronomi konusuna ilgi duymaya yol acti Bessel ve den 1607 de alinan eski gozlem verilerini kullanip 1804 te Halley Kuyruklu Yildizi icin yorunge hesaplamalari uzerinde bir iyilestirme yaparak zamanin onemli bir Alman astronomi sahsiyeti olan Heinrich Wilhelm Olbers in dikkatini cekti sonuclari Monatliche Correspondenz adli dergide duzenledi Iki yil sonra Bessel Kulenkamp tan ayrildi ve in yakinlarindaki Bremen deki ozel gozlemevinde in halefi olarak asistan oldu Orada yaklasik 3 222 yildiz icin kesin konumlar uretmek uzere in yildiz gozlem verileri uzerinde calisti Bessel ozellikle universitede herhangi bir yuksek ogrenim gormemesine ragmen Ocak 1810 da 25 yasindayken Prusya Krali III Frederick William tarafindan yeni kurulan ne mudur olarak atandi ve olumune kadar bu pozisyonda kaldi Duzenli olarak yazistigi bir matematikci ve fizikci arkadasi olan Carl Friedrich Gauss un tavsiyesi uzerine Mart 1811 de Gottingen Universitesi nden fahri doktor derecesi aldi Bu sure zarfinda bu iki adam aralarindaki mektup yazismasina devam etti Ancak 1825 te yuz yuze gorustuklerinde detaylari bilinmeyen bir nedenle tartistilar 1842 de Bessel jeofizikci ve matematikci Carl Gustav Jacob Jacobi esliginde British Association for the Advancement of Science in Manchester daki yillik toplantisina katildi Bessel doktor ve biyolog in amcasi kimyager ve eczaci ile hidrolik muhendisi Gotthilf Hagen in kizi ve ayni zamanda 1816 dan 1818 e kadar Bessel in ogrencisi ve asistani olan Johanna ile evlendi Bessel in yakin arkadasi ve meslektasi olan fizikci Johanna Hagen in kiz kardesi Florentine ile evliydi Neumann Konigsberg de Carl Gustav Jacob Jacobi ile birlikte yonettigi matematiksel fizik seminerinde Bessel in titiz olcum ve veri indirgeme yontemlerini tanitti Bu titiz yontemlerin Neumann in ogrencilerinin calismalari ve Prusya nin olcumde kesinlik anlayisi uzerinde kalici bir etkisi oldu Bessel in iki oglu ve uc kizi vardi Buyuk oglu mimar oldu ama 1840 ta 26 yasinda aniden oldu kucuk oglu dogumdan kisa bir sure sonra oldu En buyuk kizi Marie akademisyen ailesinin uyesi olan fizikci ile evlendi Ogullarindan biri de unlu Misirbilimci idi Ucuncu kizi Johanna politikaci ile evlendi ogullari fizikci idi Birkac ay suren hastaliktan sonra Bessel Mart 1846 da gozlemevinde nedeniyle oldu Calismalari1830 da Ikinci Dunya Savasi nda bombalanarak yok edildi Gozlemevi henuz insaat halindeyken Bessel Bradley in gozlemlerine dayanarak Fundamenta Astronomiaeyi detaylandirdi On sonuc olarak 1811 de Fransiz Bilimler Akademisi nden kendisine Lalande Odulu kazandiran tablolarini gelistirdi Konigsberg Gozlemevi 1813 te faaliyete basladi 1819 dan baslayarak Bessel nitelikli ogrencilerinden bazilarinin yardimiyla tan bir meridyen cemberi kullanarak 50 000 den fazla yildizin konumunu belirledi Bu ogrencilerden en unlusu di Bessel yaptigi bu calismayla bugun en cok hatirlandigi basarisina ulasmayi basardi icin ilk kullanan kisi olarak kabul ediliyor Gok bilimciler bir suredir paralaksin yildizlararasi mesafelerin ilk dogru olcumunu saglayacagina inaniyorlardi 1838 de Bessel 61 Cygni nin 0 314 bir paralaksa sahip oldugunu duyurdu bu Dunya nin yorungesinin capi goz onune alindiginda yildizin 10 3 isik yili uzaklikta oldugunu gosterdi 11 4 isik yillik mevcut olcum goz onune alindiginda Bessel in rakaminda 9 6 lik bir hata vardi Bu sonuclar sayesinde gok bilimciler sadece evrenin vizyonunu kozmik buyuklugun cok otesine genisletmekle kalmadilar ayrica 1728 de tarafindan isigin sapmasi kesfinden sonra Dunya nin goreceli hareketinin ikinci bir ampirik kaniti elde edilmis oldu Neredeyse ayni zamanda Friedrich Georg Wilhelm Struve ve Vega ve Alpha Centauri nin paralakslarini olctuler Bessel in Adolf Repsold dan yeni bir meridyen cemberi kullanarak yaptigi hassas olcumler 61 Cygni nin paralaksini belirlemeye yardimci olmasinin yani sira Sirius ve Procyon un hareketlerindeki sapmalari fark etmesini sagladi ve bunun gorunmeyen ortagin cift yildizi meydana getiren iki ogeden daha sonuk olani yercekimsel cekiminden kaynaklanmasi gerektigi sonucuna vardi 1844 te Sirius un karanlik ortagini duyurmasi konumsal olcumle daha once gozlemlenmemis bir yoldasin ilk dogru iddiasiydi ve sonunda nin kesfedilmesine yol acti Bessel daha sonra olarak adlandirilan ve ayni anda gozlem yapan birkac kisinin ozellikle yildizlarin gecis zamanini kaydederek biraz farkli degerler belirledigini fark eden ilk bilim insaniydi 1824 te Bessel olarak adlandirilan yontemi kullanarak tutulmalarin kosullarini hesaplamak icin yeni bir yontem gelistirdi Yontemi hesaplamayi dogruluktan odun vermeden o kadar basitlestirdi ki bugun hala kullanilmaktadir kaynak belirtilmeli Bessel in 1840 taki calismasi Bessel in olumunden birkac ay sonra 1846 da nde katkida bulundu Bessel in 1825 onerisi uzerine uluslararasi bir proje olarak Berliner Akademische Sternkartenin Berlin Akademik Yildiz Tablolari baskisini baslatti Yayimlanmamis yeni bir harita Johann Gottfried Galle in 1846 da LeVerrier tarafindan hesaplanan konumun yakininda Neptun u bulmasini sagladi 19 yuzyilin ikinci on yilinda cok cisim yercekimi sistemlerinin dinamiklerini incelerken Bessel simdi Bessel fonksiyonu olarak bilinen kavrami gelistirdi Belirli diferansiyel denklemlerin cozumu icin kritik olan bu fonksiyonlar hem klasik fizik hem de kuantum fizigi alanlarinda kullanilir Bessel daha sonra onuruna isimlendirilen ornek varyans tahmincisi formulunun duzeltilmesini saglamistir Bu duzeltme sadece formulun paydasinda n yerine n 1 carpaninin kullanilmasidir Bu verileri ortalamak icin populasyon ortalamasi yerine ornek ortalamasi kullanildiginda ve ornek ortalamasi verilerin dogrusal bir kombinasyonu oldugundan ornek ortalamasina kalan artik serbestlik derecelerinin sayisi kisitlama denklemlerinin sayisini astiginda meydana gelir mevcut durumda 1 Ayrica bakiniz Ek bir calisma alani jeodeziydi Bessel ana cozmek icin bir yontem yayinladi Prusya ve Rus katilan Dogu Prusya arastirmasindan sorumluydu Ayrica gunumuzde olarak adlandirilan icin bir takim temelinde artan bir dogruluk tahmini elde etti Basarilar ve OdullerMart 1811 de Gottingen Universitesi nden fahri doktor derecesi 1812 de uyesi 1816 da Fransiz Bilimler Akademisi uyesi 1823 te Isvec Kraliyet Bilimler Akademisi nin yabanci uyesi 1825 te Kraliyet Cemiyeti Uyesi 1832 de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi nin Yabanci Onursal Uyesi 1827 de nin selefi olan Hollanda Kraliyet Enstitusu uyesi 1840 ta Amerikan Felsefe Dernegi uyesi Bessel ni 1829 ve 1841 de iki kez kazandi Ay da deki en buyuk ve ana asteroit kusagi 1552 Bessel in yani sira Gronland daki iki fiyort ve onun onuruna isimlendirildi YayinlariTabulae Regiomontanae reductionum observationum astronomicarum ab anno 1750 usque ad annum 1850 computatae 1830LatinceFundamenta Astronomiae pro anno MDCCLV deducta ex observationibus viri incomparabilis James Bradley in specula astronomica Grenovicensi per annos 1750 1762 institutis Konigsberg 1818 Tabulae Regiomontanae reductionum observationum astronomicarum ab anno 1750 usque ad annum 1850 computatae Sankt Peterburg Bruder Borntraeger 1830 AlmancaUntersuchungen uber die scheinbare und wahre Bahn des im Jahre 1807 erschienenen grossen Kometen Investigations on the apparent and the real orbit of the great comet of 1807 Konigsberg 1810 Untersuchung der Grosse und des Einflusses des Vorruckens der Nachtgleichen Investigations on precession Berlin 1815 Untersuchungen uber die Lange des einfachen Secundenpendels Investigations on the length of the seconds pendulum Berlin 1828 Versuche uber die Kraft mit welcher die Erde Korper von verschiedener Beschaffenheit anzieht Experiments on the force with which the earth attracts things of different matter Berlin 1832 Bessel Friedrich Wilhelm Baeyer Johann Jacob 1838 Gradmessung in Ostpreussen und ihre Verbindung mit Preussischen und Russischen Dreiecksketten The East Prussian Survey and its connection with the Prussian and Russian networks Berlin Bibcode 1838goiv book B Darstellung der Untersuchungen und Maassregeln welche in 1835 bis 1838 durch die Einheit des Preussischen Langenmaasses veranlasst worden sind Description of the investigations and rules arranged in 1835 to 1838 for the standardization of the prussian unit of length Berlin 1839 Astronomische Beobachtungen auf der Koniglichen Universitats Sternwarte zu Konigsberg Astronomical Observations XXI Volumes Konigsberg 1815 1844 Astronomische Untersuchungen Astronomical Investigations 2 Volumes Konigsberg 1841 1842 Ed 1848 Populare Vorlesungen uber wissenschaftliche Gegenstande von F W Bessel Popular lectures on scientific subjects Hamburg Rudolf Engelmann Ed Abhandlungen von Friedrich Wilhelm Bessel Treatises of Friedrich Wilhelm Bessel Vol 1 I Bewegungen der Korper im Sonnensystem II Spharische Astronomie Leipzig 1875 Vol 2 III Theorie der Instrumente IV Stellarastronomie V Mathematik Leipzig 1876 Vol 3 VI Geodasie VII Physik VIII Verschiedenes Literatur Leipzig 1876 Rudolf Engelmann Ed 1878 Recensionen von Friedrich Wilhelm Bessel Leipzig Ayrica bakiniz nin 1 baskani ve baskaniNotlar a b Chisholm 1911 Clifford J Cunningham Bode s Law and the Discovery of Juno Historical Studies in Asteroid Research Springer 2017 pp 121ff Helmut Koch Introduction to Classical Mathematics I From the Quadratic Reciprocity Law to the Uniformization Theorem Springer p 90 Oscar Sheynin 2012 History of Statistics PDF Berlin NG Verlag Berlin s 88 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 29 Agustos 2022 1991 Physics as a Calling Discipline and Practice in the Konigsberg Seminar for Physics Cornell University Press ISBN 9780801422485 Bessel Friedrich Wilhelm 1846 Bessel s Tod Bessel s death Astronomische Nachrichten Almanca 24 556 49 52 Bibcode 1846AN 24 49B doi 10 1002 asna 18460240402 Bessel F W 1838 Bestimmung der Entfernung des 61sten Sterns des Schwans Determination of the distance to 61 Cygni Astronomische Nachrichten Almanca 16 365 366 65 96 Bibcode 1838AN 16 65B doi 10 1002 asna 18390160502 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 Bessel F W 1838b On the parallax of 61 Cygni Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 4 17 152 161 Bibcode 1838MNRAS 4 152B doi 10 1093 mnras 4 17 152 National Geographic 15 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2020 Hamel Jurgen 1984 Friedrich Wilhelm Bessel Leipzig Teubner s 69 Bessel F W 1844a Ueber Veranderlichkeit der eigenen Bewegungen der Fixsterne On Variations of the proper motions of the fixed stars Astronomische Nachrichten Almanca 22 514 145 160 Bibcode 1844AN 22 145B doi 10 1002 asna 18450221002 29 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 Bessel F W 1844b Ueber Veranderlichkeit der eigenen Bewegungen der Fixsterne Fortsetzung On Variations of the proper motions of the fixed stars continued Astronomische Nachrichten Almanca 22 515 169 184 Bibcode 1844AN 22 169B doi 10 1002 asna 18450221202 29 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 Bessel F W 1844c On the variations of the proper motions of Procyon and Sirius Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 6 11 136 141 Bibcode 1844MNRAS 6R 136B doi 10 1093 mnras 6 11 136a Hoffmann Christoph 2007 Constant differences Friedrich Wilhelm Bessel the concept of the observer in early nineteenth century practical astronomy and the history of the personal equation British Journal for the History of Science 40 3 333 365 doi 10 1017 s0007087407009478 Viik T 2006 F W Bessel and Geodesy PDF Struve Geodetic Arc 2006 International Conference The Struve Arc and Extensions in Space and Time 13 15 Agustos 2006 Haparanda and Pajala Sweden Lantmateriet Gavle Sweden 2006 ss 53 63 9 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Agustos 2022 Bessel F W 2010 1825 Translated by C F F Karney amp R E Deakin The calculation of longitude and latitude from geodesic measurements Astronomische Nachrichten 331 8 852 861 arXiv 0908 1824 2 Bibcode 2010AN 331 852K doi 10 1002 asna 201011352 English translation of Astron Nachr 4 241 254 1825 Errata Bessel F W Baeyer J J 1838 Gradmessung in Ostpreussen und ihre Verbindung mit Preussischen und Russischen Dreiecksketten The East Prussian Survey and its connection with the Prussian and Russian networks Almanca Berlin Dummler Bessel F W 1837 Bestimmung der Axen des elliptischen Rotationsspharoids welches den vorhandenen Messungen von Meridianbogen der Erde am meisten entspricht Determination of the axes of ellipsoid that fits best to the existing measurements of meridian arcs Astronomische Nachrichten Almanca 14 333 333 346 Bibcode 1837AN 14 333B doi 10 1002 asna 18370142301 29 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 Bessel F W 1841 Ueber einen Fehler in der Berechnung der franzosischen Gradmessung und seinen Einfluss auf die Bestimmung der Figur der Erde Concerning an error in the calculation of the French survey and its influence on the determination of the figure of the Earth Astronomische Nachrichten Almanca 19 438 97 116 Bibcode 1841AN 19 97B doi 10 1002 asna 18420190702 29 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2022 PDF American Academy of Arts and Sciences 18 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Haziran 2011 Friedrich Wilhelm Bessel 1784 1846 Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences 26 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2016 search amphilsoc org 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Schmadel Lutz D 2007 1552 Bessel Dictionary of Minor Planet Names Springer Berlin Heidelberg s 123 doi 10 1007 978 3 540 29925 7 1553 ISBN 978 3 540 00238 3 Kaynakca A brief notice of the life researches and discoveries of Friedrich Wilhelm Bessel London Barclay 1847 on line Karl Christian Bruhns 1875 Bessel Friedrich Wilhelm Allgemeine Deutsche Biographie ADB Almanca 2 Leipzig Duncker amp Humblot ss 558 567 Friedrich Wilhelm Bessel Leipzig 1984 ISSN 0232 3516 Kasimir Lawrynowicz Friedrich Wilhelm Bessel 1784 1846 Basel Boston Berlin 1995 3 7643 5113 6 Chisholm Hugh Ed 1911 Bessel Friedrich Wilhelm Encyclopaedia Britannica 3 11 bas Cambridge University Press Thurston H T Colby F M Ed 1905 Bessel Friedrich Wilhelm New International Encyclopedia Ingilizce 1 bas New York Dodd Mead Bessel Friedrich Wilhelm 1907 Publications of Friedrich Wilhelm BesselKonuyla ilgili yayinlar Friedrich Wilhelm Bessel Dictionary of Scientific Biography New York Charles Scribner s Sons 1970 1980 ISBN 978 0 684 10114 9 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Friedrich Wilhelm Bessel ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur O Connor John J Robertson Edmund F Friedrich Wilhelm Bessel MacTutor Matematik Tarihi arsivi Mathematics Genealogy Project te Friedrich Wilhelm Bessel