Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pullman Şirketi, 1867 yılında tarafından kurulmuş olan demiryolu vagonu üretim şirketidir. ABD’de sanayi devrimi sırasında artan demiryolu taşıma ihtiyacını karşılayan şirketin geliştirdiği vagon tasarımı günümüzde hala şirketin ismi olan adıyla anılmaktadır. Şirketin faaliyet gösterdiği alanda yapılan işçi örgütlenmeleri ve grevleri de tarihe mal olmuştur. Şirket bünyesinde hammallık yapan Vagon Hamalları Sendikası 20.yüzyılda ABD’deki en güçlü Afrikalı-Amerikalı sendikası olmuştur.
Tarihçe
Uzun bir tren yolculuğu sırasında geceyi rahatsız bir şekilde geçiren George Pullman tüm yolcular için uygulanabilecek ve uyumayı kolaylaştıracak bir tasarım geliştirmeye karar verir. Buna göre yolcuların oturdukları kısmın üstündeki bölme kapalı bir şekilde günümüzdeki uçaklardaki gibi durmaktadır. Geceleyin ise üst kısım açılıyor ve birbirine karşılıklı bakan iki koltukla birlikte görece rahat bir gece geçirilmesini sağlıyordu. Bugünün standartlarına göre oldukça ilkel olarak tanımlansa bile dönemin standartlarında büyük bir ilerleme olarak değerlendirilmiştir. Oturma gruplarının arkasından çekilebilen perde sayesinde az da olsa bir mahremiyet sağlanıyor, her vagonun sonundaki tuvaletlerde ise hem kadın hem erkekler için ayrı bölümler bulunuyordu.
1862 yılında şirketini kurarak konforlu tren vagonları üretmeye başlayan Pullman, özellikle zengin müşterileri için o dönemde düşünülemeyecek derecede lüks yolculuk ortamları sağlamıştır. Yapılan özel vagonlarda halılar, gelişmiş tuvalet sistemleri, mobilyalar, kütüphaneler, kart oyunları için uygun masalar ve görülmemiş bir hizmet standardı yakalanmıştır.
Ancak tüm bu gelişmelere rağmen Pullman Şirketi daha çok 1894 yılında sendikalı işçiler tarafından gerçekleştirilen Pullman Grevi kötü bir şöhret elde etmiştir. Ekonomik kriz döneminde işçilerini haklarında yapılan kesintiler sonunda eyleme giden işçiler dönemin ünlü sosyalisti Eugene V. Debs liderliğindeki örgütlenmişlerdir.
1897 yılında Pullman’ın ölümünden sonra ABD Başkanı Abraham Lincoln’un oğlu Robert Todd Lincoln şirketin başına geçmiştir. Şirket 1955 yılında Şikago’da kendi fabrikası için kurmuş olduğu kasabasından taşınır. Pullman şirketi 1930 yılında Standard Steel Fabrikasını satın alır. 1982 yılında en son üretilen Amtrak modelinden sonra vagon üretimini sona erdiren şirket Bombardier tarafından satın alınınca vagon tasarımları da el değiştirir.
Şirket tarihi
Şirket 1 Ocak 1900 tarihinde rakip şirketlerin bünyeye katılması ve hisselerin yeniden organize edilmesiyle şirket The Pullman Co. adını alır. 1924 yılında üretim kısmını içerecek şekilde Pullman Car & Manufacturing Co. kurulur. ana şirket olan Pullman Co. ise 1927 yılında Pullman Inc. olacak şekilde yeniden yapılandırılır. Şirket için en kârlı dönem 1920'li yılların ortaları olur. bu dönemde şirketin sahip olduğu vagon sayısı 10 bin seviyelerine çıkmıştır. Şirketin sağladığı hizmet sektöründe 28 bin kondüktör ve 12 bin hamal istihdam edilir. Şirket 1934 yılında standard Steel Co. ile birleşerek Pullman-Standard adını alır. Vagon üretimine yönelik olan birliktelik 1982 yılına kadar sürecektir. 1940 yılında şirket genişleme aşamasındayken Adalet Bakanlığı tarafından aleyhine açılan anti-tröst davasıyla karşı karşıya kalır. Davada şirketin vagon üretim ve tren seyahat hizmetlerinin ayrılması talep edilir. 1944 yılında alınan kararla şirketin üretim ve hizmet olarak ayrılması sonucuna varılır. Şirketin hizmet alanındaki faaliyetleri çok sayıda farklı demiryolu hizmet şirketine satılarak parçalanmıştır. 1943 yılında gemi üretim alanında faaliyete giren şirket II. Dünya Savaşına yönelik olarak küçük ölçekli savaş gemisi üretimine başlar. Bu amaçla Chicago'da kıyısına tersane kurulur. faaliyet gösterilen iki yıl boyunca 60 metre uzunluğa ve 640 ton ağırlığa sahip 34 adet Korvet ile 70 metre uzunluğa ve 520 ton ağırlığa sahip Amfibi hücum gemisi üretilir. Şirket 1944 yılındaki parçalanmadan sonra üretim, hizmet ve vagon kiralama alanında faaliyet gösteren üç şirkete ayrılır. Hizmet üretimiyle ilgili şirket 1968 yılında lağvedilecektir. Üretim yapan şirket 1981 yılına kadar varlığını sürdürecektir. Vagon tasarımları ayrı bir tasarım şirketi olan Pullman Technology Inc. bünyesinde değerlendirilecektir. Bu şirket ise günümüzde halen Bombardier bünyesinde faaliyet içindedir.
Pullman yerleşimleri
Şirket Şikago şehrinin 23 km güneyindeki 16 km² araziye 1880 yılında Pullman isimil bir kasaba kurar. Tamamen şirketin sahip olduğu kasaba 6 bin fabrika işçisi ve yan sanayi çalışanı için ev, alışveriş merkezi, kütüphane, kilise ve eğlence merkezleri içerir.
| “ | Pullman evinde doğdum, Pullman dükkanında beslendim, Pullman okulunda okudum, Pullman Kilisesine gittim ve ölünce Pullman Cehennemine gideceğim. | „ |
— Bir Pullman işçisi | ||
Kasabada alkol tüketimi yasaktı, ancak kasabadaki Florence Otelinde çok pahalı olarak bulunabiliyordu. Pullman Grevi sonrasında yapılan denetlemelerin ardından 1898 yılında mahkeme kararıyla kasaba şirketten satın alınarak Şikago'ya dahil edildi. Bugün Pullman bölgesi National Historic Landmark ilan edilmiştir.
Pullman hamalları
Pullman Şirketi özellikle hamallarıyla tanınırdı. Bu görevde özellikle yoğun bir şekilde çalışan Afrikalı-Amerikalı işçiler döneme göre iyi ücret alırdı. Pullman hamalları sendikalarda örgütlenmiştir.
Ürünler
Vagon
-
![image]()
Pullman vagonunun dışarıdan görünüşü -
![image]()
Pullman vagonunun içeriden görünüşü -
![image]()
İki katlı vagon -
![image]()
Yemekli vagon
Troleybüs
-
![image]()
Şili'de günümüzde kullanımda olan troleybüs -
![image]()
1947 yapımı troleybüsün içeriden görünüşü -
![image]()
1968 yılına ait bir troleybüs
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Pullman Şirketi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ İlgili arşiv çalışması 10 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 24 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Tarihi Pullman kenti 6 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 11 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pullman Sirketi 1867 yilinda tarafindan kurulmus olan demiryolu vagonu uretim sirketidir ABD de sanayi devrimi sirasinda artan demiryolu tasima ihtiyacini karsilayan sirketin gelistirdigi vagon tasarimi gunumuzde hala sirketin ismi olan adiyla anilmaktadir Sirketin faaliyet gosterdigi alanda yapilan isci orgutlenmeleri ve grevleri de tarihe mal olmustur Sirket bunyesinde hammallik yapan Vagon Hamallari Sendikasi 20 yuzyilda ABD deki en guclu Afrikali Amerikali sendikasi olmustur Pulman vagonunun iciPullman Grevi sirasinda sirket merkezi ordu birlikleri tarafindan korunuyor1962 yilina ait bir Pullman reklamiTarihceUzun bir tren yolculugu sirasinda geceyi rahatsiz bir sekilde geciren George Pullman tum yolcular icin uygulanabilecek ve uyumayi kolaylastiracak bir tasarim gelistirmeye karar verir Buna gore yolcularin oturduklari kismin ustundeki bolme kapali bir sekilde gunumuzdeki ucaklardaki gibi durmaktadir Geceleyin ise ust kisim aciliyor ve birbirine karsilikli bakan iki koltukla birlikte gorece rahat bir gece gecirilmesini sagliyordu Bugunun standartlarina gore oldukca ilkel olarak tanimlansa bile donemin standartlarinda buyuk bir ilerleme olarak degerlendirilmistir Oturma gruplarinin arkasindan cekilebilen perde sayesinde az da olsa bir mahremiyet saglaniyor her vagonun sonundaki tuvaletlerde ise hem kadin hem erkekler icin ayri bolumler bulunuyordu 1862 yilinda sirketini kurarak konforlu tren vagonlari uretmeye baslayan Pullman ozellikle zengin musterileri icin o donemde dusunulemeyecek derecede luks yolculuk ortamlari saglamistir Yapilan ozel vagonlarda halilar gelismis tuvalet sistemleri mobilyalar kutuphaneler kart oyunlari icin uygun masalar ve gorulmemis bir hizmet standardi yakalanmistir Ancak tum bu gelismelere ragmen Pullman Sirketi daha cok 1894 yilinda sendikali isciler tarafindan gerceklestirilen Pullman Grevi kotu bir sohret elde etmistir Ekonomik kriz doneminde iscilerini haklarinda yapilan kesintiler sonunda eyleme giden isciler donemin unlu sosyalisti Eugene V Debs liderligindeki orgutlenmislerdir 1897 yilinda Pullman in olumunden sonra ABD Baskani Abraham Lincoln un oglu Robert Todd Lincoln sirketin basina gecmistir Sirket 1955 yilinda Sikago da kendi fabrikasi icin kurmus oldugu kasabasindan tasinir Pullman sirketi 1930 yilinda Standard Steel Fabrikasini satin alir 1982 yilinda en son uretilen Amtrak modelinden sonra vagon uretimini sona erdiren sirket Bombardier tarafindan satin alininca vagon tasarimlari da el degistirir Sirket tarihiSirket 1 Ocak 1900 tarihinde rakip sirketlerin bunyeye katilmasi ve hisselerin yeniden organize edilmesiyle sirket The Pullman Co adini alir 1924 yilinda uretim kismini icerecek sekilde Pullman Car amp Manufacturing Co kurulur ana sirket olan Pullman Co ise 1927 yilinda Pullman Inc olacak sekilde yeniden yapilandirilir Sirket icin en karli donem 1920 li yillarin ortalari olur bu donemde sirketin sahip oldugu vagon sayisi 10 bin seviyelerine cikmistir Sirketin sagladigi hizmet sektorunde 28 bin konduktor ve 12 bin hamal istihdam edilir Sirket 1934 yilinda standard Steel Co ile birleserek Pullman Standard adini alir Vagon uretimine yonelik olan birliktelik 1982 yilina kadar surecektir 1940 yilinda sirket genisleme asamasindayken Adalet Bakanligi tarafindan aleyhine acilan anti trost davasiyla karsi karsiya kalir Davada sirketin vagon uretim ve tren seyahat hizmetlerinin ayrilmasi talep edilir 1944 yilinda alinan kararla sirketin uretim ve hizmet olarak ayrilmasi sonucuna varilir Sirketin hizmet alanindaki faaliyetleri cok sayida farkli demiryolu hizmet sirketine satilarak parcalanmistir 1943 yilinda gemi uretim alaninda faaliyete giren sirket II Dunya Savasina yonelik olarak kucuk olcekli savas gemisi uretimine baslar Bu amacla Chicago da kiyisina tersane kurulur faaliyet gosterilen iki yil boyunca 60 metre uzunluga ve 640 ton agirliga sahip 34 adet Korvet ile 70 metre uzunluga ve 520 ton agirliga sahip Amfibi hucum gemisi uretilir Sirket 1944 yilindaki parcalanmadan sonra uretim hizmet ve vagon kiralama alaninda faaliyet gosteren uc sirkete ayrilir Hizmet uretimiyle ilgili sirket 1968 yilinda lagvedilecektir Uretim yapan sirket 1981 yilina kadar varligini surdurecektir Vagon tasarimlari ayri bir tasarim sirketi olan Pullman Technology Inc bunyesinde degerlendirilecektir Bu sirket ise gunumuzde halen Bombardier bunyesinde faaliyet icindedir Pullman yerlesimleriPullman Sikago Sirket Sikago sehrinin 23 km guneyindeki 16 km araziye 1880 yilinda Pullman isimil bir kasaba kurar Tamamen sirketin sahip oldugu kasaba 6 bin fabrika iscisi ve yan sanayi calisani icin ev alisveris merkezi kutuphane kilise ve eglence merkezleri icerir Pullman evinde dogdum Pullman dukkaninda beslendim Pullman okulunda okudum Pullman Kilisesine gittim ve olunce Pullman Cehennemine gidecegim Bir Pullman iscisi Kasabada alkol tuketimi yasakti ancak kasabadaki Florence Otelinde cok pahali olarak bulunabiliyordu Pullman Grevi sonrasinda yapilan denetlemelerin ardindan 1898 yilinda mahkeme karariyla kasaba sirketten satin alinarak Sikago ya dahil edildi Bugun Pullman bolgesi National Historic Landmark ilan edilmistir Pullman hamallariPullman hamali bir yolcuya yardim ederken Pullman Sirketi ozellikle hamallariyla taninirdi Bu gorevde ozellikle yogun bir sekilde calisan Afrikali Amerikali isciler doneme gore iyi ucret alirdi Pullman hamallari sendikalarda orgutlenmistir UrunlerVagon Pullman vagonunun disaridan gorunusu Pullman vagonunun iceriden gorunusu Iki katli vagon Yemekli vagonTroleybus Sili de gunumuzde kullanimda olan troleybus 1947 yapimi troleybusun iceriden gorunusu 1968 yilina ait bir troleybusKaynakcaWikimedia Commons ta Pullman Sirketi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ilgili arsiv calismasi 10 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 24 Kasim 2011 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizPullman GreviDis baglantilarTarihi Pullman kenti 6 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 11 Kasim 2011 tarihinde erisilmistir