Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karl Werner Heisenberg (5 Aralık 1901, Würzburg - 1 Şubat 1976, Münih), Alman teorik fizikçi. Kendi ismiyle anılan Belirsizlik İlkesi'ni buldu. Atom yapısı bilgisine katkılarından dolayı 1932 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.
Werner Heisenberg | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Aralık 1901 Würzburg, Almanya |
| Ölüm | 1 Şubat 1976 (74 yaşında) Münih, Almanya |
| Ödüller |
|
| Kariyeri | |
| Dalı | Teorik fizik |
| Doktora danışmanı | Arnold Sommerfeld |
| İmza | |
 | |
Münih Üniversitesi'nde Arnold Sommerfeld ile beraber araştırmalar yaptı. Daha sonra Max Born, David Hilbert ve Niels Bohr gibi meşhur fizikçilerle çalıştı. 1941 yılında atom bombası yapımında Almanya'ya destek olması için Bohr'u ikna etmeye çalıştı, ancak ahlaki nedenler yüzünden Bohr teklifi reddetti.
Heisenberg (1925'te) ve Erwin Schrödinger (1926'da) çok yakın zamanlarda birbirlerinden bağımsız olarak atomun kuantum (dalga) mekaniğini farklı olarak, fakat matematik yönünden eşit şekilde formüllendirdiler. Bu teoriler 1928 senesinde İngiliz teori fizikçisi Paul Dirac tarafından genişletilip geliştirildi. 1927'de Leipzig Üniversitesi fizik profesörlüğüne tayin edildi. Aynı yıl meşhur belirsizlik prensibini ortaya koydu.
1941 senesinde şimdiki Max Planck Enstitüsü'nün müdürü olan Heisenberg, 1952 senesinde Alman hükümeti adına CERN'ün kuruluş sözleşmesini imzaladı. 1961'e kadar Bilimsel Politika Komitesi üyesi ve 1963'e kadar konsey üyesi olarak CERN'e katkı vermeye devam etti. 1958'de, atomun içindeki temel parçacıkların yapısını izah eden, birleşik alan teorisinin formülünü ortaya koydu.
Heisenberg'in Belirsizlik Prensibi
Bir elektronun yerini tespit edebilmek için dalga boyu kısa olan ışınlara ihtiyaç vardır. Bu ışınlar da enerji paketlerinden (fotonlardan) ibaret olduğundan, elektrona çarparak onun yerini değiştirirler (Compton olayı). Elektrona çarparak onu etkilememesi için fotonları çok küçük ve dalga boyu uzun olan ışınların kullanılması gerekir. Bu suretle elektronun hareketinde önemli bir değişme olmayacaktır. Fakat uzun dalgalı ışınlar kuvvetli bir görüntü sağlamadığından, ancak çok belirsiz bir görüntü elde edilir. Şu halde, bir elemanın yerini tespit etmek mümkün değildir. Genel ifadeyle; birbirine bağlı iki büyüklük aynı anda, yüksek duyarlılıkla ölçülemez (birinin ölçülmesindeki duyarlılık arttıkça diğerinin ölçülmesindeki duyarlılık azalır). Enerji-zaman, açısal konum-açısal momentum, konum- momentum bu fiziksel büyüklükler olup, bu iki büyüklüğün ölçüm hatalarının çarpımı Planck sabitine büyükeşittir.
Kişisel hayatı
Heisenberg klasik müziği seviyordu ve başarılı bir piyanistti. Müziğe olan ilgisi eşiyle tanışmasına yol açtı. Ocak 1937'de Heisenberg, Elisabeth Schumacher ile özel bir müzik resitalinde tanıştı. Elisabeth, ünlü bir Berlin ekonomi profesörünün kızıydı. Heisenberg 29 Nisan'da onunla evlendi. 1938 yılında çift yumurta ikizleri Maria ve Wolfgang dünyaya geldi. İlerideki 12 yıl içinde Barbara, Christine, Jochen, Martin ve Verena adında beş çocuğu daha oldu. Jochen, New Hampshire Üniversitesi'nde fizik profesörü oldu.
Popüler Kültürde Heisenberg
Heisenberg'in hocası Bohr ile II. Dünya Savaşı sırasında ideolojik fikir ayrılığına düşmesi ve Heisenberg'in Bohr'u 1941 yılında Kopenhag'da ziyaretinde aralarında geçen konuşma birçok spekülasyona neden olmuş ve herhangi bir resmi kaydı olmadığı için aydınlatılamamıştır. İngiliz yazar Michael Frayn'ın 1998 sahnelenen adlı oyunu bu görüşmeyi anlatmaktadır.
Amerika'da AMC tarafından yayınlanan Breaking Bad dizisinin başrol karakteri Walter White, illegal uyuşturucu ticareti yaparken Heisenberg takma adını kullanmaya başlar. Daha sonraları bu isimle yerel uyuşturucu ticaretinde en nüfuzlu kişi olarak tanınmaya başlar.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Werner Heisenberg ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karl Werner Heisenberg 5 Aralik 1901 Wurzburg 1 Subat 1976 Munih Alman teorik fizikci Kendi ismiyle anilan Belirsizlik Ilkesi ni buldu Atom yapisi bilgisine katkilarindan dolayi 1932 yilinda Nobel Fizik Odulu ne layik goruldu Werner HeisenbergDogum5 Aralik 1901 Wurzburg AlmanyaOlum1 Subat 1976 74 yasinda Munih AlmanyaOdullerMatteucci Madalyasi 1929 1930 Nobel Fizik Odulu 1932 Max Planck Madalyasi 1933 ForMemRS 1955 KariyeriDaliTeorik fizikDoktora danismaniArnold SommerfeldImza Munih Universitesi nde Arnold Sommerfeld ile beraber arastirmalar yapti Daha sonra Max Born David Hilbert ve Niels Bohr gibi meshur fizikcilerle calisti 1941 yilinda atom bombasi yapiminda Almanya ya destek olmasi icin Bohr u ikna etmeye calisti ancak ahlaki nedenler yuzunden Bohr teklifi reddetti Heisenberg 1925 te ve Erwin Schrodinger 1926 da cok yakin zamanlarda birbirlerinden bagimsiz olarak atomun kuantum dalga mekanigini farkli olarak fakat matematik yonunden esit sekilde formullendirdiler Bu teoriler 1928 senesinde Ingiliz teori fizikcisi Paul Dirac tarafindan genisletilip gelistirildi 1927 de Leipzig Universitesi fizik profesorlugune tayin edildi Ayni yil meshur belirsizlik prensibini ortaya koydu 1941 senesinde simdiki Max Planck Enstitusu nun muduru olan Heisenberg 1952 senesinde Alman hukumeti adina CERN un kurulus sozlesmesini imzaladi 1961 e kadar Bilimsel Politika Komitesi uyesi ve 1963 e kadar konsey uyesi olarak CERN e katki vermeye devam etti 1958 de atomun icindeki temel parcaciklarin yapisini izah eden birlesik alan teorisinin formulunu ortaya koydu Heisenberg in Belirsizlik PrensibiHeisenberg 1926 Bir elektronun yerini tespit edebilmek icin dalga boyu kisa olan isinlara ihtiyac vardir Bu isinlar da enerji paketlerinden fotonlardan ibaret oldugundan elektrona carparak onun yerini degistirirler Compton olayi Elektrona carparak onu etkilememesi icin fotonlari cok kucuk ve dalga boyu uzun olan isinlarin kullanilmasi gerekir Bu suretle elektronun hareketinde onemli bir degisme olmayacaktir Fakat uzun dalgali isinlar kuvvetli bir goruntu saglamadigindan ancak cok belirsiz bir goruntu elde edilir Su halde bir elemanin yerini tespit etmek mumkun degildir Genel ifadeyle birbirine bagli iki buyukluk ayni anda yuksek duyarlilikla olculemez birinin olculmesindeki duyarlilik arttikca digerinin olculmesindeki duyarlilik azalir Enerji zaman acisal konum acisal momentum konum momentum bu fiziksel buyuklukler olup bu iki buyuklugun olcum hatalarinin carpimi Planck sabitine buyukesittir Kisisel hayatiHeisenberg klasik muzigi seviyordu ve basarili bir piyanistti Muzige olan ilgisi esiyle tanismasina yol acti Ocak 1937 de Heisenberg Elisabeth Schumacher ile ozel bir muzik resitalinde tanisti Elisabeth unlu bir Berlin ekonomi profesorunun kiziydi Heisenberg 29 Nisan da onunla evlendi 1938 yilinda cift yumurta ikizleri Maria ve Wolfgang dunyaya geldi Ilerideki 12 yil icinde Barbara Christine Jochen Martin ve Verena adinda bes cocugu daha oldu Jochen New Hampshire Universitesi nde fizik profesoru oldu Populer Kulturde HeisenbergHeisenberg in hocasi Bohr ile II Dunya Savasi sirasinda ideolojik fikir ayriligina dusmesi ve Heisenberg in Bohr u 1941 yilinda Kopenhag da ziyaretinde aralarinda gecen konusma bircok spekulasyona neden olmus ve herhangi bir resmi kaydi olmadigi icin aydinlatilamamistir Ingiliz yazar Michael Frayn in 1998 sahnelenen adli oyunu bu gorusmeyi anlatmaktadir Amerika da AMC tarafindan yayinlanan Breaking Bad dizisinin basrol karakteri Walter White illegal uyusturucu ticareti yaparken Heisenberg takma adini kullanmaya baslar Daha sonralari bu isimle yerel uyusturucu ticaretinde en nufuzlu kisi olarak taninmaya baslar Kaynakca Death of Werner Heisenberg PDF CERN Courier Subat 1976 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Temmuz 2019 PDF 10 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Wikimedia Commons ta Werner Heisenberg ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir