Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zeyneddin Şaban tam kunyesiyle Malik Mansur Alaeddin Alí Bin Şaban Bin Hasan Bin Muhammed Bin Kalavun (d. yak. 1351 - ö. ?) Sultan Ebu Maali Hasan'in oğlu ve Sultan Kalavun'un torunu olup 1363'te Emir Yelboğa el-Ömerî tarafından hazırlanan bir darbe ile tahttan indirilen amcası Selahaddin Muhammed yerine yaklaşık 12 yaşında iken tahta geçirilen ve 1363 - 1377 döneminde saltanat süren Türk kökenli Bahri Hanedanı'ndan Memluk Devleti hükümdarı.
| Zeyneddin Şaban | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Mısır Memlûk Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1363-1377 | ||||
| Önce gelen | Selahaddin Muhammed | ||||
| Sonra gelen | Alaeddin Ali | ||||
| Doğum | yak. 1351 | ||||
| Ölüm | 1377 | ||||
| |||||
| Hanedan | Bahri Hanedanı | ||||
| Babası | Ebu Maali Hasan | ||||
Yaşamı
Sultan Zeyneddin Şaban tahta geçtiğinde 12 yaşında yetişkin olmadığı için devlet iktidar gücünü üzerine almadı. Son Bahri sultanlarının geleneğine göre esas devlet gücü Moğol asıllı Atabegi olan Yelboğa el-Ömerî'nin elindeydi. Mısır hala 1348/1349 yıllarında geçen ve halkın 1/3'ünü öldüren büyük veba salgınının etkilerinden kurtulamamıştı.
Yeni bir Haçlı Seferi hazırlığı
Mısır'da Bahri sultanları ardı ardına değişmekte iken Hristiyan Avrupa'da bir yeni Haçlılık hevesi kendini göstermişti. Bizans İmparatoru V. İoannis Hristiyanları birleştirip doğuya yöneltmek için İtalya'ya gitmişti. Bundan etkilenen Avignon'da kuşatma altında bulunan Papa VI. Innocentius yeni bir Haçlı seferi için 1357'de Kıbrıs Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, İzmir ve Rodos'ta üslenmiş Hospitalier Şövalyeleri'nden oluşan yeni bir Hristiyan ülkeler koalisyonu kurmuştu. Bu seferi hazırlamak için "Piyer Tomas" adlı bir papaz atanmış ve bu papaz bu Haçlı Seferinin önce Mısır Memluklu Devleti ve özellikle İskenderiye üzerine yönelmesi için tüm organizasyon gücünü odaklamaya başlamıştı.
Bu Haçlı Seferi donanma ve ordusuna komuta edecek kişi olarak Lüzinyan Hanedanı'ndan Kıbrıs Kralı olan I. Peter tayin edilmişti. Hazırlıklar sona ermekte iken Girit'te çıkan bir isyan bu seferi geciktirdi. Sonunda Haziran 1365'te I. Peter Venedik'ten aldığı donanma desteği ile ayrıldı. Venedik sağladığı destek filosunu şartlı vermişti. Venedik-Memluklu ticaretinin merkezi olan İskenderiye'ye hucum edilmeyecek ve Venedik-Memluklu ticaretine zarar verilecek hücumlardan kaçınılacaktı. Ama talana göz dikmiş olan I. Peter ve Haçlı birlik komutanları dostlarına verdikleri sözleri tutmayı bir fazilet saymamaktaydılar.
Haçlıların İskenderiye'yi işgali ve talanı
I. Peter'in Haçlı ordusunu taşıyan filo Rodos'a vardığında İskenderiye hücum etme kararı alındı. Filonun Venedikli kaptan ve tayfaları talandan pay almakla şartıyla bu karara karşı gelmediler. 150 gemiden oluşan filo 3 Ekim 1365'te İskenderiye limanı önüne geldi. Haçlı ordusu 1.400'u atlı süvari olan 10.000 askerden oluşmaktaydı. Karaya çıkma ertesi güne ertelendi. Bu kısa dönemde İskenderiye müslümanları organize olmaya vakit buldular. Ertesi gün Haçlılar karaya çıkmaya başlayınca büyük bir okçu hücumu ile karşılaştılar. Fakat İskenderiye halkı iyi organize edilmemişti ve şehirde çok az sayıda asker bulunmaktaydı; fakat sayıca üstündüler. Birçok Haçlı asker geri çekilmek istemekteydi; ama I. Peter şehri işgal etmeye çok azimliydi. Sonunda özellikli karaya çıkarılan Haçlı süvari birlikleri tarafından şehrin direnişi kırıldı. Şehrin savunucuları kaçmak zorunda kaldılar.
İskenderiye'yi ele geçiren Haçlılara 1 hafta şehri talan etme izini verildi. Haçlılar da halkın mal ve mülkü yağmalamaya, taşıyamadıklarını yakıp yıkmaya, özellikle fidye verebilecek müslüman halkı esir almaya veremeyecekleri eziyet edip öldürmeye başladı. Limanda bulunan Venedik gemileri talan edilen mal mülk ve esir edilen İskenderiyeli ile doldu. Haftanın sonunda İskenderiye'de talan edilecek hiçbir mal, ise yarayacak esir edilecek hiçbir kişi kalmamıştı. Şehir harabeye döndürülmüştü. Haçlı filosu limandan ayrıldı. Birkaç gemi o kadar dolu idi ki fazla ileri gidemeden battı; ama filonun büyük bir kısmı Kıbrıs'a döndü. Birçok esir sonradan fidye toplamak üzere Kıbrıs'a getirilmişti. Venedikliler de ticaretten alamadıkları kârı talandan aldıkları pay ile karşıladıler.
İskenderiye işgalinin sonuçları
İskenderiye'nin Haçlılar tarafından işgali sırasında Kahire'de bulunan asıl iktidar sahibi olan Emir Yelboğa el-Ömerî, kendine karşı olabilecek bir darbeden korktuğu için Kahire'den ayrılmadı. Fakat Haçlılar talandan sonra şehirden ayrıldıktan sonra İskenderiye'ye geldi. kozmopolitan bir şehir olan İskenderiye'de birçok değişik mezhepten çok sayıda Hristiyan bulunmakta idi. Bunlardan bazıları Haçlı talancılara yardım etmişlerdi ve bazıları ise dinleri dolayısıyla talandan çok az zarar görmüşlerdi. Haçlılar çekildikten sonra İskenderiye halkı bu nedenle tüm Hristiyanlara karşı intikam hırsı ile bir karşı reaksiyon gösterdiler. Haçlıların esir alıp Kıbrıs'a götürdüklerini geri almak için istenilen fidye Hristiyanlardan toplanan ekstra özel vergiler ve bağışlarla karşılanmaya çalışıldı.
Memluklu Mısır ile Kıbrıs arasındaki savaş durumu 1370'e kadar sürdü. Bu dönemde Emir Yelboğa İskenderiye'nin yeniden yapılması için büyük gayret gösterip şehrin nispeten kısa bir dönemde yenilenmesine neden oldu. Ayrıca Emir Yelboğa, Bahri memluklular tarafından o zamana kadar önem verilmeyen deniz gücüne dikkatini çekti. Sonraki yıllarda Mısır'ı doğu Akdeniz'de bir deniz gücü yapacak ve Haçlıların denizden hücumlarını önleyebilecek güçte bir yeni donanma hazırlattı.
Ölümü
Emir Yelboğa'nın zalimliği Kahire halkının ve kölemenlerin daha da nefretini çekmeye başladı. Sonunda 1377de Emir Yelboğa'nın eski bir kölemeni olan Çerkes asıllı bir memluklu emir olan Emir Berkuk tarafından organize edilen bir memluklu kliği bir devlet darbesi yapmaya koyuldu. Bu darbe devlet güçleri tarafından bastırılmaya başlandı ve Emir Berkuk Suriye'ye kaçtı. Ama bu komplo Sultan Zeyueddin Şaban ve Emir Yelboğa'nın ölümlerine neden oldu.
Zeyneddin Şaban Bahri sultanlari arasında az bulunur nitelikleri ile "yumuşak tabiatı, iyilik ve şefkati" ile tanınmıştı ve ölümü halk içinde bu nedenle çok üzüntü yarattı.
Zeyneddin Şaban'ın 10 yaşındaki oğlu Alaeddin Ali Memluklu Devleti sultanı olarak tahta getirildi. Kaçmış olan Emir Berkuk da dönerek Atabeg göreviyle gerçek devlet iktidarını eline geçirdi.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- المماليك البحريون/القبجاق (Bahri Memlukluları/ Kıpçaklar) adlı madde3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Arapça)(Erişme:3.7.2010)
- Bosworth, Clifford Edmund (1967) The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual Edinburgh:Edinburgh University Press Google Books1 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişme:3.7.2010)
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Selahaddin Muhammed |  Mısır Memlûk Sultanı 1363 - 1377 | Sonra gelen: Alaeddin Ali |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zeyneddin Saban tam kunyesiyle Malik Mansur Alaeddin Ali Bin Saban Bin Hasan Bin Muhammed Bin Kalavun d yak 1351 o Sultan Ebu Maali Hasan in oglu ve Sultan Kalavun un torunu olup 1363 te Emir Yelboga el Omeri tarafindan hazirlanan bir darbe ile tahttan indirilen amcasi Selahaddin Muhammed yerine yaklasik 12 yasinda iken tahta gecirilen ve 1363 1377 doneminde saltanat suren Turk kokenli Bahri Hanedani ndan Memluk Devleti hukumdari Zeyneddin SabanMisir Memluk SultaniHukum suresi1363 1377Once gelenSelahaddin MuhammedSonra gelenAlaeddin AliDogumyak 1351Olum1377Tam adiMelik Mansur Alaeddin Ali Bin Saban Bin Hasan Bin Muhammed Bin Kalavun HanedanBahri HanedaniBabasiEbu Maali HasanYasamiZeyneddin Saban doneminde bastirilmis bakir 1 Fals sikkesi Sultan Zeyneddin Saban tahta gectiginde 12 yasinda yetiskin olmadigi icin devlet iktidar gucunu uzerine almadi Son Bahri sultanlarinin gelenegine gore esas devlet gucu Mogol asilli Atabegi olan Yelboga el Omeri nin elindeydi Misir hala 1348 1349 yillarinda gecen ve halkin 1 3 unu olduren buyuk veba salgininin etkilerinden kurtulamamisti Yeni bir Hacli Seferi hazirligi Misir da Bahri sultanlari ardi ardina degismekte iken Hristiyan Avrupa da bir yeni Haclilik hevesi kendini gostermisti Bizans Imparatoru V Ioannis Hristiyanlari birlestirip doguya yoneltmek icin Italya ya gitmisti Bundan etkilenen Avignon da kusatma altinda bulunan Papa VI Innocentius yeni bir Hacli seferi icin 1357 de Kibris Kralligi Venedik Cumhuriyeti Izmir ve Rodos ta uslenmis Hospitalier Sovalyeleri nden olusan yeni bir Hristiyan ulkeler koalisyonu kurmustu Bu seferi hazirlamak icin Piyer Tomas adli bir papaz atanmis ve bu papaz bu Hacli Seferinin once Misir Memluklu Devleti ve ozellikle Iskenderiye uzerine yonelmesi icin tum organizasyon gucunu odaklamaya baslamisti Bu Hacli Seferi donanma ve ordusuna komuta edecek kisi olarak Luzinyan Hanedani ndan Kibris Krali olan I Peter tayin edilmisti Hazirliklar sona ermekte iken Girit te cikan bir isyan bu seferi geciktirdi Sonunda Haziran 1365 te I Peter Venedik ten aldigi donanma destegi ile ayrildi Venedik sagladigi destek filosunu sartli vermisti Venedik Memluklu ticaretinin merkezi olan Iskenderiye ye hucum edilmeyecek ve Venedik Memluklu ticaretine zarar verilecek hucumlardan kacinilacakti Ama talana goz dikmis olan I Peter ve Hacli birlik komutanlari dostlarina verdikleri sozleri tutmayi bir fazilet saymamaktaydilar Haclilarin Iskenderiye yi isgali ve talani I Peter in Hacli ordusunu tasiyan filo Rodos a vardiginda Iskenderiye hucum etme karari alindi Filonun Venedikli kaptan ve tayfalari talandan pay almakla sartiyla bu karara karsi gelmediler 150 gemiden olusan filo 3 Ekim 1365 te Iskenderiye limani onune geldi Hacli ordusu 1 400 u atli suvari olan 10 000 askerden olusmaktaydi Karaya cikma ertesi gune ertelendi Bu kisa donemde Iskenderiye muslumanlari organize olmaya vakit buldular Ertesi gun Haclilar karaya cikmaya baslayinca buyuk bir okcu hucumu ile karsilastilar Fakat Iskenderiye halki iyi organize edilmemisti ve sehirde cok az sayida asker bulunmaktaydi fakat sayica ustunduler Bircok Hacli asker geri cekilmek istemekteydi ama I Peter sehri isgal etmeye cok azimliydi Sonunda ozellikli karaya cikarilan Hacli suvari birlikleri tarafindan sehrin direnisi kirildi Sehrin savunuculari kacmak zorunda kaldilar Iskenderiye yi ele geciren Haclilara 1 hafta sehri talan etme izini verildi Haclilar da halkin mal ve mulku yagmalamaya tasiyamadiklarini yakip yikmaya ozellikle fidye verebilecek musluman halki esir almaya veremeyecekleri eziyet edip oldurmeye basladi Limanda bulunan Venedik gemileri talan edilen mal mulk ve esir edilen Iskenderiyeli ile doldu Haftanin sonunda Iskenderiye de talan edilecek hicbir mal ise yarayacak esir edilecek hicbir kisi kalmamisti Sehir harabeye dondurulmustu Hacli filosu limandan ayrildi Birkac gemi o kadar dolu idi ki fazla ileri gidemeden batti ama filonun buyuk bir kismi Kibris a dondu Bircok esir sonradan fidye toplamak uzere Kibris a getirilmisti Venedikliler de ticaretten alamadiklari kari talandan aldiklari pay ile karsiladiler Iskenderiye isgalinin sonuclari Iskenderiye nin Haclilar tarafindan isgali sirasinda Kahire de bulunan asil iktidar sahibi olan Emir Yelboga el Omeri kendine karsi olabilecek bir darbeden korktugu icin Kahire den ayrilmadi Fakat Haclilar talandan sonra sehirden ayrildiktan sonra Iskenderiye ye geldi kozmopolitan bir sehir olan Iskenderiye de bircok degisik mezhepten cok sayida Hristiyan bulunmakta idi Bunlardan bazilari Hacli talancilara yardim etmislerdi ve bazilari ise dinleri dolayisiyla talandan cok az zarar gormuslerdi Haclilar cekildikten sonra Iskenderiye halki bu nedenle tum Hristiyanlara karsi intikam hirsi ile bir karsi reaksiyon gosterdiler Haclilarin esir alip Kibris a goturduklerini geri almak icin istenilen fidye Hristiyanlardan toplanan ekstra ozel vergiler ve bagislarla karsilanmaya calisildi Memluklu Misir ile Kibris arasindaki savas durumu 1370 e kadar surdu Bu donemde Emir Yelboga Iskenderiye nin yeniden yapilmasi icin buyuk gayret gosterip sehrin nispeten kisa bir donemde yenilenmesine neden oldu Ayrica Emir Yelboga Bahri memluklular tarafindan o zamana kadar onem verilmeyen deniz gucune dikkatini cekti Sonraki yillarda Misir i dogu Akdeniz de bir deniz gucu yapacak ve Haclilarin denizden hucumlarini onleyebilecek gucte bir yeni donanma hazirlatti Olumu Emir Yelboga nin zalimligi Kahire halkinin ve kolemenlerin daha da nefretini cekmeye basladi Sonunda 1377de Emir Yelboga nin eski bir kolemeni olan Cerkes asilli bir memluklu emir olan Emir Berkuk tarafindan organize edilen bir memluklu kligi bir devlet darbesi yapmaya koyuldu Bu darbe devlet gucleri tarafindan bastirilmaya baslandi ve Emir Berkuk Suriye ye kacti Ama bu komplo Sultan Zeyueddin Saban ve Emir Yelboga nin olumlerine neden oldu Zeyneddin Saban Bahri sultanlari arasinda az bulunur nitelikleri ile yumusak tabiati iyilik ve sefkati ile taninmisti ve olumu halk icinde bu nedenle cok uzuntu yaratti Zeyneddin Saban in 10 yasindaki oglu Alaeddin Ali Memluklu Devleti sultani olarak tahta getirildi Kacmis olan Emir Berkuk da donerek Atabeg goreviyle gercek devlet iktidarini eline gecirdi Kaynakca a b c d e f g h i j Clot Andre cev Turhan Ilgaz 2005 Kolelerin Imparatorlugu Memluklerin Misir i Istanbul Epsilon Yayinlari ISBN 9753317727Dis baglantilarالمماليك البحريون القبجاق Bahri Memluklulari Kipcaklar adli madde3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arapca Erisme 3 7 2010 Bosworth Clifford Edmund 1967 The new Islamic dynasties a chronological and genealogical manual Edinburgh Edinburgh University Press ISBN 978 0 7486 2137 8 Google Books1 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisme 3 7 2010 Siyasi goreviOnce gelen Selahaddin Muhammed Misir Memluk Sultani 1363 1377 Sonra gelen Alaeddin Ali