Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jean Paul Getty (15 Aralık 1892 - 6 Haziran 1976), eski Anglo-Amerikan fabrikatör ve milyarder. Şirketinin kurucusu olan Getty, 1957'de Fortune dergisi kendisini yılın en zengin Amerikanı olarak gösterildi. Ölümünde Getty'nin varlığı 2 Milyar Doları aşmaktaydı. 1996 yılında basılan bir kitapta ise Getty, o ana kadar yaşamış en zengin 67. Amerikan olduğu belirtilmiştir. Zenginliğine rağmen çevresi tarafından cimri olarak bilinirdi.
Jean Paul Getty | |
|---|---|
 J. Paul Getty (1944) | |
| Doğum | 15 Aralık 1892 Minneapolis, Minnesota, ABD |
| Ölüm | 6 Haziran 1976 (83 yaşında) Londra yakınları, İngiltere |
| Meslek | iş insanı |
| Özvarlık | Öldüğünde 2 Milyar Dolar |
| Evlilik | Jeanette Demont, Allene Ashby, Adolphine Helmle, Ann Rork, Louise Dudley Lynch |
| Çocuk(lar) | II. George Franklin Getty, Jean Ronald Getty, , , Timothy Ware Getty |
| Ebeveyn(ler) | George Franklin Getty ve Sarah Catherine McPherson Risher |
Antika sanat eserleri koleksiyoncusu olan iş insanı, Los Angeles'ta kurduğu J. Paul Getty Müzesi'nde koleksiyonunu sergiye sundu. Ölümünden sonra yapılan hesaplamada ise müzedeki eserlerin toplam değerinin 661 Milyon Doların üzerinde olduğu belirtildi.
Biyografi
Minneapolis, Minnesota'ta George Franklin Getty adlı avukat ve petrol şirketi sahibinin oğlu olarak dünyaya gelen Getty, Oxford Üniversitesi'nde ekonomi ve siyaset bilimi eğitimi aldı. 1914'te tahsilini tamamladıktan sonra ABD'ye dönen Getty, tahsilini sürdürdüğü sırada yazları babasının Oklahoma'daki petrol sahasında tatilini geçirirdi. Kendi petrol tesisini Tulsa'da kuran Getty, Haziran 1916'da ilk milyon dolarını kazandı. Oklahoma'daki henüz işlenmemiş alanlarda kendi açtığı petrol kuyularıyla servetini büyüten genç girişimci, babasının aksine modern jeolojik bilgilerden yararlandı. Ancak, 1917'de kısa süreliğine işleri bir kenara bırakıp Los Angeles'ta eğlence peşinde koşsa da işine tekrar geri döndü. Getty, bu hareketi dolayısıyla babasının saygısını kaybetti. 1930'lardaki ölümüne kadar oğlu Jean Paul Getty'nin aile şirketini batıracağına inanan babası bu fikrini oğluna iletmiştir.
1920'li yıllarda giderek şirketlerinin yönetimini üstlenen Getty, başarılı sondajlarıyla kazancını giderek arttırdı. Bu süreçte sık sık boşanıp 5 kez evlilik yaptı. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sırasında kaynaklarına yatırım yaparak krizi fırsata çeviren Getty, başka petrol şirketlerini de satın alarak Pasifik Batı Petrolleri Şirketi'nin sahibi oldu. ABD'deki ekonomik temelini genişleten Getty, II. Dünya Savaşı sonrasında Arap petrol piyasasına da el attı ve bu alanda başarılı oldu. 1949 yılının başlarında İbni Suud ile 60 yıllık bir petrol antlaşması imzaladı. Bu antlaşmaya göre, 9.5 Milyon Doları nakit olarak ödemek suretiyle toplamda 12.5 Milyon Dolar verecek olan Getty, Suudi Arabistan ile Kuveyt sınırında bulunan verimli arazilerin petrol varlığının %50'sine sahip oldu. Bölgeye 18 Milyon Dolar daha yatırım yapma riskine giren Getty, servetini sürekli katlayarak dünyanın sayılı petrol zenginleri arasına girdi. 60 yıl boyunca yılda yaklaşık 16,000,000 varil (2,500,000 m³) petrol üretti. Getty'nin şirketi de bu vurgun sayesinde sektörün önde gelen işletmeleri arasına girdi. Genişlemeyi sürdüren Getty, tanker filoları satın alarak petrolün işlenmesinden kazanç sağlayabilmek için petrol rafinerileri inşa ettirdi.
1953'te Malibu, Kaliforniya'da kendi soyadını verdiği bir müze kuran Getty, burada değerli antika parçaların ve nadir elyazmalarının yanı sıra 19. yüzyılın önemli ressamlarına ait tabloları da izleyicilerin beğenisine sundu. 1950'lerden itibaren İngiltere'ye yerleşen Getty, ölümüne kadar orada yaşadı. 1967'de tüm petrol şirketlerini adı altında birleştiren milyarder, dünyanın sayılı zenginleri arasında kabul edilmekteydi. 1970'li yılların başında servetinin zirvesinde olan Getty, 1973 Petrol Krizi'nin patlak vermesiyle kâr oranı düşse de servetinde herhangi bir eksilme olmadı. Kendi yaşam öyküsünü How to Be Rich adlı kitabında anlatan Getty, 6 Temmuz 1976'da kalp yetmezliğinden ötürü 83 yaşındayken öldü.
Evlilikleri, boşanmaları ve çocukları
Getty toplamda beş kez evlendi ve boşandı. Dört eşinden toplamda beş çocuğu oldu:
- Jeanette Demont (1923'te evlendi – 1926'da boşandı); tek oğul II. George Franklin Getty (1924–1973)
- Allene Ashby (1926'da evlendi – 1928'da boşandı) çocuksuz
- Adolphine Helmle (1928'de evlendi – 1932'da boşandı); tek oğul Jean Ronald Getty (d. 1929)
- Ann Rork (1932'de evlendi – 1936'da boşandı); iki oğul (1932–2003) ve (d. 1933)
- Louise Dudley Lynch (1939'da evlendi – 1958'de boşandı); tek oğul Timothy Ware Getty (1946–1958)
Torunun kaçırılma olayı
10 Temmuz 1973'te J. Paul Getty'nin torunu 'nin Roma'dayken kaçırılması gazete manşetlerine yansıdı. Kaçıranlar çocuğu sağ salim teslim etmek için 17 Milyon Dolar fidye istediler. Cimriliğiliyle ünlenen J. Paul Getty, oğlu 'ın baskılarına rağmen kaçırmanın gerçek olmadığını ifade ederek para ödemeyi reddetti. Kasım 1973'te bir günlük gazeteye üzerinde Getty'nin torununa ait olduğu zarf içinde kesik bir kulak bırakılmasına rağmen istenen parayı çok bulan Getty, fidyeyi ödemeye yanaşmadı. Bunun üzerine fidyeciler parayı son teklif olarak 3 Milyon Dolara indirdiler. Ancak bu fiyatı da çok bulan Getty, 2.2 Milyon Dolardan fazla ödemeyeceğini belirtti. Oğlunun baskıları sonucu 800,000 Doları oğluna %4 faizle borç verdi. Torun Getty, fidyenin ödenmesinden sonra babasına kavuştuktan sonra teşekkür etmek için dedesini aradı ancak dede Getty, telefona çıkmayı reddetti. İtalya'da kaçırma olayıyla ilgili 9 kişi tutuklansa da, bunlardan sadece 2 tanesi mahkûm edildi. Torun Getty ise kaçırılma olayından sonra 5 Şubat 2011'deki ölümüne dek psikolojik sorunlar yaşadı.
Yayımlanan çalışmaları
- Getty, J. Paul. The history of the bigger oil business of George F.S. F. and J. Paul Getty from 1903 to 1939. Los Angeles?, 1941.
- Getty, J. Paul. Europe in the eighteenth century. [Santa Monica, Calif.]: privately printed, 1949.
- Le Vane, Ethel, and J. Paul Getty. Collector's choice: the chronicle of an artistic odyssey through Europe. London: W.H. Allen, 1955.
- Getty, J. Paul. My life and fortunes. New York: Duell, Sloan & Pearce, 1963.
- Getty, J. Paul. The joys of collecting. New York: Hawthorn Books, 1965.
- Getty, J. Paul. How to be rich. Chicago: Playboy Press, 1965.
- Getty, J. Paul. The golden age. New York: Trident Press, 1968.
- Getty, J. Paul. How to be a successful executive. Chicago: Playboy Press, 1971.
- Getty, J. Paul. As I see it: the autobiography of J. Paul Getty. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1976.
Konuyla ilgili yayınlar
- Hewins, Ralph. The richest American: J. Paul Getty. New York: Dutton, 1960.
- Lund, Robina. The Getty I knew. Kansas City: Sheed Andrews and McMeel, 1977. .
- Miller, Russell. The house of Getty. New York: Henry Holt, 1985. .
- de Chair, Somerset Struben. Getty on Getty: a man in a billion. London: Cassell, 1989. .
- Pearson, John. Painfully rich: J. Paul Getty and his heirs. London: Macmillan, 1995. .
Kaynakça
- ^ Klepper, Michael; Gunther, Michael (1996), The Wealthy 100: From Benjamin Franklin to Bill Gates—A Ranking of the Richest Americans, Past and Present, Secaucus, New Jersey: Carol Publishing Group, s. xiii, ISBN , OCLC 33818143
- ^ Whitman, Alden. J. Paul Getty dead at 83; amassed billions from oil. 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . New York Times, June 6, 1976. Retrieved September 6, 2008.
- ^ List of 76 said to hold above 75 millions. New York Times, October 28, 1957.
- ^ a b c Lenzner, Robert. The great Getty: the life and loves of J. Paul Getty, richest man in the world. New York: Crown Publishers, 1985.
- ^ Klepper, Michael M., and Robert E. Gunther. (1996). The wealthy 100: from Benjamin Franklin to Bill Gates-- a ranking of the richest Americans, past and present. Secaucus, N.J.: Carol Publishing Group. ISBN .
- ^ Vallely, Paul. Don't keep it in the family. 26 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Independent (London), July 19, 2007. Retrieved September 6, 2008.
- ^ Getty, Jean Paul (1976). As I see it: the autobiography of J. Paul Getty. Getty Publications. s. 91. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2011.
- ^ a b Sir Paul Getty (obituary). 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Telegraph, April 17, 2003.
- ^ Weber, Bruce (7 Şubat 2011). "J. Paul Getty III, 54, Dies; Had Ear Cut Off by Captors". The New York Times. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012.
- ^ J. Paul Getty III, 54, Dies; Had Ear Cut Off by Captors 20 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times, 7 Şubat 2011.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Jean Paul Getty ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- J. Paul Getty Diaries, 1938-1946, 1948-1976. The Getty Research Institute. Los Angeles, California.
- Guide to the J. Paul Getty Family Collected Papers, 1880s-1989.25 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Getty Research Institute. Los Angeles, California. Collection primarily contains letters, photographs, financial records, legal documents, and publications created or collected by J. Paul Getty and his parents, George F. Getty I and Sarah C. Getty.
- J. Paul Getty Trust28 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- J. Paul Getty Museum9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Insecula biography28 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Getty's How To Be Rich: A commentary by Tom Butler-Bowdon12 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Find a Grave'de Jean Paul Getty
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jean Paul Getty 15 Aralik 1892 6 Haziran 1976 eski Anglo Amerikan fabrikator ve milyarder Sirketinin kurucusu olan Getty 1957 de Fortune dergisi kendisini yilin en zengin Amerikani olarak gosterildi Olumunde Getty nin varligi 2 Milyar Dolari asmaktaydi 1996 yilinda basilan bir kitapta ise Getty o ana kadar yasamis en zengin 67 Amerikan oldugu belirtilmistir Zenginligine ragmen cevresi tarafindan cimri olarak bilinirdi Jean Paul GettyJ Paul Getty 1944 Dogum15 Aralik 1892 1892 12 15 Minneapolis Minnesota ABDOlum6 Haziran 1976 83 yasinda Londra yakinlari IngiltereMeslekis insaniOzvarlikOldugunde 2 Milyar DolarEvlilikJeanette Demont Allene Ashby Adolphine Helmle Ann Rork Louise Dudley LynchCocuk lar II George Franklin Getty Jean Ronald Getty Timothy Ware GettyEbeveyn ler George Franklin Getty ve Sarah Catherine McPherson Risher Antika sanat eserleri koleksiyoncusu olan is insani Los Angeles ta kurdugu J Paul Getty Muzesi nde koleksiyonunu sergiye sundu Olumunden sonra yapilan hesaplamada ise muzedeki eserlerin toplam degerinin 661 Milyon Dolarin uzerinde oldugu belirtildi BiyografiMinneapolis Minnesota ta George Franklin Getty adli avukat ve petrol sirketi sahibinin oglu olarak dunyaya gelen Getty Oxford Universitesi nde ekonomi ve siyaset bilimi egitimi aldi 1914 te tahsilini tamamladiktan sonra ABD ye donen Getty tahsilini surdurdugu sirada yazlari babasinin Oklahoma daki petrol sahasinda tatilini gecirirdi Kendi petrol tesisini Tulsa da kuran Getty Haziran 1916 da ilk milyon dolarini kazandi Oklahoma daki henuz islenmemis alanlarda kendi actigi petrol kuyulariyla servetini buyuten genc girisimci babasinin aksine modern jeolojik bilgilerden yararlandi Ancak 1917 de kisa sureligine isleri bir kenara birakip Los Angeles ta eglence pesinde kossa da isine tekrar geri dondu Getty bu hareketi dolayisiyla babasinin saygisini kaybetti 1930 lardaki olumune kadar oglu Jean Paul Getty nin aile sirketini batiracagina inanan babasi bu fikrini ogluna iletmistir 1920 li yillarda giderek sirketlerinin yonetimini ustlenen Getty basarili sondajlariyla kazancini giderek arttirdi Bu surecte sik sik bosanip 5 kez evlilik yapti 1929 Dunya Ekonomik Bunalimi sirasinda kaynaklarina yatirim yaparak krizi firsata ceviren Getty baska petrol sirketlerini de satin alarak Pasifik Bati Petrolleri Sirketi nin sahibi oldu ABD deki ekonomik temelini genisleten Getty II Dunya Savasi sonrasinda Arap petrol piyasasina da el atti ve bu alanda basarili oldu 1949 yilinin baslarinda Ibni Suud ile 60 yillik bir petrol antlasmasi imzaladi Bu antlasmaya gore 9 5 Milyon Dolari nakit olarak odemek suretiyle toplamda 12 5 Milyon Dolar verecek olan Getty Suudi Arabistan ile Kuveyt sinirinda bulunan verimli arazilerin petrol varliginin 50 sine sahip oldu Bolgeye 18 Milyon Dolar daha yatirim yapma riskine giren Getty servetini surekli katlayarak dunyanin sayili petrol zenginleri arasina girdi 60 yil boyunca yilda yaklasik 16 000 000 varil 2 500 000 m petrol uretti Getty nin sirketi de bu vurgun sayesinde sektorun onde gelen isletmeleri arasina girdi Genislemeyi surduren Getty tanker filolari satin alarak petrolun islenmesinden kazanc saglayabilmek icin petrol rafinerileri insa ettirdi 1953 te Malibu Kaliforniya da kendi soyadini verdigi bir muze kuran Getty burada degerli antika parcalarin ve nadir elyazmalarinin yani sira 19 yuzyilin onemli ressamlarina ait tablolari da izleyicilerin begenisine sundu 1950 lerden itibaren Ingiltere ye yerlesen Getty olumune kadar orada yasadi 1967 de tum petrol sirketlerini adi altinda birlestiren milyarder dunyanin sayili zenginleri arasinda kabul edilmekteydi 1970 li yillarin basinda servetinin zirvesinde olan Getty 1973 Petrol Krizi nin patlak vermesiyle kar orani dusse de servetinde herhangi bir eksilme olmadi Kendi yasam oykusunu How to Be Rich adli kitabinda anlatan Getty 6 Temmuz 1976 da kalp yetmezliginden oturu 83 yasindayken oldu Evlilikleri bosanmalari ve cocuklari Getty toplamda bes kez evlendi ve bosandi Dort esinden toplamda bes cocugu oldu Jeanette Demont 1923 te evlendi 1926 da bosandi tek ogul II George Franklin Getty 1924 1973 Allene Ashby 1926 da evlendi 1928 da bosandi cocuksuz Adolphine Helmle 1928 de evlendi 1932 da bosandi tek ogul Jean Ronald Getty d 1929 Ann Rork 1932 de evlendi 1936 da bosandi iki ogul 1932 2003 ve d 1933 Louise Dudley Lynch 1939 da evlendi 1958 de bosandi tek ogul Timothy Ware Getty 1946 1958 Torunun kacirilma olayi 10 Temmuz 1973 te J Paul Getty nin torunu nin Roma dayken kacirilmasi gazete mansetlerine yansidi Kaciranlar cocugu sag salim teslim etmek icin 17 Milyon Dolar fidye istediler Cimriligiliyle unlenen J Paul Getty oglu in baskilarina ragmen kacirmanin gercek olmadigini ifade ederek para odemeyi reddetti Kasim 1973 te bir gunluk gazeteye uzerinde Getty nin torununa ait oldugu zarf icinde kesik bir kulak birakilmasina ragmen istenen parayi cok bulan Getty fidyeyi odemeye yanasmadi Bunun uzerine fidyeciler parayi son teklif olarak 3 Milyon Dolara indirdiler Ancak bu fiyati da cok bulan Getty 2 2 Milyon Dolardan fazla odemeyecegini belirtti Oglunun baskilari sonucu 800 000 Dolari ogluna 4 faizle borc verdi Torun Getty fidyenin odenmesinden sonra babasina kavustuktan sonra tesekkur etmek icin dedesini aradi ancak dede Getty telefona cikmayi reddetti Italya da kacirma olayiyla ilgili 9 kisi tutuklansa da bunlardan sadece 2 tanesi mahkum edildi Torun Getty ise kacirilma olayindan sonra 5 Subat 2011 deki olumune dek psikolojik sorunlar yasadi Yayimlanan calismalariGetty J Paul The history of the bigger oil business of George F S F and J Paul Getty from 1903 to 1939 Los Angeles 1941 Getty J Paul Europe in the eighteenth century Santa Monica Calif privately printed 1949 Le Vane Ethel and J Paul Getty Collector s choice the chronicle of an artistic odyssey through Europe London W H Allen 1955 Getty J Paul My life and fortunes New York Duell Sloan amp Pearce 1963 Getty J Paul The joys of collecting New York Hawthorn Books 1965 Getty J Paul How to be rich Chicago Playboy Press 1965 Getty J Paul The golden age New York Trident Press 1968 Getty J Paul How to be a successful executive Chicago Playboy Press 1971 Getty J Paul As I see it the autobiography of J Paul Getty Englewood Cliffs N J Prentice Hall 1976 ISBN 0 13 049593 XKonuyla ilgili yayinlarHewins Ralph The richest American J Paul Getty New York Dutton 1960 Lund Robina The Getty I knew Kansas City Sheed Andrews and McMeel 1977 ISBN 0 8362 6601 3 Miller Russell The house of Getty New York Henry Holt 1985 ISBN 0 8050 0023 2 de Chair Somerset Struben Getty on Getty a man in a billion London Cassell 1989 ISBN 0 304 31807 8 Pearson John Painfully rich J Paul Getty and his heirs London Macmillan 1995 ISBN 0 333 59033 3 Kaynakca Klepper Michael Gunther Michael 1996 The Wealthy 100 From Benjamin Franklin to Bill Gates A Ranking of the Richest Americans Past and Present Secaucus New Jersey Carol Publishing Group s xiii ISBN 978 0 8065 1800 8 OCLC 33818143 Whitman Alden J Paul Getty dead at 83 amassed billions from oil 13 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times June 6 1976 Retrieved September 6 2008 List of 76 said to hold above 75 millions New York Times October 28 1957 a b c Lenzner Robert The great Getty the life and loves of J Paul Getty richest man in the world New York Crown Publishers 1985 ISBN 0 517 56222 7 Klepper Michael M and Robert E Gunther 1996 The wealthy 100 from Benjamin Franklin to Bill Gates a ranking of the richest Americans past and present Secaucus N J Carol Publishing Group ISBN 0 8065 1800 6 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Vallely Paul Don t keep it in the family 26 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Independent London July 19 2007 Retrieved September 6 2008 Getty Jean Paul 1976 As I see it the autobiography of J Paul Getty Getty Publications s 91 3 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2011 a b Sir Paul Getty obituary 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Telegraph April 17 2003 Weber Bruce 7 Subat 2011 J Paul Getty III 54 Dies Had Ear Cut Off by Captors The New York Times 25 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Temmuz 2012 J Paul Getty III 54 Dies Had Ear Cut Off by Captors 20 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 7 Subat 2011 Dis baglantilarVikisoz de Jean Paul Getty ile ilgili sozleri bulabilirsiniz J Paul Getty Diaries 1938 1946 1948 1976 The Getty Research Institute Los Angeles California Guide to the J Paul Getty Family Collected Papers 1880s 1989 25 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Getty Research Institute Los Angeles California Collection primarily contains letters photographs financial records legal documents and publications created or collected by J Paul Getty and his parents George F Getty I and Sarah C Getty J Paul Getty Trust28 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde J Paul Getty Museum9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Insecula biography28 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Getty s How To Be Rich A commentary by Tom Butler Bowdon12 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Find a Grave de Jean Paul Getty