Gözlem hatası (veya ölçüm hatası), bir miktarın ölçülen değeri ile gerçek değeri arasındaki farktır.İstatistik'te bir hata, bir "hata" değildir. Değişkenlik, ölçüm sonuçlarının ve ölçüm sürecinin doğal bir parçasıdır.
Ölçüm hataları iki bileşene ayrılabilir: rastgele hata ve sistematik hata .
Rastgele hatalar, bir nitelik veya niceliğin tekrarlanan ölçümleri alındığında ölçülebilir değerlerin tutarsız olmasına yol açan ölçüm hatalarıdır. Sistematik hatalar, tesadüfen belirlenmeyen, ancak sisteme özgü bir yanlışlık (gözlem veya ölçüm sürecini içeren) tarafından ortaya çıkan hatalardır.Sistematik hata, gözlemlerin ortalaması alındığında etkisi azalmayan, sıfır olmayan ortalamalı bir hatayı da ifade edebilir.
Bilim ve deneyler
Olasılık teorisi tarafından modellenen rastgelelik veya belirsizlik bu tür hatalara atfedildiğinde, bunlar terimin istatistikte kullanıldığı anlamda "hatalar"dır; istatistiklerdeki hataları ve artıkları görün.
Hassas bir aletle bir ölçümü her tekrarladığımızda, biraz farklı sonuçlar elde ederiz. Kullanılan yaygın istatistiksel model, hatanın iki ilave parçaya sahip olmasıdır:
- Enstrümanı aynı şekilde ve aynı durumda kullandığımızda her zaman aynı değerde oluşan sistematik hata.
- Bir gözlemden diğerine değişebilen rastgele hata.
Sistematik hataya bazen istatistiksel önyargı denir. Genellikle standart prosedürlerle azaltılabilir. Çeşitli bilimlerdeki öğrenme sürecinin bir kısmı, sistematik hatayı en aza indirmek için standart araçların ve protokollerin nasıl kullanılacağını öğrenmektir.
Rastgele hata (veya rastgele varyasyon), kontrol edilemeyen veya kontrol edilemeyecek faktörlerden kaynaklanır. Bu rastgele hataları kontrol etmekten vazgeçmenin olası bir nedeni, deney veya ölçümler yapıldığında bunları kontrol etmenin çok pahalı olabilmesidir. Diğer nedenler, ölçmeye çalıştığımız şeyin zamanla değişmesi (bkz. dinamik modeller) veya temelde olasılıksal olması (kuantum mekaniğinde olduğu gibi — bkz ) olabilir. Rastgele hata genellikle enstrümanlar çalışma sınırlarının uç noktalarına itildiğinde ortaya çıkar. Örneğin, dijital terazilerin en az anlamlı basamaklarında rastgele hata göstermesi yaygındır. Tek bir nesnenin üç ölçümü 0.9111g, 0.9110g ve 0.9112g gibi bir şey okunabilir.
Rastgele Hatalara karşı Sistematik Hatalar
Ölçüm hataları iki bileşene ayrılabilir: rastgele hata ve sistematik hata.
Rastgele hata, bir ölçümde her zaman mevcuttur. Bir ölçüm cihazının okumalarındaki veya deneycinin enstrümantal okumaya ilişkin yorumundaki doğası gereği öngörülemeyen dalgalanmalardan kaynaklanır. Rastgele hatalar, görünüşte aynı tekrarlanan ölçüm için farklı sonuçlar olarak ortaya çıkar. Birden fazla ölçümün karşılaştırılmasıyla tahmin edilebilir ve birden fazla ölçümün ortalaması alınarak azaltılabilir.
Sistematik hata, tahmin edilebilir ve tipik olarak sabit veya gerçek değerle orantılıdır. Sistematik hatanın nedeni belirlenebilirse, genellikle ortadan kaldırılabilir. Sistematik hatalar, ölçüm cihazlarının kusurlu kalibrasyonundan veya kusurlu gözlem yöntemlerinden veya çevrenin ölçüm sürecine müdahalesinden kaynaklanır ve her zaman bir deneyin sonuçlarını öngörülebilir bir yönde etkiler. Sıfır hataya yol açan bir enstrümanın yanlış sıfırlanması, enstrümantasyondaki sistematik hataya bir örnektir.
American Society of Mechanical Engineers (ASME) tarafından yayınlanan Performans Testi Standardı PTC 19.1-2005 “Test Belirsizliği”, sistematik ve rastgele hataları önemli ayrıntılarla tartışır. Aslında temel belirsizlik kategorilerini bu terimlerle kavramsallaştırır.
Rastgele hata, bir ölçüm cihazının okumalarındaki veya deneycinin enstrümantal okumaya ilişkin yorumundaki öngörülemeyen dalgalanmalardan kaynaklanabilir; bu dalgalanmalar kısmen çevrenin ölçüm sürecine müdahalesinden kaynaklanabilir. Rastgele hata kavramı, kesinlik kavramıyla yakından ilişkilidir. Bir ölçüm cihazının hassasiyeti ne kadar yüksek olursa, okumalarındaki dalgalanmaların değişkenliği (standart sapma) o kadar küçük olur.
Kaynakça
- ^ Dodge, Y. (2003) The Oxford Dictionary of Statistical Terms, OUP.
- ^ a b An Introduction to Error Analysis: The Study of Uncertainties in Physical Measurements. University Science Books. 1999. s. 94, §4.1. ISBN . 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ . Merriam-webster.com. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gozlem hatasi veya olcum hatasi bir miktarin olculen degeri ile gercek degeri arasindaki farktir Istatistik te bir hata bir hata degildir Degiskenlik olcum sonuclarinin ve olcum surecinin dogal bir parcasidir Olcum hatalari iki bilesene ayrilabilir rastgele hata ve sistematik hata Rastgele hatalar bir nitelik veya niceligin tekrarlanan olcumleri alindiginda olculebilir degerlerin tutarsiz olmasina yol acan olcum hatalaridir Sistematik hatalar tesadufen belirlenmeyen ancak sisteme ozgu bir yanlislik gozlem veya olcum surecini iceren tarafindan ortaya cikan hatalardir Sistematik hata gozlemlerin ortalamasi alindiginda etkisi azalmayan sifir olmayan ortalamali bir hatayi da ifade edebilir Bilim ve deneylerOlasilik teorisi tarafindan modellenen rastgelelik veya belirsizlik bu tur hatalara atfedildiginde bunlar terimin istatistikte kullanildigi anlamda hatalar dir istatistiklerdeki hatalari ve artiklari gorun Hassas bir aletle bir olcumu her tekrarladigimizda biraz farkli sonuclar elde ederiz Kullanilan yaygin istatistiksel model hatanin iki ilave parcaya sahip olmasidir Enstrumani ayni sekilde ve ayni durumda kullandigimizda her zaman ayni degerde olusan sistematik hata Bir gozlemden digerine degisebilen rastgele hata Sistematik hataya bazen istatistiksel onyargi denir Genellikle standart prosedurlerle azaltilabilir Cesitli bilimlerdeki ogrenme surecinin bir kismi sistematik hatayi en aza indirmek icin standart araclarin ve protokollerin nasil kullanilacagini ogrenmektir Rastgele hata veya rastgele varyasyon kontrol edilemeyen veya kontrol edilemeyecek faktorlerden kaynaklanir Bu rastgele hatalari kontrol etmekten vazgecmenin olasi bir nedeni deney veya olcumler yapildiginda bunlari kontrol etmenin cok pahali olabilmesidir Diger nedenler olcmeye calistigimiz seyin zamanla degismesi bkz dinamik modeller veya temelde olasiliksal olmasi kuantum mekaniginde oldugu gibi bkz olabilir Rastgele hata genellikle enstrumanlar calisma sinirlarinin uc noktalarina itildiginde ortaya cikar Ornegin dijital terazilerin en az anlamli basamaklarinda rastgele hata gostermesi yaygindir Tek bir nesnenin uc olcumu 0 9111g 0 9110g ve 0 9112g gibi bir sey okunabilir Rastgele Hatalara karsi Sistematik HatalarOlcum hatalari iki bilesene ayrilabilir rastgele hata ve sistematik hata Rastgele hata bir olcumde her zaman mevcuttur Bir olcum cihazinin okumalarindaki veya deneycinin enstrumantal okumaya iliskin yorumundaki dogasi geregi ongorulemeyen dalgalanmalardan kaynaklanir Rastgele hatalar gorunuste ayni tekrarlanan olcum icin farkli sonuclar olarak ortaya cikar Birden fazla olcumun karsilastirilmasiyla tahmin edilebilir ve birden fazla olcumun ortalamasi alinarak azaltilabilir Sistematik hata tahmin edilebilir ve tipik olarak sabit veya gercek degerle orantilidir Sistematik hatanin nedeni belirlenebilirse genellikle ortadan kaldirilabilir Sistematik hatalar olcum cihazlarinin kusurlu kalibrasyonundan veya kusurlu gozlem yontemlerinden veya cevrenin olcum surecine mudahalesinden kaynaklanir ve her zaman bir deneyin sonuclarini ongorulebilir bir yonde etkiler Sifir hataya yol acan bir enstrumanin yanlis sifirlanmasi enstrumantasyondaki sistematik hataya bir ornektir American Society of Mechanical Engineers ASME tarafindan yayinlanan Performans Testi Standardi PTC 19 1 2005 Test Belirsizligi sistematik ve rastgele hatalari onemli ayrintilarla tartisir Aslinda temel belirsizlik kategorilerini bu terimlerle kavramsallastirir Rastgele hata bir olcum cihazinin okumalarindaki veya deneycinin enstrumantal okumaya iliskin yorumundaki ongorulemeyen dalgalanmalardan kaynaklanabilir bu dalgalanmalar kismen cevrenin olcum surecine mudahalesinden kaynaklanabilir Rastgele hata kavrami kesinlik kavramiyla yakindan iliskilidir Bir olcum cihazinin hassasiyeti ne kadar yuksek olursa okumalarindaki dalgalanmalarin degiskenligi standart sapma o kadar kucuk olur Kaynakca Dodge Y 2003 The Oxford Dictionary of Statistical Terms OUP 978 0 19 920613 1 a b An Introduction to Error Analysis The Study of Uncertainties in Physical Measurements University Science Books 1999 s 94 4 1 ISBN 978 0 935702 75 0 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2021 Merriam webster com 22 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2016