Hafik Gölü, Büyük Göl ya da Koçhisar Gölü, İç Anadolu Bölgesi'nde Sivas'a bağlı Hafik ilçesinin kuzeyinde bulunan küçük karstik göl. 1100 m uzunluğunda, 1000 m genişliğinde, rakımı 1295 m, alanı yaklaşık 80 ha, derinliği 2–6 m kadardır.
Hafik Gölü | |
---|---|
Havza | |
Konum | Hafik, Sivas, Türkiye |
Koordinatlar | 39°52′15″K 37°22′42″D / 39.87083°K 37.37833°D |
Genel bilgiler | |
Akarsu (giden) | Kapalı havza |
Göl türü | Karstik göl |
Uzunluk | 1.100 m (3.600 ft) |
Genişlik | 1.000 m (3.300 ft) |
Yüzölçümü | 80 ha (200 akre) |
En derin noktası | 6 m (20 ft) |
Kıyı uzunluğu | 3.500 m (11.500 ft) |
Yüzey rakımı | 1.295 m (4.249 ft) |
Wikimedia Commons | |
Hafik Gölü (Türkiye) |
Genel özellikleri
Göl, resmi haritalarda Büyük Göl adıyla anılırken, Osmanlı'nın son zamanlarında Hafik'in Koçhisar adıyla ilçe olması nedeniyle Koçhisar Gölü de denilmektedir. Fakat yörede ve bilimsel yayınlarda Hafik Gölü adı yaygındır. Göl ilçeye 1,5 km, Kızılırmak'a 2,7 km uzaklıktadır.
Gölün yüzölçümü yaklaşık 80 ha'dır. Küçük olmasına karşın Türkiye'nin çok az yerinde rastlanan jips karstı göllerinden olması nedeniyle önem taşır. Kalker gibi kolay eriyen bir kayaç türü olan ve göl çevresinde yaygın olarak bulunan jipsli arazide oyulan çukurda birikirken sularda oluşmuştur. Göl çevresi alçak tepelerle çevrili bir karst çanağında yer alır.
Jeomorfoloji
Türkiye'de jips karstının en yaygın görüldüğü alan Sivas–İmranlı arasıdır. Yörenin hakim litolojisi Oligosen-miyosen yaşlı jips tabakalarıdır. Açık gri, alacalı ve beyaz renkli kumtaşı ile silttaşı ve konglomera tabakaları görülür. Jips–kumtaşı tabakalarında dalga izlerinin görülmesi arazinin sığ sulu ortamda oluştuğu anlaşılır. Jipsli tabakalar Kuaterner zamanlı alüvyonlar ile örtülüdür.
Çevre rölyefini basık sırtlar ve Hafik Ovası oluşturur. Tortulanma alanındaki jips tabakaları içinde oluşan dolinlerin aralarında erime bakiyesi sırtlar bulunur. Sırtların batısında Hafik Ovası batı-doğu uzanımlı fay hattı ile ikiye bölünmüştür. Alanda jips hidratlaşarak hacmi genişlemiş, yöreye özgü jips tektoniği gelişmiştir. Jips tabakaları fay boyunca eski tabakaların üzerine çıkmış, bazen 90°'lik eğimler oluşturmuştur. Akarsu aşındırması ve yükselmeye bağlı karstik şekiller oluşmuştur. Jips üzerinde karstlaşma, kalkerden daha hızlı gelişmektedir. Bu durum yörede fazla sayıda karstik şeklin oluşmasına neden olmuştur. Birkaç metre ile yüzlerce metre çapa sahip erime dolinleri dikkat çeker. İçinde su bulunanlar, örneğin Doğu Lota Gölü ve Batı Lota Gölü tipik bir dolin gölüdür.
Hidrografya
Kızılırmak havzası içinde yer alan göl, ırmak ile aynı seviyededir. Göl; yağış, kaynaklar ve yeraltı suları ile beslenir. Gölün KD'sunda bulunan Sultanpınarı karstik kaynağı gölün beslendiği kaynaklardan biridir. Sulamada kullanılan suları artık göle ulaşmamaktadır. Bu durum gölün hidrolojik dengesini bozmuştur. Mağaraönü mağarasın suları düden vasıtası ile göle geldiği düşünülmektedir. Gölü besleyen başka bir kaynak da Sıtmapınarı'dır.
Hafik Gölü'nün gideğeni Kızılırmak'a dökülür, bu nedenle suları tatlıdır. Gölde kuraklığa bağlı seviye düşmeleri olmaktadır.
Canlı hayatı
Gölde; aynalı, sarı, kanbur ve kara sazan türleri, kadife balığı, kefal ve gümüş balığı gibi tatlısu balıkları bulunur.
Ulaşım
Erzincan'ı Sivas'a bağlayan E 88 uluslararası karayolu 2 km yakından geçer. Hafik'in 3 km kuzeyindedir. Göle 2006'da 80 bin sazan aşılanmıştır. Türkiye'nin 135 sulak alanından biri olan gölde; sakarmeke, turna, angut ve yaban kazı görülmektedir. Çevrede çatalbaş, kılkuyruk, bozördek ve yeşilbaş gibi yaban ördekleri avlanmaktadır.
Arkeoloji
Gölün batısında bulunan küçük adada tarihi bir yerleşim yeri Pılır Höyük bulunur. Höyükte kazıklar üzerinde göl evleri bulunmuş, İlk Tunç Çağı, Kalkolotik ve Neolitik zamana ait olduğu belirlenmiştir. Zürih Gölü ve diğer Alp göllerinde görülen Paralif adlı göl evlerinin Türkiye'deki tek örneği bu göldedir.
Kullanım
Ticari balıkçılığın yapıldığı Hafik gölü yakın çevrenin balık ihtiyacını karşılamaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e Akpınar, Erdal; Akbulut, Gülpınar (2007). (PDF). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ . 16 Nisan 2020. sivas.gov.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü'ne 'Taşıma Suyu'yla Kuraklık Önlemi". yapi.com.tr. 25 Nisan 2014. 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü turizme kazandırılacak". aa.com.tr. 14 Eylül 2019. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ . kulturportali.gov.tr. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Hafik Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hafik Golu Buyuk Gol ya da Kochisar Golu Ic Anadolu Bolgesi nde Sivas a bagli Hafik ilcesinin kuzeyinde bulunan kucuk karstik gol 1100 m uzunlugunda 1000 m genisliginde rakimi 1295 m alani yaklasik 80 ha derinligi 2 6 m kadardir Hafik GoluHavzaKonumHafik Sivas TurkiyeKoordinatlar39 52 15 K 37 22 42 D 39 87083 K 37 37833 D 39 87083 37 37833Genel bilgilerAkarsu giden Kapali havzaGol turuKarstik golUzunluk1 100 m 3 600 ft Genislik1 000 m 3 300 ft Yuzolcumu80 ha 200 akre En derin noktasi6 m 20 ft Kiyi uzunlugu3 500 m 11 500 ft Yuzey rakimi1 295 m 4 249 ft Wikimedia CommonsHafik Golu Turkiye Genel ozellikleriGol resmi haritalarda Buyuk Gol adiyla anilirken Osmanli nin son zamanlarinda Hafik in Kochisar adiyla ilce olmasi nedeniyle Kochisar Golu de denilmektedir Fakat yorede ve bilimsel yayinlarda Hafik Golu adi yaygindir Gol ilceye 1 5 km Kizilirmak a 2 7 km uzakliktadir Golun yuzolcumu yaklasik 80 ha dir Kucuk olmasina karsin Turkiye nin cok az yerinde rastlanan jips karsti gollerinden olmasi nedeniyle onem tasir Kalker gibi kolay eriyen bir kayac turu olan ve gol cevresinde yaygin olarak bulunan jipsli arazide oyulan cukurda birikirken sularda olusmustur Gol cevresi alcak tepelerle cevrili bir karst canaginda yer alir JeomorfolojiTurkiye de jips karstinin en yaygin goruldugu alan Sivas Imranli arasidir Yorenin hakim litolojisi Oligosen miyosen yasli jips tabakalaridir Acik gri alacali ve beyaz renkli kumtasi ile silttasi ve konglomera tabakalari gorulur Jips kumtasi tabakalarinda dalga izlerinin gorulmesi arazinin sig sulu ortamda olustugu anlasilir Jipsli tabakalar Kuaterner zamanli aluvyonlar ile ortuludur Cevre rolyefini basik sirtlar ve Hafik Ovasi olusturur Tortulanma alanindaki jips tabakalari icinde olusan dolinlerin aralarinda erime bakiyesi sirtlar bulunur Sirtlarin batisinda Hafik Ovasi bati dogu uzanimli fay hatti ile ikiye bolunmustur Alanda jips hidratlasarak hacmi genislemis yoreye ozgu jips tektonigi gelismistir Jips tabakalari fay boyunca eski tabakalarin uzerine cikmis bazen 90 lik egimler olusturmustur Akarsu asindirmasi ve yukselmeye bagli karstik sekiller olusmustur Jips uzerinde karstlasma kalkerden daha hizli gelismektedir Bu durum yorede fazla sayida karstik seklin olusmasina neden olmustur Birkac metre ile yuzlerce metre capa sahip erime dolinleri dikkat ceker Icinde su bulunanlar ornegin Dogu Lota Golu ve Bati Lota Golu tipik bir dolin goludur HidrografyaKizilirmak havzasi icinde yer alan gol irmak ile ayni seviyededir Gol yagis kaynaklar ve yeralti sulari ile beslenir Golun KD sunda bulunan Sultanpinari karstik kaynagi golun beslendigi kaynaklardan biridir Sulamada kullanilan sulari artik gole ulasmamaktadir Bu durum golun hidrolojik dengesini bozmustur Magaraonu magarasin sulari duden vasitasi ile gole geldigi dusunulmektedir Golu besleyen baska bir kaynak da Sitmapinari dir Hafik Golu nun gidegeni Kizilirmak a dokulur bu nedenle sulari tatlidir Golde kurakliga bagli seviye dusmeleri olmaktadir Canli hayatiGolde aynali sari kanbur ve kara sazan turleri kadife baligi kefal ve gumus baligi gibi tatlisu baliklari bulunur UlasimErzincan i Sivas a baglayan E 88 uluslararasi karayolu 2 km yakindan gecer Hafik in 3 km kuzeyindedir Gole 2006 da 80 bin sazan asilanmistir Turkiye nin 135 sulak alanindan biri olan golde sakarmeke turna angut ve yaban kazi gorulmektedir Cevrede catalbas kilkuyruk bozordek ve yesilbas gibi yaban ordekleri avlanmaktadir ArkeolojiGolun batisinda bulunan kucuk adada tarihi bir yerlesim yeri Pilir Hoyuk bulunur Hoyukte kaziklar uzerinde gol evleri bulunmus Ilk Tunc Cagi Kalkolotik ve Neolitik zamana ait oldugu belirlenmistir Zurih Golu ve diger Alp gollerinde gorulen Paralif adli gol evlerinin Turkiye deki tek ornegi bu goldedir KullanimTicari balikciligin yapildigi Hafik golu yakin cevrenin balik ihtiyacini karsilamaktadir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki goller Todurge Golu Kizilcan GoluKaynakca a b c d e Akpinar Erdal Akbulut Gulpinar 2007 PDF Erzincan Egitim Fakultesi Dergisi 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 16 Nisan 2020 sivas gov tr 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 Hafik Golu ne Tasima Suyu yla Kuraklik Onlemi yapi com tr 25 Nisan 2014 28 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2020 Hafik Golu turizme kazandirilacak aa com tr 14 Eylul 2019 2 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2020 kulturportali gov tr 10 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Hafik Golu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir