Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.
 Çeşmenin ön cephesi ile çevresinden bir görünüm (Kasım 2022) | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Terazibaşı Çeşmesi · Terazi Çeşmesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Durum | İşlevsel |
| Tür | Sütun çeşme |
| Konum | Beykoz, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°08′26″K 29°05′10″D / 41.14056°K 29.08611°D |
| Yaptıran | İshak Ağa |
| Tamamlanma | 1749/1750 |
| Yenileme | 1972 · 2005 · 2014 |
| Yenileyen | İSKİ (2005) · İstanbul Büyükşehir Belediyesi (2014) |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Mermer |
| Yükseklik | 4 m |
| Kitâbesini yazan | Edirneli Emin Efendi |
| Su kaynağı | Yalıköy'ün doğu kısmındaki sırt |
İshak Ağa Çeşmesi, Ortaçeşme Mahallesi'ndeki Beykoz Çayırı'nda konumlanan bir sütun çeşmesi niteliğindedir. Kare prizma şeklindeki mermer bir sütundan meydana gelir. Çeşmenin haznesi olan bu kısım, kademeli bir mermer saçakla sonlanır. Beşik çatı biçimli üst kısmının tepesi volütlerle süslüdür. Cephelerinin tamamı dikdörtgen silmelerle sınırlandırılan yüzeysel birer niş içerisindedir ve her biri ayna taşı şekline bürünmüştür. Günümüzde iki cephesinde birer musluk varken dört cephesindeki mermer tekneden yanlarda olanları doldurulmuştur. Musluklarından birinin yukarısında üç satırlık yapım kitâbesi vardır.
Tarihi
İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından, kendisinin görevinden azledilişinden sonra, 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Çeşmenin suyu, Yalıköy'ün doğu kısmındaki sırttan geliyordu. Önceleri dört cephesinde de birer lüle varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1945'te yayımlanan eserinde İbrahim Hilmi Tanışık, kitâbesinin olduğu cephesinde sürekli su akan bir lülesinin, arka cephesinde ise bir musluğunun olduğunu; lülenin bulunduğu cephesindeki teknesinin kırık olduğu yazar. Kırılan bu tekne 1950'lerde, mısır pişirilen kazanların altına konulmak üzere, bulunduğu Beykoz Çayırı'ndaki başka bir noktaya taşınmıştı.
1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de, 1972'deki çalışmalarla kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesi ve toprak altından çıkarılan kısma iki lüle eklenmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan taş merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmış, kot farkının olduğu duvar kısmı mermerle kaplanmış ve kot farkından ortaya çıkan alt kısma bir tekne yerleştirilmişti.
İSKİ tarafından 2005'te yapılan restorasyon çalışmalarında çeşme ile çevre zeminleri arasındaki kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi yapıldı. Çeşmenin ön cephesindeki teknesi de özgün hâliyle yeniden yapılmış, yeşil zemininin temizlendiği kitâbe metni altın varakla kaplanmıştı. Restorasyon çalışmalarının sonlanmasıyla Haziran 2005'te, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın katılımıyla tören düzenlendi. 2014'te İstanbul Büyükşehir Belediyesi, çeşmenin ön cephesindeki lüleyi bir muslukla değiştirdi.[]
Konumu ve mimarisi
İstanbul'un Beykoz ilçesinin Ortaçeşme Mahallesi'ndeki Beykoz Çayırı'nda konumlanır. Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi adlarıyla da bilinir. 1-1,2 m kesitli kare prizma şeklindeki mermer bir sütundan meydana gelen bir sütun çeşmedir. Çeşmenin haznesi olan 4 m boyundaki bu kısım, kademeli bir mermer saçakla sonlanır. Beşik çatı biçimli üst kısmının tepesi volütlerle süslüdür. Cephelerinin tamamı dikdörtgen silmelerle sınırlandırılan yüzeysel birer niş içerisindedir ve her biri ayna taşı şekline bürünmüştür. Günümüzde iki cephesinde birer musluk varken dört cephesindeki mermer tekneden yanlarda olanları doldurulmuştur.
Musluklarından birinin yukarısında, alt alta sıralanan, yan uçları kemerli dikdörtgen şeklindeki üç kartuşun içinde üç satırlık yapım kitâbesi vardır. Ortadaki kartuşun altındaki daha küçük kartuşta ise yapım tarihi yer alır. Altın varakla yazılı, Edirneli Emin Efendi tarafından (celî sülüs) üslubuyla işlenen metin şu şekildedir:
صاحب الخيرات والحسنات |
Sâhibü'l-hayrât ve'l-hasenât |
-
![image]()
Çeşmenin yan cephesinden bir görünüm
(Kasım 2022) -
![image]()
Çeşmenin diğer yan cephesinden bir görünüm
(Kasım 2022) -
![image]()
Çeşmenin kitâbesi
(Kasım 2022)
Ayrıca bakınız
- Beykoz'daki çeşmeler listesi
- İshak Ağa Çeşmesi, Beykoz'un Merkez Mahallesi'nde yer alan ve İshak Ağa'nın yenilediği çeşme
- İshak Ağa Çeşmesi (Ortaçeşme, Beykoz), Beykoz'un Ortaçeşme Mahallesi'nde yer alan ve İshak Ağa'nın yaptırdığı çeşme
Notlar
- ^ Kitâbesindeki 1163 yılı, miladi takvimde 1749 ya da 1750'ye denk gelir.
Kaynakça
- ^ a b c d e Koç, Hülya; Karakaya, Enis (2000). "İshak Ağa Çeşmeleri". TDV İslâm Ansiklopedisi. 22. Türkiye Diyanet Vakfı. s. 522. ISBN .
- ^ İstanbul Su Külliyatı XIII: 19 ve 20. Yüzyılda İstanbul Suları (PDF). 13. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. 2000. ss. 157, 188. ISBN . 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ a b c Karakaya, Enis (1993). "İshak Ağa Çeşmeleri". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 4. İstanbul: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. ss. 193-194. ISBN .
- ^ Tanışık, İbrahim Hilmi (1945). "277/71 - İshak Ağa Çeşmeleri". İstanbul Çeşmeleri. 2. İstanbul: Maarif Matbaası. s. 354.
- ^ a b c Hut, Davut (2022). Beykoz'un Tarihî Suları (1. bas.). İstanbul: Beykoz Belediyesi Kültür Yayınları. s. 151. ISBN .
- ^ Bilir, Ali (2008). Beykoz. İstanbul: Kitabevi Yayınları. s. 92. ISBN .
- ^ "Çeşmeler canlanıyor". Yeni Şafak. 20 Haziran 2005. 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ İyican, Ekrem (12 Nisan 2014). "Beykozlu Ekrem İyican". 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ 2014 Faaliyet Raporu (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 2015. s. 184. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Kasım 2023.
- ^ Ertuğ, Necdet, (Ed.) (2006). "265 İshak Ağa Çeşmesi". İstanbul Tarihî Çeşmeler Külliyatı. 2. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. s. 180. ISBN .
- ^ Konyalı, İbrahim Hakkı (1956). "Beykoz Çayırı İshak Ağa Çeşmesi". Koçu, Reşad Ekrem (Ed.). İstanbul Ansiklopedisi. 5. İstanbul: Koçu Yayınları. s. 2646.
- ^ "İshak Ağa Çeşmesi - Yapım kitabesi". Osmanlı Kitabeleri Projesi. 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ Schick, İrvin Cemil (Temmuz 2012). "Gümrükçü İshak Ağa Çeşmeleri: Kitabeleri ve hattatları". Toplumsal Tarih, 223. Tarih Vakfı. ss. 22-27.
| Wikimedia Commons'ta İshak Ağa Fountain, Beykoz Meadow ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ishak Aga Cesmesi Terazibasi Cesmesi ya da Terazi Cesmesi Istanbul un Beykoz ilcesindeki bir cesmedir Eski Istanbul Gumruk Emini Ishak Aga tarafindan 1749 ya da 1750 yilinda yaptirildi Onceleri dort cephesinde de birer lule ve tekne varken ilerleyen donemde iki cephesindeki luleleri kapatildi ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu 1970 te yapilan kanalizasyon calismalari esnasinda cesmenin suyu kesilse de 1972 de kitabesinin oldugu cephesinin toprak seviyesinin altina indirilmesiyle tekrar islevsel hale geldi Bu calismanin ardindan cesmeye yapilan bir merdivenden inilerek ulasilmaya baslanmisti 2005 teki restorasyonla bu kot farki giderilerek cevre duzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapildi 2014 te on cephesindeki lulenin bir muslukla degistirildigi cesme gunumuzde islevseldir Ishak Aga CesmesiCesmenin on cephesi ile cevresinden bir gorunum Kasim 2022 Diger ad lar Terazibasi Cesmesi Terazi CesmesiGenel bilgilerDurumIslevselTurSutun cesmeKonumBeykoz Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 08 26 K 29 05 10 D 41 14056 K 29 08611 D 41 14056 29 08611YaptiranIshak AgaTamamlanma1749 1750Yenileme1972 2005 2014YenileyenISKI 2005 Istanbul Buyuksehir Belediyesi 2014 Teknik ayrintilarMalzemeMermerYukseklik4 mKitabesini yazanEdirneli Emin EfendiSu kaynagiYalikoy un dogu kismindaki sirt Ishak Aga Cesmesi Ortacesme Mahallesi ndeki Beykoz Cayiri nda konumlanan bir sutun cesmesi niteligindedir Kare prizma seklindeki mermer bir sutundan meydana gelir Cesmenin haznesi olan bu kisim kademeli bir mermer sacakla sonlanir Besik cati bicimli ust kisminin tepesi volutlerle susludur Cephelerinin tamami dikdortgen silmelerle sinirlandirilan yuzeysel birer nis icerisindedir ve her biri ayna tasi sekline burunmustur Gunumuzde iki cephesinde birer musluk varken dort cephesindeki mermer tekneden yanlarda olanlari doldurulmustur Musluklarindan birinin yukarisinda uc satirlik yapim kitabesi vardir TarihiIstanbul Gumruk Emini Ishak Aga tarafindan kendisinin gorevinden azledilisinden sonra 1749 ya da 1750 yilinda yaptirildi Cesmenin suyu Yalikoy un dogu kismindaki sirttan geliyordu Onceleri dort cephesinde de birer lule varken ilerleyen donemde iki cephesindeki luleleri kapatildi ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu 1945 te yayimlanan eserinde Ibrahim Hilmi Tanisik kitabesinin oldugu cephesinde surekli su akan bir lulesinin arka cephesinde ise bir muslugunun oldugunu lulenin bulundugu cephesindeki teknesinin kirik oldugu yazar Kirilan bu tekne 1950 lerde misir pisirilen kazanlarin altina konulmak uzere bulundugu Beykoz Cayiri ndaki baska bir noktaya tasinmisti 1970 te yapilan kanalizasyon calismalari esnasinda cesmenin suyu kesilse de 1972 deki calismalarla kitabesinin oldugu cephesinin toprak seviyesinin altina indirilmesi ve toprak altindan cikarilan kisma iki lule eklenmesiyle tekrar islevsel hale geldi Bu calismanin ardindan cesmeye yapilan tas merdivenden inilerek ulasilmaya baslanmis kot farkinin oldugu duvar kismi mermerle kaplanmis ve kot farkindan ortaya cikan alt kisma bir tekne yerlestirilmisti ISKI tarafindan 2005 te yapilan restorasyon calismalarinda cesme ile cevre zeminleri arasindaki kot farki giderilerek cevre duzenlemesi yapildi Cesmenin on cephesindeki teknesi de ozgun haliyle yeniden yapilmis yesil zemininin temizlendigi kitabe metni altin varakla kaplanmisti Restorasyon calismalarinin sonlanmasiyla Haziran 2005 te Istanbul Buyuksehir Belediye Baskani Kadir Topbas in katilimiyla toren duzenlendi 2014 te Istanbul Buyuksehir Belediyesi cesmenin on cephesindeki luleyi bir muslukla degistirdi daha iyi kaynak gerekli Konumu ve mimarisiIstanbul un Beykoz ilcesinin Ortacesme Mahallesi ndeki Beykoz Cayiri nda konumlanir Terazibasi Cesmesi ya da Terazi Cesmesi adlariyla da bilinir 1 1 2 m kesitli kare prizma seklindeki mermer bir sutundan meydana gelen bir sutun cesmedir Cesmenin haznesi olan 4 m boyundaki bu kisim kademeli bir mermer sacakla sonlanir Besik cati bicimli ust kisminin tepesi volutlerle susludur Cephelerinin tamami dikdortgen silmelerle sinirlandirilan yuzeysel birer nis icerisindedir ve her biri ayna tasi sekline burunmustur Gunumuzde iki cephesinde birer musluk varken dort cephesindeki mermer tekneden yanlarda olanlari doldurulmustur Musluklarindan birinin yukarisinda alt alta siralanan yan uclari kemerli dikdortgen seklindeki uc kartusun icinde uc satirlik yapim kitabesi vardir Ortadaki kartusun altindaki daha kucuk kartusta ise yapim tarihi yer alir Altin varakla yazili Edirneli Emin Efendi tarafindan celi sulus uslubuyla islenen metin su sekildedir Metin صاحب الخيرات والحسنات السيد اسحق اغا امين كمرك استانه سنه ١١٦۳ Ceviri yazi Sahibu l hayrat ve l hasenat es Seyyid Ishak Aga Emin i Gumruk i Asitane Sene 1163Cesmenin yan cephesinden bir gorunum Kasim 2022 Cesmenin diger yan cephesinden bir gorunum Kasim 2022 Cesmenin kitabesi Kasim 2022 Ayrica bakinizBeykoz daki cesmeler listesi Ishak Aga Cesmesi Beykoz un Merkez Mahallesi nde yer alan ve Ishak Aga nin yeniledigi cesme Ishak Aga Cesmesi Ortacesme Beykoz Beykoz un Ortacesme Mahallesi nde yer alan ve Ishak Aga nin yaptirdigi cesmeNotlar Kitabesindeki 1163 yili miladi takvimde 1749 ya da 1750 ye denk gelir Kaynakca a b c d e Koc Hulya Karakaya Enis 2000 Ishak Aga Cesmeleri TDV Islam Ansiklopedisi 22 Turkiye Diyanet Vakfi s 522 ISBN 978 9753894494 Istanbul Su Kulliyati XIII 19 ve 20 Yuzyilda Istanbul Sulari PDF 13 Istanbul ISKI Genel Mudurlugu 2000 ss 157 188 ISBN 9758215760 27 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Mart 2021 a b c Karakaya Enis 1993 Ishak Aga Cesmeleri Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi 4 Istanbul Turkiye Cumhuriyeti Kultur Bakanligi Tarih Vakfi ss 193 194 ISBN 9757306053 Tanisik Ibrahim Hilmi 1945 277 71 Ishak Aga Cesmeleri Istanbul Cesmeleri 2 Istanbul Maarif Matbaasi s 354 a b c Hut Davut 2022 Beykoz un Tarihi Sulari 1 bas Istanbul Beykoz Belediyesi Kultur Yayinlari s 151 ISBN 978 605 74802 8 6 Bilir Ali 2008 Beykoz Istanbul Kitabevi Yayinlari s 92 ISBN 978 975 9173 57 9 Cesmeler canlaniyor Yeni Safak 20 Haziran 2005 29 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2023 Iyican Ekrem 12 Nisan 2014 Beykozlu Ekrem Iyican 29 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2023 2014 Faaliyet Raporu PDF Istanbul Buyuksehir Belediyesi 2015 s 184 20 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Kasim 2023 Ertug Necdet Ed 2006 265 Ishak Aga Cesmesi Istanbul Tarihi Cesmeler Kulliyati 2 Istanbul ISKI Genel Mudurlugu s 180 ISBN 9789944100335 Konyali Ibrahim Hakki 1956 Beykoz Cayiri Ishak Aga Cesmesi Kocu Resad Ekrem Ed Istanbul Ansiklopedisi 5 Istanbul Kocu Yayinlari s 2646 Ishak Aga Cesmesi Yapim kitabesi Osmanli Kitabeleri Projesi 29 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2023 Schick Irvin Cemil Temmuz 2012 Gumrukcu Ishak Aga Cesmeleri Kitabeleri ve hattatlari Toplumsal Tarih 223 Tarih Vakfi ss 22 27 Wikimedia Commons ta Ishak Aga Fountain Beykoz Meadow ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir