Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jumbo (yaklaşık 1860 - 15 Eylül 1885) Fillerin Kralı olarak da adlandırılan, tüm zamanların en ünlü fili. Sudan'da dünyaya gelen Jumbo, önce Paris'teki hayvanat bahçesi 'a, 1865 yılında da İngiltere'deki Londra Hayvanat Bahçesi'ne nakledildi. Mart 1882'de ise halkın tepkilerine rağmen, onu Amerika Birleşik Devletleri'ne götüren Phineas Taylor Barnum'a satıldı.
Büyük cüssesinden dolayı Jumbo ismini aldı. Jumbo'nun omuz yüksekliği Barnum tarafından yaklaşık 4 metre (13.1 fit) olarak ölçülmüş ancak ölümünden sonra iskeletinden yapılan ölçümlerden 3.23 metre (10.6 fit) yüksekliğe sahip olduğu tahmin edilmiştir.
Gittiği her yerde topluluğun dikkatini çekmiştir. 1885'te bir lokomotif çarpışması sonucu ölmüştür. İsmi, tüm dünyada "büyük" kavramı ile özdeşleşmiş, bu anlamda varlığını günümüze kadar sürdürmüştür. Jumbo günümüzde 'nin maskotudur.
Kökeni
1861 yılında yakalandığında, genç fil yaklaşık bir yaşında ve bir metre boyundaydı. Bavyeralı koleksiyoncu Johann Schmidt aracılığıyla, türdeşleriyle birlikte Paris'e getirilerek 'a yerleştirildi. 1865 yılında boyu 125 cm. olduğunda, 26 Haziran'da bir gergedan ile değiş tokuş edilerek Londra hayvanat bahçesine gönderildi.
Kariyeri
Jumbo Büyük Britanya'ya canlı olarak gelen ilk Afrika filiydi. Avrupa tarihinde, Afrika kökenli filler son derece enderdi. Jumbo Avrupa'da o zamana kadar yazılı olarak belgelenmiş üçüncüydü. Bir bakır üzerine, (1450 - 1491) kulaklarından Afrika fili olduğu anlaşılan bir fil resmetmişti. XIV. Louis 1668 de Portekiz Kralı'ndan aynı şekilde Afrika kökenli bir fil hediye olarak almıştı.
Londra
Jumbo, Londra'da, söylentiye göre bakıcısı Matthew Scott'tan, Swahili dilinde "merhaba" anlamına gelen ismini alır. Varışını takip eden 16 yılda, Londra Hayvanat Bahçesi'nin en önemli sakini haline gelir. Metrelerce büyüyerek etkileyici bir boya ulaşır, halkın ve sırtına binen çocukların eğlencesi haline gelir. Londra'da ikamet ettiği süre zarfında bir milyondan fazla çocuğu taşıdığı tahmin edilir. Bunlar arasında Winston Churchill'in, Theodore Roosevelt'in ve çok sayıda Avrupalı asilzadenin çocukları da vardır. Basının da dikkatini çeker, Büyük Britanya'da son derece popüler olur.
Cinsel olgunluğa erişmesiyle Jumbo, düzenli aralıklarla Muşt diye adlandırılan ve bugüne kadar tam olarak araştırılmamış olan bir duruma geliyordu. Normalde çok sakin olan Jumbo bu evrede çok kontrol dışı hatta kötü oluyordu. Kafesini sallıyor, yanına bakıcısı Scott'tan başkasını yaklaştırmıyor, kendisine sunulan dişi fil Alice'le bile ilgilenmiyordu. Bu yüzden, zamanla, çocukların Jumbo'nun üstüne binmesi çok tehlikeli bulundu. Hayvanat bahçesi yönetimi, acil durum halinde vurulması iznini verdi.
O sıralarda Amerikalı sirk müdürü , Londra Hayvanat Bahçesi yönetimine Jumbo için o zamanlar önemli bir miktar olan 10.000 dolarlık bir teklif yaptı. Bu teklif kabul edildi. Fakat Jumbo'nun satışı büyük tepki topladı. Toplumun önemli şahsiyetleri (mesela John Ruskin), satış anlaşmasının hukuka uygunluğunun incelenmesi için adli süreç başlatsalar da kazanan Barnum oldu.
Amerika
24 Mart 1882 tarihinde Jumbo Assyrian Monarch gemisiyle yola çıktı, yanında bakıcısı Matthew Scott ile beraber 9 Nisan 1882'de Amerika'ya ayak bastı ve bir bando takımı tarafından karşılandı. Bir resmi geçit yaparak Broadway üzerinden Madison Square Garden'a yürüdü.
Sirk müdürü Barnum, Asya fillerinin aksine Afrika fillerinin öğrenme yetenekleri gelişmediğinden, sanatsal icraat beceremeyen bir fil almıştı. Ancak Barnum, devasa hayvanın sadece takdimi ile Kanada'dan ABD'ye uzanan üç yıllık bir turneye 9 milyon insanı çekmeyi başardı. Barnum, Jumbo'yu Tom ve isminde iki cüce fil ile birlikte kendi inşa ettiği Palast-araba içinde taşıdı. Dev hayvanın takdimini şaşkınlıkla izleyen seyircilerden ve filin sırtına binen çocuklardan para kazandı. Kazancı, üç yıl içinde yarım milyon dolara ulaştı.
15 Eylül 1885 Jumbo Ontario St. Thomas istasyonunda, bir lokomotif ve iki vagonun raydan çıkmasıyla yaşanan kazada hayatını kaybetti. Kazada lokomotifin makinisti de öldü.
Kaynakça
- ^ "Jumbo (adj.)" (İngilizce). Online Etymology Dictionary. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2013.
- ^ Larramendi, A. (2016). "Shoulder height, body mass and shape of proboscideans" (PDF). Acta Palaeontologica Polonica. Cilt 61. doi:10.4202/app.00136.2014. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Horsley, John (9 Aralık 2017). "JUMBO TELLY 10 Things to Know about Attenborough And the Giant Elephant". The Sun. News Group Newspapers Limited. 10 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2017.
- ^ "Jumbo the Elephant, Tufts' Mascot" (İngilizce). . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2013.
Dış bağlantılar
- Find-A-Grave sitesinde Jumbo20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Jumbo ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jumbo yaklasik 1860 15 Eylul 1885 Fillerin Krali olarak da adlandirilan tum zamanlarin en unlu fili Sudan da dunyaya gelen Jumbo once Paris teki hayvanat bahcesi a 1865 yilinda da Ingiltere deki Londra Hayvanat Bahcesi ne nakledildi Mart 1882 de ise halkin tepkilerine ragmen onu Amerika Birlesik Devletleri ne goturen Phineas Taylor Barnum a satildi Jumbo nun New York a varisi 1882 Buyuk cussesinden dolayi Jumbo ismini aldi Jumbo nun omuz yuksekligi Barnum tarafindan yaklasik 4 metre 13 1 fit olarak olculmus ancak olumunden sonra iskeletinden yapilan olcumlerden 3 23 metre 10 6 fit yukseklige sahip oldugu tahmin edilmistir Gittigi her yerde toplulugun dikkatini cekmistir 1885 te bir lokomotif carpismasi sonucu olmustur Ismi tum dunyada buyuk kavrami ile ozdeslesmis bu anlamda varligini gunumuze kadar surdurmustur Jumbo gunumuzde nin maskotudur Kokeni1861 yilinda yakalandiginda genc fil yaklasik bir yasinda ve bir metre boyundaydi Bavyerali koleksiyoncu Johann Schmidt araciligiyla turdesleriyle birlikte Paris e getirilerek a yerlestirildi 1865 yilinda boyu 125 cm oldugunda 26 Haziran da bir gergedan ile degis tokus edilerek Londra hayvanat bahcesine gonderildi KariyeriMartin Schongauer Bakir ustune fil islemesiJumbo ve bakicisi Matthew Scott Londra New York 1885 Jumbo Buyuk Britanya ya canli olarak gelen ilk Afrika filiydi Avrupa tarihinde Afrika kokenli filler son derece enderdi Jumbo Avrupa da o zamana kadar yazili olarak belgelenmis ucuncuydu Bir bakir uzerine 1450 1491 kulaklarindan Afrika fili oldugu anlasilan bir fil resmetmisti XIV Louis 1668 de Portekiz Krali ndan ayni sekilde Afrika kokenli bir fil hediye olarak almisti Londra Jumbo Londra da soylentiye gore bakicisi Matthew Scott tan Swahili dilinde merhaba anlamina gelen ismini alir Varisini takip eden 16 yilda Londra Hayvanat Bahcesi nin en onemli sakini haline gelir Metrelerce buyuyerek etkileyici bir boya ulasir halkin ve sirtina binen cocuklarin eglencesi haline gelir Londra da ikamet ettigi sure zarfinda bir milyondan fazla cocugu tasidigi tahmin edilir Bunlar arasinda Winston Churchill in Theodore Roosevelt in ve cok sayida Avrupali asilzadenin cocuklari da vardir Basinin da dikkatini ceker Buyuk Britanya da son derece populer olur Cinsel olgunluga erismesiyle Jumbo duzenli araliklarla Must diye adlandirilan ve bugune kadar tam olarak arastirilmamis olan bir duruma geliyordu Normalde cok sakin olan Jumbo bu evrede cok kontrol disi hatta kotu oluyordu Kafesini salliyor yanina bakicisi Scott tan baskasini yaklastirmiyor kendisine sunulan disi fil Alice le bile ilgilenmiyordu Bu yuzden zamanla cocuklarin Jumbo nun ustune binmesi cok tehlikeli bulundu Hayvanat bahcesi yonetimi acil durum halinde vurulmasi iznini verdi O siralarda Amerikali sirk muduru Londra Hayvanat Bahcesi yonetimine Jumbo icin o zamanlar onemli bir miktar olan 10 000 dolarlik bir teklif yapti Bu teklif kabul edildi Fakat Jumbo nun satisi buyuk tepki topladi Toplumun onemli sahsiyetleri mesela John Ruskin satis anlasmasinin hukuka uygunlugunun incelenmesi icin adli surec baslatsalar da kazanan Barnum oldu Amerika Jumbo 15 Eylul 1885 te St Thomas Ontario da lokomotif carptiktan sonra 24 Mart 1882 tarihinde Jumbo Assyrian Monarch gemisiyle yola cikti yaninda bakicisi Matthew Scott ile beraber 9 Nisan 1882 de Amerika ya ayak basti ve bir bando takimi tarafindan karsilandi Bir resmi gecit yaparak Broadway uzerinden Madison Square Garden a yurudu Sirk muduru Barnum Asya fillerinin aksine Afrika fillerinin ogrenme yetenekleri gelismediginden sanatsal icraat beceremeyen bir fil almisti Ancak Barnum devasa hayvanin sadece takdimi ile Kanada dan ABD ye uzanan uc yillik bir turneye 9 milyon insani cekmeyi basardi Barnum Jumbo yu Tom ve isminde iki cuce fil ile birlikte kendi insa ettigi Palast araba icinde tasidi Dev hayvanin takdimini saskinlikla izleyen seyircilerden ve filin sirtina binen cocuklardan para kazandi Kazanci uc yil icinde yarim milyon dolara ulasti 15 Eylul 1885 Jumbo Ontario St Thomas istasyonunda bir lokomotif ve iki vagonun raydan cikmasiyla yasanan kazada hayatini kaybetti Kazada lokomotifin makinisti de oldu Kaynakca Jumbo adj Ingilizce Online Etymology Dictionary 9 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2013 Larramendi A 2016 Shoulder height body mass and shape of proboscideans PDF Acta Palaeontologica Polonica Cilt 61 doi 10 4202 app 00136 2014 24 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF Horsley John 9 Aralik 2017 JUMBO TELLY 10 Things to Know about Attenborough And the Giant Elephant The Sun News Group Newspapers Limited 10 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2017 Jumbo the Elephant Tufts Mascot Ingilizce 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2013 Dis baglantilarFind A Grave sitesinde Jumbo20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Jumbo ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur