Nikola Pašić (Sırpça: Никола Пашић; 31 Aralık 1845 - 10 Aralık 1926), 1891 ve 1918 yılları arası toplam 5 kez Sırbistan Başbakanlığı yapmış ve 1918-1926 yılları arasında da 3 defa Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın başbakanı olarak görev yapmış Sırp siyasetçi.
Nikola Pašić | |
---|---|
Görev süresi 6 Kasım 1924 - 8 Nisan 1926 | |
Hükümdar | I. Aleksandar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 1 Ocak 1921 - 28 Temmuz 1924 | |
Hükümdar | I. Petar I. Aleksandar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 1 Aralık 1918 - 22 Aralık 1918 | |
Hükümdar | I. Petar |
Yerine geldiği | Makam Oluşturuldu |
Yerine gelen | |
Görev süresi 12 Eylül 1912 - 1 Aralık 1918 | |
Hükümdar | I. Petar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | Makam Kaldırıldı |
Görev süresi 24 Ekim 1909 - 4 Temmuz 1911 | |
Hükümdar | I. Petar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 29 Nisan 1906 - 20 Temmuz 1908 | |
Hükümdar | I. Petar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 10 Aralık 1904 - 28 Mayıs 1905 | |
Hükümdar | I. Petar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Görev süresi 23 Şubat 1891 - 22 Ağustos 1892 | |
Hükümdar | I. Aleksandar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 18 Aralık 1845 Zaječar, Sırbistan Prensliği (1817-1882) |
Ölüm | 10 Aralık 1926 (80 yaşında) Belgrad, Yugoslavya |
Evlilik(ler) | Đurđina Duković |
Çocuk(lar) | 3 |
Dini | Sırp Ortodoks |
İmzası |
Orta hâlli bir tüccarın oğluydu. Belgrad'da mühendislik öğrenimi gördü. Ardından Zürih Politeknik Okulu'nu bitirdi. Zürih'te bulunduğu yıllarda tanıştığı Mihail Bakunin'in etkisiyle siyasetle ilgilenmeye başladı. 1873'te Sırbistan'a döndükten sonra Svetozar Marković önderliğindeki sosyalist gruba katıldı ve Oslobodjenje gazetesinin yayın yönetmenliğini üstlenerek Marković'in görüşlerinin yayılması için çalıştı. Aynı dönemde Prens 'in (1882-1889 arasında Sırbistan kralı ) despotik yönetimine karşı mücadele amacıyla siyasete atılmaya karar verdi. 1878'de meclise seçildikten sonra muhalefetin önderliğini üstlenerek ülkede parlamenter demokrasinin kurulması için mücadele etti. 1881'de Radikal Parti'nin kuruluşunda görev aldı.
Radikallerin 1883'te Zajećar'da Milan yönetimine karşı başlattıkları ayaklanma baskıların daha da yoğunlaşmasına ve birçok Radikal önderin ağır biçimde cezalandırılmasına yol açtı. Ülkeden kaçmak zorunda kalan Pašić, Milan'ın 1889'da oğlu Aleksandar lehine tahttan çekilmesi üzerine sürgünden döndü ve hemen ardından Parlamento (Skupština) başkanlığına seçildi.
1899'da Milan'a karşı düzenlenen başarısız suikast girişiminden sonra birçok Radikal Parti üyesiyle birlikte ölüm cezasına mahkûm edilen Pašić sonradan bağışlandı.
Aleksandar'ın kanlı bir hükûmet darbesiyle devrilip Karayorgiyeviç hanedanından I. Petar'ın başa geçtiği 1903'ten sonra, Pašić Sırbistan'ın en güçlü devlet adamı durumuna geldi. Aralık 1904-Mayıs 1905 ve Mayıs 1906-Haziran 1908 arasında başbakanlık ve dışişleri bakanlığı, Ekim 1909'dan yerini en büyük siyasi rakibi 'e bıraktığı 1911'e değin de başbakanlık görevini yürüttü. 1912'de yeniden başbakan ve dışişleri bakanı oldu.
I. Dünya Savaşı'nın başlangıcında feshedilen parlamento Niş'te yeniden toplandı ve Kasım 1914'te Pašić başkanlığında bir koalisyon hükûmeti kuruldu.
Pašić I. Dünya Savaşı boyunca sürgündeki Sırbistan hükûmetinin başkanlığını yürüttü. Koalisyon hükûmetinin 1917'de dağılmasının ardından yalnızca Radikallerden oluşan bir hükûmet kurdu. Rusya'da Çarlık rejiminin yıkılmasıyla (1917) konumu daha da zayıflayan Pašić, Sırplar arasındaki birliği öne çıkaran tutumundan vazgeçerek Slavların kurduğu, Ante Trumbić önderliğindeki Yugoslav Komitesi'yle eşit koşullarda görüşmeyi kabul etmek zorunda kaldı. Görüşmelerin sonucunda, savaştan sonra birleşik bir Yugoslav devletinin kurulmasını öngören Korfu Bildirisi (Temmuz 1917) imzalandı. Sırbistan ve Güney Slav eyaletleri 1 Aralık 1918'de Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı adı altında birleşti.
1921'de yeniden başbakanlığa atanan Pašić, Sırpların ülkede yaşayan öteki milliyetler üzerindeki hegemonyasını onaylayan ve güçlü bir monarşi yönetimi altında son derece merkezi bir yönetim yapısı oluşturan yeni anayasanın yürürlüğe girmesini sağladı. 1921 kışında Demokratları hükûmetten uzaklaştırarak bütünüyle Radikallerden oluşan bir kabine kurdu. Mart 1923'teki seçimlerde çoğunluğu elde edimediyse de muhalefetin zaaflarından yararlanarak görevde kalmayı başardı. Temmuz-Ekim 1924 arasında iktidar olan başkanlığındaki koalisyon hükûmetinin dağılmasının ardından bir kez daha başbakan oldu. Ama Kral Aleksandar'la ve merkeziyetçi yönetime karşı çıkan Hırvat ve Slovenlerle ilişkileri giderek gerginleşti. Şubat 1925'te parlamentoyu feshederek 'i ve Hırvatistan Köylü Partisi'nin öteki önderlerini hapse attırdı. Aynı yıl Radić'le geçici olarak iş birliğine girdiyse de istikrarlı bir hükûmet kurmayı başaramadı. Yönetimin merkeziyetçi yapısını daha da güçlendirmeye yönelik eğilimlerinin Radić tarafından kamuoyu önünde açıkça eleştirilmesi üzerine, Mart 1926'da istifa etmek zorunda kaldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nikola Pasic Sirpca Nikola Pashiћ 31 Aralik 1845 10 Aralik 1926 1891 ve 1918 yillari arasi toplam 5 kez Sirbistan Basbakanligi yapmis ve 1918 1926 yillari arasinda da 3 defa Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi nin basbakani olarak gorev yapmis Sirp siyasetci Nikola PasicGorev suresi 6 Kasim 1924 8 Nisan 1926Hukumdar I AleksandarYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 1 Ocak 1921 28 Temmuz 1924Hukumdar I Petar I AleksandarYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 1 Aralik 1918 22 Aralik 1918Hukumdar I PetarYerine geldigi Makam OlusturulduYerine gelenGorev suresi 12 Eylul 1912 1 Aralik 1918Hukumdar I PetarYerine geldigiYerine gelen Makam KaldirildiGorev suresi 24 Ekim 1909 4 Temmuz 1911Hukumdar I PetarYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 29 Nisan 1906 20 Temmuz 1908Hukumdar I PetarYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 10 Aralik 1904 28 Mayis 1905Hukumdar I PetarYerine geldigiYerine gelenGorev suresi 23 Subat 1891 22 Agustos 1892Hukumdar I AleksandarYerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum 18 Aralik 1845 1845 12 18 Zajecar Sirbistan Prensligi 1817 1882 Olum 10 Aralik 1926 80 yasinda Belgrad YugoslavyaEvlilik ler Đurđina DukovicCocuk lar 3Dini Sirp OrtodoksImzasi Orta halli bir tuccarin ogluydu Belgrad da muhendislik ogrenimi gordu Ardindan Zurih Politeknik Okulu nu bitirdi Zurih te bulundugu yillarda tanistigi Mihail Bakunin in etkisiyle siyasetle ilgilenmeye basladi 1873 te Sirbistan a dondukten sonra Svetozar Markovic onderligindeki sosyalist gruba katildi ve Oslobodjenje gazetesinin yayin yonetmenligini ustlenerek Markovic in goruslerinin yayilmasi icin calisti Ayni donemde Prens in 1882 1889 arasinda Sirbistan krali despotik yonetimine karsi mucadele amaciyla siyasete atilmaya karar verdi 1878 de meclise secildikten sonra muhalefetin onderligini ustlenerek ulkede parlamenter demokrasinin kurulmasi icin mucadele etti 1881 de Radikal Parti nin kurulusunda gorev aldi Radikallerin 1883 te Zajecar da Milan yonetimine karsi baslattiklari ayaklanma baskilarin daha da yogunlasmasina ve bircok Radikal onderin agir bicimde cezalandirilmasina yol acti Ulkeden kacmak zorunda kalan Pasic Milan in 1889 da oglu Aleksandar lehine tahttan cekilmesi uzerine surgunden dondu ve hemen ardindan Parlamento Skupstina baskanligina secildi 1899 da Milan a karsi duzenlenen basarisiz suikast girisiminden sonra bircok Radikal Parti uyesiyle birlikte olum cezasina mahkum edilen Pasic sonradan bagislandi Aleksandar in kanli bir hukumet darbesiyle devrilip Karayorgiyevic hanedanindan I Petar in basa gectigi 1903 ten sonra Pasic Sirbistan in en guclu devlet adami durumuna geldi Aralik 1904 Mayis 1905 ve Mayis 1906 Haziran 1908 arasinda basbakanlik ve disisleri bakanligi Ekim 1909 dan yerini en buyuk siyasi rakibi e biraktigi 1911 e degin de basbakanlik gorevini yuruttu 1912 de yeniden basbakan ve disisleri bakani oldu I Dunya Savasi nin baslangicinda feshedilen parlamento Nis te yeniden toplandi ve Kasim 1914 te Pasic baskanliginda bir koalisyon hukumeti kuruldu Pasic I Dunya Savasi boyunca surgundeki Sirbistan hukumetinin baskanligini yuruttu Koalisyon hukumetinin 1917 de dagilmasinin ardindan yalnizca Radikallerden olusan bir hukumet kurdu Rusya da Carlik rejiminin yikilmasiyla 1917 konumu daha da zayiflayan Pasic Sirplar arasindaki birligi one cikaran tutumundan vazgecerek Slavlarin kurdugu Ante Trumbic onderligindeki Yugoslav Komitesi yle esit kosullarda gorusmeyi kabul etmek zorunda kaldi Gorusmelerin sonucunda savastan sonra birlesik bir Yugoslav devletinin kurulmasini ongoren Korfu Bildirisi Temmuz 1917 imzalandi Sirbistan ve Guney Slav eyaletleri 1 Aralik 1918 de Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi adi altinda birlesti 1921 de yeniden basbakanliga atanan Pasic Sirplarin ulkede yasayan oteki milliyetler uzerindeki hegemonyasini onaylayan ve guclu bir monarsi yonetimi altinda son derece merkezi bir yonetim yapisi olusturan yeni anayasanin yururluge girmesini sagladi 1921 kisinda Demokratlari hukumetten uzaklastirarak butunuyle Radikallerden olusan bir kabine kurdu Mart 1923 teki secimlerde cogunlugu elde edimediyse de muhalefetin zaaflarindan yararlanarak gorevde kalmayi basardi Temmuz Ekim 1924 arasinda iktidar olan baskanligindaki koalisyon hukumetinin dagilmasinin ardindan bir kez daha basbakan oldu Ama Kral Aleksandar la ve merkeziyetci yonetime karsi cikan Hirvat ve Slovenlerle iliskileri giderek gerginlesti Subat 1925 te parlamentoyu feshederek i ve Hirvatistan Koylu Partisi nin oteki onderlerini hapse attirdi Ayni yil Radic le gecici olarak is birligine girdiyse de istikrarli bir hukumet kurmayi basaramadi Yonetimin merkeziyetci yapisini daha da guclendirmeye yonelik egilimlerinin Radic tarafindan kamuoyu onunde acikca elestirilmesi uzerine Mart 1926 da istifa etmek zorunda kaldi Ayrica bakinizNikola Pasic MeydaniKaynakca