Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sitokin, hayvan ve bitki hücrelerince üretilen, hücrelerin birbirleriyle iletişimini sağlayan protein ve peptidlerin bir grubudur. Hücre yüzeyi aracılığıyla görevlerini yapar. Yangı (enflamasyon) ve bağışıklık reaksiyonlarında, aktif lenfositler, makrofajlar, endotel, epitel ve konnektif dokular tarafından oluşturulurlar. Salınımları geçicidir. Sitokinler, hücrelerdeki reseptörlere bağlanarak hücre çoğalmasını uyarırlar.
Sitokin ailesi başlıca suda çözünebilir küçük proteinlerin ve glikoproteinlerin (şeker zinciri eklenmiş proteinler) 8 ila 30 'lık birimlerini içerirler. Hormonlar ve nörotransmitterler gibi işlev görürler, fakat hormonlar özgül organlardan kana salınır ve nörotransmitterler nöronlarca üretilirken, sitokinler bazı hücre tiplerince salınırlar. Bağışıklık sistemindeki temel rolleriyle sitokinler, çeşitli immün, enfeksiyon ve enflamasyon hastalıklarında salınırlar. Bununla beraber, tüm fonksiyonları bağışıklık sistemiyle sınırlı değildir, embriyogenezde bazı gelişimsel süreçlerin bazı basamaklarında da görülürler.
Bağışıklık sistemi bir patojenle savaşırken, sitokinler, T hücresi ve makrofajlar gibi bağışıklık sistemi hücrelerini sinyal verir ve enfeksiyon bölgesine gitmeleini sağlarlar. Uygulamada, sitokinler daha fazla sitokin üretmeleri için onları uyarırarak bu hücreleri etkinleştirirler.
Sitokinler oldukça çeşitli hücreler (hemopoietik ve non-hemopoietik hücrelerin hepsi) tarafından üretilirler ve hücrelerin civarlarında veya canlının bütün her yerinde etkili olabilirler. Bu etkiler bazen diğer kimyasal ve sitokinlerin bulunmasına oldukça bağlıdır.
Etkileri
Her sitokin özgül bir hücre yüzeyi reseptörüne bağlanır. Sonra hücreiçi sinyallemenin kaskadları hücre fonkisyonlarını değiştirir. Bu, diğer moleküller için reseptör yüzeylerinin sayısının artması ya da dönüt uyarılmasıyla kendi etkilerinin baskılanmasını, diğer sitokinlerin üretilmesiyle sonuçlanan bazı genlerin üst ve/veya alt düzenlemesini ve onların transkripsiyon faktörlerini içerebilir.
Hücrece verilen bir sitokinin kısmen etkisi, onun hücre dışı bolluğuna, hücre yüzeyindeki tamamlayıcı reseptörün çokluğuna ve sunumuna, reseptör bağlamasının sinyallerinin aşağıakımla etkinleştirmesine bağlıdır, bu son iki faktör hücre tipince değişebilir. Sitokinler oldukça "fazla" olmalarıyla tanımlanırlar, bu yüzden bazı sitokinler benzer fonksiyonları paylaşıyor görünmektedir. Fonksiyonları genelleştirme sitokinklerde mümkün değildir; her şeye rağmen, etkileri şu şekilde gruplandırılabilir:
- , sitokin, onu salgılayan hücre üzerinde etkiliyse,
- , sitokin salgısının yakınları hızlı şekilde bu hareketle sınırlandırılıyorsa,
- endokrin, sitokin vücudun uzak bölgelerine farklı dokuları etkilemek amacıyla (kan ya da plazmayla taşınıp) yayılırsa.
Öyle görünüyor ki, sitokinlerin antikorları bağlamasıyla oluşan bağışıklık etkisi, tek başına bir sitokinden daha güçlü olarak kısır döngü gibi görülmektedir.
Sitokinlerin fazla uyarılması "" olarak bilinen tehlikeli bir sendromu tetikleyebilir, bu, klinikal duruşması sırasında bazı ters olayları nedeni olabilir.
Adlandırma
Sitokinler, lemfokinler, interlökinler ve kemokinler gibi fonkisyonlarına, salgılalamadaki hücrelere veya işlev hedeflerindeki farklılıklara göre isimlendirilmişlerdir. Çünkü sitokinler fark edilir derecede çoklukları ve pleiotropizmle ayırt edildikleri gibi, istisnalara da izin verilir, eskilerine oranla az gelişmiştir. Sitokinler önemli ölçüde fazlalık ve pleiotropizm ile karakterize edildiğinden, istisnalara izin veren bu tür ayrımlar kullanılmamaktadır.
- İnterleukin terimi, araştırmacılar tarafından önceleri genellikle beyaz kan hücrelerine hedeflenen bu sitokinler için kullanılmıştır. Artık geniş anlamda günden güne keşfedilen daha yeni sitokin moleküllerinin tarifi ve bunların tahmin edilen işlevlerindeki küçük ilişkileri anlatmak için kullanılmaktadır. Bunların çok büyük derecesi T hücrelerince üretilmektedir.
- Kemokin terimi ise, sitokinlerin, hücreler arasında kemotaksiye aracılık eden özgül bir grubuna için kullanılmaktadır. IL-8 () interlökin olarak isimlendirilmiş tek kemokindir.
Sınıflandırma
Yapı
Yapısal benzerlik kısmen fazlalığı çarpıcı derecede göstermeyen sitokinler arasında ayırt edebilir, bu yüzden 4 tip olarak gruplandılırılar:
- - Üyesi olan sitokinler, dört alfa sarmal zincirli üç boyutlu yapıya sahiptir. Bu aile sırayla 3 alt aileye bölünür:
- altailesi
- interferon (IFN) altailesi
- IL-10 altailesi
Bu altailelerden ilki en büyük olan gruptur. Eritropoietin (EPO) ve trombopoietin (THPO) gibi bazı non-immünolojik sitokinleri içerir. Ayrıca, dört α-sarmal zincirli sitokinler uzun-zincirli ve kısa-zincirli olarak da gruplandırılabilirler.
- ailesi, öncelikle IL-1 ve IL-18 içerir.
- IL-17 ailesi, henüz tam olarak tanılanmamıştır, üye sitokinler sitotokisk etkenlerin neden olduğu T hücrelerinin proliferasyonunu artırtmada özgül bir etkiye sahiplerdir.
- .
İşlevleri
Klinikte ve tecrübe edilmiş pratikte immünolojik sitokinlerin, proliferasyonu ve yardımcı T hücrelerinin işlevselliğini arttıranlar tip 1 (IFN-γ vb.) ve tip 2 (, IL-10, , TGF-β, vb.) olarak ayrı ayrı bölen sınıflandırmanın daha yararlı olduğu ispatlanmıştır. Bu altkümelerin birindeki sitokinlerin diğerinin etkilerini baskılamaya meyilli olarak bulunması ilginçtir. Bu eğilimin otoimmün hastalıkların patojenitesinde bir rolü olabileceği düşüncesiyle yoğun çalışma altındadır.
Sitokin reseptörleri
Geçtiğimiz yıllarda sitokin reseptörleri, kısmen önemli özelliklerinden ve kısmen savunmanın bir sitokin reseptörüyle doğrudan ilişkili olmasıyla malum bağışıklık savunma halini zayıflatmasından dolayı araştırmacılar tarafından sitokinlerin kendisinden daha fazla dikkat noktası haline gelmiştir.
Bu bakımdan ayrıca sitokinlerin çokluk ve pleiomorfizimi, gerçekte onların benzer reseptörlerinin bir sonucudur, bazı yazarlar sitokin reseptörlerinin sınıflandırılmasında daha çok klinik ve deneyimlerin kullanılmasının yararlı olduğu görüşündedirler.
Sitokinlerin bir sınıflandırılması onların üç boyutlu yapıları üzerinedir. Sınıflama, görünüşte rutindir, cazip farmakoterpotik hedefler için bazı benzersiz görüş açılarını sağlar.
- , günümüzde omurgalıların vücut ve bazı doku hücrelerinde her zaman bulunarak ve antikorlarla, hücre yapışma molekülleri ve hatta bazı sitokinlerle yapısal bir benzerliği paylaşırlar. Örneğin; IL-1 reseptör çeşitleri.
- Hemopoietik Büyüme faktörü (tip 1) ailesi, hücre dışı amino asit alanlarından saklı kesin motifler içerirler. X-SCID'in doğrudan x-bağlantılı şekli olan bazı diğer sitokinlere özgü γ-zinciri yetmezliği IL-2 reseptörü bu zincire aittir.
- İnterferon (tip 2) ailesi, üyeleri IFN β ve γ için reseptördür.
- Tümör nekroz faktörü (TNF) (tip 3) ailesi üyeleri, hücre dışı sistein-zenginleştirilmiş bağlama alanını paylaşır ve , ve gibi bazı diğer non-sitokin ligandları içerirler, ligandlar TNF ailesi olarak isimlendirilirler.
- ailesi, bütün hayvanlar aleminde hepsinde bulunan reseptör çeşididir. Bütün G-protein eşli reseptörler (hormonlar ve transmitterlerde) bu aileye aittir. Kemokin reseptörlerinin HIV'i bağlayan ikisi ve bu ailede yer almaktadır.
Sistein-düğüm sitokinleri
Büyüme faktörünün dönüşümü beta süper ailesi üyeleri, ek olarak , ve bu gruba aittir.
Kaynakça
- Gallin J, Snyderman R (eds). Inflammation: Basic Principles and Clinical Correlates. 3rd edition, Philadelphia, Lippincott William and Wilkins, 1999.
- Janeway CA et al. (eds). Immunobiology. The immune system in Health and Disease, 4th edition, New York, Garland, 1999.
- Roitt I et al. (eds.) Immunology. 5th edition, London, Mosby, 2002.
- Science Vol. 311 No. 5769, pp. 1875 - 1876, 31 March 2006 DOI: 10.1126/science.1126030 18 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
- Apoptozis
- ELISA deneyi
- deneyi
- İnterlökinler
- İnterferon
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sitokin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- www.emedicine.com18 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.copewithcytokines.de 5 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.cytokines.ru 19 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sitokin hayvan ve bitki hucrelerince uretilen hucrelerin birbirleriyle iletisimini saglayan protein ve peptidlerin bir grubudur Hucre yuzeyi araciligiyla gorevlerini yapar Yangi enflamasyon ve bagisiklik reaksiyonlarinda aktif lenfositler makrofajlar endotel epitel ve konnektif dokular tarafindan olusturulurlar Salinimlari gecicidir Sitokinler hucrelerdeki reseptorlere baglanarak hucre cogalmasini uyarirlar Sitokin ailesi baslica suda cozunebilir kucuk proteinlerin ve glikoproteinlerin seker zinciri eklenmis proteinler 8 ila 30 lik birimlerini icerirler Hormonlar ve norotransmitterler gibi islev gorurler fakat hormonlar ozgul organlardan kana salinir ve norotransmitterler noronlarca uretilirken sitokinler bazi hucre tiplerince salinirlar Bagisiklik sistemindeki temel rolleriyle sitokinler cesitli immun enfeksiyon ve enflamasyon hastaliklarinda salinirlar Bununla beraber tum fonksiyonlari bagisiklik sistemiyle sinirli degildir embriyogenezde bazi gelisimsel sureclerin bazi basamaklarinda da gorulurler Bagisiklik sistemi bir patojenle savasirken sitokinler T hucresi ve makrofajlar gibi bagisiklik sistemi hucrelerini sinyal verir ve enfeksiyon bolgesine gitmeleini saglarlar Uygulamada sitokinler daha fazla sitokin uretmeleri icin onlari uyarirarak bu hucreleri etkinlestirirler Sitokinler oldukca cesitli hucreler hemopoietik ve non hemopoietik hucrelerin hepsi tarafindan uretilirler ve hucrelerin civarlarinda veya canlinin butun her yerinde etkili olabilirler Bu etkiler bazen diger kimyasal ve sitokinlerin bulunmasina oldukca baglidir Bir sitokin olan 2ILA interlokin 1 alfanin yapisiEtkileriHer sitokin ozgul bir hucre yuzeyi reseptorune baglanir Sonra hucreici sinyallemenin kaskadlari hucre fonkisyonlarini degistirir Bu diger molekuller icin reseptor yuzeylerinin sayisinin artmasi ya da donut uyarilmasiyla kendi etkilerinin baskilanmasini diger sitokinlerin uretilmesiyle sonuclanan bazi genlerin ust ve veya alt duzenlemesini ve onlarin transkripsiyon faktorlerini icerebilir Hucrece verilen bir sitokinin kismen etkisi onun hucre disi bolluguna hucre yuzeyindeki tamamlayici reseptorun cokluguna ve sunumuna reseptor baglamasinin sinyallerinin asagiakimla etkinlestirmesine baglidir bu son iki faktor hucre tipince degisebilir Sitokinler oldukca fazla olmalariyla tanimlanirlar bu yuzden bazi sitokinler benzer fonksiyonlari paylasiyor gorunmektedir Fonksiyonlari genellestirme sitokinklerde mumkun degildir her seye ragmen etkileri su sekilde gruplandirilabilir sitokin onu salgilayan hucre uzerinde etkiliyse sitokin salgisinin yakinlari hizli sekilde bu hareketle sinirlandiriliyorsa endokrin sitokin vucudun uzak bolgelerine farkli dokulari etkilemek amaciyla kan ya da plazmayla tasinip yayilirsa Oyle gorunuyor ki sitokinlerin antikorlari baglamasiyla olusan bagisiklik etkisi tek basina bir sitokinden daha guclu olarak kisir dongu gibi gorulmektedir Sitokinlerin fazla uyarilmasi olarak bilinen tehlikeli bir sendromu tetikleyebilir bu klinikal durusmasi sirasinda bazi ters olaylari nedeni olabilir AdlandirmaSitokinler lemfokinler interlokinler ve kemokinler gibi fonkisyonlarina salgilalamadaki hucrelere veya islev hedeflerindeki farkliliklara gore isimlendirilmislerdir Cunku sitokinler fark edilir derecede cokluklari ve pleiotropizmle ayirt edildikleri gibi istisnalara da izin verilir eskilerine oranla az gelismistir Sitokinler onemli olcude fazlalik ve pleiotropizm ile karakterize edildiginden istisnalara izin veren bu tur ayrimlar kullanilmamaktadir Interleukin terimi arastirmacilar tarafindan onceleri genellikle beyaz kan hucrelerine hedeflenen bu sitokinler icin kullanilmistir Artik genis anlamda gunden gune kesfedilen daha yeni sitokin molekullerinin tarifi ve bunlarin tahmin edilen islevlerindeki kucuk iliskileri anlatmak icin kullanilmaktadir Bunlarin cok buyuk derecesi T hucrelerince uretilmektedir Kemokin terimi ise sitokinlerin hucreler arasinda kemotaksiye aracilik eden ozgul bir grubuna icin kullanilmaktadir IL 8 interlokin olarak isimlendirilmis tek kemokindir SiniflandirmaYapi Yapisal benzerlik kismen fazlaligi carpici derecede gostermeyen sitokinler arasinda ayirt edebilir bu yuzden 4 tip olarak gruplandilirilar Uyesi olan sitokinler dort alfa sarmal zincirli uc boyutlu yapiya sahiptir Bu aile sirayla 3 alt aileye bolunur altailesi interferon IFN altailesi IL 10 altailesi Bu altailelerden ilki en buyuk olan gruptur Eritropoietin EPO ve trombopoietin THPO gibi bazi non immunolojik sitokinleri icerir Ayrica dort a sarmal zincirli sitokinler uzun zincirli ve kisa zincirli olarak da gruplandirilabilirler ailesi oncelikle IL 1 ve IL 18 icerir IL 17 ailesi henuz tam olarak tanilanmamistir uye sitokinler sitotokisk etkenlerin neden oldugu T hucrelerinin proliferasyonunu artirtmada ozgul bir etkiye sahiplerdir Islevleri Klinikte ve tecrube edilmis pratikte immunolojik sitokinlerin proliferasyonu ve yardimci T hucrelerinin islevselligini arttiranlar tip 1 IFN g vb ve tip 2 IL 10 TGF b vb olarak ayri ayri bolen siniflandirmanin daha yararli oldugu ispatlanmistir Bu altkumelerin birindeki sitokinlerin digerinin etkilerini baskilamaya meyilli olarak bulunmasi ilginctir Bu egilimin otoimmun hastaliklarin patojenitesinde bir rolu olabilecegi dusuncesiyle yogun calisma altindadir Sitokin reseptorleriGectigimiz yillarda sitokin reseptorleri kismen onemli ozelliklerinden ve kismen savunmanin bir sitokin reseptoruyle dogrudan iliskili olmasiyla malum bagisiklik savunma halini zayiflatmasindan dolayi arastirmacilar tarafindan sitokinlerin kendisinden daha fazla dikkat noktasi haline gelmistir Bu bakimdan ayrica sitokinlerin cokluk ve pleiomorfizimi gercekte onlarin benzer reseptorlerinin bir sonucudur bazi yazarlar sitokin reseptorlerinin siniflandirilmasinda daha cok klinik ve deneyimlerin kullanilmasinin yararli oldugu gorusundedirler Sitokinlerin bir siniflandirilmasi onlarin uc boyutlu yapilari uzerinedir Siniflama gorunuste rutindir cazip farmakoterpotik hedefler icin bazi benzersiz gorus acilarini saglar gunumuzde omurgalilarin vucut ve bazi doku hucrelerinde her zaman bulunarak ve antikorlarla hucre yapisma molekulleri ve hatta bazi sitokinlerle yapisal bir benzerligi paylasirlar Ornegin IL 1 reseptor cesitleri Hemopoietik Buyume faktoru tip 1 ailesi hucre disi amino asit alanlarindan sakli kesin motifler icerirler X SCID in dogrudan x baglantili sekli olan bazi diger sitokinlere ozgu g zinciri yetmezligi IL 2 reseptoru bu zincire aittir Interferon tip 2 ailesi uyeleri IFN b ve g icin reseptordur Tumor nekroz faktoru TNF tip 3 ailesi uyeleri hucre disi sistein zenginlestirilmis baglama alanini paylasir ve ve gibi bazi diger non sitokin ligandlari icerirler ligandlar TNF ailesi olarak isimlendirilirler ailesi butun hayvanlar aleminde hepsinde bulunan reseptor cesididir Butun G protein esli reseptorler hormonlar ve transmitterlerde bu aileye aittir Kemokin reseptorlerinin HIV i baglayan ikisi ve bu ailede yer almaktadir Sistein dugum sitokinleriBuyume faktorunun donusumu beta super ailesi uyeleri ek olarak ve bu gruba aittir KaynakcaGallin J Snyderman R eds Inflammation Basic Principles and Clinical Correlates 3rd edition Philadelphia Lippincott William and Wilkins 1999 Janeway CA et al eds Immunobiology The immune system in Health and Disease 4th edition New York Garland 1999 Roitt I et al eds Immunology 5th edition London Mosby 2002 Science Vol 311 No 5769 pp 1875 1876 31 March 2006 DOI 10 1126 science 1126030 18 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizApoptozis ELISA deneyi deneyi Interlokinler InterferonDis baglantilarWikimedia Commons ta Sitokin ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir www emedicine com18 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde www copewithcytokines de 5 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde www cytokines ru 19 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde