Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuş gribi (Avian İnfluenza, Tavuk Vebası, Pestis Avium, Bird Flu, Avian Flu).Virüs kaynaklı ölümcül bir hayvan hastalığıdır. Virüsün H5N1 adındaki türevi insanları da öldürebilir.
Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları başlangıç belirtileridir. Akciğerde ağrı görülür. Bunun sonucunda zatürre, solunum sıkıntısı ve ölüme kadar giden birtakım tablolar oluşabilir. Belirtiler hastalıkla temastan 2-3 saat ila 3-4 gün içinde kendini gösterir. Ancak 7-10 günlük kontrol daha doğru olur. Hücrelere yeterli oksijen gitmediği için vücut morarmaya başlar. Bundan dolayı Endonezyalılar kuş gribine "mavi ölüm" de derler.
Gayri resmi olarak kuş gribi, kuş'lara uyarlanmış virüs'lerin neden olduğu bir grip çeşididir. En riskli tür yüksek patojenik kuş gribi (HPAI)'dir. Kuş gribi, domuz gribi, köpek gribi, ve 'ne benzer şekilde belirli bir konakçıya musallat olmuş influenza virüslerinin suşlarının neden olduğu bir hastalıktır. Üç tip influenza virüsünden (A, ve ), influenza A virüsü neredeyse tamamen kuşlarda doğal rezervuarı ile bir enfeksiyondur. Kuş gribi denilince çoğunlukla influenza A virüsü ifade edilir.
İnfluenza A, kuşlara musallat olmasına rağmen aynı zamanda kişiden kişiye de kararlı bir şekilde bulaşır.İspanyol gribi virüsünün genlerine yapılan son grip araştırması, hem insan hem de kuş türlerinden virüsten uyarlanmış genlere sahip olduğunu gösterir. Domuzlara ayrıca insan, kuş ve domuz gribi virüsleri bulaşabilir bu da gen karışımlarının () yeni virüs türü oluşturmasına imkan tanır, bu da antijenik kayma'dan yeni influenza A virüsü alt tipine neden olabilir ki çoğu insanın buna karşı çok az veya hiç bağışıklık koruması yoktur.
Kuş gribi suşları patojen'liklerine göre iki tipe ayrılır: yüksek patojenite (HP) veya düşük patojenite (LP). En iyi bilinen HPAI suşu, H5N1, ilk olarak 1996 yılında Çin'in Guangdong Eyaletinde bir çiftlik kazından yalıtıldı ve ayrıca Kuzey Amerika'da bulunan düşük patojenik suşlara sahiptir. Esaret altındaki yoldaş kuşların virüse bulaşması olası değildir ve 2003'ten beri kuş gribi ile eşlik eden kuşa dair herhangi bir rapor bulunmamaktadır. Güvercinler kuş türlerine bulaşabilir ancak nadiren hastalanırlar ve virüsü insanlara veya diğer hayvanlara etkin şekilde bulaştıramazlar.
2013'ün başı ile 2017'nin başı arasında, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) laboratuvar tarafından doğrulanmış 916 insan H7N9 vakası bildirildi. 9 Ocak 2017'de Çin Ulusal Sağlık ve Aile Planlaması Komisyonu, 35 ölüm, 2 muhtemelen insandan insana bulaşma vakası ve 106 kişiden 80'inin canlı kümes hayvanı pazarlarını ziyaret ettiğini belirten kasım ayı sonundan aralık ayı sonuna kadar görülen 106 adet H7N9 vakasını WHO'ya raporladı. Vakalar Jiangsu (52), Zhejiang (21), Anhui (14), Guangdong (14), Şanghay (2), Fujian (2) ve Hunan'dan (1) bildirilmişti. H7N9 insan vakalarının sayısında benzer ani artışlar, önceki yıllarda Aralık ve Ocak aylarında meydana geldi.
Tarihçe
Tarihsel olarak incelendiğinde 20. yüzyılda 9-39 yıl arayla antijenik sapma sonucu ortaya çıkan yeni virüs alt tiplerine bağlı dört ya da beş grip pandemisi olmuştur. 1918-1919 yıllarındaki H1N1 (İspanyol gribi) pandemisinin 40-50 milyon kişinin ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir. Ardından 1957-1958 (H2N2), 1968-1969 (H3N2) ve 1977-1978 (H1N1) pandemileri olmuştur. Hâlen dünya üzerinde H3N1 ve H1N1 virüsleri birlikte dolaşmaktadır. H5N1 virüsü ise ilk 1983 yılında Amerika'da görüldü. 2016 yılında kuş gribi virüsü Rusya’nın güneyinde yer alan Tuva Cumhuriyeti’ndeki yabani kuşlarda görüldü. Kanatlı hayvanlar için oldukça bulaşıcı olan virüs, Polonya ve Macaristan’a ulaşarak batıya ve güneye yöneldiği ve şimdiye kadar bu kuş ile enfekte olan bir insana rastlanmadığı bildirilmiştir
Bundan sonra da yeni pandemilerin olması kaçınılmaz gibi görünmektedir. Uğradıkları sık ve kalıcı antijen değişmeleri nedeniyle, dünya üzerindeki influenzavirüs aktivitesi sürekli olarak izlenmekte ve grip aşılarının bileşiminde her yıl ayarlamalar yapılması gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bu amaçla 1947’de başlattığı ’nı uygulamaktadır. Kuş gribi 2005-2008 yılları arasında da ortaya çıkmıştır. Ocak 2021'de kuş gribinin 8 bölgede görüldüğü Fransa'da 2 milyona yakın ördek hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla öldürüldü.
İhbar mecburiyeti
Tavuk vebası (kuş gribi), ihbarı mecbur olan hastalıklardandır.
Tedavi ve korunma
Tedavisi yoktur, H5 ve H7 tipleri başta ABD, Avustralya ve Türkiye'de görülmüştür. Aşılama ile korunma sağlanır. Hastalığa yakalanan hayvanların itlafı gerekir.
Kaynakça
- ^ . Sağlık Bakanlığı, Tarım Bakanlığı. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012.
- ^ "Influenza—Human and Avian (Fact Sheet)" (PDF). European Parliament. . 30 Ağustos 2005. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
Avian influenza strains are those well adapted to birds
- ^ Chapter Two : Avian Influenza by Timm C. Harder and Ortrud Werner 10 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in Influenza Report 2006
- ^ Salzberg, Steven L.; Taubenberger, Jeffery K.; Fraser, Claire M.; Lipman, David J.; Taylor, Jill; George, Kirsten St; Bao, Yiming; Tatusova, Tatiana; Dernovoy, Dmitry (October 2005). "Large-scale sequencing of human influenza reveals the dynamic nature of viral genome evolution". Nature (İngilizce). 437 (7062): 1162-1166. Bibcode:2005Natur.437.1162G. doi:10.1038/nature04239
![image]()
. ISSN 1476-4687. (PMID) 16208317. - ^ A/H5, The Writing Committee of the World Health Organization (WHO) Consultation on Human Influenza (29 Eylül 2005). "Avian Influenza A (H5N1) Infection in Humans". N. Engl. J. Med. 353 (13): 1374-1385. CiteSeerX 10.1.1.730.7890 $2. doi:10.1056/NEJMra052211. (PMID) 16192482.
- ^ Institute of Medicine (US) Forum on Microbial Threats; Knobler, S. L.; Mack, A.; Mahmoud, A.; Lemon, S. M. (2005). The Threat of Pandemic Influenza: Are We Ready? Workshop Summary (2005). . doi:10.17226/11150. ISBN . (PMID) 20669448. 14 Eylül 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2020.
full text of online book
- ^ [1] 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CDC has a showing the relationship between dozens of highly varieties of the Z genotype of avian flu virus H5N1 and ancestral strains.
- ^ Hiromoto, Y.; Yamazaki, Y.; Fukushima, T.; Saito, T.; Lindstrom, S. E.; Omoe, K.; Nerome, R.; Lim, W.; Sugita, S.; Nerome, K. (2000). "Evolutionary characterization of the six internal genes of H5N1 human influenza a virus". The Journal of General Virology. 81 (Pt 5): 1293-1303. doi:10.1099/0022-1317-81-5-1293
![image]()
. (PMID) 10769072. - ^ a b c . www.cdc.gov. 16 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ a b "Avian Influenza Low Pathogenic H5N1 vs. Highly Pathogenic H5N1". United States Department of Agriculture. 23 July 2015
- ^ "H5N1 avian influenza: Timeline of major events" (PDF). World Health Organization. 13 Aralık 2011. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Abolnik, Celia (June 2014). "A current review of avian influenza in pigeons and doves (Columbidae)" (PDF). Veterinary Microbiology. 170 (3–4): 181-196. doi:10.1016/j.vetmic.2014.02.042. hdl:2263/39832
![image]()
. ISSN 0378-1135. (PMID) 24667061. - ^ a b , WHO, Disease outbreak news, 17 January 2017.
- ^ "Kus Gribi". Draligus.com. 12 Haziran 2011. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ AA. . Hürriyet. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ [2] 29 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Resmî Gazete, 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununun 4 üncü Maddesine Göre Tespit Edilen İhbarı Mecburi Hastalıklar Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2007/32)
Dış bağlantılar
- kusgribi.gov.tr7 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Veteriner tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kus gribi Avian Influenza Tavuk Vebasi Pestis Avium Bird Flu Avian Flu Virus kaynakli olumcul bir hayvan hastaligidir Virusun H5N1 adindaki turevi insanlari da oldurebilir Kus gribi virusunun mikroskop altindaki goruntusu Ates oksuruk bogaz agrisi kas agrilari baslangic belirtileridir Akcigerde agri gorulur Bunun sonucunda zaturre solunum sikintisi ve olume kadar giden birtakim tablolar olusabilir Belirtiler hastalikla temastan 2 3 saat ila 3 4 gun icinde kendini gosterir Ancak 7 10 gunluk kontrol daha dogru olur Hucrelere yeterli oksijen gitmedigi icin vucut morarmaya baslar Bundan dolayi Endonezyalilar kus gribine mavi olum de derler Gayri resmi olarak kus gribi kus lara uyarlanmis virus lerin neden oldugu bir grip cesididir En riskli tur yuksek patojenik kus gribi HPAI dir Kus gribi domuz gribi kopek gribi ve ne benzer sekilde belirli bir konakciya musallat olmus influenza viruslerinin suslarinin neden oldugu bir hastaliktir Uc tip influenza virusunden A ve influenza A virusu neredeyse tamamen kuslarda dogal rezervuari ile bir enfeksiyondur Kus gribi denilince cogunlukla influenza A virusu ifade edilir Influenza A kuslara musallat olmasina ragmen ayni zamanda kisiden kisiye de kararli bir sekilde bulasir Ispanyol gribi virusunun genlerine yapilan son grip arastirmasi hem insan hem de kus turlerinden virusten uyarlanmis genlere sahip oldugunu gosterir Domuzlara ayrica insan kus ve domuz gribi virusleri bulasabilir bu da gen karisimlarinin yeni virus turu olusturmasina imkan tanir bu da antijenik kayma dan yeni influenza A virusu alt tipine neden olabilir ki cogu insanin buna karsi cok az veya hic bagisiklik korumasi yoktur Kus gribi suslari patojen liklerine gore iki tipe ayrilir yuksek patojenite HP veya dusuk patojenite LP En iyi bilinen HPAI susu H5N1 ilk olarak 1996 yilinda Cin in Guangdong Eyaletinde bir ciftlik kazindan yalitildi ve ayrica Kuzey Amerika da bulunan dusuk patojenik suslara sahiptir Esaret altindaki yoldas kuslarin viruse bulasmasi olasi degildir ve 2003 ten beri kus gribi ile eslik eden kusa dair herhangi bir rapor bulunmamaktadir Guvercinler kus turlerine bulasabilir ancak nadiren hastalanirlar ve virusu insanlara veya diger hayvanlara etkin sekilde bulastiramazlar 2013 un basi ile 2017 nin basi arasinda Dunya Saglik Orgutu ne WHO laboratuvar tarafindan dogrulanmis 916 insan H7N9 vakasi bildirildi 9 Ocak 2017 de Cin Ulusal Saglik ve Aile Planlamasi Komisyonu 35 olum 2 muhtemelen insandan insana bulasma vakasi ve 106 kisiden 80 inin canli kumes hayvani pazarlarini ziyaret ettigini belirten kasim ayi sonundan aralik ayi sonuna kadar gorulen 106 adet H7N9 vakasini WHO ya raporladi Vakalar Jiangsu 52 Zhejiang 21 Anhui 14 Guangdong 14 Sanghay 2 Fujian 2 ve Hunan dan 1 bildirilmisti H7N9 insan vakalarinin sayisinda benzer ani artislar onceki yillarda Aralik ve Ocak aylarinda meydana geldi TarihceTarihsel olarak incelendiginde 20 yuzyilda 9 39 yil arayla antijenik sapma sonucu ortaya cikan yeni virus alt tiplerine bagli dort ya da bes grip pandemisi olmustur 1918 1919 yillarindaki H1N1 Ispanyol gribi pandemisinin 40 50 milyon kisinin olumune neden oldugu tahmin edilmektedir Ardindan 1957 1958 H2N2 1968 1969 H3N2 ve 1977 1978 H1N1 pandemileri olmustur Halen dunya uzerinde H3N1 ve H1N1 virusleri birlikte dolasmaktadir H5N1 virusu ise ilk 1983 yilinda Amerika da goruldu 2016 yilinda kus gribi virusu Rusya nin guneyinde yer alan Tuva Cumhuriyeti ndeki yabani kuslarda goruldu Kanatli hayvanlar icin oldukca bulasici olan virus Polonya ve Macaristan a ulasarak batiya ve guneye yoneldigi ve simdiye kadar bu kus ile enfekte olan bir insana rastlanmadigi bildirilmistir Bundan sonra da yeni pandemilerin olmasi kacinilmaz gibi gorunmektedir Ugradiklari sik ve kalici antijen degismeleri nedeniyle dunya uzerindeki influenzavirus aktivitesi surekli olarak izlenmekte ve grip asilarinin bilesiminde her yil ayarlamalar yapilmasi gerekmektedir Dunya Saglik Orgutu WHO bu amacla 1947 de baslattigi ni uygulamaktadir Kus gribi 2005 2008 yillari arasinda da ortaya cikmistir Ocak 2021 de kus gribinin 8 bolgede goruldugu Fransa da 2 milyona yakin ordek hastaligin yayilmasini onlemek amaciyla olduruldu Ihbar mecburiyetiTavuk vebasi kus gribi ihbari mecbur olan hastaliklardandir Tedavi ve korunmaTedavisi yoktur H5 ve H7 tipleri basta ABD Avustralya ve Turkiye de gorulmustur Asilama ile korunma saglanir Hastaliga yakalanan hayvanlarin itlafi gerekir Kaynakca Saglik Bakanligi Tarim Bakanligi 7 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Temmuz 2012 Influenza Human and Avian Fact Sheet PDF European Parliament 30 Agustos 2005 27 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mart 2020 Avian influenza strains are those well adapted to birds Chapter Two Avian Influenza by Timm C Harder and Ortrud Werner 10 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Influenza Report 2006 Salzberg Steven L Taubenberger Jeffery K Fraser Claire M Lipman David J Taylor Jill George Kirsten St Bao Yiming Tatusova Tatiana Dernovoy Dmitry October 2005 Large scale sequencing of human influenza reveals the dynamic nature of viral genome evolution Nature Ingilizce 437 7062 1162 1166 Bibcode 2005Natur 437 1162G doi 10 1038 nature04239 ISSN 1476 4687 PMID 16208317 A H5 The Writing Committee of the World Health Organization WHO Consultation on Human Influenza 29 Eylul 2005 Avian Influenza A H5N1 Infection in Humans N Engl J Med 353 13 1374 1385 CiteSeerX 10 1 1 730 7890 2 doi 10 1056 NEJMra052211 PMID 16192482 Institute of Medicine US Forum on Microbial Threats Knobler S L Mack A Mahmoud A Lemon S M 2005 The Threat of Pandemic Influenza Are We Ready Workshop Summary 2005 doi 10 17226 11150 ISBN 978 0 309 09504 4 PMID 20669448 14 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2020 full text of online book 1 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde CDC has a showing the relationship between dozens of highly varieties of the Z genotype of avian flu virus H5N1 and ancestral strains Hiromoto Y Yamazaki Y Fukushima T Saito T Lindstrom S E Omoe K Nerome R Lim W Sugita S Nerome K 2000 Evolutionary characterization of the six internal genes of H5N1 human influenza a virus The Journal of General Virology 81 Pt 5 1293 1303 doi 10 1099 0022 1317 81 5 1293 PMID 10769072 a b c www cdc gov 16 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 a b Avian Influenza Low Pathogenic H5N1 vs Highly Pathogenic H5N1 United States Department of Agriculture 23 July 2015 H5N1 avian influenza Timeline of major events PDF World Health Organization 13 Aralik 2011 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Abolnik Celia June 2014 A current review of avian influenza in pigeons and doves Columbidae PDF Veterinary Microbiology 170 3 4 181 196 doi 10 1016 j vetmic 2014 02 042 hdl 2263 39832 ISSN 0378 1135 PMID 24667061 a b WHO Disease outbreak news 17 January 2017 Kus Gribi Draligus com 12 Haziran 2011 23 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2014 Arsivlenmis kopya 10 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2016 AA Hurriyet 31 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2021 2 29 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Resmi Gazete 3285 Sayili Hayvan Sagligi ve Zabitasi Kanununun 4 uncu Maddesine Gore Tespit Edilen Ihbari Mecburi Hastaliklar Hakkinda Teblig Teblig No 2007 32 Dis baglantilarkusgribi gov tr7 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Veteriner tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz