Süper-Kamiokande (Tam ismi: Süper-Kamiokande Nötrino Tespit Deneyi, kısaca Süper-K ya da SK) Hida, Gifu, Japonya'da kurulmuş bir nötrino gözlemevidir. Bu gözlemevi proton bozunması, güneş ve atmosfer nötrinolarını incelemek ve Samanyolu'ndaki süpernovalara gözcülük etmek için kurulmuştur.
Tanım
Süper-K, Hida'nın Kamioka civarında bulunan Mozomi Madeni'nin 1,000 m altına kurulmuştur. Super-K, 41.4 m boyunda ve 39.3 m çapında, içi 50,000 ton Aşırı-saf su ile dolu paslanmaz çelik bir su tankına sahiptir. Bu tank, dış detektörünün yanında, iç kısmında 33.8 m çaplı ve 36.2m boyunda bir iç detektör daha bulundurur. İç detektörün dışında 11,146 fotomultiper tüp (PMT) bulundurur.
Elektronlarla ya da su çekirdeği ile nötrinoların etkileşimi sonucunda su içindeki ışık hızından daha hızlı hareket eden (vakum içindeki ışık hızıyla karıştırılmamalı) yüklü bir parçacık oluşturur. Bu da Çerenkov ışıması olarak bilinen bir ışık konisi yaratır, ki bu da ses patlamasının optik dengidir. Çerenkov ışıması duvara halka şeklinde yansıtılarak PMTler tarafından kaydedilir. PMTler tarafından kaydedilen zamanlamalar ve yük verileri kullanılarak, etkileşimin tepe noktası, halkanın yönü ve gelen nötrinonun türü tespit edilir. Halkanın kenar keskinliği parçacığın türünün belirlenmesini sağlar. Elektronların çoklu saçılımı geniş olduğundan, elektromanyetik yağış puslu halkalar oluşturur. Yüksek göreceli müonlar detektör içinden neredeyse düz bir şekilde geçer ve keskin kenarlı halkalar oluşturur.
Detektör
Süper-Kamiokande, Güneş, süpernovalar, atmosfer ve proton bozunum hızlandırıcıları gibi çeşitli kaynaklarından gelen nötrinoları incelemek için kullanılan bire Çerenkov detektörüdür. Deneyin ''SK-I'' olarak bilinen kısmı Şubat 1996'da başlayıp Temmuz 2001'de bakım için durduruldu. Bakım sırasında yaşanan bir kaza sebebiyle, deney Ekim 2002'de iç detektördeki PMTlerin sadece yarısı çalışır durumda tekrar başlatıldı. İleride yaşanabilecek kazaları önlemek amacıyla iç detektördeki PMTlerin tamamı akrilik ön camları olan koruyucu fiber plastiklerle kaplandı. Eylül 2002'den, Eylül 2005'te yapılan baştan yapılandırmaya kadar süren döneme ise "SK-II" denildi. Temmuz 2006'da bütün PMTleri onarılmış olarak başlayıp Eylül 2008'e kadar devam eden döneme ise "SK-III" denildi. 2008'den sonraki dönem ise "SK-IV" olarak bilinir.
SK-IV yükseltmesi
Önceki aşamada, iç PMTler sinyalleri analog zamanlama modülleri (ATM) olarak bilinen elektronik modeller sayesinde işliyordu. Bu modüllerin içinde, yük-analog dönüştürücüler (QAC) ve zaman-analog dönüştürücüler (TAC) bulunuyordu. Her PMT giriş sinyali için iki çift QAC/TAC bulunuyordu, bu da zaman kaybını ve birden fazla ardışık isabetin okunabilmesini münkün kılıyordu.
Süper-Kamiokande sistemi, önümüzdeki on yıl içinde istikrarı korumak ve Ethernet ve QTC-bazlı elektronikler (QBEE) ile verimliliğini artırmak amacıyla Eylül 2008'de yükseltildi. QBEE, iletişim hatlarını birleştirerek yüksek-hızlı sinyal işlemeye yarar. Bu elektronikler özel yapım yük-zaman dönüştürücüleridir (QTC)
İzleme sistemi
Çevrimiçi izleme sistemi
DAQ sunucu bilgisayarından FDDI bağlantısıyla kontrol odasından verileri okuyan bir izleme bilgisayarıdır. Esnek bir program sayesinde vardiya operatörleri sağlar, detektör performansını çevrimiçi ya da yakın geçmiş histogramlarıyla denetler ve deneyi gözlemlemek için çeşitli görevler yerine getirir.
Gerçek zamanlı süpernova izleme sistemi
Süper-Kamiokande, ani patlamaları olabildiğince etkin bir şekilde tespit etmek ve tanımlamak için bir süpernova izleme sistemine sahiptir. Süper-Kamiokande şu ana kadar yaptığı gözlemlerle, Galaksimizin merkezinde gerçekleşen bir süpernovadan yaklaşık 10,000 olası sonuç tahmin etmiştir. Süper-Kamiokande bir patlamayı hiç vakit kaybetmeden tespit edebilir, ilk ve ikinci patlama arasında 30,000'e kadar sonuç tahmininde bulunabilir.
Araştırma
Güneş nötrinosu
Ayrıca Bkz: Nötrino Salınımları
Güneş enerjisi, 4 protonun, bir helyum atomu ve bir elektron nötrinosu oluşturulduğu, çekirdeğinde gerçekleşen bir nükleer füzyondan geliyor. Oluşan bu nötrinolara güneş nötrinosu denir. Güneşin çekirdeğinde gerçekleşen nükleer füzyon sonucu oluşan fotonların güneşin merkezinden yüzeyine ulaşması milyonlarca yıl alırken, oluşan nötrinolar maddelerle etkileşimde bulunmadığından yaklaşık 8 dakikada dünyaya ulaşır . Dolayısıyla, oluşumundan milyonlarca yıl sonra dünyaya ulaşan güneş ışığının aksine güneş nötrinoları güneşin "gerçek-zamanlı" incelemelerinin yapılabilmesini sağlar.
1999 yılında, Süper-Kamiokande güneş nötrino problemini çözen nötrino salınımlarına dair güçlü bir kanıt buldu. Güneş ve görülebilen yıldızların %80i enerjilerini hidrojeni helyuma çevirerek sağlıyordu:
Sonuç olarak, Güneş dahil olmak üzere yıldızlar nötrinoların kaynağıydı.
Atmosfer nötrinoları
Atmosfer nötrinoları, Dünya atmosferinin birincil kozmik ışınlarla (genellikle proton) gerçekleştirdiği etkileşimlerde bozunan parçacıkların ürettiği ikincil kozmik ışınlardır. Gözlenmiş atmosfer nötrinosu verileri dört türe ayrılır; Tamamen kapsanan olaylar, kısmen kapsanan olaylar, yukarı yönlü hareket halindeki müonlar ve yukarı doğru duran müonlar.
K2K Deneyi
K2K deneyi 1999 Haziran da başlanan ve 2004 Kasım da biten bir nötrino deneyiydi. Bu deney Süper-Kamiokande deneyinde müon nötrinolarında gözlemlenen salınımları doğrulamak amacıyla yapılmıştır. Nötrino salınımları ile ilgili ilk olumlu ölçümü hem kaynak hem de detektör kontol altındayken verdi. Süper-Kamiokande detektörü bu deneyde büyük rol aldı. Daha sonra K2K deneyinin ikinci jenerasyon takip deneyi olan T2K deneyi yapıldı.
T2K Deneyi
T2K deneyi Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve birçok diğer ülkenin ortak çalıştığı bir nötrino deneyidir. Hedefi nötrino salınımlarının parametreleri hakkında daha derin bir anlayışa ulaşmaktı. T2K müon nötrinolarının elektron nötrinolarına salınımlarıyla ilgili yaptığı araştırmanın ilk sonuçlarını Haziran 2011'de açıkladı. Super-Kamiokande dedektörü yine büyük bir rol oynadı. Süper-K dedektörü yüksek enerjili nötrinolarla su arasındaki etkileşimlerin oluşturduğu müon Çerenkov ışımasını kaydetmekle görevli.
Proton Bozunması
Proton, Standart Modele göre kesin olarak kararlıdır. Ancak, Büyük Birleşim Kuramı elektron, müon, pion ve diğer hafif yüklü parçacıklara bozunabileceğini ve bu durumun gözlemleneceğini öne sürdü. Kamiokande bazı teorilerin ortadan kaldırılmasına yardımcı oldu. Süper-Kamiokande şu anda proton bozunmasını gözlemleyen en geniş detektör.
Veri işleme
Çevrimdışı veri işleme hem Kamioka ve Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleşmektedir.
Kamioka İçinde
Çevrimdışı veri işleme sistemi Kenkyuto'da bulunmakta ve Süper-Kamiokande detektörüne 4 km FDDI fiber optik bağlantı ile bağlıdır. Veri akışı çevrimiçi sistemi ortalama olarak 450 kByte / s−1, 40 GB gün−1 veya 14 Tbytes yıl-1 a denk gelmektedir. Çevrimdışı sistemi, veri depolamak için manyetik kasetler kullanılmaktaydı ve analizin büyük bir kısmı burada yapılmaktaydı. Veri analizi için çeşitli bilgisayar yapıları kullanıldığından çevrimdışı veri işleme sistemi herhangi bir platforma bağlı olmayacak şekilde tasarlandı. Bu sebeple, veri yapıları CERN de ve ZEBRA takas sisteminde kullanılan ZEBRA banka sistemi baz alarak tasarlandı.
ABD'de
NY, Stony Brook Üniversitesi'nde kurulmuş bir çevrimiçi veri işleme sisteminde Kamioka'dan gönderilen veriler işleniyordu. Gönderilen yeniden yapılanmış ve işlenmemiş verilerin büyük bir kısmı Kamioka'daki sistem tesisindendi. Stony Brook Üniversitesi'ndeki bu sistem daha çok analiz ve ileri işleme üzerineydi. Burada işlenen verilerin bir kısmı ise araştırmaların devamı için Kaliforniya Üniversitesi, Irvine'e gönderiliyordu.
Sonuçlar
1998'de, Süper-Kamiokande müon nötrinolarının tau nötrinolarına dönüşümünü gözlemleyerek nötrino salınımlarıyla ilgili ilk önemli kanıtı buldu.
Süper-Kamiokande proton yaşam süresini, birçok nadir bozunumu ve nötrino özelliğini buldu. Süper-K, 5.9 × 1033 yr kaonlara bozunan protonların alt sınırını keşfetti
Popüler Kültürde
Süper-Kamiokande, Alman fotoğrafçı Andreas Gursky'nin 2007 tarihli Kamiokande fotoğrafının konusu olmuştur. Detektör, ayrıca Cosmos: Bir Uzay Serüveni'nde de gösterilmiştir.
Ayrıca bakınız
- Masatoshi Koshiba
- Yoji Totsuka
- Supernova 1987A
- Solar nötrino problemi
- Sudbury Nötrino Gözlemevi
- K2K deneyi
- T2K deneyi
Kaynakça
- ^ K. Abe (11 Şubat 2014), "Calibration of the Super-Kamiokande detector", Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A, cilt 737, ss. 253-272, arXiv:1307.0162 $2, Bibcode:2014NIMPA.737..253A, doi:10.1016/j.nima.2013.11.081
- ^ S. Yamada (2009), "Commissioning of the new electronics and online system for the Super-Kamiokande Experiment", IEEE Transactions on Nuclear Science, cilt NS-57, s. 248, 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Aralık 2020
- ^ Tomura, T.; Hayato, Y.; Ikeno, M.; Nakahata, M.; Nakayama, S.; Obayashi, Y.; Okumurac, K.; Shiozawa, M.; Suzuki, S. Y.; Uchida, T.; Yamada, S.; Yokozawa, T. (2012), "Development of New Data Acquisition System for Nearby Supernova Bursts at Super-Kamiokande", Physics Procedia, Technology and Instrumentation for Particle Physics 2011, cilt 37, ss. 1398-1405, doi:10.1016/j.phpro.2012.02.477
- ^ H. Nishino (2009), "High-speed charge-to-time converter ASIC for the Super-Kamiokande detector", Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A, cilt 610, ss. 710-717, arXiv:0911.0986 $2, Bibcode:2009NIMPA.610..710N, doi:10.1016/j.nima.2009.09.026
- ^ . 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
- ^ . 24 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
- ^ S. Fukuda (1 Nisan 2003), "The Super-Kamiokande detector", Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A, cilt 51, ss. 418-462, Bibcode:2003NIMPA.501..418F, doi:10.1016/S0168-9002(03)00425-X
- ^ . 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
Dış bağlantılar
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Super Kamiokande Tam ismi Super Kamiokande Notrino Tespit Deneyi kisaca Super K ya da SK Hida Gifu Japonya da kurulmus bir notrino gozlemevidir Bu gozlemevi proton bozunmasi gunes ve atmosfer notrinolarini incelemek ve Samanyolu ndaki supernovalara gozculuk etmek icin kurulmustur TanimSuper K Hida nin Kamioka civarinda bulunan Mozomi Madeni nin 1 000 m altina kurulmustur Super K 41 4 m boyunda ve 39 3 m capinda ici 50 000 ton Asiri saf su ile dolu paslanmaz celik bir su tankina sahiptir Bu tank dis detektorunun yaninda ic kisminda 33 8 m capli ve 36 2m boyunda bir ic detektor daha bulundurur Ic detektorun disinda 11 146 fotomultiper tup PMT bulundurur Elektronlarla ya da su cekirdegi ile notrinolarin etkilesimi sonucunda su icindeki isik hizindan daha hizli hareket eden vakum icindeki isik hiziyla karistirilmamali yuklu bir parcacik olusturur Bu da Cerenkov isimasi olarak bilinen bir isik konisi yaratir ki bu da ses patlamasinin optik dengidir Cerenkov isimasi duvara halka seklinde yansitilarak PMTler tarafindan kaydedilir PMTler tarafindan kaydedilen zamanlamalar ve yuk verileri kullanilarak etkilesimin tepe noktasi halkanin yonu ve gelen notrinonun turu tespit edilir Halkanin kenar keskinligi parcacigin turunun belirlenmesini saglar Elektronlarin coklu sacilimi genis oldugundan elektromanyetik yagis puslu halkalar olusturur Yuksek goreceli muonlar detektor icinden neredeyse duz bir sekilde gecer ve keskin kenarli halkalar olusturur DetektorSuper Kamiokande Gunes supernovalar atmosfer ve proton bozunum hizlandiricilari gibi cesitli kaynaklarindan gelen notrinolari incelemek icin kullanilan bire Cerenkov detektorudur Deneyin SK I olarak bilinen kismi Subat 1996 da baslayip Temmuz 2001 de bakim icin durduruldu Bakim sirasinda yasanan bir kaza sebebiyle deney Ekim 2002 de ic detektordeki PMTlerin sadece yarisi calisir durumda tekrar baslatildi Ileride yasanabilecek kazalari onlemek amaciyla ic detektordeki PMTlerin tamami akrilik on camlari olan koruyucu fiber plastiklerle kaplandi Eylul 2002 den Eylul 2005 te yapilan bastan yapilandirmaya kadar suren doneme ise SK II denildi Temmuz 2006 da butun PMTleri onarilmis olarak baslayip Eylul 2008 e kadar devam eden doneme ise SK III denildi 2008 den sonraki donem ise SK IV olarak bilinir SK IV yukseltmesi Onceki asamada ic PMTler sinyalleri analog zamanlama modulleri ATM olarak bilinen elektronik modeller sayesinde isliyordu Bu modullerin icinde yuk analog donusturuculer QAC ve zaman analog donusturuculer TAC bulunuyordu Her PMT giris sinyali icin iki cift QAC TAC bulunuyordu bu da zaman kaybini ve birden fazla ardisik isabetin okunabilmesini munkun kiliyordu Super Kamiokande sistemi onumuzdeki on yil icinde istikrari korumak ve Ethernet ve QTC bazli elektronikler QBEE ile verimliligini artirmak amaciyla Eylul 2008 de yukseltildi QBEE iletisim hatlarini birlestirerek yuksek hizli sinyal islemeye yarar Bu elektronikler ozel yapim yuk zaman donusturuculeridir QTC Izleme sistemiCevrimici izleme sistemi DAQ sunucu bilgisayarindan FDDI baglantisiyla kontrol odasindan verileri okuyan bir izleme bilgisayaridir Esnek bir program sayesinde vardiya operatorleri saglar detektor performansini cevrimici ya da yakin gecmis histogramlariyla denetler ve deneyi gozlemlemek icin cesitli gorevler yerine getirir Gercek zamanli supernova izleme sistemi Super Kamiokande ani patlamalari olabildigince etkin bir sekilde tespit etmek ve tanimlamak icin bir supernova izleme sistemine sahiptir Super Kamiokande su ana kadar yaptigi gozlemlerle Galaksimizin merkezinde gerceklesen bir supernovadan yaklasik 10 000 olasi sonuc tahmin etmistir Super Kamiokande bir patlamayi hic vakit kaybetmeden tespit edebilir ilk ve ikinci patlama arasinda 30 000 e kadar sonuc tahmininde bulunabilir ArastirmaGunes notrinosu Ayrica Bkz Notrino Salinimlari Gunes enerjisi 4 protonun bir helyum atomu ve bir elektron notrinosu olusturuldugu cekirdeginde gerceklesen bir nukleer fuzyondan geliyor Olusan bu notrinolara gunes notrinosu denir Gunesin cekirdeginde gerceklesen nukleer fuzyon sonucu olusan fotonlarin gunesin merkezinden yuzeyine ulasmasi milyonlarca yil alirken olusan notrinolar maddelerle etkilesimde bulunmadigindan yaklasik 8 dakikada dunyaya ulasir Dolayisiyla olusumundan milyonlarca yil sonra dunyaya ulasan gunes isiginin aksine gunes notrinolari gunesin gercek zamanli incelemelerinin yapilabilmesini saglar 1999 yilinda Super Kamiokande gunes notrino problemini cozen notrino salinimlarina dair guclu bir kanit buldu Gunes ve gorulebilen yildizlarin 80i enerjilerini hidrojeni helyuma cevirerek sagliyordu 2e 4p 2He 2ne 26 73MeV displaystyle 2e 4p to 2 He 2 nu e 26 73MeV Sonuc olarak Gunes dahil olmak uzere yildizlar notrinolarin kaynagiydi Atmosfer notrinolari Atmosfer notrinolari Dunya atmosferinin birincil kozmik isinlarla genellikle proton gerceklestirdigi etkilesimlerde bozunan parcaciklarin urettigi ikincil kozmik isinlardir Gozlenmis atmosfer notrinosu verileri dort ture ayrilir Tamamen kapsanan olaylar kismen kapsanan olaylar yukari yonlu hareket halindeki muonlar ve yukari dogru duran muonlar K2K Deneyi K2K deneyi 1999 Haziran da baslanan ve 2004 Kasim da biten bir notrino deneyiydi Bu deney Super Kamiokande deneyinde muon notrinolarinda gozlemlenen salinimlari dogrulamak amaciyla yapilmistir Notrino salinimlari ile ilgili ilk olumlu olcumu hem kaynak hem de detektor kontol altindayken verdi Super Kamiokande detektoru bu deneyde buyuk rol aldi Daha sonra K2K deneyinin ikinci jenerasyon takip deneyi olan T2K deneyi yapildi T2K Deneyi T2K deneyi Japonya Amerika Birlesik Devletleri ve bircok diger ulkenin ortak calistigi bir notrino deneyidir Hedefi notrino salinimlarinin parametreleri hakkinda daha derin bir anlayisa ulasmakti T2K muon notrinolarinin elektron notrinolarina salinimlariyla ilgili yaptigi arastirmanin ilk sonuclarini Haziran 2011 de acikladi Super Kamiokande dedektoru yine buyuk bir rol oynadi Super K dedektoru yuksek enerjili notrinolarla su arasindaki etkilesimlerin olusturdugu muon Cerenkov isimasini kaydetmekle gorevli Proton Bozunmasi Proton Standart Modele gore kesin olarak kararlidir Ancak Buyuk Birlesim Kurami elektron muon pion ve diger hafif yuklu parcaciklara bozunabilecegini ve bu durumun gozlemlenecegini one surdu Kamiokande bazi teorilerin ortadan kaldirilmasina yardimci oldu Super Kamiokande su anda proton bozunmasini gozlemleyen en genis detektor Veri islemeCevrimdisi veri isleme hem Kamioka ve Amerika Birlesik Devletleri nde gerceklesmektedir Kamioka Icinde Cevrimdisi veri isleme sistemi Kenkyuto da bulunmakta ve Super Kamiokande detektorune 4 km FDDI fiber optik baglanti ile baglidir Veri akisi cevrimici sistemi ortalama olarak 450 kByte s 1 40 GB gun 1 veya 14 Tbytes yil 1a denk gelmektedir Cevrimdisi sistemi veri depolamak icin manyetik kasetler kullanilmaktaydi ve analizin buyuk bir kismi burada yapilmaktaydi Veri analizi icin cesitli bilgisayar yapilari kullanildigindan cevrimdisi veri isleme sistemi herhangi bir platforma bagli olmayacak sekilde tasarlandi Bu sebeple veri yapilari CERN de ve ZEBRA takas sisteminde kullanilan ZEBRA banka sistemi baz alarak tasarlandi ABD de NY Stony Brook Universitesi nde kurulmus bir cevrimici veri isleme sisteminde Kamioka dan gonderilen veriler isleniyordu Gonderilen yeniden yapilanmis ve islenmemis verilerin buyuk bir kismi Kamioka daki sistem tesisindendi Stony Brook Universitesi ndeki bu sistem daha cok analiz ve ileri isleme uzerineydi Burada islenen verilerin bir kismi ise arastirmalarin devami icin Kaliforniya Universitesi Irvine e gonderiliyordu Sonuclar1998 de Super Kamiokande muon notrinolarinin tau notrinolarina donusumunu gozlemleyerek notrino salinimlariyla ilgili ilk onemli kaniti buldu Super Kamiokande proton yasam suresini bircok nadir bozunumu ve notrino ozelligini buldu Super K 5 9 1033 yr kaonlara bozunan protonlarin alt sinirini kesfettiPopuler KulturdeSuper Kamiokande Alman fotografci Andreas Gursky nin 2007 tarihli Kamiokande fotografinin konusu olmustur Detektor ayrica Cosmos Bir Uzay Seruveni nde de gosterilmistir Ayrica bakinizMasatoshi Koshiba Yoji Totsuka Supernova 1987A Solar notrino problemi Sudbury Notrino Gozlemevi K2K deneyi T2K deneyiKaynakca K Abe 11 Subat 2014 Calibration of the Super Kamiokande detector Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A cilt 737 ss 253 272 arXiv 1307 0162 2 Bibcode 2014NIMPA 737 253A doi 10 1016 j nima 2013 11 081 S Yamada 2009 Commissioning of the new electronics and online system for the Super Kamiokande Experiment IEEE Transactions on Nuclear Science cilt NS 57 s 248 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Aralik 2020 Tomura T Hayato Y Ikeno M Nakahata M Nakayama S Obayashi Y Okumurac K Shiozawa M Suzuki S Y Uchida T Yamada S Yokozawa T 2012 Development of New Data Acquisition System for Nearby Supernova Bursts at Super Kamiokande Physics Procedia Technology and Instrumentation for Particle Physics 2011 cilt 37 ss 1398 1405 doi 10 1016 j phpro 2012 02 477 H Nishino 2009 High speed charge to time converter ASIC for the Super Kamiokande detector Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A cilt 610 ss 710 717 arXiv 0911 0986 2 Bibcode 2009NIMPA 610 710N doi 10 1016 j nima 2009 09 026 13 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2016 24 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2016 S Fukuda 1 Nisan 2003 The Super Kamiokande detector Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A cilt 51 ss 418 462 Bibcode 2003NIMPA 501 418F doi 10 1016 S0168 9002 03 00425 X 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2016 Dis baglantilarResmi site