Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Meksika Yahudileri ülkede engizisyonlardan beri yaşamaktadır. Çoğu Meksika şehrinde olmak üzere cemaatin 50,000 üyesi vardır. Diğer Yahudiler Jalisco eyaletinin Guadalajara ve çevre şehirlerinde ve Monterrey, Veracruz, Culiacán ve Tijuana'da yaşamaktadır.
Tarihçe
Hernan Cortes yanında birkaç konversonun da bulunduğu kişilerle Aztekleri fethedince Meksika'da Yahudi hayatı başladı. Ardından, engizisyonlardan kaçan Yahudiler buraya vardı. Bu İspanyol Yahudilerinin bazıları Katolik olmaya zorlandı (bkz. konverso), fakat bu Yahudiler gizlice Yahudiliklerini devam ettirdiler; yakalananlar ise 'yla öldürüldü. Bazı konversolar ve onların soyundan gelenler Hristiyanlığı seçti; bu kişilerin Yahudilikleri ırklarıyla sınırlı kaldı.
İspanyol Sömürgecilik Dönemi'nde Meksika'daki Katolik Kilisesinin gücüyle bazı Yahudiler buraya göç etti. 1860'larda I. Maximilian'ın daveti üzerine yüklü miktarda Alman Yahudisi Meksika'ya yerleşti. 1880'lerin başında, Rusya ve Romanya'daki pogromlardan kaçanlar da bu ülkeye geldi. Bir diğer büyük göç dalgası da Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüyle yaşandı; Türkiye, Fas ve Fransa'daki bazı Sefaradlar göç etti. Son göç dalgası ise II.Dünya Savaşı sırasında Nazilerden kaçan Yahudilerce gerçekleşti.
Bugün Meksika'da 40,000 civarıda Yahudi vardır; gelecekte Yahudi nüfusunda artış beklenen az sayıdaki ülkelerden biridir. Meksika'daki Yahudi cemaati bölümlere ayrılmıştır; bunların en büyüğü Aşkenaz cemaatidir. Mizrahi cemaati ise genelde Suriye göçmenleri olup Maguén David ve Monte Sinai alt-cemaatlerine bağlıdır. Meksika Yahudilerince Mizrahiler için kullanılan terim "judíos árabes" yani "Arap Yahudileri"dir. Sefarad cemaatinin çoğunluğu Türk göçmenlerinin torunlarıdır ve bir kısmı da İspanya göçmenidir.
Meksika'daki Yahudilerin çoğu Meksika şehrinde bulunmalarına rağmen Guadalajara, Monterrey ve Tijuana'da hatırı sayılır büyüklükte Yahudi cemaatleri bulunmaktadır. Yakın geçmişte küçük bir grup Meksika Yahudisi Cancún'a göç etti. Emekliye ayrılmış Amerikan Yahudilerinden oluşan küçük bir grup da Jalisco eyaletinin ve Ajijic şehirlerindedir; ayda bir dini törenler için bir araya gelirler ve bazen de Guadalajara'daki Meksika Yahudileriyle temasa geçerler.
1938'de tüm Yahudi cemaatlerini çatısı altında toplayan Meksika Yahudi Cemaati Merkez Komitesi ('Comité central de la comunidad judía de México') kuruldu.
Meksika şehri
Meksika Yahudilerinin çoğunluğu başkent Meksiko'da yaşamaktadır. Sinagoglar, okullar ve diğer Yahudi enstitülerinden oluşan geniş bir ağı vardır. Çoğu Ortodoks olmak üzere 30'dan fazla sinagog bulunur. Meksika şehrindeki Yahudiler çocuklarını laik, Haredi veya yeşiva Yahudi okullarından birine göndermektedir. Bazı okullar Avrupa'daki savaştan önce isimlendirildi; Siyonist "Tarbut", modern Ortodoks "Yavne" ve laik "Yiddische Schule" bunlardan bazıları olup son okulda Yidiş eğitimi de verilmektedir. "Centro Deportivo Israelita" isimli Yahuci Cemaat Merkezi Yahudi diyasoporasında türünün en büyük örneği olup spor ve sosyal aktiviteler yapılır. , ve gibi birçok Siyonist gençlik akımlarının Meksika'da şubesi vardır.
Guadalajara
Guadalajara Yahudi cemaati her geçen gün küçülmekte olup şu anda yaklaşık 250 Yahudi aile vardır. Cemaatte hemen hemen eşit sayıda Sefarad ve Aşkenaz bulunur. Eskiden her iki grubun kendine ait sinagogları olup diğer gruptaki Yahudilerle evlenmezken bugün bu durum değişmiştir ve genç ailelerin neredeyse hepsi Sefarad-Aşkenaz karışık evliliklerden oluşur. Şehirde Yahudi hayatının merkezi olan bir Yahudi Cemaat Merkezi bulunur. Bu merkez spor tesislerine, Yahudi okuluna ve bir sinagoga ev sahipliği yapar. Yahudi dışı evliliklerin ender görüldüğü Guadalajara'daki gençler evlenmek için daha büyük bir Yahudi cemaati olan Meksika şehrine gitmektedir; bu da Guadalajara'daki Yahudi nüfusunun azalmasındaki ana etkendir.
Yakın zamanda cemaatin Ortodokslaşmasıyla bir grup Yahudi bu cemaatten kopup kendi Konservatif tapınak ve cemaat merkezini kurdu.
Monterrey
Geniş ve vahşi Kızılderili toprakları olan Monterrey'e gelen Avrupalı ilk yerleşimciler Kripto Yahudileri olan konversolardı ve yerleşim birimlerine Nuevo Leon adını verdiler. Bilindik en önemli kripto Yahusidi ailesiyle birlikte Yahudiliği gizlice icra ettikleri için öldürüldüler. Monterrey'in İspanyol kurucusunun yeğeniydi. Anılarında Monterrey'e yerleşen İspanyol yerleşimcilerin Yahudi kökenli olduğu aktarılır.
20.yy'ın başlarında Avrupa'dan Aşkenazlar geldi. Bölgede binden az Yahudi bulunup cemaatin sinagogu, okulu ve spor tesisleri vardır. Sinagogları Ortodoks olmasına rağmen halkın yaşam tarzı Konservatiftir. Cemaatteki Yahudi nüfusunun sayısı aynı kalmakta olup asimilasyon oranı düşüktür.
Konversolar
Bazı Meksikalılar engizisyondan kurtulmak için görünüşte Katolikliğe geçen konversolardan geldiklerini savunur ve geleneklerinde Yahudi izleri bulunduğunu belirtir. Örneğin, mutfaklarında Pan de Semita denen hamursuz ekmek (bkz. matsa) bulunur, Cuma akşamları mum yakarlar (bkz. Şabat) ve aralarında konuştukları dil Orta Çağ İspanyolcasıdır (bkz. Ladino)
Konverso aileden gelen ünlü ressam Diego Rivera'nın 1935'te belirttiğine göre:"Yahudilik hayatımın dominant bir unsurudur. Çalışmalarıma esin kaynağı olan mağdur halklara karşı sempatim bu yüzdendir"
Kaynakça
- ^ a b Wolf, Isaac. Mexico 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at - Retrieved January 8, 2007.
- ^ see Netanyahu. The Origins of the Spanish Inquisition.
- ^ Selected Indicators of World Jewry 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from the 2006 Annual Assessment by Jewish People Policy Planning Institute. Retrieved January 8, 2007. Page 13.
- ^ "Tribuna Israelita". 25 Nisan 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
- ^ Burke, Samuel. "Judaism with Spanish flavor." 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Jewish News of Greater Phoenix. Retrieved January 8, 2007.
- ^ . 5 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
- ^ candles tradition
- ^ "Jewish traditions". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
- ^ . 27 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
Dış bağlantılar
- from the United States Holocaust Memorial Museum23 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Meksika Yahudileri ulkede engizisyonlardan beri yasamaktadir Cogu Meksika sehrinde olmak uzere cemaatin 50 000 uyesi vardir Diger Yahudiler Jalisco eyaletinin Guadalajara ve cevre sehirlerinde ve Monterrey Veracruz Culiacan ve Tijuana da yasamaktadir TarihceHernan Cortes yaninda birkac konversonun da bulundugu kisilerle Aztekleri fethedince Meksika da Yahudi hayati basladi Ardindan engizisyonlardan kacan Yahudiler buraya vardi Bu Ispanyol Yahudilerinin bazilari Katolik olmaya zorlandi bkz konverso fakat bu Yahudiler gizlice Yahudiliklerini devam ettirdiler yakalananlar ise yla olduruldu Bazi konversolar ve onlarin soyundan gelenler Hristiyanligi secti bu kisilerin Yahudilikleri irklariyla sinirli kaldi Ispanyol Somurgecilik Donemi nde Meksika daki Katolik Kilisesinin gucuyle bazi Yahudiler buraya goc etti 1860 larda I Maximilian in daveti uzerine yuklu miktarda Alman Yahudisi Meksika ya yerlesti 1880 lerin basinda Rusya ve Romanya daki pogromlardan kacanlar da bu ulkeye geldi Bir diger buyuk goc dalgasi da Osmanli Imparatorlugu nun cokusuyle yasandi Turkiye Fas ve Fransa daki bazi Sefaradlar goc etti Son goc dalgasi ise II Dunya Savasi sirasinda Nazilerden kacan Yahudilerce gerceklesti Bugun Meksika da 40 000 civarida Yahudi vardir gelecekte Yahudi nufusunda artis beklenen az sayidaki ulkelerden biridir Meksika daki Yahudi cemaati bolumlere ayrilmistir bunlarin en buyugu Askenaz cemaatidir Mizrahi cemaati ise genelde Suriye gocmenleri olup Maguen David ve Monte Sinai alt cemaatlerine baglidir Meksika Yahudilerince Mizrahiler icin kullanilan terim judios arabes yani Arap Yahudileri dir Sefarad cemaatinin cogunlugu Turk gocmenlerinin torunlaridir ve bir kismi da Ispanya gocmenidir Meksika daki Yahudilerin cogu Meksika sehrinde bulunmalarina ragmen Guadalajara Monterrey ve Tijuana da hatiri sayilir buyuklukte Yahudi cemaatleri bulunmaktadir Yakin gecmiste kucuk bir grup Meksika Yahudisi Cancun a goc etti Emekliye ayrilmis Amerikan Yahudilerinden olusan kucuk bir grup da Jalisco eyaletinin ve Ajijic sehirlerindedir ayda bir dini torenler icin bir araya gelirler ve bazen de Guadalajara daki Meksika Yahudileriyle temasa gecerler 1938 de tum Yahudi cemaatlerini catisi altinda toplayan Meksika Yahudi Cemaati Merkez Komitesi Comite central de la comunidad judia de Mexico kuruldu Meksika sehriMeksika sehrinde bir sinagog Meksika Yahudilerinin cogunlugu baskent Meksiko da yasamaktadir Sinagoglar okullar ve diger Yahudi enstitulerinden olusan genis bir agi vardir Cogu Ortodoks olmak uzere 30 dan fazla sinagog bulunur Meksika sehrindeki Yahudiler cocuklarini laik Haredi veya yesiva Yahudi okullarindan birine gondermektedir Bazi okullar Avrupa daki savastan once isimlendirildi Siyonist Tarbut modern Ortodoks Yavne ve laik Yiddische Schule bunlardan bazilari olup son okulda Yidis egitimi de verilmektedir Centro Deportivo Israelita isimli Yahuci Cemaat Merkezi Yahudi diyasoporasinda turunun en buyuk ornegi olup spor ve sosyal aktiviteler yapilir ve gibi bircok Siyonist genclik akimlarinin Meksika da subesi vardir GuadalajaraGuadalajara Yahudi cemaati her gecen gun kuculmekte olup su anda yaklasik 250 Yahudi aile vardir Cemaatte hemen hemen esit sayida Sefarad ve Askenaz bulunur Eskiden her iki grubun kendine ait sinagoglari olup diger gruptaki Yahudilerle evlenmezken bugun bu durum degismistir ve genc ailelerin neredeyse hepsi Sefarad Askenaz karisik evliliklerden olusur Sehirde Yahudi hayatinin merkezi olan bir Yahudi Cemaat Merkezi bulunur Bu merkez spor tesislerine Yahudi okuluna ve bir sinagoga ev sahipligi yapar Yahudi disi evliliklerin ender goruldugu Guadalajara daki gencler evlenmek icin daha buyuk bir Yahudi cemaati olan Meksika sehrine gitmektedir bu da Guadalajara daki Yahudi nufusunun azalmasindaki ana etkendir Yakin zamanda cemaatin Ortodokslasmasiyla bir grup Yahudi bu cemaatten kopup kendi Konservatif tapinak ve cemaat merkezini kurdu MonterreyGenis ve vahsi Kizilderili topraklari olan Monterrey e gelen Avrupali ilk yerlesimciler Kripto Yahudileri olan konversolardi ve yerlesim birimlerine Nuevo Leon adini verdiler Bilindik en onemli kripto Yahusidi ailesiyle birlikte Yahudiligi gizlice icra ettikleri icin oldurulduler Monterrey in Ispanyol kurucusunun yegeniydi Anilarinda Monterrey e yerlesen Ispanyol yerlesimcilerin Yahudi kokenli oldugu aktarilir 20 yy in baslarinda Avrupa dan Askenazlar geldi Bolgede binden az Yahudi bulunup cemaatin sinagogu okulu ve spor tesisleri vardir Sinagoglari Ortodoks olmasina ragmen halkin yasam tarzi Konservatiftir Cemaatteki Yahudi nufusunun sayisi ayni kalmakta olup asimilasyon orani dusuktur KonversolarBazi Meksikalilar engizisyondan kurtulmak icin gorunuste Katoliklige gecen konversolardan geldiklerini savunur ve geleneklerinde Yahudi izleri bulundugunu belirtir Ornegin mutfaklarinda Pan de Semita denen hamursuz ekmek bkz matsa bulunur Cuma aksamlari mum yakarlar bkz Sabat ve aralarinda konustuklari dil Orta Cag Ispanyolcasidir bkz Ladino Konverso aileden gelen unlu ressam Diego Rivera nin 1935 te belirttigine gore Yahudilik hayatimin dominant bir unsurudur Calismalarima esin kaynagi olan magdur halklara karsi sempatim bu yuzdendir Kaynakca a b Wolf Isaac Mexico 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Retrieved January 8 2007 see Netanyahu The Origins of the Spanish Inquisition Selected Indicators of World Jewry 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde from the 2006 Annual Assessment by Jewish People Policy Planning Institute Retrieved January 8 2007 Page 13 Tribuna Israelita 25 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2010 Burke Samuel Judaism with Spanish flavor 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jewish News of Greater Phoenix Retrieved January 8 2007 5 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2010 candles tradition Jewish traditions 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2010 27 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2010 Dis baglantilarfrom the United States Holocaust Memorial Museum23 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizLatin Amerika daki Yahudilerin tarihi Kripto Yahudilik