Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Misk sığırı veya misk öküzü (Ovibos moschatus) boynuzlugiller familyasından Arktik bölgede yaşayan bir memeli türüdür. Kalın derisi ve adının geldiği, erkeklerin yaydığı güçlü kokusu ile tanınır. Bu misk kokusu üreme döneminde dişileri çekmek için kullanılır. Misk öküzleri asıl olarak Kuzey Amerika'nın Arktik bölgelerinde ve Grönland'da yaşar.İsveç, Sibirya ve Norveç'e de küçük popülasyonlar yerleştirilmiştir.
| Misk sığırı | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Ovibos moschatus , 1780 | ||||||||||||||||||||
 Mavi misk öküzünün 20. yüzyılda sokulduğu alanları, kırmızı da oluşan dağılımını gösterir. |
Evrim tarihçesi
Misk öküzü ya da atasının Kuzey Amerika'ya 200.000 ila 90.000 yıl önceBuzul Çağı'ndaMammuthus primigenius türü ile birlikte bulunduğu dönemlerde göç ettiğine inanılmaktadır. Son buzul çağını, tarihöncesi insan topluluklarından uzakta, buz olmayan alanlar bularak atlattıkları düşünülmektedir. Misk öküzünün yavaş yavaş Kuzey Amerika'dan yayılarak Holosen'in sonlarına doğru Grönland'a geçmiştir.
Fiziksel özellikleri
Boynuzlugiller familyasının Caprinae alt familyasının üyesi olarak misk öküzleri koyunlarla keçilere, öküzlere olduğundan daha yakındır ama kendine özgü bir cins içinde sınıflandırılır. Cins adı olan Ovibos Latince "koyun-öküz" kelimelerinden oluşturulmuştur. Hem erkek hem de dişi uzun kıvrık boynuzlara sahiptir. Misk öküzlerinin ortalama omuz yüksekliği 1,2 m'dir. Dişilerin uzunluğu 135–200 cm arasındayken, erkeklerin uzunluğu 200–250 cm arasındadır. Genellikle kürk tabakasında altında gizli duran küçük kuyruklarının uzunluğu yalnızca 10 cm'dir. Erişkinler ortalama olarak 285 kg ağırlığındadır ve ağırlıkları 180 ila 410 kg arasında değişir. Yaşam süreleri 12 ila 20 yıl arasındadır. Kalın kürkleri ve büyük kafaları aslında büyük bir hayvan olmayan misk öküzüne büyükmüş havası verir. Hayvanat bahçesinde yaşayan bazı bireylerin 650 kg ağırlığa çıktıkları gözlemlenmiştir. Kara, gri ve kahverengi renkten oluşan kürkleri yere kadar uzanan kıllardan ibarettir. Nadiren de olsa "ak misk öküzleri" Queen Maud Körfezi Kuş Cenneti'nde rastlanmıştır. Misk öküzleri zaman zaman yün elde etmek için evcilleştirilmişlerdir. Misk öküzünün yünü, , yumuşaklığı, uzunluğu ve yalıtım değeri nedeniyle oldukça değerlidir.
Dağılımı ve ekolojisi
Misk öküzleri Kanada, Grönland ve ABD'nin Arktik bölgelerinin yerlisidir. Alaska populasyonu 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başında tamamen yok edilmiştir. Bu populasyonun yok olması aşırı avlanmaya bağlanmış olsa da iklimin değişikliği nedeniyle de olabilir. Ancak o misk öküzü tekrar Alaska'ya yerleştirilmiştir. 1935'te Nunivak Adası'na yerleştirilmişlerdir. Ayrıca Banks Adası'ndan kuzey Avrupa'ya İsveç, Norveç ve Rusya ile Kanada'da da Ellesmere Adası'na yerleştirilmişlerdir. Dünya popülasyonunun 80.000 ila 125.000 olduğunu düşünülmektedir. Tahmini olarak 68.788 misk öküzü Banks Adası'nda yaşamaktadır. Kuzey Amerika dışında bilinen son misk öküzü popülasyonu Sibirya'da Taymır Yarımadası'nda yaşamış ve 2000 yıl önce yok olmuştur.
Yaz aylarında misk öküzü akarsu vadileri gibi ıslak bölgelerde yaşar ve derin kardan kaçmak için kışları yüksek enlemlere iner. Ot, odunsu bitkiler, , likenler ve yosunlarla beslenir. eğer besin kolay bulunuyorsa bir bölgedeki özlü ve besleyici otları tercih ederler. Söğütler kışın en çok yenen bitkilerdendir. Misk öküzleri doğurmadan önce yüksek oranda yağ depolarlar. Bu özellikleri konservatif üreme stratejilerini gösterir. Kışın bulundukları alanlar az kar örtüsüyle kaplıdır, böylece karı kazıp otlara ulaşmak için çok enerji harcamamaya çalışırlar. Misk öküzleri kutup kurtları, Kuzey Amerika boz ayıları ve kutup ayıları tarafından avlanırlar.
Sosyal davranış ve üreme
Misk öküzleri kışları 12-24, yazları 8-20 arası bireyden oluşan sürüler hâlinde yaşarlar. Sürüye özgü bölgeleri yoktur ama izlerini gözönü bezleriyle işaretlerler. Erkek ve dişi misk öküzlerinde farklı yaşa bağlı hiyerarşik yapı mevcuttur ve olgun misk öküzleri genç olanlara göre daha baskındır. Baskın bireyler en iyi besin kaynaklarını sahiplenir ve kış süresince otluk bölgelerden kendinden küçük olanları uzaklaştırırlar. Erkek misk öküzleri farklı yöntemlerle baskınlıklarını ifade ederler. Bir tanesi "koş ve tosla" yöntemidir. Bu hareket tarzında baskın erkek kendinden küçük olan misk öküzüne yandan başını eğerek boynuzlarıyla üzerine doğru koşar ancak önceden uyararak kenara çekilmesine de olanak sağlar. Erkekler aynı zamanda böğürerek başlarını sallar ve yeri eşelerler. Baskın erkekler bazen baskın olmayan erkeklere dişiymişler gibi davranırlar. Baskın erkek, üreme döneminde dişilere yaptıkları gibi, baskın olmayan erkekleri ön ayaklarıyla tekmelerler. Baskın erkekler aynı zamanda baskın olmayan erkeklerin çiftleşecekmiş gibi üzerine çıkar ve üreme organlarını koklarlar. Baskın olmayan bir erkek, baskın olan bir erkeğin üzerine doğru hızlıca koşarak statüsünü değiştirebilir.
Misk öküzlerinin çiftleşme mevsimi haziranın sonlarında ve temmuzun başlarında başlar. Bu dönemlerde baskın erkekler diğer erkekleri sürüden kovalayarak 6-7 dişi ve onların yavrularıyla kendi haremlerini kurar. Dövüşen erkekler öncelikle gözönü bezlerini birbirlerinin bacaklarına sürterken yüksek sesle böğürürler ve sonra boynuzlarını gösterirler. Sonra yirmi metre kadar gerilerler, başlarını eğer ve birbirlerinin üstüne doğru koşarlar. Dövüşenlerden birisi pes edene kadar bunu yapmaya devam ederler. Baskın olmayan veya yaşlı erkekler sürüden ayrılarak dişi olmadan sürü oluştururlar ya da yalnız yaşarlar. Ancak tehlike olduğu takdirde sürüden ayrılan erkeler tekrar sürüye dönebilirler. Baskın erkekler, dişilerin kurdukları haremden ayrılmalarına izin vermezler. Çiftleşme sırasında erkek kızgınlık hâlinde olan dişiyi ön ayaklarıyla tekmeleyerek sakinleştirir ve çiftleşmenin kolay olmasını sağlar. Yaz sona erince sürü tekrar bir araya gelir.
Kızgınlık döneminde erkekler daha saldırgan olup grup içindeki kararları alsa da, gebelik döneminde dişiler idareyi alırlar. Gebe dişiler saldırgan olur ve gün içinde sürünün ne kadar yol katedeceğine ve geceyi nerede geçireceklerine karar verirler. Dişiler süt verirken sürü yavruların yeteri kadar beslenebilmesi için daha çok hareket eder. Dişilerin gebelik süresi 8-9 aydır ve yavrulama nisan ile haziran ayları arasında olur. Dişiler her yıl yavrulamaz. Kışların sert olduğu yıllarda dişiler kızgınlığa girmez ve sonraki sene yavrulamazlar. Yavrulama sırasında dişiler korunma amacıyla sürüyle birlikte kalırlar. Yavrular doğumdan birkaç saat sonra sürü ile hareket edebilecek duruma gelirler. Yavrular sürüye kabul edilir ve iki ay boyunca emzirilirler. Bu süreden sonra yavru otlanmaya başlar ve ara sıra süt emer. Dişiler yavrularıyla ses çıkararak iletişim kurar ama iki yaşından sonra ana ile yavrusu arasındaki bağlar zayıflar.
Misk öküzlerinin savunma tarzları kendilerine özgüdür. Sürü tehdit altında olunca erkek ve dişiler yan yana tehlikeye doğru dönerek sabit bir halka ya da yarım halka oluşturarak yavruları korurlar. Erkekler ilk savunma hattını oluştururken dişi ve yavrular onlara yakın yer alır. Savunma pozisyonunu kızgınlık döneminde erkekler, yılın diğer dönemlerinde dişiler belirler.
Kaynakça
- ^ Animal Life in Greenland – an introduction by the tourist board 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Greenland-guide.gl.
- ^ . 1 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2004.
- ^ a b Hinterland Who's Who 9 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Science Daily". Science Daily. 6 Ekim 2005. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ Bennike Ole, Andreasen Claus (2005). "New dates of musk-ox (Ovibos moschatus) remains from northwest Greenland". Polar Record. 41 (2). s. 125. doi:10.1017/S0032247404004127.
- ^ . Animaldiversity.ummz.umich.edu. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ Burnie D and Wilson DE (Eds.), Animal: The Definitive Visual Guide to the World's Wildlife. DK Adult (2005),
- ^ [1] 20 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2011).
- ^ . Thelon.com. 6 Ağustos 2010. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ . Adfg.state.ak.us. 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ Muskox 28 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at the Alaska Department of Fish and Game
- ^ "The Incredible Journey". Nps.gov. 28 Aralık 2010. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ . Alaska.edu. 12 Ekim 1963. 12 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ "Muskox, (Ovibos moschatus) US Fish & Wildlife Service". Fws.gov. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2011.
- ^ "Annual Report of Research and Monitoring in National Parks of the Western Arctic 2003, Parks Canada". Pc.gc.ca. 15 Nisan 2009. Erişim tarihi: 3 Mart 2011.[]
- ^ a b c d e f g h i j k l Lent, P. (1988). "Ovibos moschatus". Mammalian Species. Cilt 302. ss. 1-9.
- ^ a b c Tener, J. S. (1965). Muskoxen in Canada a biological and taxonomic review. Ottawa: Queen's Printer.
- ^ Owen-Smith, N. (1977). "On Territoriality in Ungulates and an Evolutionary Model". The Quarterly Review of Biology. 52 (1). ss. 1-38. doi:10.1086/409720.
- ^ a b Wilkinson, P. F., Shank, C. C. (1976). "Rutting-fight Mortality among Musk Oxen on Banks Island, Northwest Territories, Canada". Animal Behavior. 24 (4). ss. 756-758. doi:10.1016/S0003-3472(76)80004-8.
- ^ a b c Reinhardt, V. (2005). "Courtship behavior among musk-ox males kept in confinement". Zoo Biology. 4 (3). ss. 295-300.
- ^ a b Gray, D. R. (1986). "Standing his ground: How the muskox survives the rigours of an Arctic winter". Nature Canada. Cilt 15. ss. 19-26.
- ^ a b c Freeman, M. (1971). "Population Characteristics of Musk-Oxen in the Jones Sound Region of the Northwest Territories". Journal of Wildlife Management. 35 (1). ss. 103-108. doi:10.2307/3799877.
- ^ a b Jingfors, K. (1982). "Seasonal Activity Budgets and Movements of a Reintroduced Alaskan Muskox Herd". Journal of Wildlife Management. 46 (1). ss. 344-359. doi:10.2307/3808645.
- ^ Miller, F. G., Anne. (1980). "Behavioral Reesponses of Musk Ox to Simulation of Cargo Slinging by Helicopter, Northwest Territories". The Canadian field-naturalist. 94 (1).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Misk sigiri veya misk okuzu Ovibos moschatus boynuzlugiller familyasindan Arktik bolgede yasayan bir memeli turudur Kalin derisi ve adinin geldigi erkeklerin yaydigi guclu kokusu ile taninir Bu misk kokusu ureme doneminde disileri cekmek icin kullanilir Misk okuzleri asil olarak Kuzey Amerika nin Arktik bolgelerinde ve Gronland da yasar Isvec Sibirya ve Norvec e de kucuk populasyonlar yerlestirilmistir Misk sigiriKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim ArtiodactylaFamilya BovidaeAlt familya CaprinaeCins OvibosTur O moschatusIkili adlandirmaOvibos moschatus 1780Mavi misk okuzunun 20 yuzyilda sokuldugu alanlari kirmizi da olusan dagilimini gosterir Evrim tarihcesiMisk okuzu ya da atasinin Kuzey Amerika ya 200 000 ila 90 000 yil onceBuzul Cagi ndaMammuthus primigenius turu ile birlikte bulundugu donemlerde goc ettigine inanilmaktadir Son buzul cagini tarihoncesi insan topluluklarindan uzakta buz olmayan alanlar bularak atlattiklari dusunulmektedir Misk okuzunun yavas yavas Kuzey Amerika dan yayilarak Holosen in sonlarina dogru Gronland a gecmistir Fiziksel ozellikleriBu kafatasinda misk okuzunun buyuk boynuzlari gorulmektedir Boynuzlugiller familyasinin Caprinae alt familyasinin uyesi olarak misk okuzleri koyunlarla kecilere okuzlere oldugundan daha yakindir ama kendine ozgu bir cins icinde siniflandirilir Cins adi olan Ovibos Latince koyun okuz kelimelerinden olusturulmustur Hem erkek hem de disi uzun kivrik boynuzlara sahiptir Misk okuzlerinin ortalama omuz yuksekligi 1 2 m dir Disilerin uzunlugu 135 200 cm arasindayken erkeklerin uzunlugu 200 250 cm arasindadir Genellikle kurk tabakasinda altinda gizli duran kucuk kuyruklarinin uzunlugu yalnizca 10 cm dir Eriskinler ortalama olarak 285 kg agirligindadir ve agirliklari 180 ila 410 kg arasinda degisir Yasam sureleri 12 ila 20 yil arasindadir Kalin kurkleri ve buyuk kafalari aslinda buyuk bir hayvan olmayan misk okuzune buyukmus havasi verir Hayvanat bahcesinde yasayan bazi bireylerin 650 kg agirliga ciktiklari gozlemlenmistir Kara gri ve kahverengi renkten olusan kurkleri yere kadar uzanan killardan ibarettir Nadiren de olsa ak misk okuzleri Queen Maud Korfezi Kus Cenneti nde rastlanmistir Misk okuzleri zaman zaman yun elde etmek icin evcillestirilmislerdir Misk okuzunun yunu yumusakligi uzunlugu ve yalitim degeri nedeniyle oldukca degerlidir Dagilimi ve ekolojisiDogu Gronland da misk okuzu ailesi Misk okuzleri Kanada Gronland ve ABD nin Arktik bolgelerinin yerlisidir Alaska populasyonu 19 yuzyilin sonu ile 20 yuzyilin basinda tamamen yok edilmistir Bu populasyonun yok olmasi asiri avlanmaya baglanmis olsa da iklimin degisikligi nedeniyle de olabilir Ancak o misk okuzu tekrar Alaska ya yerlestirilmistir 1935 te Nunivak Adasi na yerlestirilmislerdir Ayrica Banks Adasi ndan kuzey Avrupa ya Isvec Norvec ve Rusya ile Kanada da da Ellesmere Adasi na yerlestirilmislerdir Dunya populasyonunun 80 000 ila 125 000 oldugunu dusunulmektedir Tahmini olarak 68 788 misk okuzu Banks Adasi nda yasamaktadir Kuzey Amerika disinda bilinen son misk okuzu populasyonu Sibirya da Taymir Yarimadasi nda yasamis ve 2000 yil once yok olmustur Yaz aylarinda misk okuzu akarsu vadileri gibi islak bolgelerde yasar ve derin kardan kacmak icin kislari yuksek enlemlere iner Ot odunsu bitkiler likenler ve yosunlarla beslenir eger besin kolay bulunuyorsa bir bolgedeki ozlu ve besleyici otlari tercih ederler Sogutler kisin en cok yenen bitkilerdendir Misk okuzleri dogurmadan once yuksek oranda yag depolarlar Bu ozellikleri konservatif ureme stratejilerini gosterir Kisin bulunduklari alanlar az kar ortusuyle kaplidir boylece kari kazip otlara ulasmak icin cok enerji harcamamaya calisirlar Misk okuzleri kutup kurtlari Kuzey Amerika boz ayilari ve kutup ayilari tarafindan avlanirlar Sosyal davranis ve uremeNunivak Adasi 1930 larda Alaska misk okuzleri Burada savunma pozisyonundalar Misk okuzleri kislari 12 24 yazlari 8 20 arasi bireyden olusan suruler halinde yasarlar Suruye ozgu bolgeleri yoktur ama izlerini gozonu bezleriyle isaretlerler Erkek ve disi misk okuzlerinde farkli yasa bagli hiyerarsik yapi mevcuttur ve olgun misk okuzleri genc olanlara gore daha baskindir Baskin bireyler en iyi besin kaynaklarini sahiplenir ve kis suresince otluk bolgelerden kendinden kucuk olanlari uzaklastirirlar Erkek misk okuzleri farkli yontemlerle baskinliklarini ifade ederler Bir tanesi kos ve tosla yontemidir Bu hareket tarzinda baskin erkek kendinden kucuk olan misk okuzune yandan basini egerek boynuzlariyla uzerine dogru kosar ancak onceden uyararak kenara cekilmesine de olanak saglar Erkekler ayni zamanda bogurerek baslarini sallar ve yeri eselerler Baskin erkekler bazen baskin olmayan erkeklere disiymisler gibi davranirlar Baskin erkek ureme doneminde disilere yaptiklari gibi baskin olmayan erkekleri on ayaklariyla tekmelerler Baskin erkekler ayni zamanda baskin olmayan erkeklerin ciftlesecekmis gibi uzerine cikar ve ureme organlarini koklarlar Baskin olmayan bir erkek baskin olan bir erkegin uzerine dogru hizlica kosarak statusunu degistirebilir Norvec te misk okuzu Misk okuzlerinin ciftlesme mevsimi haziranin sonlarinda ve temmuzun baslarinda baslar Bu donemlerde baskin erkekler diger erkekleri suruden kovalayarak 6 7 disi ve onlarin yavrulariyla kendi haremlerini kurar Dovusen erkekler oncelikle gozonu bezlerini birbirlerinin bacaklarina surterken yuksek sesle bogururler ve sonra boynuzlarini gosterirler Sonra yirmi metre kadar gerilerler baslarini eger ve birbirlerinin ustune dogru kosarlar Dovusenlerden birisi pes edene kadar bunu yapmaya devam ederler Baskin olmayan veya yasli erkekler suruden ayrilarak disi olmadan suru olustururlar ya da yalniz yasarlar Ancak tehlike oldugu takdirde suruden ayrilan erkeler tekrar suruye donebilirler Baskin erkekler disilerin kurduklari haremden ayrilmalarina izin vermezler Ciftlesme sirasinda erkek kizginlik halinde olan disiyi on ayaklariyla tekmeleyerek sakinlestirir ve ciftlesmenin kolay olmasini saglar Yaz sona erince suru tekrar bir araya gelir Kizginlik doneminde erkekler daha saldirgan olup grup icindeki kararlari alsa da gebelik doneminde disiler idareyi alirlar Gebe disiler saldirgan olur ve gun icinde surunun ne kadar yol katedecegine ve geceyi nerede gecireceklerine karar verirler Disiler sut verirken suru yavrularin yeteri kadar beslenebilmesi icin daha cok hareket eder Disilerin gebelik suresi 8 9 aydir ve yavrulama nisan ile haziran aylari arasinda olur Disiler her yil yavrulamaz Kislarin sert oldugu yillarda disiler kizginliga girmez ve sonraki sene yavrulamazlar Yavrulama sirasinda disiler korunma amaciyla suruyle birlikte kalirlar Yavrular dogumdan birkac saat sonra suru ile hareket edebilecek duruma gelirler Yavrular suruye kabul edilir ve iki ay boyunca emzirilirler Bu sureden sonra yavru otlanmaya baslar ve ara sira sut emer Disiler yavrulariyla ses cikararak iletisim kurar ama iki yasindan sonra ana ile yavrusu arasindaki baglar zayiflar Gronland da bir misk okuzu basi Misk okuzlerinin savunma tarzlari kendilerine ozgudur Suru tehdit altinda olunca erkek ve disiler yan yana tehlikeye dogru donerek sabit bir halka ya da yarim halka olusturarak yavrulari korurlar Erkekler ilk savunma hattini olustururken disi ve yavrular onlara yakin yer alir Savunma pozisyonunu kizginlik doneminde erkekler yilin diger donemlerinde disiler belirler Kaynakca Animal Life in Greenland an introduction by the tourist board 27 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greenland guide gl 1 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2004 a b Hinterland Who s Who 9 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 660 13637 6 a b Science Daily Science Daily 6 Ekim 2005 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2011 Bennike Ole Andreasen Claus 2005 New dates of musk ox Ovibos moschatus remains from northwest Greenland Polar Record 41 2 s 125 doi 10 1017 S0032247404004127 Animaldiversity ummz umich edu 2 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2011 Burnie D and Wilson DE Eds Animal The Definitive Visual Guide to the World s Wildlife DK Adult 2005 ISBN 0 7894 7764 5 1 20 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2011 Thelon com 6 Agustos 2010 25 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2011 Adfg state ak us 28 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2011 Muskox 28 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde at the Alaska Department of Fish and Game The Incredible Journey Nps gov 28 Aralik 2010 14 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2011 Alaska edu 12 Ekim 1963 12 Eylul 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2011 Muskox Ovibos moschatus US Fish amp Wildlife Service Fws gov 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2011 Annual Report of Research and Monitoring in National Parks of the Western Arctic 2003 Parks Canada Pc gc ca 15 Nisan 2009 Erisim tarihi 3 Mart 2011 olu kirik baglanti a b c d e f g h i j k l Lent P 1988 Ovibos moschatus Mammalian Species Cilt 302 ss 1 9 a b c Tener J S 1965 Muskoxen in Canada a biological and taxonomic review Ottawa Queen s Printer Owen Smith N 1977 On Territoriality in Ungulates and an Evolutionary Model The Quarterly Review of Biology 52 1 ss 1 38 doi 10 1086 409720 a b Wilkinson P F Shank C C 1976 Rutting fight Mortality among Musk Oxen on Banks Island Northwest Territories Canada Animal Behavior 24 4 ss 756 758 doi 10 1016 S0003 3472 76 80004 8 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c Reinhardt V 2005 Courtship behavior among musk ox males kept in confinement Zoo Biology 4 3 ss 295 300 a b Gray D R 1986 Standing his ground How the muskox survives the rigours of an Arctic winter Nature Canada Cilt 15 ss 19 26 a b c Freeman M 1971 Population Characteristics of Musk Oxen in the Jones Sound Region of the Northwest Territories Journal of Wildlife Management 35 1 ss 103 108 doi 10 2307 3799877 a b Jingfors K 1982 Seasonal Activity Budgets and Movements of a Reintroduced Alaskan Muskox Herd Journal of Wildlife Management 46 1 ss 344 359 doi 10 2307 3808645 Miller F G Anne 1980 Behavioral Reesponses of Musk Ox to Simulation of Cargo Slinging by Helicopter Northwest Territories The Canadian field naturalist 94 1 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link