Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mitroviça (Arnavutça: Mitrovica veya Mitrovicë; Sırpça: Косовска Митровица Kosovska Mitrovica), Kosova’nın kuzeyinde bir şehir ve belediye merkezi. Şehir, 1998-1999 Kosova Savaşı’ndan sonra bölünmüştür ve iki farklı belediye idaresinin kontrolündedir. Belediyenin kuzey kısmı, (İbre Nehri’nin kuzey yakası) 1998-1999 Kosova Savaşı’ndan sonraki süreçte Sırpların; güney kısmı Arnavut, Türk ve Boşnakların beraber yaşadığı Müslüman kontrolündedir.
| Mitroviça | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
  Mitroviça Mitroviça’nın Kosova'daki konumu | |
| Ülke/Bölge/UNMIK |  Kosova (de facto) Kosova-Metohiya (de jure) UNMIK (de jure) |
| İl// | Mitroviça |
| Belediye | Mitroviça |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Bedri Hamza (PDK) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 350 km² |
| Rakım | 510 m |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 71,6011 |
| • Yoğunluk | 213/km² |
| Zaman dilimi | (OAS) |
| • Yaz (YSU) | (OAYS) |
| Alan kodu | +381 28 |
| Plaka kodu | 02 |
Resmî site Mitroviça Belediyesi | |
1Nüfus sayısı sadece güneyi belirtir. 2011 yılında yapılan Kosova Genel Nüfus Sayımı’nda (REKOS2011) Mitroviça’nın sadece güney kesimi sayılmıştır. Kuzey kesiminde sayım boykot edilmiştir. | |
De facto olarak Kosova’nın Mitroviça ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Kosovskomitrovački ilinde yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun Mitroviça Bölgesi’nde bulunur.
Tarih
Orta Çağ esnasında yazılı dokümanlarda ilk olarak Mitroviça, Selanikli Aziz Dimitrios vesilesiyle geçer. Şehrin adının 14. yüzyılda bu hâli aldığına dair kaynaklardan ve bazı efsanelerden söz edilir.
Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde şehrin adı Mitroviça/Mitroviçe olarak geçer. Şehir Osmanlı devrinde tipik bir doğulu şehirdi. 19. yüzyılda hızlı bir gelişme yaşayan şehirde, maden cevheri tarihten günümüze, her devirde ön planda olmuştur. Madenin keşfinden ve bölgede maden çıkarıldıktan sonra, Mitroviça, Kosova'nın en büyük sanayi bölgelerinden birisi olmaya başlamıştır.
Mitroviça şehri ve havalisi, 1999 yılındaki son Kosova savaşından kötü bir şekilde etkilenmiştir. Savaş zamanında bölge, düzenli ve düzensiz orduların bulunduğu, çatıştığı bir durumda idi. NATO müdahalesiyle durdurulan savaştan sonra Mitroviça ve civarı, NATO'nun kontrolünde Fransız görev kuvvet komutanlığı emri altında kaldı. 7,000 Fransız askeri Mitroviça'da konuşlandı. Bunların dışında, Birleşik Arap Emirlikleri’nden 1,200 askerin birliğiyle de güçlendirildi ve buna Danimarka askerlerinin küçük bir sayısı eklendi.
Coğrafya
42,53° Kuzey ve 25,52° Doğu koordinatlarına sahip şehir, Kosova’nın kuzeyinde, Kosova Ovası'nın kuzey düzlüklerinde yer alır. Mitroviça ve civarı, Sırbistan’a olan yakınlığı ve politik sebeplerden ötürü, Kosova Sırplarının ve Sırp etkililiğinin gözle görülür hâlde olduğu bir yerdir.
Şehrin içinden İbre ve nehirleri geçer. Ibre Nehri aynı zamanda Müslümanlarla Ortodoksları ayıran bir sınır özelliği de taşır. Nehrin üstündeki köprü de sınır kapısı, geçiş noktası işlevindedir.
Kosova’nın sanayi damarlarından biri olan kurşun ve çinko maden ocağı Mitroviça yakınlarındadır. Bu ocak, kaliteli ve bol kurşun ve çinko rezervleri sebebiyle tarihte, bölgeye yönelik işgal ve ekonomik politikalarında belirleyici olabilmiştir.
Kültürel yapı
Şehir, 1999’daki bu son savaşın olumsuz ve yıkıcı etkileri bakımından simge durumuna geldi. Şehrin kötü bir şekilde zarar verilen güney yarısı, tahminen 50,000 kadar Arnavut nüfusu tarafından tekrar dolduruldu. Bu rakam, çevre köylerden, taşradan merkeze mülteci ve çeşitli şekillerde göç etmelerle oluştu. Şehirde yaşadığı düşünülen yaklaşık olarak 6,000 kadar Roman'ın çoğunun, Sırbistan'a kaçtığı söylenmektedir.
Nüfus
2011 yılında Kosova genelinde yapılan nüfus sayımında Mitroviça’nın güney kesiminin nüfusu 71.601 çıkmıştır. 2011 Kosova Genel Nüfus Sayımı’nda (REKOS2011) Mitroviça’nın sadece güney kesimi sayılmıştır. Kuzey kesiminde sayım boykot edilmiştir.
Mitroviça’nın kuzeyinde 3700 kadar Müslüman oturduğu tahmin edilmektedir. Güneyde ise Arnavut, Boşnak ve Türkler yaşamaktadır. Şehirde Arnavutça, Sırpça ve Türkçe resmî dil statüsündedir.
Mitroviça’nın kuzeyinde, 8-10.000 civârında Sırp yaşamaktadır. İbre Nehrinin kuzey bölümünde, çevrilmiş bir bölgede ayrıca, 2.000 kadar Kosovalı Arnavut ve 1,700 kadar Müslüman (Türk, Boşnak) Mitroviça’nın Sırpların kesiminde kalmıştır. Şehrin güney kısmında tüm Sırp nüfus kuzeye iltica etmiştir. Bu, güvenlik ve hayat idâmesi bakımlarından bir zorunluluk derecesindeydi. 2003'te şehrin toplam nüfusunun 75.600 olarak tahmin edildiği ve belediyenin nüfusunun da 105.000 dolayında olduğu tahmin edilmekteydi.
Priştine Üniversitesi’nin Sırbistan'a ait fakülteleri, 1999'da Priştine’den alınıp Mitroviça’nın kuzey kısmına yerleştirilmiştir.
İki kesimli şehir: Mitroviça
Mitroviça, Kosova içinde Arnavut-Sırp çatışmasında odak noktasını oluşturageldi. Şehrin bugün İbre Nehri ile ikiye bölünmüş, iki yönetimli yapısı da bu gerçeği göstermektedir. Şehrin kuzeyinde, Kuzey Mitroviça’da tıpkı Sırbistan’daki gibi bir idare tarzı, hayat tarzı yaşanırken, Güney Mitroviça’da, Müslümanların toplandığı bir şehir kısmı hâlinde, hâlihazırdaki Kosova Cumhuriyeti kurallarına bağlı olarak yaşanmaktadır. Uluslararası Kosova Gücü (KFOR) ve (UNMIK) teşkilatları şehrin güvenliğinin, düzeninin sağlanmasında görev almaktadırlar. Bütün önlemlere rağmen, şehrin kuzey ve güneyinde saldırgan, kışkırtıcı ve çatışmacı hareketler bazen engellenememektedir.
Kosova için önemli bir kırılma noktasını oluşturup, bütün Kosova çapında eylemlere sebep olan olay Mitroviça’da yaşanmıştır. Kuzey Mitroviça kısmında 3 Şubat 2000 günü saat 20'de Sırplar tarafından başlatılan ve 4 Şubat 2000 günü gece saat 2'ye kadar süren ayaklanma sonucu o gece 13 Arnavut öldürülmüştür. Bu olayda çok sayıda kişi de yaralanmıştır. Ölenlerden biri de çocuk idi. Bu olay, bugüne kadar kimse tarafından aydınlatılmamıştır.
17 Mart 2004’te, İbre Nehrinde bir Arnavut çocuğun boğulmasının Sırp saldırganları sebebiyle gerçekleştirildiği yönünde bir söylentinin yayılmasıyla şehirde büyük etnik şiddet başladı. Sırbistanlı bir genç öldürüldü. Şehrin kızgın Arnavutlarının binlercesi karşı saldırıya yöneldi. Bu olaylardan yüzlerce kişi yaralandı, maddî ve manevî anlamda büyük tahribat yaşandı. 1999 savaşından sonra, bu olay, Kosova’daki en büyük tahrikti ve olaylar Mitroviça ile sınırlı kalmadı. Kosova’nın birçok şehir, kasaba ve köyünde yaşayan Sırplara, Sırp maddî varlıklarına, tarihî Ortodoks yapılarına saldırılar düzenlendi. Birçok kilise ve Sırp binası, evi ateşe verildi.
Bu önemli olay dışında, daha birçok olay yaşanmış, şehrin güvenliği ve hayatın sükûnetli akışı tam olarak sağlanamamıştır.Ayrıca 2010 Dünya Basketbol Şampiyonasında Türkiye ile Sırbistan arasında oynanan yarıfinal mücadelesinde Türkiye'nin yenmesi üzerine Mitroviça şehrinde toplanan ve Türkiye adına sevinç gösterileri yapan 1000 kadar Arnavut gruba Sırplar tarafından saldırı düzenlenmiştir.Olaylarda 3 ü yaralı 1 i ağır olmak üzere 4 kişi yaralanmıştır.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Mitroviça ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b 2011 Genel Nüfus Sayımı REKOS2011 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kosova İstatistik Kurumu
- ^ "NTVMSNBC: Mitroviça'da Türkçe Resmileşti". 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2010.
- ^ "SETimes: Mitroviça'nın kuzeyinde çay ve Tito". 10 Ekim 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2010.
- ^ "CNNTürk: Mitroviça'yı Sırplar ve Arnavutlar paylaşamıyor". 21 Eylül 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2010.
- ^ Bölünmüş Kent Mitroviça 21 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hürriyet gazetesi
- ^ Zaman Makedonya: Üsküp, Mitroviça olmasın[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mitrovica Arnavutca Mitrovica veya Mitrovice Sirpca Kosovska Mitrovica Kosovska Mitrovica Kosova nin kuzeyinde bir sehir ve belediye merkezi Sehir 1998 1999 Kosova Savasi ndan sonra bolunmustur ve iki farkli belediye idaresinin kontrolundedir Belediyenin kuzey kismi Ibre Nehri nin kuzey yakasi 1998 1999 Kosova Savasi ndan sonraki surecte Sirplarin guney kismi Arnavut Turk ve Bosnaklarin beraber yasadigi Musluman kontrolundedir MitrovicaSehirMitrovicaMitrovica nin Kosova daki konumuUlke Bolge UNMIKKosova de facto Kosova Metohiya de jure UNMIK de jure Il MitrovicaBelediyeMitrovicaIdare Belediye BaskaniBedri Hamza PDK Yuzolcumu Toplam350 km Rakim510 mNufus 2011 Toplam71 6011 Yogunluk213 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Alan kodu 381 28Plaka kodu02Resmi site Mitrovica Belediyesi1Nufus sayisi sadece guneyi belirtir 2011 yilinda yapilan Kosova Genel Nufus Sayimi nda REKOS2011 Mitrovica nin sadece guney kesimi sayilmistir Kuzey kesiminde sayim boykot edilmistir De facto olarak Kosova nin Mitrovica ilinde de jure olarak Sirbistan a bagli Kosova ve Metohiya Ozerk Bolgesi nin Kosovskomitrovacki ilinde yer alir Ayrica de jure olarak Birlesmis Milletler Kosova Gecici Yonetim Misyonu nun Mitrovica Bolgesi nde bulunur TarihOsmanli devrinde Mitrovica tren istasyonu 1894 Osmanli sonrasinda yakin doneme kadar muze olarak kullanilan Zeyneddin Bey Hamami nin kapisi Orta Cag esnasinda yazili dokumanlarda ilk olarak Mitrovica Selanikli Aziz Dimitrios vesilesiyle gecer Sehrin adinin 14 yuzyilda bu hali aldigina dair kaynaklardan ve bazi efsanelerden soz edilir Osmanli Imparatorlugu egemenliginde sehrin adi Mitrovica Mitrovice olarak gecer Sehir Osmanli devrinde tipik bir dogulu sehirdi 19 yuzyilda hizli bir gelisme yasayan sehirde maden cevheri tarihten gunumuze her devirde on planda olmustur Madenin kesfinden ve bolgede maden cikarildiktan sonra Mitrovica Kosova nin en buyuk sanayi bolgelerinden birisi olmaya baslamistir Mitrovica sehri ve havalisi 1999 yilindaki son Kosova savasindan kotu bir sekilde etkilenmistir Savas zamaninda bolge duzenli ve duzensiz ordularin bulundugu catistigi bir durumda idi NATO mudahalesiyle durdurulan savastan sonra Mitrovica ve civari NATO nun kontrolunde Fransiz gorev kuvvet komutanligi emri altinda kaldi 7 000 Fransiz askeri Mitrovica da konuslandi Bunlarin disinda Birlesik Arap Emirlikleri nden 1 200 askerin birligiyle de guclendirildi ve buna Danimarka askerlerinin kucuk bir sayisi eklendi CografyaIbre Nehri ustundeki Ibre Koprusu 42 53 Kuzey ve 25 52 Dogu koordinatlarina sahip sehir Kosova nin kuzeyinde Kosova Ovasi nin kuzey duzluklerinde yer alir Mitrovica ve civari Sirbistan a olan yakinligi ve politik sebeplerden oturu Kosova Sirplarinin ve Sirp etkililiginin gozle gorulur halde oldugu bir yerdir Sehrin icinden Ibre ve nehirleri gecer Ibre Nehri ayni zamanda Muslumanlarla Ortodokslari ayiran bir sinir ozelligi de tasir Nehrin ustundeki kopru de sinir kapisi gecis noktasi islevindedir Kosova nin sanayi damarlarindan biri olan kursun ve cinko maden ocagi Mitrovica yakinlarindadir Bu ocak kaliteli ve bol kursun ve cinko rezervleri sebebiyle tarihte bolgeye yonelik isgal ve ekonomik politikalarinda belirleyici olabilmistir Kulturel yapiSehir 1999 daki bu son savasin olumsuz ve yikici etkileri bakimindan simge durumuna geldi Sehrin kotu bir sekilde zarar verilen guney yarisi tahminen 50 000 kadar Arnavut nufusu tarafindan tekrar dolduruldu Bu rakam cevre koylerden tasradan merkeze multeci ve cesitli sekillerde goc etmelerle olustu Sehirde yasadigi dusunulen yaklasik olarak 6 000 kadar Roman in cogunun Sirbistan a kactigi soylenmektedir Nufus2011 yilinda Kosova genelinde yapilan nufus sayiminda Mitrovica nin guney kesiminin nufusu 71 601 cikmistir 2011 Kosova Genel Nufus Sayimi nda REKOS2011 Mitrovica nin sadece guney kesimi sayilmistir Kuzey kesiminde sayim boykot edilmistir Mitrovica nin kuzeyinde 3700 kadar Musluman oturdugu tahmin edilmektedir Guneyde ise Arnavut Bosnak ve Turkler yasamaktadir Sehirde Arnavutca Sirpca ve Turkce resmi dil statusundedir Mitrovica nin kuzeyinde 8 10 000 civarinda Sirp yasamaktadir Ibre Nehrinin kuzey bolumunde cevrilmis bir bolgede ayrica 2 000 kadar Kosovali Arnavut ve 1 700 kadar Musluman Turk Bosnak Mitrovica nin Sirplarin kesiminde kalmistir Sehrin guney kisminda tum Sirp nufus kuzeye iltica etmistir Bu guvenlik ve hayat idamesi bakimlarindan bir zorunluluk derecesindeydi 2003 te sehrin toplam nufusunun 75 600 olarak tahmin edildigi ve belediyenin nufusunun da 105 000 dolayinda oldugu tahmin edilmekteydi Pristine Universitesi nin Sirbistan a ait fakulteleri 1999 da Pristine den alinip Mitrovica nin kuzey kismina yerlestirilmistir Iki kesimli sehir MitrovicaIbre Koprusu Ibre Nehri nin kuzey yakasi Sirplar tarafindan kurulan nin kontrolu altindadir Iki kesimin sinir noktasi kopru Mitrovica Kosova icinde Arnavut Sirp catismasinda odak noktasini olusturageldi Sehrin bugun Ibre Nehri ile ikiye bolunmus iki yonetimli yapisi da bu gercegi gostermektedir Sehrin kuzeyinde Kuzey Mitrovica da tipki Sirbistan daki gibi bir idare tarzi hayat tarzi yasanirken Guney Mitrovica da Muslumanlarin toplandigi bir sehir kismi halinde halihazirdaki Kosova Cumhuriyeti kurallarina bagli olarak yasanmaktadir Uluslararasi Kosova Gucu KFOR ve UNMIK teskilatlari sehrin guvenliginin duzeninin saglanmasinda gorev almaktadirlar Butun onlemlere ragmen sehrin kuzey ve guneyinde saldirgan kiskirtici ve catismaci hareketler bazen engellenememektedir Kosova icin onemli bir kirilma noktasini olusturup butun Kosova capinda eylemlere sebep olan olay Mitrovica da yasanmistir Kuzey Mitrovica kisminda 3 Subat 2000 gunu saat 20 de Sirplar tarafindan baslatilan ve 4 Subat 2000 gunu gece saat 2 ye kadar suren ayaklanma sonucu o gece 13 Arnavut oldurulmustur Bu olayda cok sayida kisi de yaralanmistir Olenlerden biri de cocuk idi Bu olay bugune kadar kimse tarafindan aydinlatilmamistir 17 Mart 2004 te Ibre Nehrinde bir Arnavut cocugun bogulmasinin Sirp saldirganlari sebebiyle gerceklestirildigi yonunde bir soylentinin yayilmasiyla sehirde buyuk etnik siddet basladi Sirbistanli bir genc olduruldu Sehrin kizgin Arnavutlarinin binlercesi karsi saldiriya yoneldi Bu olaylardan yuzlerce kisi yaralandi maddi ve manevi anlamda buyuk tahribat yasandi 1999 savasindan sonra bu olay Kosova daki en buyuk tahrikti ve olaylar Mitrovica ile sinirli kalmadi Kosova nin bircok sehir kasaba ve koyunde yasayan Sirplara Sirp maddi varliklarina tarihi Ortodoks yapilarina saldirilar duzenlendi Bircok kilise ve Sirp binasi evi atese verildi Bu onemli olay disinda daha bircok olay yasanmis sehrin guvenligi ve hayatin sukunetli akisi tam olarak saglanamamistir Ayrica 2010 Dunya Basketbol Sampiyonasinda Turkiye ile Sirbistan arasinda oynanan yarifinal mucadelesinde Turkiye nin yenmesi uzerine Mitrovica sehrinde toplanan ve Turkiye adina sevinc gosterileri yapan 1000 kadar Arnavut gruba Sirplar tarafindan saldiri duzenlenmistir Olaylarda 3 u yarali 1 i agir olmak uzere 4 kisi yaralanmistir KaynakcaWikimedia Commons ta Mitrovica ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b 2011 Genel Nufus Sayimi REKOS2011 12 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kosova Istatistik Kurumu NTVMSNBC Mitrovica da Turkce Resmilesti 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2010 SETimes Mitrovica nin kuzeyinde cay ve Tito 10 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2010 CNNTurk Mitrovica yi Sirplar ve Arnavutlar paylasamiyor 21 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2010 Bolunmus Kent Mitrovica 21 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet gazetesi Zaman Makedonya Uskup Mitrovica olmasin olu kirik baglanti