Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kût'ül-Amâre Kuşatması (Birinci Kut Muharebesi), I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi'nde, Osmanlı Devleti ile Britanya İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş bir kuşatma muharebesidir. 8.000 askerden oluşan Britanya-Hint garnizonu Bağdat'ın 160 kilometre güneyinde Kut kasabasında Osmanlı ordusu tarafından kuşatılır. 1915 yılında bu kasabanın nüfusu 6.500 civarıdır. 29 Nisan 1916'da garnizonun teslim olmasını takiben kuşatma esnasında sağ kalanlar esir olarak Halep'e götürüldü. Kuşatma tarihçiler tarafından Birleşik Krallık ve İtilaf Devletleri için önemli bir yenilgi olarak sınıflandırılmaktadır.
| Kût'ül-Amâre Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Dünya Savaşı Irak Cephesi | |||||||
 Townshend ve Halil Kut, Kut'un düşüşünden sonra | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Charles Townshend (esir) |  Goltz Paşa Halil Bey Nurettin Bey Ali İhsan Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 6. Poona (Hint) Tümeni Toplam: 45.000 | 31.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 23.000 ölü veya yaralı 13.309 esir | 10.000 ölü veya yaralı | ||||||
10 ay sonra Kut, İkinci Kut Muharebesi sonucunda Britanya Hindistanı Ordusu tarafından ele geçirildi ve bölge tekrar Birleşik Krallık kontrolüne geçti.
Başlangıç
Tümgeneral Charles Townshend komutasındaki Britanya 6. Poona Tümeni (Hint Tümeni) Bağdat'a ilerlemeye çalışırken 22-23 Kasım 1915'te Selman-ı Pak Muharebesi'ni (Tizpon) kazanamayarak geri çekildi ve 3 Aralık'ta Kut'a sığındı.
Kuşatma
Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun komutanlığına atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 7 Aralık'ta Kut'u kuşattı.
Yardım harekâtları
İlk yardım harekâtı korgeneral komutasında toplanmış 19.000 kişilik orduydu. Ocak 1916'da Ali Gharbi'den nehrin son noktasına vardılar.
Şeyh Saad Muharebesi
Britanya birlikleri Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki Tigris (Dicle) Kolordusuyla hücuma geçtiyse de 6 Ocak 1916 tarihli 'nde ölü ve yaralı toplam 4.262 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede geri çekilme emrini veren 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa getirildi.
Vadi Muharebesi
19 bin kişilik Britanya Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli 'nde ölü ve yaralı 1.600 kayıp verdirilerek geri püskürtüldü.
Felahiye Muharebesi
Osmanlı ordusu Vadi'nin yukarısındaki Felahiye'de (Hanna) mevzilendi. Burası Dicle ve Suwaikiya bataklığı arasında daralan kuru zeminde bir geçitti. 21 Ocak tarihinde 20 bin kişilik Britanya birlikleri 'ni ölü ve yaralı 2.741 kayıpla kaybetti. Kut garnizonu için felaketi getiren bir kayıptı.
Sâbis Muharebesi
Britanya İmparatorluğu güçleri kuşatmayı sona erdirmek için Mart başında Britanyalı general Fenton Aylmer komutasında yeniden bir taarruz girişiminde bulundu. Ancak 8 Mart 1916 tarihinde Sâbis (Dujaila) mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettiyse de 3.500 asker kaybederek geri çekildi.'nde alınan yenilgiden dolayı 12 Mart 1916 tarihinde General Aylmer azledilerek yerine General getirildi.
Sonraki gelişmeler
Halil Paşa 20-30 bin kişilik bir takviye kuvvetin cepheye katılmasını sağladı. Yeni atanan General Gorringe 5 Nisan tarihinde Felahiye, Beit Asia ve Sannaiyat bölgelerine doğru saldırıya geçti. Her iki tarafın mevcudu yaklaşık 30.000 kişiydi. 22 Nisan tarihine kadar geçen sürede ölü ve yaralı 1.200 kayıp veren Britanya birlikleri yenilerek çekildiler.
Bu sırada Britanya yetkilileri tarihteki ilk havadan yiyecek ve mühimmat ikmal harekâtını gerçekleştirdiler. Fakat bunların sık sık Osmanlı siperlerine veya Dicle Nehrine düşmesini önleyemediler.
19 Nisan 1916 tarihinde 6. Ordu Komutanı Mareşal Von der Goltz Paşa, Bağdat'ta bulunan karargâhında tifüsten ölünce, yerine Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
İngiliz/Hint Garnizonunun Teslim Oluşu
29 Nisan 1916'da General Townshend, Kut'ta yaşanan açlığın da etkisiyle, diğer 5 general, 481 subay ve 13.300 er ile birlikte Osmanlı Kuvvetleri'ne teslim oldu. Halil Paşa, Kutü'l-Amare zaferinden sonra 6. Ordu'ya yayınladığı mesajda şöyle dedi:
Arslanlar! Bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın güneşli semasında şehitlerimizin ruhları sevinçle gülerek uçarken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut'u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve 10 bin erini şehit vermiştir. Fakat buna karşılık bugün Kut'ta 13 general, 481 subay ve 13 bin 300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri dönmüşlerdir. Şu iki farka bakılınca, cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu olayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. İşte Osmanlı sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci zaferi Çanakkale'de, ikinci zaferi burada görüyoruz.
İngiliz kuvvetleri 23.000 ölü ve yaralı, Osmanlı kuvvetleri 10.000 ölü ve yaralı vermiş, 13.000 İngiliz ve Hint askeri de esir alınmıştır.
Sonuç
Britanyalı tarihçi , Kut'un kaybını "Britanya (İngiltere) askeri tarihindeki en aşağılık şartlı teslimi" olarak tanımlamıştır. Bu yenilgi Britanya basınında ve kamuoyunda çok büyük bir infial uyandırdı. Bunun üzerine General Lake ve General Gorringe Britanya ordusunda görevlerinden alınmış ve yerlerine General Maude getirilmiştir.
Bu çarpışmaların askeri tarih açısından bir başka önemi de bilinen ilk havadan ikmal denemesini Britanya ordusunun Kut'taki birliklerini ikmal için 26 gün boyunca Dicle'deki Ora Üssü'nden 3 adet Short 184 tipi 225 beygirlik deniz uçakları ile bu kuşatma sırasında gerçekleştirmiş olmalarıdır. Ancak bu çaba yeterli olmamış ve sonucu değiştirmemiştir.
Halil Paşa Kût'ül-Amâre zaferine istinaden Kut soyadını almıştır.
Destek kuvvetlerinin gelmesiyle Kut şehrine ilerleyen General Frederick Maude komutasındaki Britanya kuvvetleri, İkinci Kut Muharebesi sonrasında 23 Şubat 1917 tarihinde Kut şehrini geri aldı.
Popüler kültürdeki yeri
- Bu konu, 2018 yılında, Türkiye'de yayın hayatını sürdüren kamu kanalı TRT 1'de yayınlanan "Mehmetçik Kût'ül-Amâre" adlı dizinin 2. sezonunda işlenmiştir.
- 'in yazdığı ve Genç Timaş Yayınları tarafından yayınlanan "Kût'ül-Amâre: Osmanlı'nın Son Tokadı" adlı kitapta işlenmiştir.[]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Christopher Catherwood (22 Mayıs 2014). The Battles of World War I. Allison & Busby. ss. 51-2. ISBN .
- ^ a b c d Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A comparative study, Routledge, 2007, , s. 93.
- ^ a b Spooner, Reverend H. Private Papers; Imperial War Museum Documents 7308. Entry for the 16th April 1916 (quoted by Rogan 2016 s.263)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2016.
- ^ "Vikipedi Mehmetçik Kut'ul Amare". 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kut ul Amare Kusatmasi Birinci Kut Muharebesi I Dunya Savasi nin Irak Cephesi nde Osmanli Devleti ile Britanya Imparatorlugu arasinda gerceklesmis bir kusatma muharebesidir 8 000 askerden olusan Britanya Hint garnizonu Bagdat in 160 kilometre guneyinde Kut kasabasinda Osmanli ordusu tarafindan kusatilir 1915 yilinda bu kasabanin nufusu 6 500 civaridir 29 Nisan 1916 da garnizonun teslim olmasini takiben kusatma esnasinda sag kalanlar esir olarak Halep e goturuldu Kusatma tarihciler tarafindan Birlesik Krallik ve Itilaf Devletleri icin onemli bir yenilgi olarak siniflandirilmaktadir Kut ul Amare KusatmasiI Dunya Savasi Irak CephesiTownshend ve Halil Kut Kut un dususunden sonraTarih7 Aralik 1915 29 Nisan 1916BolgeKut IrakSonucKesin Osmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu Britanya HindistaniOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerCharles Townshend esir Goltz Pasa Halil Bey Nurettin Bey Ali Ihsan BeyGucler6 Poona Hint Tumeni Toplam 45 00031 000Kayiplar23 000 olu veya yarali 13 309 esir10 000 olu veya yarali 10 ay sonra Kut Ikinci Kut Muharebesi sonucunda Britanya Hindistani Ordusu tarafindan ele gecirildi ve bolge tekrar Birlesik Krallik kontrolune gecti BaslangicTumgeneral Charles Townshend komutasindaki Britanya 6 Poona Tumeni Hint Tumeni Bagdat a ilerlemeye calisirken 22 23 Kasim 1915 te Selman i Pak Muharebesi ni Tizpon kazanamayarak geri cekildi ve 3 Aralik ta Kut a sigindi KusatmaKut ul Amare Kusatmasi oncesi Eylul 1915 Yeni kurulan Osmanli 6 Ordusu nun komutanligina atanarak 5 Aralik ta Bagdat a varan Maresal Colmar Freiherr von der Goltz Pasa nin emriyle Irak ve Havalisi Komutani Miralay Sakalli Nurettin Bey in birlikleri 7 Aralik ta Kut u kusatti Yardim harekatlari Ilk yardim harekati korgeneral komutasinda toplanmis 19 000 kisilik orduydu Ocak 1916 da Ali Gharbi den nehrin son noktasina vardilar Seyh Saad Muharebesi Britanya birlikleri Kut u kurtarmak icin General Aylmer komutasindaki Tigris Dicle Kolordusuyla hucuma gectiyse de 6 Ocak 1916 tarihli nde olu ve yarali toplam 4 262 askerini kaybederek geri cekildi Bu muharebede geri cekilme emrini veren 9 Kolordu Komutani Miralay Sakalli Nurettin Bey gorevinden alindi ve yerine Enver Pasa nin kendisinden bir yas kucuk olan amcasi Mirliva Halil Pasa getirildi Vadi Muharebesi 19 bin kisilik Britanya Ordusu 13 Ocak 1916 tarihli nde olu ve yarali 1 600 kayip verdirilerek geri puskurtuldu Felahiye Muharebesi Kut ul Amare de Osmanli kuvvetleri kusatma sirasinda Kut ul Amare Kusatmasi oncesi Eylul Kasim 1915 Osmanli ordusu Vadi nin yukarisindaki Felahiye de Hanna mevzilendi Burasi Dicle ve Suwaikiya batakligi arasinda daralan kuru zeminde bir gecitti 21 Ocak tarihinde 20 bin kisilik Britanya birlikleri ni olu ve yarali 2 741 kayipla kaybetti Kut garnizonu icin felaketi getiren bir kayipti Sabis Muharebesi Britanya Imparatorlugu gucleri kusatmayi sona erdirmek icin Mart basinda Britanyali general Fenton Aylmer komutasinda yeniden bir taarruz girisiminde bulundu Ancak 8 Mart 1916 tarihinde Sabis Dujaila mevkiinde Miralay Ali Ihsan Bey komutasindaki 13 Kolordu ya hucum ettiyse de 3 500 asker kaybederek geri cekildi nde alinan yenilgiden dolayi 12 Mart 1916 tarihinde General Aylmer azledilerek yerine General getirildi Sonraki gelismeler Hint askerlerinden olusan bir ucaksavar birligi Kut Kusatmasi nin sonu Nisan 1916 Ingilizlerin 29 Nisan 1916 tarihli teslim belgesi Halil Pasa 20 30 bin kisilik bir takviye kuvvetin cepheye katilmasini sagladi Yeni atanan General Gorringe 5 Nisan tarihinde Felahiye Beit Asia ve Sannaiyat bolgelerine dogru saldiriya gecti Her iki tarafin mevcudu yaklasik 30 000 kisiydi 22 Nisan tarihine kadar gecen surede olu ve yarali 1 200 kayip veren Britanya birlikleri yenilerek cekildiler Bu sirada Britanya yetkilileri tarihteki ilk havadan yiyecek ve muhimmat ikmal harekatini gerceklestirdiler Fakat bunlarin sik sik Osmanli siperlerine veya Dicle Nehrine dusmesini onleyemediler 19 Nisan 1916 tarihinde 6 Ordu Komutani Maresal Von der Goltz Pasa Bagdat ta bulunan karargahinda tifusten olunce yerine Mirliva Halil Pasa Kut getirildi Ingiliz Hint Garnizonunun Teslim Olusu 29 Nisan 1916 da General Townshend Kut ta yasanan acligin da etkisiyle diger 5 general 481 subay ve 13 300 er ile birlikte Osmanli Kuvvetleri ne teslim oldu Halil Pasa Kutu l Amare zaferinden sonra 6 Ordu ya yayinladigi mesajda soyle dedi Arslanlar Butun Osmanlilara seref ve san Ingilizlere kara meydan olan su kizgin topragin gunesli semasinda sehitlerimizin ruhlari sevincle gulerek ucarken ben de hepinizin pak alinlarindan operek cumlenizi tebrik ediyorum Ordum gerek Kut karsisinda ve gerekse Kut u kurtarmaya gelen ordular karsisinda 350 subay ve 10 bin erini sehit vermistir Fakat buna karsilik bugun Kut ta 13 general 481 subay ve 13 bin 300 er teslim aliyorum Bu teslim aldigimiz orduyu kurtarmaya gelen Ingiliz kuvvetleri de 30 bin zayiat vererek geri donmuslerdir Su iki farka bakilinca cihani hayretlere dusurecek kadar buyuk bir fark gorulur Tarih bu olayi yazmak icin kelime bulmakta muskulata ugrayacaktir Iste Osmanli sebatinin Ingiliz inadini kirdigi birinci zaferi Canakkale de ikinci zaferi burada goruyoruz Ingiliz kuvvetleri 23 000 olu ve yarali Osmanli kuvvetleri 10 000 olu ve yarali vermis 13 000 Ingiliz ve Hint askeri de esir alinmistir SonucKut kusatmasi sirasinda acliktan zayif dusmus bir Hint askeri Britanyali tarihci Kut un kaybini Britanya Ingiltere askeri tarihindeki en asagilik sartli teslimi olarak tanimlamistir Bu yenilgi Britanya basininda ve kamuoyunda cok buyuk bir infial uyandirdi Bunun uzerine General Lake ve General Gorringe Britanya ordusunda gorevlerinden alinmis ve yerlerine General Maude getirilmistir Bu carpismalarin askeri tarih acisindan bir baska onemi de bilinen ilk havadan ikmal denemesini Britanya ordusunun Kut taki birliklerini ikmal icin 26 gun boyunca Dicle deki Ora Ussu nden 3 adet Short 184 tipi 225 beygirlik deniz ucaklari ile bu kusatma sirasinda gerceklestirmis olmalaridir Ancak bu caba yeterli olmamis ve sonucu degistirmemistir Halil Pasa Kut ul Amare zaferine istinaden Kut soyadini almistir Destek kuvvetlerinin gelmesiyle Kut sehrine ilerleyen General Frederick Maude komutasindaki Britanya kuvvetleri Ikinci Kut Muharebesi sonrasinda 23 Subat 1917 tarihinde Kut sehrini geri aldi Populer kulturdeki yeriBu konu 2018 yilinda Turkiye de yayin hayatini surduren kamu kanali TRT 1 de yayinlanan Mehmetcik Kut ul Amare adli dizinin 2 sezonunda islenmistir in yazdigi ve Genc Timas Yayinlari tarafindan yayinlanan Kut ul Amare Osmanli nin Son Tokadi adli kitapta islenmistir kaynak belirtilmeli Ayrica bakinizKut Turk Sehitligi Mehmet Muzaffer Halil KutKaynakca Christopher Catherwood 22 Mayis 2014 The Battles of World War I Allison amp Busby ss 51 2 ISBN 978 0 7490 1502 2 a b c d Edward J Erickson Ottoman Army Effectiveness in World War I A comparative study Routledge 2007 ISBN 978 0 415 77099 6 s 93 a b Spooner Reverend H Private Papers Imperial War Museum Documents 7308 Entry for the 16th April 1916 quoted by Rogan 2016 s 263 Arsivlenmis kopya 25 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2016 Vikipedi Mehmetcik Kut ul Amare 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Haziran 2022