Gürcistan-Ermenistan Savaşı, 1917'de Ekim Devrimi yani Bolşevik Devrimi'nden sonra başlamıştır. 7 ilâ 31 Aralık 1918 tarihleri arasında sürmüştür. Yeni kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin Kvemo Kartli ve Lori'nin kontrolünü ele geçirmek için verdikleri savaştır.
Gürcistan-Ermenistan Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Dünya Savaşı / Rus İç Savaşı | |||||||
Gürcistan-Ermenistan Savaşını gösteren bir harita. | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti | |||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Drastamat Kanayan | Giorgi Mazniaşvili Giorgi Kvinitadze Valiko Jugheli | ||||||
Güçler | |||||||
Lori'de: | Lori'de: | ||||||
Kayıplar | |||||||
Yüzlerce ölü, yaralı ve esir. | Yüzlerce ölü, yaralı ve esir. | ||||||
Toplam ölü sayısı binlerce olabilir. |
Geri plan
Şubat Devrimi'nden sonra Rusya Geçici Hükûmeti bölgeyi yönetmek için Özel Transkafkasya Komitesi'ni kurdu. Sovyetler zaman geçtikçe bölgede güçlenmekteydi. Ekim Devrimi'nin ardından Kasım 1917'de, Bağımsız Transkafkasya'nın ilk hükûmeti, Sankt-Peterburg'da Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesinin ardından "Transkafkasya Komiserliği"nin yerini alan komiserlik, "Transkafkasya Komiserliği Ordusu (Sejm)" adıyla Tiflis'te oluşturuldu. Bir Gürcü Menşevik olan Nikolay Chkheidze başkanlığını yaptı. 5 Aralık 1917'de, yeni "Transkafkasya Komitesi" Erzincan Mütarekesi'ne Osmanlı komutasındaki 3. Ordu'ya karşı destek verdi. Bunu Trabzon barış görüşmeleri izledi. 10 Şubat 1918'de Sejm toplanarak bağımsızlık kararı aldı. 24 Şubat 1918'de, Sejm, Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti adı altında bağımsızlığını ilan etti. Gürcistan Sosyal Demokrat Evgeni Gegechkori başkanlığındaki Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nin politik hedefleri açısından anti-Bolşevik idi ve Transkafkasya'yı Bolşevik Rusya'dan ayırmaya çalışıyordu.
3 Mart 1918 tarihinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı arasında Brest Litovsk Barış Antlaşması imzalandı. Rusya'nın (şimdiki adı Brest olan) Brest-Litovsk kentinde imzalanan antlaşmanın diğer maddelerinin yanında, Osmanlı Devleti'ne Kars, Ardahan, Batum (sonradan Sovyetlere verildi) ve Artvin verildi.
Barış konferansı görüşmelerinde, Osmanlı temsilcileri Transkafkasya heyetine bağımsızlık ilanı vermek için Rusya'dan bağımsız olsalar bile Transkafkasya ile bir antlaşma imzalamaya istekli oldukları hakkında ısrarla baskı uyguladılar. Transkafkasya Sejmi 31 Mart tarihinde Osmanlı'nın konumunu tartışmak için temsilcilerini geri çağırdı. 5 Nisan günü Transkafkasya heyetinin başkanı Brest-Litovsk Antlaşmasını gelecek müzakerelerin temeli olarak kabul etti. Sejm, Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nin kuruluşunu 22 Nisan tarihinde ilan ederek Sovyet Rusya'dan resmî olarak bağımsızlığını ilan etti. Ancak yine de yeni cumhuriyet ile Osmanlı İmparatorluğu arasında düşmanlıklar devam etti ve 25 Nisan'a kadar Osmanlı ordusu Kars'ın kontrolünü ele geçirip savaş öncesi pozisyonuna geri döndü. 11 Mayıs tarihinde Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyet ile Osmanlı Devleti arasında Batum'da yeni bir barış konferansı başladı. Konferansta Osmanlı Devleti, Tiflis, Gümrü ve Eçmiyazin şehirleri üzerindeki taleplerini daha da ileri taşıdı. Osmanlı ordusu, 21 Mayıs'ta Serdarabad Muharebesi, Aparan Savaşı ve ile çatışmalara yeniden başladı.
1918 yılının Ekim ayı başlarında, Osmanlılar, Ermenistan ile Gürcistan arasındaki tampon bölge durumunda olan güney Lori'den geri çekildi. Ermeni ordusu, 18 Ekim'de hızla harekete geçerek güney Lori'nin kontrolünü eline alarak bölgeyei ele geçirdi. Herhangi bir direnişle karşılaşmayınca, daha kuzeye de ilerledi. Ermenistan ile Gürcistan arasındaki ilk çatışma, bir Ermeni ordu müfrefesinin Tumanyan yakınlarındaki Kober kasabasındaki demiryolu istasyonunu ele geçirdiği gün gerçekleşti.
Tiflis'teki Gürcü hükûmeti, Ermenistan Başbakanı Ovannes Kaçaznuni'den, Gürcistan'ın Lori bölgesi hakkında herhangi bir iddia bulunmaması konusunda ısrar eden bir mektup aldı ve her iki ülke için de büyük bir krizden kaçınma uğruna Gürcistan birlikleri bölgeyi terk etti. Gürcüler, Alman müttefiklerine destek vermek için zırhlı bir trenle birlik gönderene kadar iki tarafın da avantaj elde edemediği çatışmalar, 25-27 Ekim tarihleri arasında yoğunlaştı. Hemen bir gün sonra, Gürcü hükûmeti, Ermenistan'dan bir telgraf aldı. Telgrafta saldırıların bir yanlış anlaşılmanın sonucu olduğu belirtiliyor ve sınır meselesinin çözülmek için bir konferansın düzenlenmesi öneriliyordu. 27 Ekim'de Ermeni birlikleri iki köyü terk ettiler ve güney bölgesinden çekildiler.
Muharebeler
Aralık 1918 başlarında Gürcüler, Lori bölgesinde, başta (şimdiki adı Odzun olan) Uzunlar kasabasında bölgesel bir isyanla karşı karşıya kaldılar. Uzunlar kasabasındaki Gürcü garnizonuna yöredeki isyancı köylüler tarafından yapılan saldırı, yerel bir Gürcü askerinin öldürülmesine, geri kalan askerlerin silahsızlandırılmasına ve esir alınmasına neden oldu.
Savaşın son dönemi
Demiryolu hattı boyunca Sadakhlo'ya doğru yola çıkan gruplardan biri, Gürcü süvari birliği tarafından ele geçirildi ve kalanı dağıtılıldı. Diğer grup Sioni köyüne geri döndü. 24 saat sonra 30 Aralık'ta Gürcüler birkaç kez el değiştirdikten sonra Sadakhlo'yu ve Lamballo köyünü ele geçirdiler. Hükûmet tarafından, 1 Ocak 1919'da başlayacak olan planlı bir ateşkes olacağından habersiz iken, Giorgi Mazniaşvili bir başka büyük taarruz planladı, ancak o zaman 1 Ocak başında planlanmamıştı. 31 Aralık tarihindeki son çatışmalarda da her iki taraf herhangi bir üstünlük sağlayamadılar.
Sonuç
İki taraf da, Ocak 1919'da İngilizlerin arabuluculuk yaptığı bir barış antlaşması üzerinde uzlaştılar. Ermenistan ve Gürcistan birlikleri bölgeyi terk etti ve her iki taraf da tarafsız bir bölge belirleme konusunda görüşmeler yapmaya karar verdiler. Tarafsız bölge daha sonra Ermenistan SSC ile Gürcistan SSC arasında bölündü.
Kaynakça
- ^ Hovannisian 1971, s. 119
- ^ Hovannisian 1971, s. 111.
- ^ Andersen & Partskhaladze 2015, s. 27.
- ^ Andersen & Partskhaladze 2015, s. 29.
- ^ a b Andersen & Partskhaladze 2015, s. 28.
- ^ Hovannisian 1971, s. 125.
- ^ a b c Andersen & Partskhaladze 2015, s. 18.
- ^ a b Andersen & Partskhaladze 2015, s. 44.
- ^ a b Hovannisian 1971, s. 118.
- ^ a b Andersen & Partskhaladze 2015, ss. 26-45.
- ^ a b Hovannisian 1971, ss. 111-119.
- ^ სომეხი ტყვეები 1918 წლის ომის დროს 2016, s. 1.
- ^ Hovannisian 1971, s. 119.
- ^ Andersen & Partskhaladze 2015, s. 48.
- ^ Mikaberidze 2015, s. 612-613.
- ^ a b Mikaberidze 2015, s. 32.
- ^ Swietochowski 1985, s. 119.
- ^ Swietochowski, Tadeusz. Russian Azerbaijan 1905–1920 (İngilizce). s. 119.
- ^ Shaw 1977, s. 326.
- ^ a b c Hille 2010, s. 76.
- ^ Hovannisian 1997, ss. 292-293.
- ^ Macfie 2014, s. 154.
- ^ Payaslian 2008, s. 150.
- ^ Hovannisian 1971, s. 73.
- ^ Hovannisian 1971, s. 73-75.
- ^ Hovannisian 1971, s. 75.
- ^ a b Andersen & Partskhaladze 2015, s. 20.
Bibliyografi
- Andersen, Andrew; Partskhaladze, George (2015). Armeno-Georgian War of 1918 and Armeno-Georgian Territorial Issue in the 20th Century (İngilizce). academia.edu.
- Hovannisian, Richard (1971). The Republic of Armenia: The First Year, 1918-1919 (İngilizce). I. Berkeley: University of California Press.
- Hille, Charlotte Mathilde Louise (2010). State Building and Conflict Resolution in the Caucasus. Eurasian Studies Library (İngilizce). BRILL.
- Hovannisian, Richard (1997). The Armenian People from Ancient to Modern Times: Foreign Domination to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century (İngilizce). II. ISBN . OCLC 312951712.
- Lang, David Marshall (1962). A Modern History of Georgia (İngilizce). Londra: Weidenfeld and Nicolson.
- Macfie, Alexander Lyon (2014). The End of the Ottoman Empire, 1908-1923 (İngilizce). Routledge.
- Mikaberidze, Alexander (2015). Historical Dictionary of Georgia (İngilizce). Rowman & Littlefield.
- Payaslian, S. (2008). The History of Armenia (İngilizce). Springer.
- Shaw, Ezel Kural (1977). Reform, revolution and republic : the rise of modern Turkey (1808-1975). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey (İngilizce). 2. Cambridge University Press. OCLC 78646544.
- Smele, Jonathan (2015). Historical Dictionary of the Russian Civil Wars, 1916-1926 (İngilizce). Rowman & Littlefield.
- Swietochowski, Tadeusz (1985). Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN .
- სომეხი ტყვეები 1918 წლის ომის დროს (Ermenice). legionerebi. 2016.
- Walker, Christopher (1980). Armenia: The Survival of a Nation (İngilizce) (2. bas.). New York: St. Martin's Press.
- Georgians: Webster's Quotations, Facts and Phrases (İngilizce). Inc Icon Group International. 2009. ss. 34-101. ISBN .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcistan Ermenistan Savasi 1917 de Ekim Devrimi yani Bolsevik Devrimi nden sonra baslamistir 7 ila 31 Aralik 1918 tarihleri arasinda surmustur Yeni kurulan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin Kvemo Kartli ve Lori nin kontrolunu ele gecirmek icin verdikleri savastir Gurcistan Ermenistan SavasiI Dunya Savasi Rus Ic SavasiGurcistan Ermenistan Savasini gosteren bir harita Tarih7 31 Aralik 1918BolgeErmenistan ve Gurcistan Kvemo Kartli ve LoriSonucGurcu ZaferiTaraflarErmenistan Demokratik CumhuriyetiGurcistan Demokratik CumhuriyetiKomutanlar ve liderlerDrastamat KanayanGiorgi Mazniasvili Giorgi Kvinitadze Valiko JugheliGuclerLori de 28 piyade 4 suvari bolugu Baslangicta partizanlarla birlikte 4 000 asker En kalabalik oldugunda 6 500 asker Ahilkelek de Cok daha az asker Lori de Baslangicta Alman askerleriyle birlikte birkac yuz asker Savasin son doneminde Ulusal Muhafizlar ve Halkin Muhafizlari ile birlikte 3 500 askerin ustunde Ahilkelek de 6 000 den fazla KayiplarYuzlerce olu yarali ve esir Gurcistan DC hukumetine gore 1 610 esir Yuzlerce olu yarali ve esir Hovannisyan a gore 1 000 kadar esir Toplam olu sayisi binlerce olabilir Geri planSubat Devrimi nden sonra Rusya Gecici Hukumeti bolgeyi yonetmek icin Ozel Transkafkasya Komitesi ni kurdu Sovyetler zaman gectikce bolgede guclenmekteydi Ekim Devrimi nin ardindan Kasim 1917 de Bagimsiz Transkafkasya nin ilk hukumeti Sankt Peterburg da Bolseviklerin iktidari ele gecirmesinin ardindan Transkafkasya Komiserligi nin yerini alan komiserlik Transkafkasya Komiserligi Ordusu Sejm adiyla Tiflis te olusturuldu Bir Gurcu Mensevik olan Nikolay Chkheidze baskanligini yapti 5 Aralik 1917 de yeni Transkafkasya Komitesi Erzincan Mutarekesi ne Osmanli komutasindaki 3 Ordu ya karsi destek verdi Bunu Trabzon baris gorusmeleri izledi 10 Subat 1918 de Sejm toplanarak bagimsizlik karari aldi 24 Subat 1918 de Sejm Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti adi altinda bagimsizligini ilan etti Gurcistan Sosyal Demokrat Evgeni Gegechkori baskanligindaki Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti nin politik hedefleri acisindan anti Bolsevik idi ve Transkafkasya yi Bolsevik Rusya dan ayirmaya calisiyordu Kisa omurlu Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti nin bayragiTranskafkasya Komiserligi nin 10 rublelik banknotu Gurcistan Ulusal Konseyi uyeleri Silahli bir Gurcu treni 3 Mart 1918 tarihinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Alman Imparatorlugu Avusturya Macaristan Imparatorlugu Osmanli Devleti ve Bulgaristan Kralligi arasinda Brest Litovsk Baris Antlasmasi imzalandi Rusya nin simdiki adi Brest olan Brest Litovsk kentinde imzalanan antlasmanin diger maddelerinin yaninda Osmanli Devleti ne Kars Ardahan Batum sonradan Sovyetlere verildi ve Artvin verildi Baris konferansi gorusmelerinde Osmanli temsilcileri Transkafkasya heyetine bagimsizlik ilani vermek icin Rusya dan bagimsiz olsalar bile Transkafkasya ile bir antlasma imzalamaya istekli olduklari hakkinda israrla baski uyguladilar Transkafkasya Sejmi 31 Mart tarihinde Osmanli nin konumunu tartismak icin temsilcilerini geri cagirdi 5 Nisan gunu Transkafkasya heyetinin baskani Brest Litovsk Antlasmasini gelecek muzakerelerin temeli olarak kabul etti Sejm Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti nin kurulusunu 22 Nisan tarihinde ilan ederek Sovyet Rusya dan resmi olarak bagimsizligini ilan etti Ancak yine de yeni cumhuriyet ile Osmanli Imparatorlugu arasinda dusmanliklar devam etti ve 25 Nisan a kadar Osmanli ordusu Kars in kontrolunu ele gecirip savas oncesi pozisyonuna geri dondu 11 Mayis tarihinde Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyet ile Osmanli Devleti arasinda Batum da yeni bir baris konferansi basladi Konferansta Osmanli Devleti Tiflis Gumru ve Ecmiyazin sehirleri uzerindeki taleplerini daha da ileri tasidi Osmanli ordusu 21 Mayis ta Serdarabad Muharebesi Aparan Savasi ve ile catismalara yeniden basladi 1918 yilinin Ekim ayi baslarinda Osmanlilar Ermenistan ile Gurcistan arasindaki tampon bolge durumunda olan guney Lori den geri cekildi Ermeni ordusu 18 Ekim de hizla harekete gecerek guney Lori nin kontrolunu eline alarak bolgeyei ele gecirdi Herhangi bir direnisle karsilasmayinca daha kuzeye de ilerledi Ermenistan ile Gurcistan arasindaki ilk catisma bir Ermeni ordu mufrefesinin Tumanyan yakinlarindaki Kober kasabasindaki demiryolu istasyonunu ele gecirdigi gun gerceklesti Tiflis teki Gurcu hukumeti Ermenistan Basbakani Ovannes Kacaznuni den Gurcistan in Lori bolgesi hakkinda herhangi bir iddia bulunmamasi konusunda israr eden bir mektup aldi ve her iki ulke icin de buyuk bir krizden kacinma ugruna Gurcistan birlikleri bolgeyi terk etti Gurculer Alman muttefiklerine destek vermek icin zirhli bir trenle birlik gonderene kadar iki tarafin da avantaj elde edemedigi catismalar 25 27 Ekim tarihleri arasinda yogunlasti Hemen bir gun sonra Gurcu hukumeti Ermenistan dan bir telgraf aldi Telgrafta saldirilarin bir yanlis anlasilmanin sonucu oldugu belirtiliyor ve sinir meselesinin cozulmek icin bir konferansin duzenlenmesi oneriliyordu 27 Ekim de Ermeni birlikleri iki koyu terk ettiler ve guney bolgesinden cekildiler Muharebeler1918 de Ermeni askerleri 1918 de karabina ve kiliclarla silahlanmis Gurcu suvarileri Aralik 1918 baslarinda Gurculer Lori bolgesinde basta simdiki adi Odzun olan Uzunlar kasabasinda bolgesel bir isyanla karsi karsiya kaldilar Uzunlar kasabasindaki Gurcu garnizonuna yoredeki isyanci koyluler tarafindan yapilan saldiri yerel bir Gurcu askerinin oldurulmesine geri kalan askerlerin silahsizlandirilmasina ve esir alinmasina neden oldu Savasin son donemi Demiryolu hatti boyunca Sadakhlo ya dogru yola cikan gruplardan biri Gurcu suvari birligi tarafindan ele gecirildi ve kalani dagitilildi Diger grup Sioni koyune geri dondu 24 saat sonra 30 Aralik ta Gurculer birkac kez el degistirdikten sonra Sadakhlo yu ve Lamballo koyunu ele gecirdiler Hukumet tarafindan 1 Ocak 1919 da baslayacak olan planli bir ateskes olacagindan habersiz iken Giorgi Mazniasvili bir baska buyuk taarruz planladi ancak o zaman 1 Ocak basinda planlanmamisti 31 Aralik tarihindeki son catismalarda da her iki taraf herhangi bir ustunluk saglayamadilar SonucIki taraf da Ocak 1919 da Ingilizlerin arabuluculuk yaptigi bir baris antlasmasi uzerinde uzlastilar Ermenistan ve Gurcistan birlikleri bolgeyi terk etti ve her iki taraf da tarafsiz bir bolge belirleme konusunda gorusmeler yapmaya karar verdiler Tarafsiz bolge daha sonra Ermenistan SSC ile Gurcistan SSC arasinda bolundu Kaynakca Hovannisian 1971 s 119 Hovannisian 1971 s 111 Andersen amp Partskhaladze 2015 s 27 Andersen amp Partskhaladze 2015 s 29 a b Andersen amp Partskhaladze 2015 s 28 Hovannisian 1971 s 125 a b c Andersen amp Partskhaladze 2015 s 18 a b Andersen amp Partskhaladze 2015 s 44 a b Hovannisian 1971 s 118 a b Andersen amp Partskhaladze 2015 ss 26 45 a b Hovannisian 1971 ss 111 119 სომეხი ტყვეები 1918 წლის ომის დროს 2016 s 1 Hovannisian 1971 s 119 Andersen amp Partskhaladze 2015 s 48 Mikaberidze 2015 s 612 613 a b Mikaberidze 2015 s 32 Swietochowski 1985 s 119 Swietochowski Tadeusz Russian Azerbaijan 1905 1920 Ingilizce s 119 Shaw 1977 s 326 a b c Hille 2010 s 76 Hovannisian 1997 ss 292 293 Macfie 2014 s 154 Payaslian 2008 s 150 Hovannisian 1971 s 73 Hovannisian 1971 s 73 75 Hovannisian 1971 s 75 a b Andersen amp Partskhaladze 2015 s 20 BibliyografiAndersen Andrew Partskhaladze George 2015 Armeno Georgian War of 1918 and Armeno Georgian Territorial Issue in the 20th Century Ingilizce academia edu Hovannisian Richard 1971 The Republic of Armenia The First Year 1918 1919 Ingilizce I Berkeley University of California Press Hille Charlotte Mathilde Louise 2010 State Building and Conflict Resolution in the Caucasus Eurasian Studies Library Ingilizce BRILL Hovannisian Richard 1997 The Armenian People from Ancient to Modern Times Foreign Domination to Statehood The Fifteenth Century to the Twentieth Century Ingilizce II ISBN 978 0 333 61974 2 OCLC 312951712 Lang David Marshall 1962 A Modern History of Georgia Ingilizce Londra Weidenfeld and Nicolson Macfie Alexander Lyon 2014 The End of the Ottoman Empire 1908 1923 Ingilizce Routledge Mikaberidze Alexander 2015 Historical Dictionary of Georgia Ingilizce Rowman amp Littlefield Payaslian S 2008 The History of Armenia Ingilizce Springer Shaw Ezel Kural 1977 Reform revolution and republic the rise of modern Turkey 1808 1975 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Ingilizce 2 Cambridge University Press OCLC 78646544 Smele Jonathan 2015 Historical Dictionary of the Russian Civil Wars 1916 1926 Ingilizce Rowman amp Littlefield Swietochowski Tadeusz 1985 Russian Azerbaijan 1905 1920 The Shaping of a National Identity in a Muslim Community Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 0 521 26310 8 სომეხი ტყვეები 1918 წლის ომის დროს Ermenice legionerebi 2016 Walker Christopher 1980 Armenia The Survival of a Nation Ingilizce 2 bas New York St Martin s Press Georgians Webster s Quotations Facts and Phrases Ingilizce Inc Icon Group International 2009 ss 34 101 ISBN 9780546658040 Ayrica bakinizAzerbaycan Ermenistan Savasi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti Turk Ermeni Cephesi