Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Thomas More (tahminen, 7 Şubat 1478, Londra - 6 Temmuz 1535, Londra), İngiliz devlet adamı, hukukçu, filozof, Rönesans dönemi hümanist yazardır. 1516'da yazdığı "Ütopya" başlıklı eserinde, hayalî bir adada kurguladığı bir ülkenin siyasi sistemini, "ideal" olarak tarif eder. More'un Kral VIII. Henry'nin İngiliz Kilisesi'nin başına geçme niyetine ilke olarak karşı çıkması, kendi siyasi kariyerinin sonunu hazırlayıp hain olarak idam edilmesine sebep oldu. Ölümünden 400 yıl sonra, 1935'te Papa XI. Pius tarafından da "aziz" ilan edildi.
| Thomas More | |
|---|---|
 | |
| More'un Hans Holbein tarafından 1527 yılında yapılan portesi | |
| Lordlar Kamarası başkanı | |
| Görev süresi Ekim 1529 - Mayıs 1532 | |
| Yerine geldiği | Thomas Wolsey |
| Yerine gelen | Thomas Audley |
| Lancaster Dükalığı Şansölyesi | |
| Görev süresi 31 Aralık 1525 - 3 Kasım 1529 | |
| Yerine geldiği | Richard Wingfield |
| Yerine gelen | William FitzWilliam |
| Avam Kamarası Meclis Başkanı | |
| Görev süresi 16 Nisan 1523 - 13 Ağustos 1523 | |
| Yerine geldiği | Thomas Nevill |
| Yerine gelen | Thomas Audley |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Şubat 1478 Londra, İngiltere Krallığı |
| Ölüm | 6 Temmuz 1535 (57 yaşında) Londra, İngiltere Krallığı |
| Evlilik(ler) | Jane Colt (1505-1511) Alice Harpur (1511 - 1535) |
| Çocuk(lar) | Margaret Elizabeth Cicely |
| Bitirdiği okul | Oxford Üniversitesi |
| Mesleği | Devlet adamı, hukukçu, yazar |
| Dini | Katolik |
| İmzası |  |
Hayatı
Kabul gören tahmine göre 7 Şubat 1478'de, Londra'da doğdu. Babası dönemin önemli bir yargıcı olan Sir John More'dur. Ailesi sonradan aristokratlık kazanan, burjuva kökenli bir aileydi.
1490-1492 yılları arasında Canterbury Başpiskoposu John Morton'nun hizmetine girdi ve burada eğitimine başladı. Bu dönemde Rönesans'tan da etkilenmeye başladı. Eğitimini tamamladıktan sonra Başpiskopos Morton'un sayesinde Oxford Üniversitesi'ne girmeye hak kazanan Thomas More, burada geçirdiği 2 yılda yazılar yazmaya başladı. Antik Yunan ve Latin edebiyatına ilgisi de bu dönemde başladı. Ancak bu 2 yılın ardından babasının ısrarıyla Oxford'u bırakıp Londra'ya geri döndü ve 1496 yılında hukuk öğrenimi görmeye başladı. 21 yaşına geldiğinde bir avukat olarak Londra Barosu'na kaydoldu.
Siyasî hayatı
Hukuk öğrenimi gördüğü yıllarda manastır yaşamı yaşamaktaydı ve bir rahip olmak isteğiyle yanıp tutuşmaktaydı. 1501-1504 yılları arasında keşiş olmak amacıyla bir manastıra çekilen More, 1504'te Avam Kamarası seçimlerine katılmaya karar verdi. Parlamentoya seçilince manastır hayatına son veren More, ertesi sene Jane Colt ile evlendi.
1499'da Hollandalı yazar Erasmus ile tanıştı ve aralarında sıkı bir dostluk başladı. Öyle ki Erasmus, 1509'da basılan Deliliğe Övgü adlı eserini Thomas More istediği için yazdı ve eserini ona adadı.
Hem avukatlık yapan hem de Parlamentoda yasama faaliyetlerine katılan More, kralların mutlak iktidarına şiddetle karşı çıkıyor ve bu düşüncesini etrafıyla paylaşıyordu. Bu yüzden zamanla Kral VII. Henry'nin öfkesini üzerine çekti. Kralın öfkesinden kurtulmak için seyahate çıkmak zorunda kalan More, VII. Henry'nin 1509'da ölmesi üzerine ülkesine geri döndü. Ertesi yıl yargıçlığa atanan More, hümanist tutumuyla halkın sevgisini kazanmaya başladı. Örneğin Chelsea'de bir huzurevi kuran More, 1517'ye ayaklanan yoksul halkı yatıştırarak isyanı önleyecek, isyanın elebaşlarını da idamdan kurtaracaktır.
More, üst düzey devlet görevlerine karşı isteksizdi ancak Kral VIII. Henry, 1517'de More'u hizmetine aldı ve özel danışmanı yaptı. Bu dönemde Kral tarafından Kutsal Roma-Cermen İmparatoru Şarlken'e elçi olarak gönderilen More, bu başarılı diplomatik görevinin ardından 1521'de şövalye unvanı kazandı. More, diplomatik görevinin ardından kraliyet hazinesinde görev yapmaya başladı. Kariyeri gittikçe parlayan More, kısa süre sonra Kralın sekreteri olarak da görev yapmaya başladı. Zamanla yetki ve görevleri arttı; resmî belgeleri yazmaya, yabancı elçileri karşılamaya, Kral VIII. Henry ile Lordlar Kamarası başkanı Kardinal Thomas Wolsey arasında iletişimi sağlayan birilcil kişi hâline gelmeye başladı.
Lordlar Kamarası başkanlığı
Thomas More, 1523 yılındaki seçimlerde şövalye unvanıyla Middlesex kentinden Lordlar Kamarası'na seçildi. 2 yıl sonra mevcut Meclis Başkanı Thomas Wolsey'in istifası üzerine Avam Kamarası Başkanı seçildi. Aynı yıl Lancaster Düklüğü'nün şansölyesi oldu ve Britanya'nın kuzey topraklarında geniş yetkiler elde etti.
O dönemde Kral VIII. Henry, mevcut eşi Catherine d’Aragon'dan boşanıp Anne Boleyn ile evlenmek istedi. Bu evlilikle ilgili kendisine yeterince yardım edemeyen mevcut başkan Thomas Wolsey'i istifaya zorladıktan sonra yerine Thomas More'u Lordlar Kamarası Başkanı ilân etti. Başlarda Kralın düşüncelerini paylaşan More, zamanla Kralın Protestanlığa olan artan ilgisi ve kiliseye olan negatif düşüncelerinden rahatsız oldu.
Catherine d’Aragon'dan boşanmak isteyen Kral'a özellikle Papalık karşı çıkıyordu. Papalık'a karşı Thomas More'u ve Lordlar Kamarası'nı kendi safına çekmek isteyen Kral, 1532'de Act of Supremacy adlı yasayı çıkarttı. Bu yasaya göre Kral, kendisini İngiltere Kilisesi'nin başı ilân ediyordu ve ülkesini Katolik dünyadan kopartarak Anglikan mezhebini kuruyordu.
Thomas More ise kişisel olarak Protestanlığı doğru bulmuyor; Katolikliği benimsiyordu. Bu dönemde Protestanlığı eleştiren kitaplarıyla Kral ile olan ilişkisini gerdi. Böylece 1531'de Kral'a bağlılık yemini etmeyi reddetti. Ancak kısa süre sonra hem Katolikliğe bağlı olduğu için, hem de Kral'la çatışmak istemediği için sağlık problemlerini bahane eden More, 1532'de istifa etti.
İstifasına rağmen Kral, More'un peşini bırakmadı. Önceli mallarına el konulan, ardından göstermelik nedenlerle sorgulanan More, 1533'te Anne Boleyn'in İngiltere Kraliçesi olarak ilan edildiği taç giydirme törenine katılmayı reddedince şimşekleri üzerine çekti. Yalan davalar ve dedikodular başladı. Parlamentonun Anne Boleyn'i İngiltere'nin kraliçesi olarak ilân edebileceğini kabul etmesine rağmen, bağlılık yemini etmeyi reddetti. Zira bu durum Papa'ya karşı bir davranış olacaktı.
Kralı kilisenin başı olarak görmemeyi sürdüren Thomas More, Mart 1534'te Act of Supremacy'yi kabul ettiğine dair yemin etmeye zorlandı. Bu yasaya direnmesi üzerine tutuklandı ve Londra Kalesi'ne hapsedildi. Aynı yıl yargılanmaya başlanan More, başlarda sessiz kalmak istedi. Ancak hakkında vatan hainliğine varan asılsız iddialar öne sürülmesi üzerine konuşmaya başladı.
Konuştuğunda Act of Supremacy'nin Tanrı'nın yasalarına aykırı olduğu ve parlamentonun kimseyi Kilise'nin başı olarak ilân edemeyeceğini söyledi. Bu sözleri üzerine ölüm cezasına çarptırılan More, 6 Temmuz 1535'te idam edildi.
Başlıca eserleri
- Kral III. Richard'ın Tarihi (1513-1518)
- Ütopya (1516)
- Tyndals'ın Yanıtlarına Tekzip (1532)
- Savunma (1533)
- Fatih (1533)
İlgili filmler
- 'A Man for All Seasons', (1966) Fragman 9 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (Paul Scofield)
- The Tudors, 2007, (Jeremy Northam)
- The Spanish Princess(2019-2020) Netflix
Ayrıca bakınız
| Vikisöz'de Thomas More ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ "St. Thomas More". savior.org. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
- ^ Linder, Douglas O. The Trial of Sir Thomas More: A Chronology. University Of Missouri-Kansas City (UMKC) School Of Law. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ King, Margaret L. (2014). Renaissance Humanism: An Anthology of Sources. Hackett Publishing. s. 157. ISBN .
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Philip McNair. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 367 .
- ^ a b Ağaoğlulları, Mehmet Ali (2014). Sokrates'ten Jakobenlere Batı'da Siyasal Düşünceler (5. basım bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. ss. 361-363.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Lancaster Dükalığı Şansölyesi 31 Aralık 1525 - 3 Kasım 1529 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: | Avam Kamarası Başkanı 16 Nisan 1523 - 13 Ağustos 1523 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Thomas Wolsey | Lordlar Kamarası başkanı Ekim 1529 - Mayıs 1532 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas More tahminen 7 Subat 1478 Londra 6 Temmuz 1535 Londra Ingiliz devlet adami hukukcu filozof Ronesans donemi humanist yazardir 1516 da yazdigi Utopya baslikli eserinde hayali bir adada kurguladigi bir ulkenin siyasi sistemini ideal olarak tarif eder More un Kral VIII Henry nin Ingiliz Kilisesi nin basina gecme niyetine ilke olarak karsi cikmasi kendi siyasi kariyerinin sonunu hazirlayip hain olarak idam edilmesine sebep oldu Olumunden 400 yil sonra 1935 te Papa XI Pius tarafindan da aziz ilan edildi Thomas MoreMore un Hans Holbein tarafindan 1527 yilinda yapilan portesiLordlar Kamarasi baskaniGorev suresi Ekim 1529 Mayis 1532Yerine geldigi Thomas WolseyYerine gelen Thomas AudleyLancaster Dukaligi SansolyesiGorev suresi 31 Aralik 1525 3 Kasim 1529Yerine geldigi Richard WingfieldYerine gelen William FitzWilliamAvam Kamarasi Meclis BaskaniGorev suresi 16 Nisan 1523 13 Agustos 1523Yerine geldigi Thomas NevillYerine gelen Thomas AudleyKisisel bilgilerDogum 7 Subat 1478 1478 02 07 Londra Ingiltere KralligiOlum 6 Temmuz 1535 57 yasinda Londra Ingiltere KralligiEvlilik ler Jane Colt 1505 1511 Alice Harpur 1511 1535 Cocuk lar Margaret Elizabeth CicelyBitirdigi okul Oxford UniversitesiMeslegi Devlet adami hukukcu yazarDini KatolikImzasiHayatiKabul goren tahmine gore 7 Subat 1478 de Londra da dogdu Babasi donemin onemli bir yargici olan Sir John More dur Ailesi sonradan aristokratlik kazanan burjuva kokenli bir aileydi 1490 1492 yillari arasinda Canterbury Baspiskoposu John Morton nun hizmetine girdi ve burada egitimine basladi Bu donemde Ronesans tan da etkilenmeye basladi Egitimini tamamladiktan sonra Baspiskopos Morton un sayesinde Oxford Universitesi ne girmeye hak kazanan Thomas More burada gecirdigi 2 yilda yazilar yazmaya basladi Antik Yunan ve Latin edebiyatina ilgisi de bu donemde basladi Ancak bu 2 yilin ardindan babasinin israriyla Oxford u birakip Londra ya geri dondu ve 1496 yilinda hukuk ogrenimi gormeye basladi 21 yasina geldiginde bir avukat olarak Londra Barosu na kaydoldu Siyasi hayatiHukuk ogrenimi gordugu yillarda manastir yasami yasamaktaydi ve bir rahip olmak istegiyle yanip tutusmaktaydi 1501 1504 yillari arasinda kesis olmak amaciyla bir manastira cekilen More 1504 te Avam Kamarasi secimlerine katilmaya karar verdi Parlamentoya secilince manastir hayatina son veren More ertesi sene Jane Colt ile evlendi 1499 da Hollandali yazar Erasmus ile tanisti ve aralarinda siki bir dostluk basladi Oyle ki Erasmus 1509 da basilan Delilige Ovgu adli eserini Thomas More istedigi icin yazdi ve eserini ona adadi Hem avukatlik yapan hem de Parlamentoda yasama faaliyetlerine katilan More krallarin mutlak iktidarina siddetle karsi cikiyor ve bu dusuncesini etrafiyla paylasiyordu Bu yuzden zamanla Kral VII Henry nin ofkesini uzerine cekti Kralin ofkesinden kurtulmak icin seyahate cikmak zorunda kalan More VII Henry nin 1509 da olmesi uzerine ulkesine geri dondu Ertesi yil yargicliga atanan More humanist tutumuyla halkin sevgisini kazanmaya basladi Ornegin Chelsea de bir huzurevi kuran More 1517 ye ayaklanan yoksul halki yatistirarak isyani onleyecek isyanin elebaslarini da idamdan kurtaracaktir More ust duzey devlet gorevlerine karsi isteksizdi ancak Kral VIII Henry 1517 de More u hizmetine aldi ve ozel danismani yapti Bu donemde Kral tarafindan Kutsal Roma Cermen Imparatoru Sarlken e elci olarak gonderilen More bu basarili diplomatik gorevinin ardindan 1521 de sovalye unvani kazandi More diplomatik gorevinin ardindan kraliyet hazinesinde gorev yapmaya basladi Kariyeri gittikce parlayan More kisa sure sonra Kralin sekreteri olarak da gorev yapmaya basladi Zamanla yetki ve gorevleri artti resmi belgeleri yazmaya yabanci elcileri karsilamaya Kral VIII Henry ile Lordlar Kamarasi baskani Kardinal Thomas Wolsey arasinda iletisimi saglayan birilcil kisi haline gelmeye basladi Lordlar Kamarasi baskanligi Thomas More 1523 yilindaki secimlerde sovalye unvaniyla Middlesex kentinden Lordlar Kamarasi na secildi 2 yil sonra mevcut Meclis Baskani Thomas Wolsey in istifasi uzerine Avam Kamarasi Baskani secildi Ayni yil Lancaster Duklugu nun sansolyesi oldu ve Britanya nin kuzey topraklarinda genis yetkiler elde etti O donemde Kral VIII Henry mevcut esi Catherine d Aragon dan bosanip Anne Boleyn ile evlenmek istedi Bu evlilikle ilgili kendisine yeterince yardim edemeyen mevcut baskan Thomas Wolsey i istifaya zorladiktan sonra yerine Thomas More u Lordlar Kamarasi Baskani ilan etti Baslarda Kralin dusuncelerini paylasan More zamanla Kralin Protestanliga olan artan ilgisi ve kiliseye olan negatif dusuncelerinden rahatsiz oldu Catherine d Aragon dan bosanmak isteyen Kral a ozellikle Papalik karsi cikiyordu Papalik a karsi Thomas More u ve Lordlar Kamarasi ni kendi safina cekmek isteyen Kral 1532 de Act of Supremacy adli yasayi cikartti Bu yasaya gore Kral kendisini Ingiltere Kilisesi nin basi ilan ediyordu ve ulkesini Katolik dunyadan kopartarak Anglikan mezhebini kuruyordu Thomas More ise kisisel olarak Protestanligi dogru bulmuyor Katolikligi benimsiyordu Bu donemde Protestanligi elestiren kitaplariyla Kral ile olan iliskisini gerdi Boylece 1531 de Kral a baglilik yemini etmeyi reddetti Ancak kisa sure sonra hem Katoliklige bagli oldugu icin hem de Kral la catismak istemedigi icin saglik problemlerini bahane eden More 1532 de istifa etti Istifasina ragmen Kral More un pesini birakmadi Onceli mallarina el konulan ardindan gostermelik nedenlerle sorgulanan More 1533 te Anne Boleyn in Ingiltere Kralicesi olarak ilan edildigi tac giydirme torenine katilmayi reddedince simsekleri uzerine cekti Yalan davalar ve dedikodular basladi Parlamentonun Anne Boleyn i Ingiltere nin kralicesi olarak ilan edebilecegini kabul etmesine ragmen baglilik yemini etmeyi reddetti Zira bu durum Papa ya karsi bir davranis olacakti Krali kilisenin basi olarak gormemeyi surduren Thomas More Mart 1534 te Act of Supremacy yi kabul ettigine dair yemin etmeye zorlandi Bu yasaya direnmesi uzerine tutuklandi ve Londra Kalesi ne hapsedildi Ayni yil yargilanmaya baslanan More baslarda sessiz kalmak istedi Ancak hakkinda vatan hainligine varan asilsiz iddialar one surulmesi uzerine konusmaya basladi Konustugunda Act of Supremacy nin Tanri nin yasalarina aykiri oldugu ve parlamentonun kimseyi Kilise nin basi olarak ilan edemeyecegini soyledi Bu sozleri uzerine olum cezasina carptirilan More 6 Temmuz 1535 te idam edildi Baslica eserleriKral III Richard in Tarihi 1513 1518 Utopya 1516 Tyndals in Yanitlarina Tekzip 1532 Savunma 1533 Fatih 1533 Ilgili filmler A Man for All Seasons 1966 Fragman 9 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Paul Scofield The Tudors 2007 Jeremy Northam The Spanish Princess 2019 2020 NetflixAyrica bakinizVikisoz de Thomas More ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca St Thomas More savior org 25 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2020 Linder Douglas O The Trial of Sir Thomas More A Chronology University Of Missouri Kansas City UMKC School Of Law 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 King Margaret L 2014 Renaissance Humanism An Anthology of Sources Hackett Publishing s 157 ISBN 978 1 62466 146 4 Hiristiyanlik Tarihi Philip McNair Yeni Yasam Yayinlari 1977 s 367 ISBN 975 8318 86 1 a b Agaoglullari Mehmet Ali 2014 Sokrates ten Jakobenlere Bati da Siyasal Dusunceler 5 basim bas Istanbul Iletisim Yayinlari ss 361 363 Siyasi goreviOnce gelen Lancaster Dukaligi Sansolyesi 31 Aralik 1525 3 Kasim 1529 Sonra gelen Once gelen Avam Kamarasi Baskani 16 Nisan 1523 13 Agustos 1523 Sonra gelen Once gelen Thomas Wolsey Lordlar Kamarasi baskani Ekim 1529 Mayis 1532 Sonra gelen