Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayram, millî, dinî veya özel olarak önemi olan ve kutlanan gün veya günlerdir.
Kelimenin kökeni
İrani kökenli olan bayram kelimesi en eski Türkçe örneklerde badram olarak geçmektedir. Kelime Orta Farsçada paδrām ve aynı anlamda Soğdcada patrām yazımı ile neşe, huzur, mutluluk, sessizlik manasında kullanılmıştır ve pati- (geri, tekrar) ve rāma- (sükûn, barış ve mutluluk) kelime köklerinin birleşmesi ile oluşmuştur. Beyrem veya Mayram olarak da söylenir.
Bayramlar
Türk halk kültüründe bayramlar
Türk ve Altay halk inancında Bayram niteliği taşıyan farklı kutlu günler bulunur. Türklerde İslam öncesi genel kabul görmüş iki bayram vardır.
Ayrıca Sümer geleneğinden Orta Doğu ve Orta Asyaya yayılmış olan ve sözbiçim olarak da bu sıralamaya uygun düşen Nardugan bayramı bulunur.
Koçagan (Kosa) baharda yapılır ve Nevruz bayramıdır, bahar gündönümüne denk gelir. Gece ve gündüz eşitlenmiştir. Koça Han adına yapılır. Paktıgan (Pakta) ise güz gündönümüne denk gelir ve Baktı Han adına yapılır. Yakutlar güz bayramına Abası Isıyah/Isıga (Kötü-ruh Serpmesi/Saçısı), bahar bayramına ise Ayıhı Isıyah/Isıga (İyi-ruh Serpmesi/Saçısı) derler. Isıyah (Isıga) sözcüğünün mevsimsel sıcaklık değişiklikleriyle bağlantıyı akla getirecek biçimde ısı kökünden türemiş olması ve Is/Es/Ez (sahip) sözcüğüyle bağlantısı da dikkate değerdir. Daire şeklinde yapılan bu şenlikler hem halayı hem de Kazaklardaki Kımız Murunduk denilen ölenleri de çağrıştırmaktadır. Ayrıca değişik mevsim ve dönemlerde yapılan törenler vardır ve bunlar da günümüzde de pek çok yörede isim değiştirmiş olarak devam eder. Saya bayramı Koçagan’ın (Kosa’nın) öncesinde yapıldığı için aynı ritüelin uzantısı olarak görülebilir. Kosa bayramı yaklaşık olarak kuzuların yüz günlük olduğu dönemde, nevruzdan bir hafta önce başlar ve nevruzu simgeler. Payna ise Paktıgan’dan sonra Aralık gündönümüne denk gelir. Yakut Takviminde Payna adlı bir ay vardır. Bu dört bayram dört ayrı yaratıcı gücü simgeler. Koça Han, Saya Han, Baktı Han, Bayanay Han. Ayrıca kimi yörelerde iki bayram kutlanır. İslamiyet sonrasında ise iki tane önemli bayram kutlanmaya başlamıştır. Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı. Dünyadaki hemen her kültürde özel gün, şölen, bayram, şenlik gibi uygulamalara mutlaka rastlanır. Bu durum tekdüzelikten kurtulma isteğinin bir sonucudur.
Dipnotlar
- Pertev Naili Boratav, 100 Soruda Türk Folkloru, K Kitaplığı, İstanbul 2003.
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bayram milli dini veya ozel olarak onemi olan ve kutlanan gun veya gunlerdir Cumhuriyet Bayraminda merakla beklenen Istanbul Bogazi inda yillik duzenlenen havai fisek ile yapilan ulusal renklerin yer aldigi kutlamalardan gorunum Islam inanisinda geleneksel duzenlenen Ramazan Bayrami senliklerinde bir camii mahyasinda Sevelim Sevilelim yazmakta Sultanahmet Camii Kelimenin kokeniIrani kokenli olan bayram kelimesi en eski Turkce orneklerde badram olarak gecmektedir Kelime Orta Farscada padram ve ayni anlamda Sogdcada patram yazimi ile nese huzur mutluluk sessizlik manasinda kullanilmistir ve pati geri tekrar ve rama sukun baris ve mutluluk kelime koklerinin birlesmesi ile olusmustur Beyrem veya Mayram olarak da soylenir BayramlarDini bayramlar Milli bayramlar Senlik ve FestivallerTurk halk kulturunde bayramlarTurk ve Altay halk inancinda Bayram niteligi tasiyan farkli kutlu gunler bulunur Turklerde Islam oncesi genel kabul gormus iki bayram vardir Kocagan Bahar Gundonumu Kosa ve Saya Paktigan Guz Gundonumu Pakta ve Payna Ayrica Sumer geleneginden Orta Dogu ve Orta Asyaya yayilmis olan ve sozbicim olarak da bu siralamaya uygun dusen Nardugan bayrami bulunur Kocagan Kosa baharda yapilir ve Nevruz bayramidir bahar gundonumune denk gelir Gece ve gunduz esitlenmistir Koca Han adina yapilir Paktigan Pakta ise guz gundonumune denk gelir ve Bakti Han adina yapilir Yakutlar guz bayramina Abasi Isiyah Isiga Kotu ruh Serpmesi Sacisi bahar bayramina ise Ayihi Isiyah Isiga Iyi ruh Serpmesi Sacisi derler Isiyah Isiga sozcugunun mevsimsel sicaklik degisiklikleriyle baglantiyi akla getirecek bicimde isi kokunden turemis olmasi ve Is Es Ez sahip sozcuguyle baglantisi da dikkate degerdir Daire seklinde yapilan bu senlikler hem halayi hem de Kazaklardaki Kimiz Murunduk denilen olenleri de cagristirmaktadir Ayrica degisik mevsim ve donemlerde yapilan torenler vardir ve bunlar da gunumuzde de pek cok yorede isim degistirmis olarak devam eder Saya bayrami Kocagan in Kosa nin oncesinde yapildigi icin ayni rituelin uzantisi olarak gorulebilir Kosa bayrami yaklasik olarak kuzularin yuz gunluk oldugu donemde nevruzdan bir hafta once baslar ve nevruzu simgeler Payna ise Paktigan dan sonra Aralik gundonumune denk gelir Yakut Takviminde Payna adli bir ay vardir Bu dort bayram dort ayri yaratici gucu simgeler Koca Han Saya Han Bakti Han Bayanay Han Ayrica kimi yorelerde iki bayram kutlanir Islamiyet sonrasinda ise iki tane onemli bayram kutlanmaya baslamistir Kurban Bayrami ve Ramazan Bayrami Dunyadaki hemen her kulturde ozel gun solen bayram senlik gibi uygulamalara mutlaka rastlanir Bu durum tekduzelikten kurtulma isteginin bir sonucudur DipnotlarPertev Naili Boratav 100 Soruda Turk Folkloru K Kitapligi Istanbul 2003 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt13 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kaynakca 6 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2008 Arsivlenmis kopya 22 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2019 22 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2019