Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Smolensk Arşivi II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası işgaline uğrayan Smolensk kentinde 1941 yılında Naziler tarafından ele geçirilen Sovyetler Birliği Komünist Partisi Smolensk Oblastı arşivini anlatır. Almanya'ya götürülen arşive savaşın sonunda ABD tarafından el konmuş,Soğuk Savaş döneminde pek çok Amerikalı yazar tarafından kullanılmıştır. Arşiv 2002 yılında Rusya Federasyonu'na iade edilmiştir.
Arka plan
Sınır bölgesine yakın bölgede bulunan Smolensk, Nazi Almanyası'nın 22 Haziran 1941 tarihinde başlattığı Barbarossa Harekatı kapsamındaki saldırı sonrasında 15 Temmuz 1941 günü Alman işgaline uğrar. Kentteki Sovyetler Birliği Komünist Partisi büroları olası işgale karşı önemli evrakı imha etse de başka bir binaya aktarılan arşivdeki bir kısım evrak çok iyi durumda Nazilerin eline geçer.
Tarihçe
Naziler tarafından incelenen arşiv savaş sırasında Sovyet rejimini gözden düşürmek amacıyla kullanılmaya çalışılır. 1943 yılı Mayıs ayında o dönem Polonya sınırları içindeki Vilnius'a taşınır. Bir kısım arşiv ise Almanya'ya götürülür. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Doğu Cephesinde hakimiyet kuran Sovyet Kızıl Ordusu Polonya topraklarındaki Nazi egemenliğini sona erdirirken, Şubat 1945'te arşivin bir kısmını Pszczyna yakınlarında ele geçirir ve yeniden Smolensk'a iletilmesini sağlar.
Savaşın Nazilerin yenilgisiyle sona ermesiyle beraber arşiv ABD Silahlı Kuvvetlerinin eline geçer. CIA'in öncülü olan Office of Strategic Services ajanları belgeleri Offenbach'da saklamış, sonra da Sovyetolog bir grup Amerikalı uzmana belgeleri inceletmiştir. ABD tarafından belgelerin Sovyetler Birliğine iadesi gündem edildiği dönemde Soğuk Savaş sürmekte olduğu için Sovyet tarafı arşivin özgünlüğünü teyit etmemiştir.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rusya Federasyonu arşivlerin özgün olduğunu açıklayarak iade edilmesini istemiştir. Süre giden anlaşma girişimleri 2002 yılında sonuçlanmış, Rusya'nın ABD'ye Hasidik Yahudilik için çok önemli olan vermesi karşılığında iade işlemi tamamlanmıştır.
Arşivin içeriği
Arşiv dağınık bir şekilde 1917-1941 dönemini kapsamaktadır. O dönemde SBKP veya KGB arşivlerine erişme şansı olmayan Batılılar için arşivlerin önemi büyüktü. Arşivlerle ilgili kapsamlı çalışma yapan kişilerin başında Harvard Üniversitesi öğretim üyesi gelmektedir. Kendisi 1958 yılında arşivlerle ilgili bir kitap kaleme almıştır. Soğuk Savaş dönemine dair çalışmalar yapan ve 'in de arşivlerde çalışma yaptığı bilinmektedir. Arşivde öne çıkan konular şu şekildedir:
|
|
|
Büyük ölçüde parti kayıtlarından oluşan arşivin konu dağılımı eşit değildir. Örneğin sanayiinin diğer bölgelere kıyasla görece gelişmemiş olmasından dolayı fabrikadaki iş hayatına ve sendika gündemine dair veri çok değildir. Benzer bir şekilde ordu ve dini hayata dair bilgiler de azdır. Arşivler bölgesel bir yönetime ait kayıtlardan oluştuğu için Moskova'daki merkezi yönetime dair karar evrakı mevcut değildir. Bunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantılarının ardından alınan kararların bölgelerdeki parti yönetimlerine steno ediledikten sonra NKVD özel ulaklarıyla çok gizli koduyla derhal gönderilmesi ve birkaç gün içinde okunduğuna dair teyit alındıktan sonra aynı mekanizmayla iade edilmelerini içeren uygulamanın da etkisi vardır. Arşivin bir diğer özelliği de takvimsel olarak bir düzeni takip etmemesidir. Örneğin Smolensk Guberniyası parti komite toplantılarına dair 1920, 1922 ve 1928 yıllarına ait kayıtlar varken, aradaki döneme dair tek tutanak bulunmamaktadır. Dolayısıyla hem yerel bir komiteyle sınırlı bilgiler içermesi hem de konu, takvim dağılımı olarak rastgele olması nedeniyle arşivlerden hareketle yapılacak analiz ve teorik çıkarımların sınırı vardır.
İlgili eserler
- Merle Fainsod, Smolensk under Soviet rule, Cambridge Press, 1958 OL21299324M
Kaynakça
- ^ Müttefik Devletler arasında bu ülkelere ait ve Mihver Devletleri tarafından yağmalanan belge, eşyanın iade edilmesi kapsamındaki uzlaşıya rağmen stratejik olarak addedilen 5957 adet Rus arşiv belgesine ABD tarafından el konmuştur. Prologue Dergisi Sonbahar 2002 Cilt 34 Sayı 3 içindeki Patricia Kennedy Grimsted imzalı "Spoils of War Returned" yazısı 15 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 15 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir
- ^ Fainsod, sayfa X
- ^ Fainsod, sayfa 77
- ^ Fainsod, sayfa 5
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Smolensk Arsivi II Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi isgaline ugrayan Smolensk kentinde 1941 yilinda Naziler tarafindan ele gecirilen Sovyetler Birligi Komunist Partisi Smolensk Oblasti arsivini anlatir Almanya ya goturulen arsive savasin sonunda ABD tarafindan el konmus Soguk Savas doneminde pek cok Amerikali yazar tarafindan kullanilmistir Arsiv 2002 yilinda Rusya Federasyonu na iade edilmistir Arsiv 1943 Arka planSinir bolgesine yakin bolgede bulunan Smolensk Nazi Almanyasi nin 22 Haziran 1941 tarihinde baslattigi Barbarossa Harekati kapsamindaki saldiri sonrasinda 15 Temmuz 1941 gunu Alman isgaline ugrar Kentteki Sovyetler Birligi Komunist Partisi burolari olasi isgale karsi onemli evraki imha etse de baska bir binaya aktarilan arsivdeki bir kisim evrak cok iyi durumda Nazilerin eline gecer TarihceNaziler tarafindan incelenen arsiv savas sirasinda Sovyet rejimini gozden dusurmek amaciyla kullanilmaya calisilir 1943 yili Mayis ayinda o donem Polonya sinirlari icindeki Vilnius a tasinir Bir kisim arsiv ise Almanya ya goturulur II Dunya Savasi nin sonlarina dogru Dogu Cephesinde hakimiyet kuran Sovyet Kizil Ordusu Polonya topraklarindaki Nazi egemenligini sona erdirirken Subat 1945 te arsivin bir kismini Pszczyna yakinlarinda ele gecirir ve yeniden Smolensk a iletilmesini saglar Savasin Nazilerin yenilgisiyle sona ermesiyle beraber arsiv ABD Silahli Kuvvetlerinin eline gecer CIA in onculu olan Office of Strategic Services ajanlari belgeleri Offenbach da saklamis sonra da Sovyetolog bir grup Amerikali uzmana belgeleri inceletmistir ABD tarafindan belgelerin Sovyetler Birligine iadesi gundem edildigi donemde Soguk Savas surmekte oldugu icin Sovyet tarafi arsivin ozgunlugunu teyit etmemistir Sovyetler Birligi nin dagilmasinin ardindan Rusya Federasyonu arsivlerin ozgun oldugunu aciklayarak iade edilmesini istemistir Sure giden anlasma girisimleri 2002 yilinda sonuclanmis Rusya nin ABD ye Hasidik Yahudilik icin cok onemli olan vermesi karsiliginda iade islemi tamamlanmistir Arsivin icerigiArsiv daginik bir sekilde 1917 1941 donemini kapsamaktadir O donemde SBKP veya KGB arsivlerine erisme sansi olmayan Batililar icin arsivlerin onemi buyuktu Arsivlerle ilgili kapsamli calisma yapan kisilerin basinda Harvard Universitesi ogretim uyesi gelmektedir Kendisi 1958 yilinda arsivlerle ilgili bir kitap kaleme almistir Soguk Savas donemine dair calismalar yapan ve in de arsivlerde calisma yaptigi bilinmektedir Arsivde one cikan konular su sekildedir Smolensk parti orgut yapisi Partinin orgutlenme seviyesi Merkezi parti orgutuyle iliskiler Koylerdeki orgutluluk Ic guvenlik ve adalet mekanizmasi Smolensk de suc Tasfiyeler Kolektivizasyon tarihcesi ve ornekler Kolhozlarda hayat Fabrika iscilerinin sorunlari Parti ve ordu iliskileri Parti ve yuksek egitim iliskileri Sansur Halkin yetkililere basvuru sikayet mekanizmalari Komsomol orgutleri Dini hayat Buyuk olcude parti kayitlarindan olusan arsivin konu dagilimi esit degildir Ornegin sanayiinin diger bolgelere kiyasla gorece gelismemis olmasindan dolayi fabrikadaki is hayatina ve sendika gundemine dair veri cok degildir Benzer bir sekilde ordu ve dini hayata dair bilgiler de azdir Arsivler bolgesel bir yonetime ait kayitlardan olustugu icin Moskova daki merkezi yonetime dair karar evraki mevcut degildir Bunda Sovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi toplantilarinin ardindan alinan kararlarin bolgelerdeki parti yonetimlerine steno ediledikten sonra NKVD ozel ulaklariyla cok gizli koduyla derhal gonderilmesi ve birkac gun icinde okunduguna dair teyit alindiktan sonra ayni mekanizmayla iade edilmelerini iceren uygulamanin da etkisi vardir Arsivin bir diger ozelligi de takvimsel olarak bir duzeni takip etmemesidir Ornegin Smolensk Guberniyasi parti komite toplantilarina dair 1920 1922 ve 1928 yillarina ait kayitlar varken aradaki doneme dair tek tutanak bulunmamaktadir Dolayisiyla hem yerel bir komiteyle sinirli bilgiler icermesi hem de konu takvim dagilimi olarak rastgele olmasi nedeniyle arsivlerden hareketle yapilacak analiz ve teorik cikarimlarin siniri vardir Ilgili eserlerMerle Fainsod Smolensk under Soviet rule Cambridge Press 1958 OL21299324MKaynakca Muttefik Devletler arasinda bu ulkelere ait ve Mihver Devletleri tarafindan yagmalanan belge esyanin iade edilmesi kapsamindaki uzlasiya ragmen stratejik olarak addedilen 5957 adet Rus arsiv belgesine ABD tarafindan el konmustur Prologue Dergisi Sonbahar 2002 Cilt 34 Sayi 3 icindeki Patricia Kennedy Grimsted imzali Spoils of War Returned yazisi 15 Aralik 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 15 Aralik 2023 tarihinde erisilmistir Fainsod sayfa X Fainsod sayfa 77 Fainsod sayfa 5