Kaleönü, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Kaleönü | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Kaleönü Kaleönü'nün Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Posof |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1788 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 85 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75800 |
Tarihçe
Kaleönü köyünün eski adı Agara'dır. Agara (აგარა) Gürcüce yaygın bir yer adıdır ve eski Gürcücede "köy", "kasaba" gibi anlamlara gelir. Türkçe kaynaklarda Agara (اكرە) ve Ağara (آغارە) olarak geçer.
Agara, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan Samtshe bölgesinde, Potshovi Vadisinde yer alan bir yerleşmedir. Erken ve geç Orta Çağ'da Gürcü krallıkları yönetiminde bulunuyordu. Osmanlılar köyü, 16. yüzyılın ortasında, Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe Atabeyliği'nden ele geçirdi. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Agara, Gürcistan Vilayeti içinde, Poshov livasının Güney nahiyesine bağlı bir köydü. Osmanlı idaresinin Gürcüce yazılışına uygun biçimde Agara (اكرە) olarak kaydettiği köyün nüfusu 17 haneden oluşuyordu. Her hane, Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden tahsil ettiği ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmıştı. Vergi vermekle yükümülü hane reislerinin çoğunluğu Revaza, Giorgi, Batata, İvane, Gogiça, Grigola, Sargis gibi Gürcü adları taşıyordu. Agara'da buğday, arpa, çavdar, keten tohumu, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Köyün bir adet değirmeni vardı.
Agara, üç yüzyılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından Çarlık Rusya'sının eline geçti. Rus idaresinin de Agara (Агара) olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağını (okrug) Poshov kazasında (uçastok), Tsurtskabi nahiyesinde yere alıyordu. 1886 yılında yapılan tespite göre Agara'nın nüfusu 210 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusu 1896’da 255 kişi, 1906’da da 234 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu tespitlerde köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir. Bu da Osmanlı döneminde Agara'nın demografik yapısının değiştiğini göstermektedir.
Agara, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcüler Ardahan ve Artvin bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, "Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Agara köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Agara köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımıdan aynı idari konuma sahipti ve köyde 332 kişi yaşıyordu. Agara veya Ağara adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Kaleönü olarak değiştirilmiştir. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Kaleönü (Ağara)" biçiminde resmî kayıtlarda bir süre daha kullanılmıştır.
Kaleönü köyünde eski bir kilisenin varlığı bilinmektedir. 1888 yılında yıkık durumda olan Agara Kilisesi, daha sonra tamamen ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca Gürcü gazeteci ve etnograf İvane Gvaramadze, 1882 yılında, Agara'da Şuri ve Gardamkide adlı kalelerin varlığından söz etmiştir. Ancak bugün bu kalelerin yerini tespit etmek mümkün değildir. Köyün hemen batısında ise, Kveli Kalesi yer alır.
Coğrafya
Kaleonü köyü, Ardahan il merkezine 95 km, Posof ilçe merkezine 23 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 85 |
2021 | 89 |
2020 | 95 |
2019 | 92 |
2018 | 94 |
2017 | 96 |
2016 | 96 |
2015 | 98 |
2014 | 107 |
2013 | 114 |
2012 | 122 |
2011 | 127 |
2010 | 140 |
2009 | 155 |
2008 | 178 |
2007 | 179 |
2000 | 284 |
1990 | 412 |
1985 | 499 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Kaleönü Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ ""აგარაკ-ი, აგარა", Eski Gürcü Dili Sözlüğü". 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 314; III. cilt (1958), s. 448". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 314, II. cilt (1941), s. 307". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 5" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 301". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ "1975 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1977" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 228, .
- ^ 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 5 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Sami Patacı, Ardahan Kale ve Kuleleri, Ardahan, 2016, s. 91 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Kaleönü, Posof için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kaleonu Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli bir koydur KaleonuKoyArdahan in konumuKaleonuKaleonu nun Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlcePosofCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1788 mNufus 2022 Toplam85Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75800TarihceKaleonu koyunun eski adi Agara dir Agara აგარა Gurcuce yaygin bir yer adidir ve eski Gurcucede koy kasaba gibi anlamlara gelir Turkce kaynaklarda Agara اكرە ve Agara آغارە olarak gecer Agara tarihsel Gurcistan i olusturan Samtshe bolgesinde Potshovi Vadisinde yer alan bir yerlesmedir Erken ve gec Orta Cag da Gurcu kralliklari yonetiminde bulunuyordu Osmanlilar koyu 16 yuzyilin ortasinda Gurcu atabeglerin yonetimindeki Samtshe Atabeyligi nden ele gecirdi Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore Agara Gurcistan Vilayeti icinde Poshov livasinin Guney nahiyesine bagli bir koydu Osmanli idaresinin Gurcuce yazilisina uygun bicimde Agara اكرە olarak kaydettigi koyun nufusu 17 haneden olusuyordu Her hane Osmanli Devleti nin Hristiyan koylulerden tahsil ettigi ispenc vergisi vermekle yukumlu kilinmisti Vergi vermekle yukumulu hane reislerinin cogunlugu Revaza Giorgi Batata Ivane Gogica Grigola Sargis gibi Gurcu adlari tasiyordu Agara da bugday arpa cavdar keten tohumu yonca tarimi ve aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Koyun bir adet degirmeni vardi Agara uc yuzyili askin bir sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 93 Harbi nin ardindan Carlik Rusya sinin eline gecti Rus idaresinin de Agara Agara olarak kaydettigi koy Ardahan sancagini okrug Poshov kazasinda ucastok Tsurtskabi nahiyesinde yere aliyordu 1886 yilinda yapilan tespite gore Agara nin nufusu 210 kisiden olusuyordu Koyun nufusu 1896 da 255 kisi 1906 da da 234 kisi olarak tespit edilmistir Bu tespitlerde koyun nufusu Turk olarak kaydedilmistir Bu da Osmanli doneminde Agara nin demografik yapisinin degistigini gostermektedir Agara Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra bir sure bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurculer Ardahan ve Artvin bolgelerinden cekildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Agara koyu Turkiye ye birakildi Agara koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kars vilayetinin Poshof kazasinin merkez nahiyesine bagliydi 1935 genel nufus sayimidan ayni idari konuma sahipti ve koyde 332 kisi yasiyordu Agara veya Agara adi yabanci kokten geldigi icin 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Kaleonu olarak degistirilmistir Bununla birlikte koyun eski adi yeni adiyla birlikte Kaleonu Agara biciminde resmi kayitlarda bir sure daha kullanilmistir Kaleonu koyunde eski bir kilisenin varligi bilinmektedir 1888 yilinda yikik durumda olan Agara Kilisesi daha sonra tamamen ortadan kaldirilmistir Ayrica Gurcu gazeteci ve etnograf Ivane Gvaramadze 1882 yilinda Agara da Suri ve Gardamkide adli kalelerin varligindan soz etmistir Ancak bugun bu kalelerin yerini tespit etmek mumkun degildir Koyun hemen batisinda ise Kveli Kalesi yer alir CografyaKaleonu koyu Ardahan il merkezine 95 km Posof ilce merkezine 23 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 852021 892020 952019 922018 942017 962016 962015 982014 1072013 1142012 1222011 1272010 1402009 1552008 1782007 1792000 2841990 4121985 499Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Posof Kaleonu Koy Nufusu Nufusune com 17 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 აგარაკ ი აგარა Eski Gurcu Dili Sozlugu 14 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 314 III cilt 1958 s 448 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 761 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 314 II cilt 1941 s 307 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2021 Poshov kazasi 1886 Yili Rusca 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2021 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 113 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt 2 cilt s 41 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 5 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Haziran 2021 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 301 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2021 1975 Genel Nufus Sayimi Ankara 1977 PDF 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Haziran 2021 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 228 ISBN 9789941478178 2012 2013 Yillari Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2019 s 5 17 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9639 0 2 Sami Pataci Ardahan Kale ve Kuleleri Ardahan 2016 s 91 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 605 030 254 7 a b YerelNet org tr 3 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarKaleonu Posof icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft