Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vata Pagan ayaklanması, 1046 yılında Macaristan Krallığı'nda yaşanan isyan hareketidir. Başarıya ulaşan ayaklanma sonucunda kral Peter Orseolo devrilmiş ve Macarları Hristiyanlığa çevirmek için ülkeye gelen din adamlarıyla birlikte İtalyan piskopos Gellért öldürülmüştür. Arpad Hanedanı yeniden Macar tahtına geçmiştir.
Arka planı
Macar topraklarına Hristiyanlık ilk kez kral I. István tarafından kurumsal olarak getirilmiştir. Kralın 1038 yılındaki ölümünden sonra kız kardeşi üzerinden yeğeni Venedikli asilzade Peter Orseolo tahta geçer. Orseolo dönemindeki yüksek vergiler ve uluslararası ilişkiler nedeniyle halk arasında rahatsızlık artar. Genelde pagan olan Macar köylü halkı yeni kralın Macaristan'ı Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu eksenine sokmaya çalıştığını düşünerek ayaklanmaya başlar. 1041 yılında İstvan'ın kayınbiraderi Samuel Aba tahta çıkarak Orseolo'nun kaçmasını sağlar. Orseolo Almanya'ya kaçarak III. Heinrich'e sığınır.
İzleyen dönemde Aba'nın iktidarı paganizme verdiği destek sebebiyle Katolik Kilisesini karşısına aldığı için zayıflar. Cermen askeri desteğiyle ülkeye geri dönen Orseolo 1044 yılında Aba'yı 'nde yenerek öldürür. Orseolo tahta çıksa da Macaristan artık bağımlı bir devlet haline gelmiştir. Orseolo'nun ikinci saltanatı ilkinden de kısa sürecektir.
Ayaklanma
Samuel Aba döneminde István'ın kuzeni Vazul'un oğulları András, Béla ve Levente ülkeden kaçarlar. 1046 yılında sürgünden dönerek 'dan ülkeye giren András ve Béla halk tarafından sevinç içinde karşılanır. Levente, pagan olmasına rağmen András'ın Hristiyan oluşu halk için sorun yaratmaz. İkilinin dönüşünün hemen ardından kırsal bölgede ayaklanmalar başlar. Ayaklanma temel olarak Vata isimli bir asil pagan tarafından Hristiyanlığın egemenliğinin yıkılması amacıyla başlatılır. Ayaklanmanın büyümesi üzerine kral Székesfehérvár'a kaçmaya çalışsa da ayaklanmaya katılan halk tarafından öldürülür. András kendisini kral ilan eder. András ve Levente birlikleri Peşte üzerine gelirken başta piskopos Gerardo olmak üzere din adamları birlikleri karşılamak isterler. 24 Eylül günü din adamları Vata'nın birlikleri tarafından saldırıya uğrarlar. Buldi adlı din adamı taşlanarak öldürülür. Taşlı saldırının ardından Kelenhegy Tepesine çıkartılan piskopos bir arabanın üzerinde aşağıya atılır. Şehre doğru gelmekte olan András sadece Beneta adlı din adamını kurtarabilir. Gerardo din uğruna canını verdiği için aziz ilan edilir. Ölüme itildiği tepeye de adının Macarca hali olan Gellért Tepesi adı verilir.
Sonrası
Vata ayaklanması Macaristan'daki Hristiyan etkisinin kırılmasına yönelik son çaba olarak değerlendirilebilir. András paganların sayesinde tahta çıkmış olsa da krallıkta Hristiyanlığı engellemeye niyetli değildir. İktidarı sırasında Vata ve paganlarla arasına mesafe koysa da ayaklanma nedeniyle kimseyi cezalandırmayacaktır.
Galeri
-
![image]()
Aziz ilan edilen piskopos Gellért'in öldürüldüğü yer bugün Budapeşte'de Gellért Tepesi olarak adlandırılmaktadır -
![image]()
Gellért'in hayatını anlatan ilk ikona -
![image]()
Gellért'in hayatını anlatan ikinci ikona -
![image]()
Macaristan'a Hristiyanlığı getiren kral I. István -
![image]()
Devrik kral Peter Orseolo -
![image]()
Tahta geçen kral I. András
Kaynakça
- ^ Samuel Aba pagan inançlarından dolayı daha çok sıradan insanlarla ve köylülerle yakın temas içindedir. Asiller ve din adamları tarafından sevilmez ve desteklenmez. Yapmaya çalıştığı dönüşüm gelişmekte olan feodal yönetime karşı eski kabile/klan yönetimine dönüş arzusu olarak da değerlendirilmektedir.
- ^ Realm of St. Stephen: A History of Medieval Hungary, Pál Engel s.45
- ^ Mezarı Pécs kentindedir
- ^ Gellért Tepesinde bugün onun adına bir heykel bulunmaktadır. Gellért Macarların koruyucu azizidir.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vata Pagan ayaklanmasi 1046 yilinda Macaristan Kralligi nda yasanan isyan hareketidir Basariya ulasan ayaklanma sonucunda kral Peter Orseolo devrilmis ve Macarlari Hristiyanliga cevirmek icin ulkeye gelen din adamlariyla birlikte Italyan piskopos Gellert oldurulmustur Arpad Hanedani yeniden Macar tahtina gecmistir Arka planiMacar topraklarina Hristiyanlik ilk kez kral I Istvan tarafindan kurumsal olarak getirilmistir Kralin 1038 yilindaki olumunden sonra kiz kardesi uzerinden yegeni Venedikli asilzade Peter Orseolo tahta gecer Orseolo donemindeki yuksek vergiler ve uluslararasi iliskiler nedeniyle halk arasinda rahatsizlik artar Genelde pagan olan Macar koylu halki yeni kralin Macaristan i Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu eksenine sokmaya calistigini dusunerek ayaklanmaya baslar 1041 yilinda Istvan in kayinbiraderi Samuel Aba tahta cikarak Orseolo nun kacmasini saglar Orseolo Almanya ya kacarak III Heinrich e siginir Izleyen donemde Aba nin iktidari paganizme verdigi destek sebebiyle Katolik Kilisesini karsisina aldigi icin zayiflar Cermen askeri destegiyle ulkeye geri donen Orseolo 1044 yilinda Aba yi nde yenerek oldurur Orseolo tahta ciksa da Macaristan artik bagimli bir devlet haline gelmistir Orseolo nun ikinci saltanati ilkinden de kisa surecektir AyaklanmaSamuel Aba doneminde Istvan in kuzeni Vazul un ogullari Andras Bela ve Levente ulkeden kacarlar 1046 yilinda surgunden donerek dan ulkeye giren Andras ve Bela halk tarafindan sevinc icinde karsilanir Levente pagan olmasina ragmen Andras in Hristiyan olusu halk icin sorun yaratmaz Ikilinin donusunun hemen ardindan kirsal bolgede ayaklanmalar baslar Ayaklanma temel olarak Vata isimli bir asil pagan tarafindan Hristiyanligin egemenliginin yikilmasi amaciyla baslatilir Ayaklanmanin buyumesi uzerine kral Szekesfehervar a kacmaya calissa da ayaklanmaya katilan halk tarafindan oldurulur Andras kendisini kral ilan eder Andras ve Levente birlikleri Peste uzerine gelirken basta piskopos Gerardo olmak uzere din adamlari birlikleri karsilamak isterler 24 Eylul gunu din adamlari Vata nin birlikleri tarafindan saldiriya ugrarlar Buldi adli din adami taslanarak oldurulur Tasli saldirinin ardindan Kelenhegy Tepesine cikartilan piskopos bir arabanin uzerinde asagiya atilir Sehre dogru gelmekte olan Andras sadece Beneta adli din adamini kurtarabilir Gerardo din ugruna canini verdigi icin aziz ilan edilir Olume itildigi tepeye de adinin Macarca hali olan Gellert Tepesi adi verilir SonrasiVata ayaklanmasi Macaristan daki Hristiyan etkisinin kirilmasina yonelik son caba olarak degerlendirilebilir Andras paganlarin sayesinde tahta cikmis olsa da krallikta Hristiyanligi engellemeye niyetli degildir Iktidari sirasinda Vata ve paganlarla arasina mesafe koysa da ayaklanma nedeniyle kimseyi cezalandirmayacaktir Galeri1044 Menfo MuharebesiAziz ilan edilen piskopos Gellert in olduruldugu yer bugun Budapeste de Gellert Tepesi olarak adlandirilmaktadir Gellert in hayatini anlatan ilk ikona Gellert in hayatini anlatan ikinci ikona Macaristan a Hristiyanligi getiren kral I Istvan Devrik kral Peter Orseolo Tahta gecen kral I AndrasKaynakca Samuel Aba pagan inanclarindan dolayi daha cok siradan insanlarla ve koylulerle yakin temas icindedir Asiller ve din adamlari tarafindan sevilmez ve desteklenmez Yapmaya calistigi donusum gelismekte olan feodal yonetime karsi eski kabile klan yonetimine donus arzusu olarak da degerlendirilmektedir Realm of St Stephen A History of Medieval Hungary Pal Engel s 45 Mezari Pecs kentindedir Gellert Tepesinde bugun onun adina bir heykel bulunmaktadir Gellert Macarlarin koruyucu azizidir Ayrica bakinizArpad Hanedani