Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şam veya Dimaşk (Arapça: دمشق Dimaşk ya da الشام Eş-şam), Suriye'nin başkentidir. Ayrıca, Şam Valiliğinin ve Rif Şam Valiliği'nin de idari başkentidir.
| Şam دمشق (Dimaşk) | |
|---|---|
Dimaşk | |
 | |
 Mühür | |
Takma ad: El Fahya (Güzel kokan şehir) | |
  Şam Şam'ın Suriye'deki konumu | |
| Ülke |  Suriye |
| Yüzölçümü | |
| • Başkent | 573 km² |
| Rakım | 600 m |
| Nüfus 2007 | |
| • Başkent | 3,410,000 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| • Kent | 2.902,000 |
| Zaman dilimi | (DAS) |
| • Yaz (YSU) | (DAYS) |
| Alan kodu | Ülke kodu:963 Şehir kodu:11 |
Resmî site | |
 Jüpiter Tapınağı kalıntıları. | |
| Konum |  Suriye |
| (Kriter) | Kültürel: i, ii, iii, iv, vi |
| Referans | 20[1] |
| Tescil | 1979 (3. oturum) |
| Bölge | Arap Ülkeleri |
| Koordinatlar | 33°30′47″K 36°17′31″D / 33.51306°K 36.29194°D |
Dünya tarihindeki ilk cinayet olan Kabil ile Habil olayının Şam'ın kuzeyindeki Kasiyun Dağı'nda gerçekleştiğine inanılır.[] En bilinen tarihi mekanlardan biri Emevi Camii'dir. Ayrıca, bazı Müslümanlar arasında ahir zamanda Mehdi'nin ve İsa'nın bu camiye ineceği inancı vardır.[] 1516 yılında Yavuz Sultan Selim'in Suriye'yi ele geçirmesiyle oluşturulan Şam Vilayetinin merkezi haline gelen Şam kenti, hac yolu üzerindeki toplanma noktası olması nedeniyle de ticari yönden önemini korumuştur.
I. Dünya Savaşı'nın son günlerinde İngiliz işgaline giren kent Sykes-Picot Anlaşması uyarınca 1920'de Fransa'ya bırakılmış olup, Fransız sömürgeliği yıllarında çok sayıda tahribata ve yağmalamaya uğramıştır.[] 1946 yılındaki ayaklanmayla Fransız sömürgesi olmaktan kurtulmuş ve Suriye'nin başkenti olmuştur. Bugün hâlâ devam etmekte olan Suriye İç Savaşı'nda büyük hasar alan şehir, tarihi dokusunu kaybetme ihtimali ile yüz yüzedir.
Etimoloji
Arapçada tam olarak Dimeşk eş-Şām (دمشق الشام) denir. Genelde Dimeşk kısaltmasıyla hitap edilir fakat Şamlılar başta olmak üzere Araplar eş-Şam tercih ederler. Eş-Şam Arapçanın Kuzey kelimesinden gelir. Büyük Suriye'ye Bilād eş-Şam (بلاد الشام) demişlerdir. Avrupa dillerine (Damas, Damascus, Damasco gibi) Yunanca Damaskos (Δαμασκός)'dan geçmiştir. Eski Aremice (Eski Ahit İbrani harfiyle)'de Darmeśeq (דרמשק) = İyi sulanmış yer'den gelmektedir. MÖ 14. yüzyıla ait Amarna yazılarında Akkad dilinde Dimašqa olarak geçmektedir. Çok sayıdaki ilçelerinin adları hâlâ Aramicedir.
İklim
 Şam iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 24,0 | 29,0 | 34,4 | 38,4 | 41,0 | 44,8 | 46,0 | 44,6 | 42,0 | 37,8 | 31,0 | 25,1 | 46,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 12,6 | 14,5 | 19,0 | 24,7 | 30,1 | 34,6 | 37,0 | 36,8 | 33,9 | 28,1 | 20,1 | 14,3 | 25,5 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 6,1 | 7,7 | 11,4 | 16,2 | 20,8 | 25,0 | 27,3 | 27,0 | 24,0 | 19,0 | 12,1 | 7,5 | 17,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 0,7 | 1,9 | 4,3 | 7,9 | 11,4 | 15,0 | 17,9 | 17,7 | 14,4 | 10,3 | 4,8 | 1,7 | 9,0 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −12,2 | −12 | −8 | −7,5 | 0,6 | 4,5 | 9,0 | 8,6 | 2,1 | −3 | −8 | −10,2 | −12,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 25 | 26 | 20 | 7 | 4 | 1 | 0 | 0 | 0 | 6 | 21 | 21 | 131 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi | |||||||||||||
Mimari yapı
Emeviler, devrinde dünyanın kültür ve medeniyet merkezi olması sebebi ile mimari yapısı bir hayli gelişkindi, kent mimarisinde Arap, Yunan ve Roma etkileri görülürdü. Dünyadaki ilk modern park örnekleri burada görülmüştür ve buradan İspanya'ya ve oradan Avrupa'nın tamamına taşınmıştır. Fakat uğradığı Moğol saldırılarından dolayı çoğu eserini kaybetmiştir.
Osmanlılar, şehri ele geçirdikten sonra buraya pek çok tarihi bina kazandırmışlardır. Ve şehrin en güzel yapıtlarından biri olan tren garını Osmanlılar yapmıştır.
Modern Şam, 2000'li yıllarda aşırı gelişme gösteren Şam şu anda, Yeni Şam ve Eski Şam olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Eski Şam, şehir merkezinde tarihi yapıların olduğu klasik kesimdir. Yeni Şam ise merkezin etrafını saran yer yer merkeze biraz uzak modern yapıda binalar ve şehir düzenlemesine sahip yerlerdir.
Surları ve kapıları
Stratejik bir konuma sahip olan Şam, dünyanın dört bir yanından gelen tüccarları cezbederdi. Şehir Suriye cenneti olarak biliniyordu. Tahkimatlar şehrin önemi ile uyumluydu. Şehrin ana kısmı 11 m (36 ft) büyük bir duvarla çevriliydi. Müstahkem şehir yaklaşık 1.500 m (4.900 ft) uzunluğunda ve 800 m (2.600 ft) genişliğindeydi.
Surların altı kapısı vardır:
- Doğu Kapısı (Bab Şarki)
- Thomas Kapısı ()
- Jabiya Kapısı ()
- Cennet Kapısı ()
- Keisan Kapısı ()
- Küçük Kapı ()
Barada Nehri Şam'ın kuzey duvarı boyunca aksa da, savunma açısından çok sığdır.
Türbeler
Şam'da ve Suriye genelinde İslam ve diğer dinlerde önemli olan kişilerin türbesi yer almaktadır. Örneğin Bilal Habeşi, Yahya Peygamber, Selahattin Eyyubi ve ilk Türk askeri hava şehitlerin mezarlıkları, Zeyneb bint Muhammed'in türbesi ve Muhammed bin Abdullah'ın eşlerinden ve ehlinden gelen İslamiyet'te önem sahibi bazı kişilerin türbesi yine buradadır.
Kardeş şehirler
Resimler
-
![image]()
Şam'ın gece görünüşü -
![image]()
Şam - Bab Şarki -
![image]()
Şam - Bab El-Saghir -
![image]()
Şam - Emevi Camii -
![image]()
Şam - Hicaz Tren Garı -
![image]()
Şam Üniversitesi -
![image]()
Kasiyon Dağı'ndan Şam'da El Fayhaa Stadı -
![image]()
Şam - Takiyye Süleymaniye Camii -
![image]()
Şam kalesi yakınında Barada Nehri, 2006
Notlar
Tüm dünya ve Arap coğrafyası dahil olmak üzere şehrin adı Dimeşk olarak telaffuz edilirken Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalma gelenek ile Şam demektedir.
Kaynakça
- Özel
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.
- ^ "Şam İklim Verileri 1961–1990". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017.
- ^ a b Akram 2004, s. 294.
- ^ Akram 2004, s. 291.
- ^ "Reisi, Hz. Zeynep'in (s.a) Türbesi'ini ziyaret etti". Mehr News Agency. 3 Mayıs 2023. 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- Genel
- Akram, Agha Ibrahim (2004), The Sword of Allah: Khalid bin al-Waleed – His Life and Campaigns, Oxford University Press: Pakistan, ISBN
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Damascus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
(İngilizce)Vikigezgin'de Damascus ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. - Burns, Ross (2005). Damascus: A History (İngilizce). Routledge. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sam veya Dimask Arapca دمشق Dimask ya da الشام Es sam Suriye nin baskentidir Ayrica Sam Valiliginin ve Rif Sam Valiligi nin de idari baskentidir Sam دمشق Dimask BaskentDimaskMuhurTakma ad El Fahya Guzel kokan sehir SamSam in Suriye deki konumuUlkeSuriyeYuzolcumu Baskent573 km Rakim600 mNufus2007 Baskent3 410 000 Yogunlukoto km Kent2 902 000Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Yaz YSU UTC 03 00 DAYS Alan koduUlke kodu 963 Sehir kodu 11Resmi siteJupiter Tapinagi kalintilari UNESCO Dunya MirasiKonum SuriyeKriterKulturel i ii iii iv viReferans20 1 Tescil1979 3 oturum BolgeArap UlkeleriKoordinatlar33 30 47 K 36 17 31 D 33 51306 K 36 29194 D 33 51306 36 29194 Dunya tarihindeki ilk cinayet olan Kabil ile Habil olayinin Sam in kuzeyindeki Kasiyun Dagi nda gerceklestigine inanilir kaynak belirtilmeli En bilinen tarihi mekanlardan biri Emevi Camii dir Ayrica bazi Muslumanlar arasinda ahir zamanda Mehdi nin ve Isa nin bu camiye inecegi inanci vardir kaynak belirtilmeli 1516 yilinda Yavuz Sultan Selim in Suriye yi ele gecirmesiyle olusturulan Sam Vilayetinin merkezi haline gelen Sam kenti hac yolu uzerindeki toplanma noktasi olmasi nedeniyle de ticari yonden onemini korumustur I Dunya Savasi nin son gunlerinde Ingiliz isgaline giren kent Sykes Picot Anlasmasi uyarinca 1920 de Fransa ya birakilmis olup Fransiz somurgeligi yillarinda cok sayida tahribata ve yagmalamaya ugramistir kaynak belirtilmeli 1946 yilindaki ayaklanmayla Fransiz somurgesi olmaktan kurtulmus ve Suriye nin baskenti olmustur Bugun hala devam etmekte olan Suriye Ic Savasi nda buyuk hasar alan sehir tarihi dokusunu kaybetme ihtimali ile yuz yuzedir EtimolojiArapcada tam olarak Dimesk es Sam دمشق الشام denir Genelde Dimesk kisaltmasiyla hitap edilir fakat Samlilar basta olmak uzere Araplar es Sam tercih ederler Es Sam Arapcanin Kuzey kelimesinden gelir Buyuk Suriye ye Bilad es Sam بلاد الشام demislerdir Avrupa dillerine Damas Damascus Damasco gibi Yunanca Damaskos Damaskos dan gecmistir Eski Aremice Eski Ahit Ibrani harfiyle de Darmeseq דרמשק Iyi sulanmis yer den gelmektedir MO 14 yuzyila ait Amarna yazilarinda Akkad dilinde Dimasqa olarak gecmektedir Cok sayidaki ilcelerinin adlari hala Aramicedir Iklim Sam iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 24 0 29 0 34 4 38 4 41 0 44 8 46 0 44 6 42 0 37 8 31 0 25 1 46 0Ortalama en yuksek sicaklik C 12 6 14 5 19 0 24 7 30 1 34 6 37 0 36 8 33 9 28 1 20 1 14 3 25 5Ortalama sicaklik C 6 1 7 7 11 4 16 2 20 8 25 0 27 3 27 0 24 0 19 0 12 1 7 5 17 0Ortalama en dusuk sicaklik C 0 7 1 9 4 3 7 9 11 4 15 0 17 9 17 7 14 4 10 3 4 8 1 7 9 0En dusuk sicaklik C 12 2 12 8 7 5 0 6 4 5 9 0 8 6 2 1 3 8 10 2 12 2Ortalama yagis mm 25 26 20 7 4 1 0 0 0 6 21 21 131Kaynak Ulusal Okyanus ve Atmosfer DairesiMimari yapiEmeviler devrinde dunyanin kultur ve medeniyet merkezi olmasi sebebi ile mimari yapisi bir hayli geliskindi kent mimarisinde Arap Yunan ve Roma etkileri gorulurdu Dunyadaki ilk modern park ornekleri burada gorulmustur ve buradan Ispanya ya ve oradan Avrupa nin tamamina tasinmistir Fakat ugradigi Mogol saldirilarindan dolayi cogu eserini kaybetmistir Osmanlilar sehri ele gecirdikten sonra buraya pek cok tarihi bina kazandirmislardir Ve sehrin en guzel yapitlarindan biri olan tren garini Osmanlilar yapmistir Modern Sam 2000 li yillarda asiri gelisme gosteren Sam su anda Yeni Sam ve Eski Sam olmak uzere iki bolumden olusmaktadir Eski Sam sehir merkezinde tarihi yapilarin oldugu klasik kesimdir Yeni Sam ise merkezin etrafini saran yer yer merkeze biraz uzak modern yapida binalar ve sehir duzenlemesine sahip yerlerdir Surlari ve kapilari Stratejik bir konuma sahip olan Sam dunyanin dort bir yanindan gelen tuccarlari cezbederdi Sehir Suriye cenneti olarak biliniyordu Tahkimatlar sehrin onemi ile uyumluydu Sehrin ana kismi 11 m 36 ft buyuk bir duvarla cevriliydi Mustahkem sehir yaklasik 1 500 m 4 900 ft uzunlugunda ve 800 m 2 600 ft genisligindeydi Surlarin alti kapisi vardir Dogu Kapisi Bab Sarki Thomas Kapisi Jabiya Kapisi Cennet Kapisi Keisan Kapisi Kucuk Kapi Barada Nehri Sam in kuzey duvari boyunca aksa da savunma acisindan cok sigdir Turbeler Sam da ve Suriye genelinde Islam ve diger dinlerde onemli olan kisilerin turbesi yer almaktadir Ornegin Bilal Habesi Yahya Peygamber Selahattin Eyyubi ve ilk Turk askeri hava sehitlerin mezarliklari Zeyneb bint Muhammed in turbesi ve Muhammed bin Abdullah in eslerinden ve ehlinden gelen Islamiyet te onem sahibi bazi kisilerin turbesi yine buradadir Kardes sehirlerAnkara Turkiye Bukres Romanya Buenos Aires Arjantin Cordoba Ispanya Dubai Birlesik Arap Emirlikleri Istanbul Turkiye Astana Kazakistan Toledo Ispanya Erivan ErmenistanResimlerSam in gece gorunusu Sam Bab Sarki Sam Bab El Saghir Sam Emevi Camii Sam Hicaz Tren Gari Sam Universitesi Kasiyon Dagi ndan Sam da El Fayhaa Stadi Sam Takiyye Suleymaniye Camii Sam kalesi yakininda Barada Nehri 2006NotlarTum dunya ve Arap cografyasi dahil olmak uzere sehrin adi Dimesk olarak telaffuz edilirken Turkiye Osmanli Imparatorlugu ndan kalma gelenek ile Sam demektedir KaynakcaOzel Arsivlenmis kopya 31 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2016 Sam Iklim Verileri 1961 1990 Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Erisim tarihi 26 Nisan 2017 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b Akram 2004 s 294 Akram 2004 s 291 Reisi Hz Zeynep in s a Turbesi ini ziyaret etti Mehr News Agency 3 Mayis 2023 7 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2024 GenelAkram Agha Ibrahim 2004 The Sword of Allah Khalid bin al Waleed His Life and Campaigns Oxford University Press Pakistan ISBN 0 19 597714 9 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Damascus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikigezgin de Damascus ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce Burns Ross 2005 Damascus A History Ingilizce Routledge ISBN 978 0 415 27105 9