Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Otto Wichterle (27 Ekim 1913 - 18 Ağustos 1998), en çok modern yumuşak kontakt lensleri icat etmesiyle tanınan Çek bir kimyagerdir.
Otto Wichterle | |
|---|---|
 Prof. Otto Wichterle | |
| Doğum | 27 Ekim 1913 Prostějov, Moravya |
| Ölüm | 18 Ağustos 1998 (84 yaşında) Stražisko, Çekya |
| Milliyet |  Çekya |
| Eğitim | Çek Teknik Üniversitesi |
| İmza | |
 | |
Wichterle, yaklaşık 180 patentin ve 200'den fazla yayının yazarı veya ortak yazarıdır. Çalışmaları ve bağımsız kitapları organik, inorganik ve makromoleküler kimya, polimer bilimi ve biyomedikal malzemelerin çeşitli yönlerini kapsamaktadır. Organik sentez, polimerizasyon, lifler, biyomedikal malzemelerin sentezi ve şekillendirilmesi, biyomedikal ürünlerle ilgili üretim yöntemleri ve ölçüm cihazları için daha da yüksek sayıda patenti vardı. Bu, "saf" ve "uygulamalı" bilim ayrımı yapmaksızın, mümkün olan her yolla topluma ve onun gereksinimlerine hizmet etmesi gerektiğini düşündüğü bilimsel araştırmaya yönelik tutumunun tipik bir örneğiydi.
Okul ve kimya geçmişi
Wichterle'nin babası Karel başarılı bir tarım makineleri fabrikasının ve küçük bir araba fabrikasının ortak sahibiydi ancak Otto kariyeri için bilimi seçti. Prostějov'daki liseyi (bugünkü Wolker Dilbilgisi Okulu) bitirdikten sonra Wichterle, Çek Teknik Üniversitesi'nin (şimdiki bağımsız Kimya ve Teknoloji Üniversitesi, Prag) Kimya ve Teknoloji Fakültesi'nde okumaya başladı ancak tıpla da ilgileniyordu. 1936 yılında mezun oldu ve üniversitede kaldı. 1939'da kimya üzerine ikinci doktora tezini sundu, ancak Protektora rejimi üniversitede daha fazla faaliyet göstermesini engelledi. Ancak Wichterle, Baťa'nın Zlín'deki çalışmalarında araştırma enstitüsüne katılabildi ve bilimsel çalışmalarına devam etti.
Wichterle, Baťa'nın enstitüsünde poliamid ve kaprolaktam gibi plastiklerin teknik olarak hazırlanmasına öncülük etti. 1941'de Wichterle'nin ekibi poliamid ipliği atma ve makaralama prosedürünü icat ederek silon adı altında ilk Çekoslovak sentetik elyafını üretti (bu buluş 1938'deki orijinal Amerikan naylon prosedüründen bağımsız olarak ortaya çıktı). Wichterle 1942 yılında Gestapo tarafından hapsedildi ancak birkaç ay sonra serbest bırakıldı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Wichterle üniversiteye dönerek organik kimya alanında uzmanlaştı ve genel ve inorganik kimya öğretiminde aktif rol aldı. Konsepti zamanının ötesinde olan bir inorganik kimya ders kitabı yazdı ve ayrıca Almanca ve Çekçe bir organik kimya ders kitabı yazdı. 1949 yılında ikinci doktorasını plastik teknolojisi ile genişletti ve kendini tamamen yeni bir plastik teknolojisi bölümünün kurulmasına adadı.
Kontakt lensler
Prototip geliştirme
1952 yılında Prag'da yeni kurulan Kimyasal Teknoloji Enstitüsü'nün dekanı oldu. O zamandan itibaren Wichterle, canlı dokularla sürekli temas halinde kullanıma uygun bir malzeme bulmak amacıyla kendini çapraz bağlayıcı hidrofil jellerin sentezini incelemeye adadı. Wichterle, meslektaşlarından biri olan Drahoslav Lím'in yardımını kabul etti ve birlikte %40'a kadar su emen, uygun mekanik özellikler sergileyen ve şeffaf olan bir çapraz bağlayıcı jel hazırlamayı başardılar. Bu yeni malzeme, 1953 yılında patentini aldıkları Poli(2-hidroksietil metakrilat) (pHEMA) idi. Wichterle pHEMA'nın kontakt lensler için uygun bir malzeme olabileceğini düşündü ve yumuşak kontakt lensler için ilk patentini aldı. 1954 yılında bu malzeme ilk kez orbital implant olarak kullanıldı. 1957'de Wichterle kapalı polistiren kalıplardan yaklaşık 100 yumuşak lens üretti ancak lensler çıkarılırken kenarları yarıldı ve yırtıldı. Buna ek olarak, elle bitirilmeleri gerekiyordu. Daha iyi bir yol bulmaya kararlıydı. Ne yazık ki Wichterle ve diğer önde gelen öğretmenler, 1958 yılında Komünist liderlik tarafından düzenlenen siyasi bir tasfiyenin ardından Kimyasal Teknoloji Enstitüsü'nden ayrılmak zorunda kaldı. Kimyasal Teknoloji Enstitüsü'nde kontakt göz lensleri üzerine yapılan araştırmalar sona erdi. 1957'de Prag'da düzenlenen Uluslararası Makromoleküler Kimya Sempozyumu, devlet yönetimini sentetik polimerlerin araştırılması için bir merkez kurulması gerektiği konusunda ikna etti. Çekoslovak Bilimler Akademisi Makromoleküler Kimya Enstitüsü (CSAS) 1958 yılında kuruldu ve Profesör Wichterle enstitünün müdürü olarak atandı. Enstitü binası o sırada inşaat halinde olduğundan, Profesör Wichterle hidrojelleri uygun bir kontakt lens şekline dönüştürmek için belirleyici deneyleri evinde gerçekleştirdi.
İlk modeller
1961 yılının sonlarına doğru Wichterle, bir çocuk yapı seti (Merkur), oğullarından birine ait bir bisiklet dinamosu ve bir zil transformatörü kullanarak inşa ettiği ev yapımı bir aparatta ilk dört hidrojel kontakt lensi üretmeyi başardı. Wichterle ayrıca monomer dozajlamak için gereken tüm kalıpları ve cam boruları da yaptı. Noel öğleden sonra, karısı Linda'nın yardımıyla, mutfak masasındaki makineyi kullanan Wichterle sonunda başardı. Lensleri kendi gözlerinde denedi ve yanlış güçte olmalarına rağmen rahat olduklarını gördü. Böylece, santrifüj döküm prosedürünü kullanarak lensleri üretmek için yeni bir yol icat etti. Birkaç gün sonra patent başvurusunu tamamladı ve döner döküm yöntemiyle 100'den fazla lens üretti. kullanarak, gramofonundan aldığı daha güçlü motoru gerektiren, artan sayıda iğ içeren birkaç yeni prototip makine yaptı. Bu ilkel cihazlarla 1962'nin ilk dört ayında Wichterle ve Linda 5.500 lens yaptı. İlk deneysel merceklere Geltakt, daha sonraki üretim merceklerine ise bunları üreten devlet kuruluşu SPOFA'ya atfen Spofalens adı verildi.
Patent
1965 yılında Ulusal Patent Geliştirme Kurumu (NPDC) lenslerin Amerika'daki üretim haklarını satın aldı ve daha sonra bu hakları Bausch & Lomb'a devrederek lensleri ABD'de üretmeye başladı. 1977'de patentlere özellikle Continuous Curve Contact Lenses tarafından itiraz edildi ve Mayıs 1977'de CSAS, davanın başarısız olması halinde herhangi bir sorumluluktan kaçınmak için bu patentleri sattı. Ancak Wichterle ve NPDC 1983 yılında davayı kazandı.
Tanınması ve Çekoslovakya reformu
Wichterle sadece başarılarıyla değil, aynı zamanda aralarında Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği'nin (IUPAC) de bulunduğu uluslararası örgütlerdeki faaliyetleriyle de ülkesinin sınırlarının ötesinde tanınır hale geldi. Birliğin 1957 ve 1965 yıllarında Prag'da düzenlediği ve katılımcılar tarafından büyük beğeni toplayan sempozyumların hazırlıklarında yer aldı; birliğin ilk başkanı olacağı beşinci bölümü olan makromoleküler bölümün açılışında parmağı vardı ve normal idari amaçlar için ayrı olan saf ve uygulamalı kimya alanlarını bir araya getirerek daha da itibar kazandı.
1970 yılında Wichterle, bu kez 1968'de Prag Baharı sırasında başlayan demokratikleşme sürecinin devamını talep eden bir manifesto olan "İki Bin Kelime"yi imzaladığı için enstitüdeki görevinden tekrar uzaklaştırıldı. Rejim tarafından cezalandırılması, onu yönetici pozisyonlarından uzaklaştırmayı ve özellikle yurtdışından bağlantılarını keserek ve öğretim fırsatlarını sınırlayarak araştırmalarını daha da zorlaştırmayı içeriyordu. Tam olarak tanınması 1989'daki Kadife Devrim'e kadar gerçekleşmedi. 1990'da Çekoslovakya'nın dağılmasına kadar Çekoslovak Bilimler Akademisi'nin başkanlığına getirildi ve bundan sonra Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi'nin onursal başkanı oldu.
Onur ve başarıları
Wichterle çok sayıda yabancı bilim akademisinin üyesiydi, birçok ödül ve çeşitli üniversitelerden fahri doktora aldı.
- Otto Wichterle, 1991 yılında Chicago'daki Illinois Üniversitesi'nden ve Brooklyn, New York'taki Politeknik Üniversitesi'nden fahri doktora unvanı almıştır.
- numaralı asteroide 1993 yılında Wichterle'nin adı verilmiştir.
- Çekya'daki Ostrava'da (Poruba bölgesinde) bir liseye 1 Eylül 2006 tarihinde onun adı verilmiştir.
- 27 Ekim 2021 tarihinde Google, Wichterle'nin 108. doğum yıldönümünü ana sayfasında bir doodle ile kutladı.
Kitapları
- Genel Organik Kimya, Berlin: Akademie-Verlag, 1955, 2. genişletilmiş baskı 1959
Kaynakça
- ^ Michael T. Kaufman (19 Ağustos 1998). "Otto Wichterle, 84, Chemist Who Made First Soft Contacts". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
- ^ WICHTERLE, O.; LÍM, D. (9 Ocak 1960). "Hydrophilic Gels for Biological Use". Nature. 185 (4706): 117-118. doi:10.1038/185117a0.
- ^ . andrewgasson.co.uk. 29 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (Microsoft FrontPage 4.0) arşivlendi.
- ^ . www.google.com (İngilizce). 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021.
Dış bağlantılar
- ASCR Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Arşivleri
- Otto Wichterle hakkında biyografik bir belgesel
- (makale)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Otto Wichterle 27 Ekim 1913 18 Agustos 1998 en cok modern yumusak kontakt lensleri icat etmesiyle taninan Cek bir kimyagerdir Otto WichterleProf Otto WichterleDogum27 Ekim 1913 1913 10 27 Prostejov MoravyaOlum18 Agustos 1998 84 yasinda Strazisko CekyaMilliyet CekyaEgitimCek Teknik UniversitesiImza Wichterle yaklasik 180 patentin ve 200 den fazla yayinin yazari veya ortak yazaridir Calismalari ve bagimsiz kitaplari organik inorganik ve makromolekuler kimya polimer bilimi ve biyomedikal malzemelerin cesitli yonlerini kapsamaktadir Organik sentez polimerizasyon lifler biyomedikal malzemelerin sentezi ve sekillendirilmesi biyomedikal urunlerle ilgili uretim yontemleri ve olcum cihazlari icin daha da yuksek sayida patenti vardi Bu saf ve uygulamali bilim ayrimi yapmaksizin mumkun olan her yolla topluma ve onun gereksinimlerine hizmet etmesi gerektigini dusundugu bilimsel arastirmaya yonelik tutumunun tipik bir ornegiydi Okul ve kimya gecmisiWichterle nin babasi Karel basarili bir tarim makineleri fabrikasinin ve kucuk bir araba fabrikasinin ortak sahibiydi ancak Otto kariyeri icin bilimi secti Prostejov daki liseyi bugunku Wolker Dilbilgisi Okulu bitirdikten sonra Wichterle Cek Teknik Universitesi nin simdiki bagimsiz Kimya ve Teknoloji Universitesi Prag Kimya ve Teknoloji Fakultesi nde okumaya basladi ancak tipla da ilgileniyordu 1936 yilinda mezun oldu ve universitede kaldi 1939 da kimya uzerine ikinci doktora tezini sundu ancak Protektora rejimi universitede daha fazla faaliyet gostermesini engelledi Ancak Wichterle Bata nin Zlin deki calismalarinda arastirma enstitusune katilabildi ve bilimsel calismalarina devam etti Wichterle Bata nin enstitusunde poliamid ve kaprolaktam gibi plastiklerin teknik olarak hazirlanmasina onculuk etti 1941 de Wichterle nin ekibi poliamid ipligi atma ve makaralama prosedurunu icat ederek silon adi altinda ilk Cekoslovak sentetik elyafini uretti bu bulus 1938 deki orijinal Amerikan naylon prosedurunden bagimsiz olarak ortaya cikti Wichterle 1942 yilinda Gestapo tarafindan hapsedildi ancak birkac ay sonra serbest birakildi Kontakt lenslerin santrifuj dokumu icin Merkur tabanli alet Ikinci Dunya Savasi ndan sonra Wichterle universiteye donerek organik kimya alaninda uzmanlasti ve genel ve inorganik kimya ogretiminde aktif rol aldi Konsepti zamaninin otesinde olan bir inorganik kimya ders kitabi yazdi ve ayrica Almanca ve Cekce bir organik kimya ders kitabi yazdi 1949 yilinda ikinci doktorasini plastik teknolojisi ile genisletti ve kendini tamamen yeni bir plastik teknolojisi bolumunun kurulmasina adadi Kontakt lenslerPrototip gelistirme 1952 yilinda Prag da yeni kurulan Kimyasal Teknoloji Enstitusu nun dekani oldu O zamandan itibaren Wichterle canli dokularla surekli temas halinde kullanima uygun bir malzeme bulmak amaciyla kendini capraz baglayici hidrofil jellerin sentezini incelemeye adadi Wichterle meslektaslarindan biri olan Drahoslav Lim in yardimini kabul etti ve birlikte 40 a kadar su emen uygun mekanik ozellikler sergileyen ve seffaf olan bir capraz baglayici jel hazirlamayi basardilar Bu yeni malzeme 1953 yilinda patentini aldiklari Poli 2 hidroksietil metakrilat pHEMA idi Wichterle pHEMA nin kontakt lensler icin uygun bir malzeme olabilecegini dusundu ve yumusak kontakt lensler icin ilk patentini aldi 1954 yilinda bu malzeme ilk kez orbital implant olarak kullanildi 1957 de Wichterle kapali polistiren kaliplardan yaklasik 100 yumusak lens uretti ancak lensler cikarilirken kenarlari yarildi ve yirtildi Buna ek olarak elle bitirilmeleri gerekiyordu Daha iyi bir yol bulmaya kararliydi Ne yazik ki Wichterle ve diger onde gelen ogretmenler 1958 yilinda Komunist liderlik tarafindan duzenlenen siyasi bir tasfiyenin ardindan Kimyasal Teknoloji Enstitusu nden ayrilmak zorunda kaldi Kimyasal Teknoloji Enstitusu nde kontakt goz lensleri uzerine yapilan arastirmalar sona erdi 1957 de Prag da duzenlenen Uluslararasi Makromolekuler Kimya Sempozyumu devlet yonetimini sentetik polimerlerin arastirilmasi icin bir merkez kurulmasi gerektigi konusunda ikna etti Cekoslovak Bilimler Akademisi Makromolekuler Kimya Enstitusu CSAS 1958 yilinda kuruldu ve Profesor Wichterle enstitunun muduru olarak atandi Enstitu binasi o sirada insaat halinde oldugundan Profesor Wichterle hidrojelleri uygun bir kontakt lens sekline donusturmek icin belirleyici deneyleri evinde gerceklestirdi Ilk modeller 1961 yilinin sonlarina dogru Wichterle bir cocuk yapi seti Merkur ogullarindan birine ait bir bisiklet dinamosu ve bir zil transformatoru kullanarak insa ettigi ev yapimi bir aparatta ilk dort hidrojel kontakt lensi uretmeyi basardi Wichterle ayrica monomer dozajlamak icin gereken tum kaliplari ve cam borulari da yapti Noel ogleden sonra karisi Linda nin yardimiyla mutfak masasindaki makineyi kullanan Wichterle sonunda basardi Lensleri kendi gozlerinde denedi ve yanlis gucte olmalarina ragmen rahat olduklarini gordu Boylece santrifuj dokum prosedurunu kullanarak lensleri uretmek icin yeni bir yol icat etti Birkac gun sonra patent basvurusunu tamamladi ve doner dokum yontemiyle 100 den fazla lens uretti kullanarak gramofonundan aldigi daha guclu motoru gerektiren artan sayida ig iceren birkac yeni prototip makine yapti Bu ilkel cihazlarla 1962 nin ilk dort ayinda Wichterle ve Linda 5 500 lens yapti Ilk deneysel merceklere Geltakt daha sonraki uretim merceklerine ise bunlari ureten devlet kurulusu SPOFA ya atfen Spofalens adi verildi Patent 1965 yilinda Ulusal Patent Gelistirme Kurumu NPDC lenslerin Amerika daki uretim haklarini satin aldi ve daha sonra bu haklari Bausch amp Lomb a devrederek lensleri ABD de uretmeye basladi 1977 de patentlere ozellikle Continuous Curve Contact Lenses tarafindan itiraz edildi ve Mayis 1977 de CSAS davanin basarisiz olmasi halinde herhangi bir sorumluluktan kacinmak icin bu patentleri satti Ancak Wichterle ve NPDC 1983 yilinda davayi kazandi Taninmasi ve Cekoslovakya reformuWichterle sadece basarilariyla degil ayni zamanda aralarinda Uluslararasi Temel ve Uygulamali Kimya Birligi nin IUPAC de bulundugu uluslararasi orgutlerdeki faaliyetleriyle de ulkesinin sinirlarinin otesinde taninir hale geldi Birligin 1957 ve 1965 yillarinda Prag da duzenledigi ve katilimcilar tarafindan buyuk begeni toplayan sempozyumlarin hazirliklarinda yer aldi birligin ilk baskani olacagi besinci bolumu olan makromolekuler bolumun acilisinda parmagi vardi ve normal idari amaclar icin ayri olan saf ve uygulamali kimya alanlarini bir araya getirerek daha da itibar kazandi 1970 yilinda Wichterle bu kez 1968 de Prag Bahari sirasinda baslayan demokratiklesme surecinin devamini talep eden bir manifesto olan Iki Bin Kelime yi imzaladigi icin enstitudeki gorevinden tekrar uzaklastirildi Rejim tarafindan cezalandirilmasi onu yonetici pozisyonlarindan uzaklastirmayi ve ozellikle yurtdisindan baglantilarini keserek ve ogretim firsatlarini sinirlayarak arastirmalarini daha da zorlastirmayi iceriyordu Tam olarak taninmasi 1989 daki Kadife Devrim e kadar gerceklesmedi 1990 da Cekoslovakya nin dagilmasina kadar Cekoslovak Bilimler Akademisi nin baskanligina getirildi ve bundan sonra Cek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi nin onursal baskani oldu Onur ve basarilariWichterle cok sayida yabanci bilim akademisinin uyesiydi bircok odul ve cesitli universitelerden fahri doktora aldi Otto Wichterle 1991 yilinda Chicago daki Illinois Universitesi nden ve Brooklyn New York taki Politeknik Universitesi nden fahri doktora unvani almistir numarali asteroide 1993 yilinda Wichterle nin adi verilmistir Cekya daki Ostrava da Poruba bolgesinde bir liseye 1 Eylul 2006 tarihinde onun adi verilmistir 27 Ekim 2021 tarihinde Google Wichterle nin 108 dogum yildonumunu ana sayfasinda bir doodle ile kutladi KitaplariGenel Organik Kimya Berlin Akademie Verlag 1955 2 genisletilmis baski 1959Kaynakca Michael T Kaufman 19 Agustos 1998 Otto Wichterle 84 Chemist Who Made First Soft Contacts The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 27 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2021 WICHTERLE O LIM D 9 Ocak 1960 Hydrophilic Gels for Biological Use Nature 185 4706 117 118 doi 10 1038 185117a0 andrewgasson co uk 29 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Microsoft FrontPage 4 0 arsivlendi www google com Ingilizce 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2021 Dis baglantilarASCR Cek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Arsivleri Otto Wichterle hakkinda biyografik bir belgesel makale