İpekli Bedri Bey (Arnavutça: Bedri Pejani; 10 Ekim 1885-6 Temmuz 1946), Arnavut siyasetçi. Osmanlı Meclis-i Mebûsan İpek sancağı milletvekili olup II. Dünya Savaşı sırasında İkinci Prizren Birliği'nin kurucularındandı.
İpekli Bedri Bey | |
---|---|
İpekli Bedri Bey | |
Meclis-i Mebûsan milletvekili | |
Görev süresi 23 Aralık 1908 - 17 Ocak 1912 | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Bedri Abdi Thaçi 10 Ekim 1885 İpek, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 6 Temmuz 1946 (60 yaşında) Prizren, Yugoslavya |
Mesleği | Siyasetçi |
Ödülleri | |
İmzası |
Biyografi
İpekli Bedir Bey, 10 Ekim 1885 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun Kosova vilayetinin İpek kentinde, Abdi Thaçi'nin oğlu Bedri Thaçi adıyla Arnavut bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Aile kökenine atıfta bulunmak için o dönemin geleneği olan Pejani (İpekli) soyadını kullandı. Ailesi .
Bedri Bey, 1908'de Jön Türk yönetimine karşı Üsküp bölgesindeki Arnavut Milliyetçilik Hareketi'nde aktif olarak yer aldı. Osmanlı askerî mahkemesi tarafından idama mahkûm edilen Bedri Bey, 'nin anılarına göre daha sonra kendisini de etkileyecek bir psikolojik şok yaşadı. 1908 Manastır Kongresi'nde delege ve 'nin başkanıydı. Bedri Bey, 27 yaşındayken Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin imzacısı oldu. Orada Plav, Gusinye, Yakova ve İpek bölgelerini temsil ederek "Bedri Pejani" adıyla imza attı. İlk Arnavut senatosunda seçildi ve 1919'da Versay Konferansı'nda Kosova'yı temsil etti.
Bedri Bey, Kasım 1918'de İşkodra'da kurulan 'nin kurucu üyelerinden biriydi.
1920'de 'nın öldürülmesinin ardından İşkodra merkezli Populli gazetesinin genel yayın yönetmeni oldu. 1921-1923 döneminde Fan Noli ve diğer liberal-milliyetçilerin oluşturduğu Halk Partisi'nin (Partia e Popullit) başkanlığını yaptı ve Arnavutluk Meclisi üyesi oldu.
1922 yılında içişleri bakanı olamayınca Ahmet Zogu ile ilişkisi kötüleşir. Bedri Bey, Zog'un suikast girişiminden korkmuştu ve bir psikolojik çöküntü daha yaşadı. Napoli'deki bir psikiyatri hastanesine gönderildi ve iyileştikten kısa bir süre sonra geri döndü. Bedri Bey, Muhafazakar güçlerin Noli hükûmetini devirmesinin ardından Arnavutluk'tan kaçan 1924 Haziran Devrimi'nin ana katılımcılarından biriydi. Ahmet Zogu iktidara geldiğinde Zogu rejimi tarafından bir kez daha gıyaben ölüme mahkûm edildiyse de daha affedildi. Bedri Bey, Fan Noli tarafından Viyana'da kurulan 'ye katıldı. Sürgündeyken Bedri bey, İbrahim Yakova ve Kamil Bala ile birlikte Kosova Ulusal Savunma Komitesi Başkanlığı görevine yükseldi. Bu süre zarfında Komite, Noli ve 'nun bağlantıları nedeniyle KONARE'nin yaptığı gibi, Komintern'den bir miktar mali destek alacaktı. Bedri Bey, Komintern'in bir üyesiydi ve onunla Emoraj takma adı altında sürekli yazışmalar yapıyordu.
Nisan 1939'da İtalya'nın Arnavutluk'u işgali, Bedri Bey'i Paris'teki Arnavut sürgün topluluğunun bir parçası olarak bulacaktı. Zogu'nun eski bir muhalifi olmasına rağmen Bedri Bey, diğer Arnavut aktivistler ve Fransız politikacılarla (Justin Godart gibi) birlikte 8 Nisan 1939'da Paris'te bir protesto toplantısı düzenledi. Toplantı, Arnavutluk'un işgaline şiddetle karşı çıktı ve batı demokrasilerine tepki verme çağrısında bulundu. Daha önce 5 Nisan'da Fransa'daki Arnavut toplumunun ve Halk Partisi'nin (Parti Populaire) lideri olarak Fransız yetkililer aracılığıyla dönemin Birleşik Krallık başbakanı Neville Chamberlain'e bir muhtıra iletmişti.
Bedri Bey, antifaşist ve bolşevik faaliyetler nedeniyle tutuklandığı ve Dıraç yakınlarındaki Porto-Romano'da hapsedildiği Arnavutluk'a geri döndü. İtalya'nın teslim olmasının ardından serbest bırakıldı.
Nazi işgali sırasında ve Şevket Vërlaci onu daha aktif bir rol üstlenmeye teşvik edeceklerdi. Bedri Bey, Alman elçisi ve 'nın yardımıyla, Mayıs 1941'de kurulan ve siyasi nedenlerden dolayı artık tehlike altında olan Büyük Arnavutluk'u korumak amacıyla 1943'te 'ni kurdu. Bedri Bey'in fikri, "Arnavutların silahlanması gerektiği, böylece yaklaşan savaşın sonu onları hazırlıksız ve elleri havada bulmaması" yönündeydi. İkinci Prizren Birliği Başkanlığı görevinden Adolf Hitler'e gönderilen bir belgede, 120.000-150.000 Arnavut'un Nazi komutası altında seferber edilmesi görevini üstlendi. Alman tarafı rakamları "demografik açıdan imkansız", Bedri Bey'i ise "anormal" olarak nitelendirdi.
1946'da Bedri Bey, Arnavut partizanlar tarafından yakalanıp 13 sayfada eylemlerini ve inançlarını itiraf ettikten sonra Yugoslav tarafına 'ya teslim edildi. Sağlık sorunları nedeniyle zehirlendiği iddia edilen Prizren'de hastaneye kaldırıldı ve 6 Temmuz 1946'da öldü.
Kaynakça
- ^ Qeriqi, Ahmet (19 Aralık 2019). (Arnavutça). 20 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.
- ^ (2000), , Marenglen Verli (Ed.), Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike (Arnavutça), Shtëpia Botuese "Neraida", ISBN , 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024,
Bedri Peja në kohën e xhonturqve, i njohur si patriot midis rinisë patriote kosovare, i cili në Shkup ka luftuar, bashkë me shokët e tij, politikën xhonturke kundrejt shqiptarëve, ishte dënuar dikur me vdekje nga gjyqi ushtarak dhe me këtë rast pësoi një tronditje të madhe dhe ka pasur një lehtësi gjuhe të këndëshme...
Ndërkohë ngjan një aksident rreth Bedri Pejës. Ky, pasi dështoi në planet e tij për t’u bërë ministër i Brendshëm, nga frika e një atentati eventual nga ana e Zogut, u frikësua aqë tepër, sa u anormalizua, duke shkuar deri në marri. Ndërsa Zogu, duke e njohur mirë se Bedriu s’mund të formonte një rrezik për të, as e ka shkuar ndër mend një të tillë. Por Bedri Peja, si shpërblim për komplotin e tij, u dërgua në spitalin e psikiatrisë të Napolit, ku pas disa kohësh u përmirësua. Ky ka qënë “choc cerebral”1 i dytë që ka pësuar Bedri Peja gjatë aktivitetit të tij politik - ^ Michael Schmidt-Neke (16 Kasım 1987), Entstehung und Ausbau der Königsdiktatur in Albanien (1912-1939): Regierungsbildungen, Herrschaftsweise und Machteliten in einem jungen Balkanstaat (Almanca), Oldenbourg Wissenschaftsverlag, s. 320, ISBN
- ^ a b c Robert Elsie (2004). Historical dictionary of Kosova. 1. Scarecrow Press. ss. 137-138. ISBN .
- ^ Robert Elsie (15 Kasım 2010), Historical Dictionary of Kosovo, 2, 79, Scarecrow Press, s. 64, ISBN
- ^ Mirela Bogdani, John Loughlin (15 Mayıs 2007), Albania and the European Union: The Tumultuous Journey Towards Integration and Accession, Library of European Studies, I. B. Tauris, s. 122, ISBN ,
The first Albanian political parties, in the western meaning of the word, appeared in the early 1920s, the most prominent being: the Progressive Party led by Ahmet Zogu, the People's Party led by Fan Noli, and the Popular Party led by Xhafer Ypi...
- ^ (2000), Marenglen Verli (Ed.), (Arnavutça), Shtëpia Botuese "Neraida", ISBN , 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024,
Përveç kësaj pjese, edhe emigrantët kosovarë irredentistë, të grupuar e të organizuar nën emrin “Komiteti i Kosovës”, si grup, u ndihmuan edhe ata nga “Cominterni”. Ky komitet drejtohej nga një qëndër e përbërë prej major Ibrahim Gjakovës, Bedri Pejës e Qamil Balës...
- ^ "Meeting de protestation des Albanais de Paris", 22684. Aurillac, Paris: . 9 Nisan 1939. s. 4. OCLC 9504009.
- ^ Beytullah Destani (2003). Ethnic Minorities In The Balkan States 1860–1971. 6 (1939-1971). Slough : Archive Editions. s. vi. ISBN . OCLC 643294244.
- ^ Pavle Dželetović Ivanov (1988), Jevreji Kosova i Metohije, Beograd: Panpublik, s. 70, ISBN , OCLC 22535146
- ^ Hakif Bayrami (1998), "Neubacher's Telegram, Nr. 864, 5 May 1944", Dokumente të institucioneve gjermane për historinë shqiptare 1941-1944 (Arnavutça), Priştine, s. 233, OL 24466660M
- ^ Muhamet Shatri (1997), Kosova në Luftën e dytë botërore, 1941-1945 (Arnavutça), Tiran: Botimet "Toena", s. 195, OCLC 40159152
- ^ (2000). Intervistë me vetveten : retë dhe gurët. Tiran: Shtëpia Botuese "Omsca". s. 444. ISBN . OCLC 48032169.
Ek okuma
Wikimedia Commons'ta İpekli Bedri Bey ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "History of Albanian People" Albanian Academy of Science.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ipekli Bedri Bey Arnavutca Bedri Pejani 10 Ekim 1885 6 Temmuz 1946 Arnavut siyasetci Osmanli Meclis i Mebusan Ipek sancagi milletvekili olup II Dunya Savasi sirasinda Ikinci Prizren Birligi nin kurucularindandi Ipekli Bedri BeyIpekli Bedri BeyMeclis i Mebusan milletvekiliGorev suresi 23 Aralik 1908 17 Ocak 1912Kisisel bilgilerDogum Bedri Abdi Thaci 10 Ekim 1885 1885 10 10 Ipek Osmanli ImparatorluguOlum 6 Temmuz 1946 60 yasinda Prizren YugoslavyaMeslegi SiyasetciOdulleriImzasiBiyografiIpekli Bedir Bey 10 Ekim 1885 tarihinde Osmanli Imparatorlugu nun Kosova vilayetinin Ipek kentinde Abdi Thaci nin oglu Bedri Thaci adiyla Arnavut bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Aile kokenine atifta bulunmak icin o donemin gelenegi olan Pejani Ipekli soyadini kullandi Ailesi Bedri Bey 1908 de Jon Turk yonetimine karsi Uskup bolgesindeki Arnavut Milliyetcilik Hareketi nde aktif olarak yer aldi Osmanli askeri mahkemesi tarafindan idama mahkum edilen Bedri Bey nin anilarina gore daha sonra kendisini de etkileyecek bir psikolojik sok yasadi 1908 Manastir Kongresi nde delege ve nin baskaniydi Bedri Bey 27 yasindayken Arnavutluk Bagimsizlik Bildirgesi nin imzacisi oldu Orada Plav Gusinye Yakova ve Ipek bolgelerini temsil ederek Bedri Pejani adiyla imza atti Ilk Arnavut senatosunda secildi ve 1919 da Versay Konferansi nda Kosova yi temsil etti Bedri Bey Kasim 1918 de Iskodra da kurulan nin kurucu uyelerinden biriydi 1920 de nin oldurulmesinin ardindan Iskodra merkezli Populli gazetesinin genel yayin yonetmeni oldu 1921 1923 doneminde Fan Noli ve diger liberal milliyetcilerin olusturdugu Halk Partisi nin Partia e Popullit baskanligini yapti ve Arnavutluk Meclisi uyesi oldu 1922 yilinda icisleri bakani olamayinca Ahmet Zogu ile iliskisi kotulesir Bedri Bey Zog un suikast girisiminden korkmustu ve bir psikolojik cokuntu daha yasadi Napoli deki bir psikiyatri hastanesine gonderildi ve iyilestikten kisa bir sure sonra geri dondu Bedri Bey Muhafazakar guclerin Noli hukumetini devirmesinin ardindan Arnavutluk tan kacan 1924 Haziran Devrimi nin ana katilimcilarindan biriydi Ahmet Zogu iktidara geldiginde Zogu rejimi tarafindan bir kez daha giyaben olume mahkum edildiyse de daha affedildi Bedri Bey Fan Noli tarafindan Viyana da kurulan ye katildi Surgundeyken Bedri bey Ibrahim Yakova ve Kamil Bala ile birlikte Kosova Ulusal Savunma Komitesi Baskanligi gorevine yukseldi Bu sure zarfinda Komite Noli ve nun baglantilari nedeniyle KONARE nin yaptigi gibi Komintern den bir miktar mali destek alacakti Bedri Bey Komintern in bir uyesiydi ve onunla Emoraj takma adi altinda surekli yazismalar yapiyordu Nisan 1939 da Italya nin Arnavutluk u isgali Bedri Bey i Paris teki Arnavut surgun toplulugunun bir parcasi olarak bulacakti Zogu nun eski bir muhalifi olmasina ragmen Bedri Bey diger Arnavut aktivistler ve Fransiz politikacilarla Justin Godart gibi birlikte 8 Nisan 1939 da Paris te bir protesto toplantisi duzenledi Toplanti Arnavutluk un isgaline siddetle karsi cikti ve bati demokrasilerine tepki verme cagrisinda bulundu Daha once 5 Nisan da Fransa daki Arnavut toplumunun ve Halk Partisi nin Parti Populaire lideri olarak Fransiz yetkililer araciligiyla donemin Birlesik Krallik basbakani Neville Chamberlain e bir muhtira iletmisti Bedri Bey antifasist ve bolsevik faaliyetler nedeniyle tutuklandigi ve Dirac yakinlarindaki Porto Romano da hapsedildigi Arnavutluk a geri dondu Italya nin teslim olmasinin ardindan serbest birakildi Nazi isgali sirasinda ve Sevket Verlaci onu daha aktif bir rol ustlenmeye tesvik edeceklerdi Bedri Bey Alman elcisi ve nin yardimiyla Mayis 1941 de kurulan ve siyasi nedenlerden dolayi artik tehlike altinda olan Buyuk Arnavutluk u korumak amaciyla 1943 te ni kurdu Bedri Bey in fikri Arnavutlarin silahlanmasi gerektigi boylece yaklasan savasin sonu onlari hazirliksiz ve elleri havada bulmamasi yonundeydi Ikinci Prizren Birligi Baskanligi gorevinden Adolf Hitler e gonderilen bir belgede 120 000 150 000 Arnavut un Nazi komutasi altinda seferber edilmesi gorevini ustlendi Alman tarafi rakamlari demografik acidan imkansiz Bedri Bey i ise anormal olarak nitelendirdi 1946 da Bedri Bey Arnavut partizanlar tarafindan yakalanip 13 sayfada eylemlerini ve inanclarini itiraf ettikten sonra Yugoslav tarafina ya teslim edildi Saglik sorunlari nedeniyle zehirlendigi iddia edilen Prizren de hastaneye kaldirildi ve 6 Temmuz 1946 da oldu Kaynakca Qeriqi Ahmet 19 Aralik 2019 Arnavutca 20 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mayis 2024 2000 Marenglen Verli Ed Ballafaqime politike ne Shqiperi 1897 1942 kujtime dhe vleresime historike Arnavutca Shtepia Botuese Neraida ISBN 9992771313 20 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 4 Mayis 2024 Bedri Peja ne kohen e xhonturqve i njohur si patriot midis rinise patriote kosovare i cili ne Shkup ka luftuar bashke me shoket e tij politiken xhonturke kundrejt shqiptareve ishte denuar dikur me vdekje nga gjyqi ushtarak dhe me kete rast pesoi nje tronditje te madhe dhe ka pasur nje lehtesi gjuhe te kendeshme Nderkohe ngjan nje aksident rreth Bedri Pejes Ky pasi deshtoi ne planet e tij per t u bere minister i Brendshem nga frika e nje atentati eventual nga ana e Zogut u frikesua aqe teper sa u anormalizua duke shkuar deri ne marri Ndersa Zogu duke e njohur mire se Bedriu s mund te formonte nje rrezik per te as e ka shkuar nder mend nje te tille Por Bedri Peja si shperblim per komplotin e tij u dergua ne spitalin e psikiatrise te Napolit ku pas disa kohesh u permiresua Ky ka qene choc cerebral 1 i dyte qe ka pesuar Bedri Peja gjate aktivitetit te tij politik Michael Schmidt Neke 16 Kasim 1987 Entstehung und Ausbau der Konigsdiktatur in Albanien 1912 1939 Regierungsbildungen Herrschaftsweise und Machteliten in einem jungen Balkanstaat Almanca Oldenbourg Wissenschaftsverlag s 320 ISBN 978 3486543216 a b c Robert Elsie 2004 Historical dictionary of Kosova 1 Scarecrow Press ss 137 138 ISBN 978 0 8108 5309 6 Robert Elsie 15 Kasim 2010 Historical Dictionary of Kosovo 2 79 Scarecrow Press s 64 ISBN 978 0810872318 Mirela Bogdani John Loughlin 15 Mayis 2007 Albania and the European Union The Tumultuous Journey Towards Integration and Accession Library of European Studies I B Tauris s 122 ISBN 978 1845113087 The first Albanian political parties in the western meaning of the word appeared in the early 1920s the most prominent being the Progressive Party led by Ahmet Zogu the People s Party led by Fan Noli and the Popular Party led by Xhafer Ypi 2000 Marenglen Verli Ed Arnavutca Shtepia Botuese Neraida ISBN 9992771313 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 4 Mayis 2024 Pervec kesaj pjese edhe emigrantet kosovare irredentiste te grupuar e te organizuar nen emrin Komiteti i Kosoves si grup u ndihmuan edhe ata nga Cominterni Ky komitet drejtohej nga nje qender e perbere prej major Ibrahim Gjakoves Bedri Pejes e Qamil Bales Meeting de protestation des Albanais de Paris 22684 Aurillac Paris 9 Nisan 1939 s 4 OCLC 9504009 Beytullah Destani 2003 Ethnic Minorities In The Balkan States 1860 1971 6 1939 1971 Slough Archive Editions s vi ISBN 978 1 84097 035 7 OCLC 643294244 Pavle Dzeletovic Ivanov 1988 Jevreji Kosova i Metohije Beograd Panpublik s 70 ISBN 9788674310243 OCLC 22535146 Hakif Bayrami 1998 Neubacher s Telegram Nr 864 5 May 1944 Dokumente te institucioneve gjermane per historine shqiptare 1941 1944 Arnavutca Pristine s 233 OL 24466660M Muhamet Shatri 1997 Kosova ne Luften e dyte boterore 1941 1945 Arnavutca Tiran Botimet Toena s 195 OCLC 40159152 2000 Interviste me vetveten rete dhe guret Tiran Shtepia Botuese Omsca s 444 ISBN 9789992740330 OCLC 48032169 Ek okumaWikimedia Commons ta Ipekli Bedri Bey ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir History of Albanian People Albanian Academy of Science 99927 1 623 1