Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Edimbilim, edim bilimi veya pragmatik, işaretlerin kullanımı ve işaretler ile işaretlerin kullanıcıları arasındaki ilişkiyi inceler. Edimbilim, dilsel fiilleri ve dilin kullanımını araştıran dilbilimsel bir alandır. Sözdizim ve anlambilimin yanı sıra dilsel göstergelerin özellikleriyle uğraşan göstergebilimin alt alanıdır.
Kapsamı ve yöntemleri
Eşzamanlı edimbilim
Edimbilim, dilin nasıl kullanıldığı ve bir konuşmacının ne tür dilsel fiiller yerine getirdiğini araştırır. John Langshaw Austin, edimbilimde “Kelimelerle nasıl bir şeyler yapılabilir?” sorusunun cevabını araştırmıştır. Dilsel ifadelerle bir şeylerin sözü verilebilir, birileri tehdit edilebilir, birisi uyarılabilir ve bir şeyler iddia edilebilir. Edimbilim 20. yüzyılın ürünüdür, felsefi olarak da Aristoteles, John Locke, Ludwig Wittgenstein gibi düşünürlerden esin ve etkiyle John L. Austin ve John Searle’den geliştirilmiştir.
Farklı yaklaşım ve yöntemler ortak bir paydada birleşir. En çok bilinen akım ve araştırma nesneleri John L. Austin ve John R. Searle’ün “sözeylem teorisi”, Paul Grice’in “Konuşma İlkeleri”, Jürgen Habermans’ın “Evrensel Edimbilim”idir. Stephen C. Levinson (1983-2000), pragmatiğin alt alanlarını şu şekilde adlandırır:
- İçerik (kapsam)
- Söz-fiil
- Diyalog yapısı
- Politik dilbilim
Tarihsel edimbilim
Tarihsel edimbilim, 1980’li yıllardan itibaren konu edilmiştir. Buna ilişkin bir kaynakça yöneten Andreas Jucker ve Irma Taavitsainen önemli bir yayın organı olan Journal of Historical Pragmatics yayınlamıştır. Tarih boyunca söz fiilin nasıl gerçekleştirildiği sorusu aynı zamanda adbilimin de araştırma alanına girer. Joachim Grzega, Alfred Bammesberger ve Marien Schöner tarafından çıkarılan Onomasiology Online dergisi yayına başlamıştır.
Diğer alanlarla ilişkisi
Edimbilim, anlambilimin tam tersi olarak sözcüklerin bir metinden bağımsız anlamları ve tümcelerin gerçekliği ile ilgilenmek yerine dilin kullanımıyla ilgilenir; ama her iki alana yönelik problemlerin açıkça belirtilmesi genellikle mümkün olmamaktadır. Bundan dolayı, bazı dilbilimcilere göre anlambilim, edimbilimin alt alanıdır: Wittgenstein’ın yaklaşımına göre anlam, kullanım kuralıdır. Ayrıca edimbilim; toplumdilbilim ve dil kullanımının toplumsal, sosyal ve kültürel etkenlerle ilişkili olduğunu savunan dil sosyolojisinin sorunlarıyla da ilgilenir.
Kaynakça
- Grünberg, Teo (1999). Anlama, Belirsizlik ve Çok-Anlamlılık (2. bas.). Ankara: Gündoğan Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edimbilim edim bilimi veya pragmatik isaretlerin kullanimi ve isaretler ile isaretlerin kullanicilari arasindaki iliskiyi inceler Edimbilim dilsel fiilleri ve dilin kullanimini arastiran dilbilimsel bir alandir Sozdizim ve anlambilimin yani sira dilsel gostergelerin ozellikleriyle ugrasan gostergebilimin alt alanidir Kapsami ve yontemleriEszamanli edimbilim Edimbilim dilin nasil kullanildigi ve bir konusmacinin ne tur dilsel fiiller yerine getirdigini arastirir John Langshaw Austin edimbilimde Kelimelerle nasil bir seyler yapilabilir sorusunun cevabini arastirmistir Dilsel ifadelerle bir seylerin sozu verilebilir birileri tehdit edilebilir birisi uyarilabilir ve bir seyler iddia edilebilir Edimbilim 20 yuzyilin urunudur felsefi olarak da Aristoteles John Locke Ludwig Wittgenstein gibi dusunurlerden esin ve etkiyle John L Austin ve John Searle den gelistirilmistir Farkli yaklasim ve yontemler ortak bir paydada birlesir En cok bilinen akim ve arastirma nesneleri John L Austin ve John R Searle un sozeylem teorisi Paul Grice in Konusma Ilkeleri Jurgen Habermans in Evrensel Edimbilim idir Stephen C Levinson 1983 2000 pragmatigin alt alanlarini su sekilde adlandirir Icerik kapsam Soz fiil Diyalog yapisi Politik dilbilimTarihsel edimbilim Tarihsel edimbilim 1980 li yillardan itibaren konu edilmistir Buna iliskin bir kaynakca yoneten Andreas Jucker ve Irma Taavitsainen onemli bir yayin organi olan Journal of Historical Pragmatics yayinlamistir Tarih boyunca soz fiilin nasil gerceklestirildigi sorusu ayni zamanda adbilimin de arastirma alanina girer Joachim Grzega Alfred Bammesberger ve Marien Schoner tarafindan cikarilan Onomasiology Online dergisi yayina baslamistir Diger alanlarla iliskisiEdimbilim anlambilimin tam tersi olarak sozcuklerin bir metinden bagimsiz anlamlari ve tumcelerin gercekligi ile ilgilenmek yerine dilin kullanimiyla ilgilenir ama her iki alana yonelik problemlerin acikca belirtilmesi genellikle mumkun olmamaktadir Bundan dolayi bazi dilbilimcilere gore anlambilim edimbilimin alt alanidir Wittgenstein in yaklasimina gore anlam kullanim kuralidir Ayrica edimbilim toplumdilbilim ve dil kullaniminin toplumsal sosyal ve kulturel etkenlerle iliskili oldugunu savunan dil sosyolojisinin sorunlariyla da ilgilenir Kaynakca Mey J L 2006 Pragmatics Overview Encyclopedia of Language amp Linguistics ss 51 62 doi 10 1016 B0 08 044854 2 00306 0 ISBN 9780080448541 11 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2024 Grunberg Teo 1999 Anlama Belirsizlik ve Cok Anlamlilik 2 bas Ankara Gundogan Yayinlari ISBN 975 520 171 8