irinli yangı Lökositli yangı süpüratif yangı pürülan yangı bir akyuvar türü olan nötrofil polimorfların eks

İrinli yangı (Lökositli yangı, süpüratif yangı, pürülan yangı), bir akyuvar türü olan nötrofil polimorfların eksüdasyonu ile karakterize bir yangı şeklidir. Akut yangılar genellikle eksüdatif karakterdedir. Kronik yangılarda da yer yer eksüdasyon görülebilir. Damarlardan çıkan elemanların hangisi daha fazla ise, eksüdatif yangı ona göre adlandırılır.

Buna göre eksüdatif yangı dörde ayrılır:

1- Serum diapedesisi -- Seröz yangı

2- Plazma diapedesisi -- Fibrinli yangı

3- Lökosit diapedesisi—İrinli yangı (lökositli yangı)

4- Eritrosit diapedesisi -- Hemorajik yangı

Bir bakıma bu sıra eksüdatif yangıların ağırlaşma derecelerine uyar; seröz yangı en hafif, hemorajik yangı en ağır şeklidir. Bazan eksüdada yukarıdaki şekillerden ikisi karışık durumdadır. Örnek: seröfibrinli, irinli-fibrinli gibi.

İrinli yangı, seröz ve fibrinli yangıya göre daha ağır bir tablodur. Nötrofil polimorfların damar dışına çıkışlarının (diapedezisinin) yoğun olduğu dönemi temsil eder. Yangı bölgesindeki nötrofil polimorflardan kökenli proteaze türü enzimler nedeniyle doku erimeleri görülebilir. Doku erimesi bulunan bölgeleri “irin” olarak nitelendirilen sarı veya sarı-yeşil renkli, koyuca kıvamlı bir madde doldurur. İrin canlı ve ölü polimorflardan oluşur. Ayrıca erimiş doku artıkları ile bunlardan açığa çıkan kolesterin, lesitin, yağlar, sabunlar, nükleik asidler, çeşitli enzimler, vb maddeleri içerir. Bu patolojik oluşuma “abse (abscess)” adı verilir.

Canlı etkenlerin bir bölümü nötrofil polimorflar için oldukça çekicidir; bu tür canlı etkenlere “piyojen bakteriler” adı verilir. Stafiokoklar, meningokoklar, gonokoklar, streptokoklar başlıca piyojen bakterilerdir. Bazı kimyasal maddeler (örneğin, gümüş nitrat) ve bazı mantarlar da irinlenme yaparlar.

Lökositli yangı türleri

İrinli Nezle

Mukozalardaki seröz yangının (nezle) ağırlaşması sonucu ortaya çıkar. Mukozaların yüzeyinde mukusla karışık irinli bir akıntı vardır. Örnekler: İrinli trakeit, irinli bronşit.

Püstül (pustula)

Epidermiste oluşan içi irinle dolu keseciklerdir. Skuamöz epitelle örtülü mukozaların yüzeyinde keratin tabakası bulunmadığından buralardaki püstüller hemen ülserleşir.

**Abse ve fistül:** Fistülleşme aşamasına gelmiş diş absesi

Flegmon (phlegmon): Bazı bakteriler (örnek: streptokoklar) ürettikleri proteolitik ve fibrinolitik maddelerin yardımıyla doku ve hücre aralıkları boyunca sınırsız bir biçimde yayılabilirler. Yangı sınırlandırılamazsa nötrofil polimorflar doku ve hücre aralıkları boyunca hızla yayılır.

Abse (abscess)

Yangı yöresinde erime olursa bu boşluğu irin doldurur. Genellikle piyojen bakterilerin neden olduğu fokal bir yangı türüdür.

Empiyem (empyema)

Vücudun doğal boşluklarına irin toplanmasıdır. Bakteri ya da mantar kökenli akciğer abselerinin fistülleşmesiyle oluşan plevra empiyemi görece sık görülür. Çok tehlikeli bir yangı şeklidir.

İrinli yangının komplikasyonları

İrinli yangı komplikasyonları oldukça önemlidir;

Sepsis ve septik şok,
Piyemi,
Fistülleşme (diş absesinin yanak derisine açılması),
Empiyem (akciğer absesinin plevra boşluğuna fistülleşmesi),
Basınç (beyinde abse kitlesi ve perifokal ödem).

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015

[:0-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981

[:1-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019

[:2-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015