Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Polikarpe Gurgenoviç "Budu" Mdivani (Gürcüce: პოლიკარპე [ბუდუ] მდივანი; Rusça: Поликарп Гургенович [Буду] Мдивани, Polikarp Gurgenovich [Budu] Mdivani) (1877 - 9-10 Temmuz 1937) 1917 Rus Devrimleri ve İç Savaşa aktif olarak katılan deneyimli bir Gürcü Bolşevik siyasetçi, Sovyet hükûmet yetkilisi ve diplomattır. 1920'lerde, özellikle Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli bir rol oynadı ancak daha sonra 1922 Gürcistan Olayı sırasında Josef Stalin'in merkezileştirme politikası sırasında Komünist Gürcistan muhalefetine öncülük etti. 1930'larda Troçkist muhalefete desteği gerekçe gösterilerek işkence gördü ve Büyük Temizlik kapsamında idam edildi.
| Polikarpe Mdivani Gürcüce: პოლიკარპე [ბუდუ] მდივანი Rusça: Поликарп Гургенович [Буду] Мдивани | |
|---|---|
 | |
| Görev süresi 7 Mart 1922 - 22 Nisan 1922 | |
| Yerine geldiği | Makam yeni kuruldu |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 01 Ocak 1877 Kutaisi Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 19 Temmuz 1937 (60 yaşında) Tiflis, Gürcistan SSC, SSCB |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Evlilik(ler) | Meri Mdivani |
| Çocuk(lar) | Arçil Mdivani |
| Bitirdiği okul | Moskova Üniversitesi |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği |
| Branşı | Siyasetçi, diplomat |
| Hizmet yılları | 1917-1937 |
| Çatışma/savaşları | Rus İç Savaşı |
Hayatı
İlk yılları
1877 yılında o dönem Rus İmparatorluğu sınırları içinde yer alan Gürcistan'ın Kutaisi Guberniyası'nda doğdu. Mdivani ailesi Gürcistan'ın soylu ailelerinden biriydi.
1899 yılında Moskova Üniversitesi'nde öğrenimine başladıysa da, öğrenci hareketlerine katıldı ve öğrenimini tamamlayamadı.
Devrim ve İç Savaş
Mdivani 1903'te Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik hizbine katıldı ve Tiflis, Bakü, Batum ve Kafkasya'nın diğer sanayi merkezlerinde devrimci faaliyetlerde bulundu. Kendisi gibi Gürcü olan Josef Stalin'in yakın bir çalışma arkadaşı oldu. Bölgedeki lider Bolşeviklerden biri haline geldi.
1917 Rus Devrimi'ni takiben Rus İç Savaşı sırasında Bolşevik Partisi Merkez Komitesinin Kafkas Bürosu'nda çalıştı ve 11. Ordu Devrimci Askeri Konseyi'nde üye olarak görev yaptığı Kafkas Cephesi'ne atandı. 1920'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin işgali sırasında görev yaptı.
Yine 1920 yılının sonunda, TBMM Hükûmeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasındaki barış antlaşmasına aracılık etmek amacıyla özel bir elçi olarak Türkiye'ye gönderildi. 15 Aralık 1920 tarihinde Sovyet Ankara elçisi olarak atanan Mdivani, benzer görevle TBMM Hükûmeti adına Moskova'ya gitmekte olan Ali Fuat (Cebesoy) ile Kars'ta buluşur ve her iki taraf da resmen görevine başlamadan bir görüşme yaparlar. Mdivani 19 Şubat 1921 tarihinde Ankara'ya gelir ve 5 Mart günü güven mektubunu Mustafa Kemal'e vererek görevine resmen başlar. Ancak bu görevi uzun süre yürütemez, sağlığının bozulduğu gerekçe gösterilerek görevini bırakmak durumunda kalır. 2 Haziran tarihinde Trabzon üzerinden ülkeden ayrılır.
Mdivani, döner dönmez Stalin ve Grigol Orconikidze ile birlikte, Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgal etmesinin planlamasında önemli rol oynadı ve yerel Menşevik egemen hükûmetini Bolşevik rejim lehine devirdi. Ancak, Gürcistan SSC'nin kurulması sırasındaki uygulama ve baskıları gördükten sonra Mdivani, yeni cumhuriyetin Moskova'dan özerkliğinin, hattâ egemenliğinin önde gelen savunucularından biri olarak ileri çıktı. Transkafkasya'daki eski bölgelerinden bazılarını Gürcistan'dan koparılmasına neden olan toprak düzenlemelerini karşı protesto etti. Ülkede çok popüler olmayan Bolşevik hükûmetinin iktidarda kalmasını sağlamak için siyasi muhalefete karşı daha fazla hoşgörüyü savundu.
Gürcistan Olayı
Rus İç Savaşı'nın ardından 1922 yılında Gürcistan topraklarında sosyalizmin gerektirdiği sosyal ve siyasi değişikliklerin nasıl gerçekleştirileceğine dair Bolşevik lider kadro arasında çıkan siyasi anlaşmazlık ve bunu izleyen olaylar, Gürcistan Olayı olarak anılır.
Gürcü topraklarının Kızıl Ordu tarafından zorla Sovyet yönetimine dahil edilmesinden sonra yerel Gürcü liderler Filip Maharadze ve Polikarp Mdivani ile onların merkezi yöneticileri olan Josef Stalin ve Grigol Orconikidze arasında fikir ayrılıkları yaşandı. Maharadze ve Mdivani, Moskova'dan özerk olmak isterken, merkezi yönetim Gürcü, Azeri ve Ermeni topraklarının bir araya olacağı Transkafkasya SFSC'ni kurmak istiyorlardı. Ölmek üzere olan Bolşeviklerin asıl lideri Vladimir Lenin’in konuya dahil olmasıyla konu daha karmaşık hale gelmiştir. Sonunda Stalin-Orconikidze hattı partide kabul görse de Lenin ile Stalin’in arası açılmış ve bu durum Lenin'in Vasiyeti ile son yazılarına yansımıştır.
Gözden düşmesi ve sonrası
Sonunda 25 Ocak 1923 tarihli Politbüro kararı gereğince ise Mdivani tasfiye edilir. Stalin'in genel sekreterlikten alınması söz konusuyken, Lenin'in 9 Mart 1923 tarihinde felç geçirmesinden ve bilincini kaybetmesinden sonra, politik güç daha da Stalin'in elinde toplamıştır.
Stalin artan gücünü Mdivani ve diğer muhalifleri diplomatik görevlere kaydırmak için kullandı. Mdivani, 1924 yılında Fransa'ya Sovyet ticaret temsilcisi olarak atandı. 1928'de ise Stalin'in Sol Muhalefet mensuplarına indirdiği darbe ile Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nden çıkarıldı. Üç yıl sonra yeniden devlet görevine yaparak, Yüksek Sovnarkhoz başkanı, Hafif Sanayi Halk Komiseri ve 1931-1936 yılları arasında Gürcistan Halk Komiserleri Konseyi Başkan Vekili gibi çeşitli devlet görevlerinde bulundu.
Stalin'in Transkafkasya girişimini eleştiren ve Sovyet lideri hakkındaki alaycı yorumlarıyla ünlüdür. Modern tarihçi Ami Knight'a göre Mdivani, Gürcistan işçilerinin Lavrenti Beriya'yı Stalin'in annesi Ekaterina Geladze'nin Tiflis'teki evinin çevresinde silahsız bir bekçi olarak bulundurmalarını ve böylece başka bir Stalin'in doğmasına engel olmayı nasıl istediğini anlatmaktan hoşlanıyordu.
Büyük Temizlik
Mdivani, diğer Gürcü komünistlerle birlikte 1936-1938 yıllarındaki Büyük Temizlik dönemine kadar varlığını sürdürse de, bu dönemde birçokları gibi o da tasfiye edilmiştir. Mayıs 1937'de Mdivani, Lavrenti Beriya tarafından onu öldürmek ve Sovyet hükümetini çökertmek amacıyla "Casusluk, Sabotaj ve Terörizm için Troçkist Merkezi" kurmakla suçlandı. Temmuz ayında tutuklandı ve NKVD troykası tarafından yargılandı. Tiflis'teki Metekhi cezaevindeki sorgulamalar sırasında Mdivani itiraf etmeyi defalarca reddetti. Kendini yalnızca geçmişte Stalin'e yardım ettiği için suçladı.
Davası 9 Temmuz günü tek celsede görülmüştü. Sovyet gazetesi Zaria Vostoka 11 Temmuz 1937 tarihinde "Halkın Düşmanlarına Ölüm" başlıklı haberinde, Gürcistan Yargıtay Mahkemesi'nin Mdivani, Okudzhava ve birkaç meslektaşını vatana ihanet ve diğer karşı devrimci suçlardan dolayı Ceza Kanununun 58. Maddesine göre suçlu bulunduğunu ilan etti.
19 Temmuz günü Mdivani Tiflis'te idam edildi. Biri ünlü tenis oyuncusu Arçil Mdivani (1911-1937) olmak üzere oğulları, kızı Meri ve eşi de vurularak öldürüldü. Meri, sorgulanmak üzere götürüldüğünde, yeni doğan oğlu David Kobakhidze'yi komşuna bıraktı. İdam edilmeden önce oğlunu görmesine izin verilmedi, ona yalnızca bir mektup yazma hakkı tanındı.
Kaynakça
- ^ Benhür, Çağatay (2008). "1920'li Yıllarda Türk-Sovyet İlişkileri: Kronolojik Bir Çalışma". Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Konya: Selçuk Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 284-285. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ Smith, Jeremy (Mayıs 1998). The Georgian Affair of 1922. Policy Failure, Personality Clash or Power Struggle? (İngilizce). 50. Europe-Asia Studies. ss. 519-544.
- ^ a b Ami W. Knight (1993). Beria: Stalin's First Lieutenant (İngilizce). Princeton, New Jersey: Princeton Üniversitesi Yayınları. s. 79. ISBN . 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından .
- ^ "В. З. Роговин. Партия расстрелянных (Üçüncü operasyona hazırlık)" (Rusça). 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Polikarpe Gurgenovic Budu Mdivani Gurcuce პოლიკარპე ბუდუ მდივანი Rusca Polikarp Gurgenovich Budu Mdivani Polikarp Gurgenovich Budu Mdivani 1877 9 10 Temmuz 1937 1917 Rus Devrimleri ve Ic Savasa aktif olarak katilan deneyimli bir Gurcu Bolsevik siyasetci Sovyet hukumet yetkilisi ve diplomattir 1920 lerde ozellikle Kafkasya nin Sovyetlestirilmesinde onemli bir rol oynadi ancak daha sonra 1922 Gurcistan Olayi sirasinda Josef Stalin in merkezilestirme politikasi sirasinda Komunist Gurcistan muhalefetine onculuk etti 1930 larda Trockist muhalefete destegi gerekce gosterilerek iskence gordu ve Buyuk Temizlik kapsaminda idam edildi Polikarpe Mdivani Gurcuce პოლიკარპე ბუდუ მდივანი Rusca Polikarp Gurgenovich Budu MdivaniGorev suresi 7 Mart 1922 22 Nisan 1922Yerine geldigi Makam yeni kurulduYerine gelenKisisel bilgilerDogum 01 Ocak 1877 1877 01 01 Kutaisi Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum 19 Temmuz 1937 60 yasinda Tiflis Gurcistan SSC SSCBPartisi Sovyetler Birligi Komunist PartisiEvlilik ler Meri MdivaniCocuk lar Arcil MdivaniBitirdigi okul Moskova UniversitesiAskeri hizmetiBagliligi Sovyetler BirligiBransi Siyasetci diplomatHizmet yillari 1917 1937Catisma savaslari Rus Ic SavasiHayatiIlk yillari 1877 yilinda o donem Rus Imparatorlugu sinirlari icinde yer alan Gurcistan in Kutaisi Guberniyasi nda dogdu Mdivani ailesi Gurcistan in soylu ailelerinden biriydi 1899 yilinda Moskova Universitesi nde ogrenimine basladiysa da ogrenci hareketlerine katildi ve ogrenimini tamamlayamadi Devrim ve Ic Savas Halen kutlanmakta olan Gurcistan Bagimsizlik Gunu kutlamalarinin ilk yildonumunde Polikarp Mdivani on sirada soldan 2 sirada 26 Mayis 1919 Mdivani 1903 te Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi nin Bolsevik hizbine katildi ve Tiflis Baku Batum ve Kafkasya nin diger sanayi merkezlerinde devrimci faaliyetlerde bulundu Kendisi gibi Gurcu olan Josef Stalin in yakin bir calisma arkadasi oldu Bolgedeki lider Bolseviklerden biri haline geldi 1917 Rus Devrimi ni takiben Rus Ic Savasi sirasinda Bolsevik Partisi Merkez Komitesinin Kafkas Burosu nda calisti ve 11 Ordu Devrimci Askeri Konseyi nde uye olarak gorev yaptigi Kafkas Cephesi ne atandi 1920 de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin isgali sirasinda gorev yapti Yine 1920 yilinin sonunda TBMM Hukumeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasindaki baris antlasmasina aracilik etmek amaciyla ozel bir elci olarak Turkiye ye gonderildi 15 Aralik 1920 tarihinde Sovyet Ankara elcisi olarak atanan Mdivani benzer gorevle TBMM Hukumeti adina Moskova ya gitmekte olan Ali Fuat Cebesoy ile Kars ta bulusur ve her iki taraf da resmen gorevine baslamadan bir gorusme yaparlar Mdivani 19 Subat 1921 tarihinde Ankara ya gelir ve 5 Mart gunu guven mektubunu Mustafa Kemal e vererek gorevine resmen baslar Ancak bu gorevi uzun sure yurutemez sagliginin bozuldugu gerekce gosterilerek gorevini birakmak durumunda kalir 2 Haziran tarihinde Trabzon uzerinden ulkeden ayrilir Mdivani doner donmez Stalin ve Grigol Orconikidze ile birlikte Kizil Ordu nun Gurcistan i isgal etmesinin planlamasinda onemli rol oynadi ve yerel Mensevik egemen hukumetini Bolsevik rejim lehine devirdi Ancak Gurcistan SSC nin kurulmasi sirasindaki uygulama ve baskilari gordukten sonra Mdivani yeni cumhuriyetin Moskova dan ozerkliginin hatta egemenliginin onde gelen savunucularindan biri olarak ileri cikti Transkafkasya daki eski bolgelerinden bazilarini Gurcistan dan koparilmasina neden olan toprak duzenlemelerini karsi protesto etti Ulkede cok populer olmayan Bolsevik hukumetinin iktidarda kalmasini saglamak icin siyasi muhalefete karsi daha fazla hosgoruyu savundu Gurcistan Olayi Rus Ic Savasi nin ardindan 1922 yilinda Gurcistan topraklarinda sosyalizmin gerektirdigi sosyal ve siyasi degisikliklerin nasil gerceklestirilecegine dair Bolsevik lider kadro arasinda cikan siyasi anlasmazlik ve bunu izleyen olaylar Gurcistan Olayi olarak anilir Gurcu topraklarinin Kizil Ordu tarafindan zorla Sovyet yonetimine dahil edilmesinden sonra yerel Gurcu liderler Filip Maharadze ve Polikarp Mdivani ile onlarin merkezi yoneticileri olan Josef Stalin ve Grigol Orconikidze arasinda fikir ayriliklari yasandi Maharadze ve Mdivani Moskova dan ozerk olmak isterken merkezi yonetim Gurcu Azeri ve Ermeni topraklarinin bir araya olacagi Transkafkasya SFSC ni kurmak istiyorlardi Olmek uzere olan Bolseviklerin asil lideri Vladimir Lenin in konuya dahil olmasiyla konu daha karmasik hale gelmistir Sonunda Stalin Orconikidze hatti partide kabul gorse de Lenin ile Stalin in arasi acilmis ve bu durum Lenin in Vasiyeti ile son yazilarina yansimistir Gozden dusmesi ve sonrasi Sonunda 25 Ocak 1923 tarihli Politburo karari geregince ise Mdivani tasfiye edilir Stalin in genel sekreterlikten alinmasi soz konusuyken Lenin in 9 Mart 1923 tarihinde felc gecirmesinden ve bilincini kaybetmesinden sonra politik guc daha da Stalin in elinde toplamistir Stalin artan gucunu Mdivani ve diger muhalifleri diplomatik gorevlere kaydirmak icin kullandi Mdivani 1924 yilinda Fransa ya Sovyet ticaret temsilcisi olarak atandi 1928 de ise Stalin in Sol Muhalefet mensuplarina indirdigi darbe ile Sovyetler Birligi Komunist Partisi nden cikarildi Uc yil sonra yeniden devlet gorevine yaparak Yuksek Sovnarkhoz baskani Hafif Sanayi Halk Komiseri ve 1931 1936 yillari arasinda Gurcistan Halk Komiserleri Konseyi Baskan Vekili gibi cesitli devlet gorevlerinde bulundu Stalin in Transkafkasya girisimini elestiren ve Sovyet lideri hakkindaki alayci yorumlariyla unludur Modern tarihci Ami Knight a gore Mdivani Gurcistan iscilerinin Lavrenti Beriya yi Stalin in annesi Ekaterina Geladze nin Tiflis teki evinin cevresinde silahsiz bir bekci olarak bulundurmalarini ve boylece baska bir Stalin in dogmasina engel olmayi nasil istedigini anlatmaktan hoslaniyordu Buyuk Temizlik Mdivani diger Gurcu komunistlerle birlikte 1936 1938 yillarindaki Buyuk Temizlik donemine kadar varligini surdurse de bu donemde bircoklari gibi o da tasfiye edilmistir Mayis 1937 de Mdivani Lavrenti Beriya tarafindan onu oldurmek ve Sovyet hukumetini cokertmek amaciyla Casusluk Sabotaj ve Terorizm icin Trockist Merkezi kurmakla suclandi Temmuz ayinda tutuklandi ve NKVD troykasi tarafindan yargilandi Tiflis teki Metekhi cezaevindeki sorgulamalar sirasinda Mdivani itiraf etmeyi defalarca reddetti Kendini yalnizca gecmiste Stalin e yardim ettigi icin sucladi Davasi 9 Temmuz gunu tek celsede gorulmustu Sovyet gazetesi Zaria Vostoka 11 Temmuz 1937 tarihinde Halkin Dusmanlarina Olum baslikli haberinde Gurcistan Yargitay Mahkemesi nin Mdivani Okudzhava ve birkac meslektasini vatana ihanet ve diger karsi devrimci suclardan dolayi Ceza Kanununun 58 Maddesine gore suclu bulundugunu ilan etti 19 Temmuz gunu Mdivani Tiflis te idam edildi Biri unlu tenis oyuncusu Arcil Mdivani 1911 1937 olmak uzere ogullari kizi Meri ve esi de vurularak olduruldu Meri sorgulanmak uzere goturuldugunde yeni dogan oglu David Kobakhidze yi komsuna birakti Idam edilmeden once oglunu gormesine izin verilmedi ona yalnizca bir mektup yazma hakki tanindi Kaynakca Benhur Cagatay 2008 1920 li Yillarda Turk Sovyet Iliskileri Kronolojik Bir Calisma Turkiyat Arastirmalari Dergisi Konya Selcuk Universitesi FenEdebiyat Fakultesi Tarih Bolumu ss 284 285 6 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Smith Jeremy Mayis 1998 The Georgian Affair of 1922 Policy Failure Personality Clash or Power Struggle Ingilizce 50 Europe Asia Studies ss 519 544 a b Ami W Knight 1993 Beria Stalin s First Lieutenant Ingilizce Princeton New Jersey Princeton Universitesi Yayinlari s 79 ISBN 0 691 01093 5 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan V Z Rogovin Partiya rasstrelyannyh Ucuncu operasyona hazirlik Rusca 6 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2017