Nakalakevi yazıtı, Ortakent yazıtı ve Puçhuleti yazıtı olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, eskiden bir kent olan Nakalakevi’deki Urartu yazıtıdır. Urartu kralı I. Argişti dönemine ait bu çiviyazısı yazıtta, kralın Torium (Tariun) ülkesine sefer yaptığı, yol üzerindeki Diaohi ülkesini yerle bir ettiği belirtilmiştir.
Nakalakevi (ნაქალაქევი), Gürcüce bir yer adıdır ve “eski şehir yeri” anlamına gelir. Bu yerleşmenin sonradan küçük bir yerleşmeye dönüştüğü Gürcü coğarafyacı Vahuşti’nin Gürcistan Krallığı'nın Tasviri („აღწერა სამეფოსა საქართველოსა" / Ağtsera Sameposa Sakartvelosa) eserinde Nakalakevi'den "Eskiden bir kent, şimdi bir kasaba olan Nakalakevi, Samğereti'nin batısındadır" diye söz etmiş olmasından da anlaşılmaktadır. Nakalakevi’nin (Büyük Nakala) adı 1959 yılında Ortakent olarak değiştirildi. Bundan dolayı Nakalakevi yazıtına “Ortakent yazıtı” da denmiştir. Öte yandan bugün ortadan kalkmış olan Puçhuleti köyünde bulunduğu için Puçhuleti yazıtı olarak da bilinen yazıt, bu eski yerleşmenin 550 metre uzağında, Kasreti Deresi'nin sağ kıyısında dik bir kayada yer alır. Yer seviyesinden 6-7 metre yükseklikteki yazıt, 159 x 60 cm civarında bir alanı kaplamaktadır.
Karlı Menua’dan sonra Urartu tahtına çıkan oğlu I. Argişti (MÖ 785 - 763), babasının politikasını takip edip kuzeye seferler düzenlediği Nakalakevi yazıtından da anlaşılmaktadır. Kuzeye yaptığı bir sefer sırasında Tariu ülkesini ele geçirdiği, erken dönem Proto-Kartveli krallığı kabul edilen Diaohi (Diauehi) haraca bağladığı bu yazıttan anlaşılmaktadır.
Nakalakevi yazıtı metni:
“ | Tanrı Haldi kendi silahlarıyla sefere çıktı. Düşman ülkesi olan Tariu ülkesini ele geçirdi -ve-... ele geçirdi. Argişti önünde yere çaldı. Tanrı Haldi güçlü - dür-. ...Minuaoğlu Argişti sefere çıktı. Tanrı Haldi önden gitti. Argişti der ki: Tariu ülkesini ele geçirdim. ... Huşa ülkesine kadar -ve- Bia ülkesine kadar ilerledim. Aşqalaşi ülkesine gittim. Tanrı Haldi’nin buyruğuyla Argişti der ki: Diauehi ülkesinin kralı önümde göründü ve -haraç- verdi (?). Ahuria şehrini... dışarıya attım. ... Qu[ ]uni şehrini ... Orada 72.080 besili büyük baş hayvan, 7.000 ... 11... Kimilerini öldürdüm, kimilerini -de- canlı götürdüm. 6 kale yerle bir ettim. 50 şehir yaktım. Minuaoğlu Argişti, güçlü kral, Bianili ülkesinin kralı, Tuşpa şehrinin hükümdarıdır. Her kim bu yazıtı tahrip ederse tanrı Haldi -ve- tanrı Quera -onu- güneş ışığından yoksun etsinler.... | „ |
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 21 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "ნაქალაქარი, ნაქალაქევი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt
- ^ "ნაქალაქევი" - Kartlis Tshovreba Arkeoloji ve Yer Adları Sözlüğü
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 626". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2021.
- ^ a b . 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nakalakevi yaziti Ortakent yaziti ve Puchuleti yaziti olarak da bilinir tarihsel Eruseti bolgesinde eskiden bir kent olan Nakalakevi deki Urartu yazitidir Urartu krali I Argisti donemine ait bu civiyazisi yazitta kralin Torium Tariun ulkesine sefer yaptigi yol uzerindeki Diaohi ulkesini yerle bir ettigi belirtilmistir Nakalakevi ნაქალაქევი Gurcuce bir yer adidir ve eski sehir yeri anlamina gelir Bu yerlesmenin sonradan kucuk bir yerlesmeye donustugu Gurcu cogarafyaci Vahusti nin Gurcistan Kralligi nin Tasviri აღწერა სამეფოსა საქართველოსა Agtsera Sameposa Sakartvelosa eserinde Nakalakevi den Eskiden bir kent simdi bir kasaba olan Nakalakevi Samgereti nin batisindadir diye soz etmis olmasindan da anlasilmaktadir Nakalakevi nin Buyuk Nakala adi 1959 yilinda Ortakent olarak degistirildi Bundan dolayi Nakalakevi yazitina Ortakent yaziti da denmistir Ote yandan bugun ortadan kalkmis olan Puchuleti koyunde bulundugu icin Puchuleti yaziti olarak da bilinen yazit bu eski yerlesmenin 550 metre uzaginda Kasreti Deresi nin sag kiyisinda dik bir kayada yer alir Yer seviyesinden 6 7 metre yukseklikteki yazit 159 x 60 cm civarinda bir alani kaplamaktadir Karli Menua dan sonra Urartu tahtina cikan oglu I Argisti MO 785 763 babasinin politikasini takip edip kuzeye seferler duzenledigi Nakalakevi yazitindan da anlasilmaktadir Kuzeye yaptigi bir sefer sirasinda Tariu ulkesini ele gecirdigi erken donem Proto Kartveli kralligi kabul edilen Diaohi Diauehi haraca bagladigi bu yazittan anlasilmaktadir Nakalakevi yaziti metni Tanri Haldi kendi silahlariyla sefere cikti Dusman ulkesi olan Tariu ulkesini ele gecirdi ve ele gecirdi Argisti onunde yere caldi Tanri Haldi guclu dur Minuaoglu Argisti sefere cikti Tanri Haldi onden gitti Argisti der ki Tariu ulkesini ele gecirdim Husa ulkesine kadar ve Bia ulkesine kadar ilerledim Asqalasi ulkesine gittim Tanri Haldi nin buyruguyla Argisti der ki Diauehi ulkesinin krali onumde gorundu ve harac verdi Ahuria sehrini disariya attim Qu uni sehrini Orada 72 080 besili buyuk bas hayvan 7 000 11 Kimilerini oldurdum kimilerini de canli goturdum 6 kale yerle bir ettim 50 sehir yaktim Minuaoglu Argisti guclu kral Bianili ulkesinin krali Tuspa sehrinin hukumdaridir Her kim bu yaziti tahrip ederse tanri Haldi ve tanri Quera onu gunes isigindan yoksun etsinler Kaynakca a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 21 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 ნაქალაქარი ნაქალაქევი A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt ISBN 0 9535878 3 5 ნაქალაქევი Kartlis Tshovreba Arkeoloji ve Yer Adlari Sozlugu Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 626 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2021 a b 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2019