Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Benito Cereno, Amerikalı yazar Herman Melville'in yazdığı bir uzun öyküdür. İlk olarak Putnam's Monthly Magazine dergisinde 1855 yılında dizi olarak yayımlanmıştır.
| Benito Cereno | |
 Herman Melville'in 1860 yılındaki fotoğrafı | |
| Yazar | Herman Melville |
|---|---|
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Tür | Öykü |
| Yayım | 1855 |
| The Piazza Tales serisi | |
Konusu
1799 yılında, fok avlama gemisi Bachelor's Delight'ın kaptanı Amasa Delano, Şili'nin Concepcion kenti açıklarındaki Santa Maria Adasına doğru sürüklenen başka bir gemi görür. Geminin tehlikede olup olmadığını merak eden Delano, tekneyle yanaştığı gemiyi ziyaret eder. Geminin adının San Dominick olduğunu öğrenir ve kaptanı Don Benito Cereno ile tanışır. Delano, gemideki İspanyol mürettebat tarafından karşılanır. Gemideki zencilerin sayıca beyazlardan çok fazla olduğunu gören Delano, bu durumdan rahatsız olur. Senegalli kölesi Babo'nun yanından ayrılmadığı Cereno, Delano'nun sorusu üzerine, kölelerin sahibi olan Alexandro Aranda'nın ve mürettebattan birçok kişinin yolculuk sırasında salgın hastalıktan öldüğünü söyler.
Zencilerin gemideki tavırları ve taşkınlıklarına karşın Cereno tarafından cezalandırılmamasına şaşıran Delano, zencilerden birinin beyaz birini kafasından bıçakladığını Cereno'nun görmezden gelmesi ve Cereno ile Babo'nun fısıltılı konuşmalarından rahatsız olur. Delano, Cereno'nun zaman zaman belirginleşen endişeli halini, gemidekilerin kısık sesle konuşmasını, mürettebat ve zenciler arasındaki olağandışı ilişkiyi görüp daha da kuşkulanır, fakat bir şey sormaz. Üstüne, kendi gemisindeki mürettebat, silah ve erzak miktarı hakkında Cereno'dan gelen soruları dürüstlükle yanıtlar.
Delano, yaklaşmış olan gemisine adım attığında Cereno ve üç İspanyol, bir anda küpeşteden atlayıp Delano'nun ayaklarının dibine düşer. Babo elinde hançerle peşlerinden atlar. Delano, başta Babo'nun kendisine saldıracağını düşünse de, Babo'nun hedefinin Cereno olduğu anlaşılır. Delano'nun adamları araya girip Cereno'yu kurtarır. Gemideki diğer İspanyolların da silahlı zencilerden kaçıp Delano'nun gemisine sığınır. Bu sırada gemibaşındaki örtü düşer ve Alexandro Aranda'nın cesedi ortaya çıkar. Babo etkisiz hale getirilir, Delano'nun adamları da zencilere saldırır.
Öykü, Lima'daki mahkeme sahnesiyle devam eder. Gerçekte San Dominick gemisinde salgın hastalık yaşanmamış, zenciler isyan edip mürettebatın çoğunu öldürmüş, kalan İspanyolları da esir almıştır ve isyanlarının anlaşılmaması için geminin kontrolünün beyazlarda olduğu algısı yaratmışlardır. Babo kendini savunmaz, birkaç ay sonra idam edilir. Başı kazığa oturtulup kent meydanında sergilenir, vücudu yakılır. Benito Cereno da serbest kaldıktan üç ay sonra yakındaki bir manastırda ölür.
Yapısı
Benito Cereno, Kaptan Amasa Delano'nun 1817 tarihli anı kitabı "A Narrative of Voyages and Travels"a dayanmaktadır. Burada Delano, 1805'te bir İspanyol köle gemisi olan Tryal ile karşılaşmasını anlatır. Melville bu eserin bazı bölümlerini değiştirip kendi eserine uyarlamış; gemilerin betimlemesi, adlarının değiştirilmesi ve yeni olaylar ve karakterlerin tanıtılması dahil olmak üzere birçok önemli ekleme yapmıştır.
Melville'in değişiklikleri, Cereno'nun karakterini öne çıkarmış ve Babo'yu saf kötülüğün bir yansıması olarak betimlemiştir. Yazar ayrıca keşişler ve manastırlarla ilgili bir imge ağı kurmuş, yamyamlık ve Columbus imajı gibi unsurları kullanmıştır. Benzer şekilde, Melville'in öyküsü, yer, zaman aralığı ve karakter sayısındaki değişikliklerle orijinal anıdan önemli ölçüde ayrım göstermiştir. Benito Cereno'daki yasal belgeler bölümü ise, Melville'in kendi icadı ile Delano'nun anılarından uyarlanmış belgelerin bir karışımını içerir.
Bazı kaynaklar, Melville'in Delano'nun anı kitabının diğer bölümlerinden öğeler kullandığını ve Ashantee kültürünü öyküye dahil ettiğini öne sürmektedir.
Yazım biçemi
Benito Cereno, Amerikalı bir denizci olan Kaptan Amasa Delano'nun bakış açısıyla, sınırlı olarak üçüncü şahıs ağzından anlatılır. Delano'nun bakış açısı, İspanyol köle gemisi San Dominick'teki ırksal dinamiklere ilişkin yanlış algılarıyla şekillenir, çünkü Cereno'nun kontrolü altında olduğunu varsaydığı zenciler aslında isyan etmiş ve geminin kontrolünü ele geçirmiştir. Bu bağlamda öykü, isyanla ilgili önemli bilgileri daha sonraya kadar saklayarak gerilimi korur.
Melville'in düzyazı ritmi, Delano'nun şüphe ve güvence arasında gidip gelen ruh halinin betimlemesinde gerilimi artırıp azaltarak ilerler. Öykünün sonu ise, ani, sade ve gerçekçi bir tarzda sunulur. Öte yandan öykü, gemiyi ve mürettebatı bir manastıra benzeterek, aldatma ve karanlık temalarını vurgular.
Örgeler
Kölelik ve ırkçılık
Öykü, kölelik ve ırkçılıkla ilgili farklı yorumları işlerken, bu durum bazıları tarafından ırkçılık karşıtı olarak görülmüş, bazıları tarafındansa ırkçı ve kölelik yanlısı olarak görülmüştür. Görece ileri zamanda yapılan eleştiriler ise, köle lideri Babo'yu çağdaş ırksal klişelere meydan okuyan trajik bir kahraman olarak yorumlamıştır.
Algının doğası
Kaptan Delano'nun önyargılı görüşleri gemideki köle isyanının gerçek doğasını anlamasını engellediğinden, hikâye algı meselesini derinlemesine incelemektedir. Örneğin Babo'nun Don Benito'yu tıraş ettiği sahne, karakterler arasındaki güç dinamiklerini ve öznelliği simgeleyerek Delano'nun kendini kandırma kapasitesini ortaya koymaktadır.
Transatlantik zıtlıklar
Öykü, köleliğin gölgesi altında Amerikan iyimserliği (Delano tarafından temsil edilir) ile Avrupa karamsarlığı (Cereno tarafından temsil edilir) arasındaki zıtlığı vurgulayarak, kolonyal güç ve suç ortaklığı hakkında sorgulamalar yapar.
Basım tarihçesi
Melville'in Benito Cereno'yu 1854-55 kışında yazdığı tahmin edilmektedir. Öykü, ilk olarak Putnam's Monthly Magazine'de Ekim'den 1855'ten Aralık 1855'e kadar üç parça halinde anonim olarak tefrika edildi. Daha sonra Mayıs 1856'da ABD'de ve Haziran'da İngiltere'de "The Piazza Tales" koleksiyonunda yayımlandı. İlk kez tek başına basılması ise Nonesuch Yayınevi'nin 1926 yılındaki baskısıyla oldu.
Türkçe çevirisi
Benito Cereno Türkçeye Lale Eren, Alkım Doğan ve Pelin Arda tarafından olmak üzere üç kez çevrilmiştir.
Uyarlamalar
- Şair Robert Lowell, öyküyü 1964 yılında The Old Glory kapsamında sahneye uyarlamıştır. Oyun, 1976'da Broadway'de sahnelenmiştir.
- Fransız yönetmen Serge Roullet'nin öyküyle aynı adı taşıyan sinema uyarlaması 1969'da vizyona girmiştir.
- Stephen Douglas Burton, öyküyü 1975 yılında tek perdelik opera çalışmasına uyarlamıştır.
- Şair Yusef Komunyakaa'nın "Kaptan Amaso Delano'nun İkilemi" başlıklı şiiri 1996 yılında American Poetry Review'de yayımlanmıştır.
- Gary J. Whitehead'in "Babo Lima'dan Konuşuyor" başlıklı şiiri 2003 yılında Leviathan: A Journal of Melville Studies kapsamında yayımlanmıştır.
Kaynakça
- ^ . www.cliffsnotes.com. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.
- ^ Feltenstein, Rosalie (1947). "Melville's 'Benito Cereno.'" American Literature: A Journal of Literary History, Criticism, and Bibliography 19.3, 245-55.
- ^ Stuckey, Sterling (1998). "The Tambourine in Glory: African Culture and Melville's Art." The Cambridge Companion to Herman Melville. Ed. Robert S. Levine. Cambridge Companions to Literature. Cambridge, UK & New York: Cambridge University Press.
- ^ Berthoff, Warner (1962). The Example of Melville. Reprinted 1972, New York: W.W. Norton.
- ^ Blum, Hester (2006). "Atlantic Trade." A Companion to Herman Melville. Edited by Wyn Kelley. Wiley/Blackwell.
- ^ Robertson-Lorant, Laurie (1996). Melville: A Biography. New York: Clarkson Potter/Publishers.
- ^ Bryant, John (2001). "Herman Melville: A Writer in Process" and "Notes." Herman Melville, Tales, Poems, and Other Writings. Edited, with an Introduction and Notes, by John Bryant. New York: The Modern Library.
- ^ Parker, Hershel (2002). Herman Melville: A Biography. Volume 2, 1851-1891. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Dış bağlantılar
- Gutenberg'de yayımlanan özgün metin 7 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Benito Cereno Amerikali yazar Herman Melville in yazdigi bir uzun oykudur Ilk olarak Putnam s Monthly Magazine dergisinde 1855 yilinda dizi olarak yayimlanmistir Benito CerenoBenito CerenoHerman Melville in 1860 yilindaki fotografiYazarHerman MelvilleUlkeABDDilIngilizceTurOykuYayim1855The Piazza Tales serisiKonusu1799 yilinda fok avlama gemisi Bachelor s Delight in kaptani Amasa Delano Sili nin Concepcion kenti aciklarindaki Santa Maria Adasina dogru suruklenen baska bir gemi gorur Geminin tehlikede olup olmadigini merak eden Delano tekneyle yanastigi gemiyi ziyaret eder Geminin adinin San Dominick oldugunu ogrenir ve kaptani Don Benito Cereno ile tanisir Delano gemideki Ispanyol murettebat tarafindan karsilanir Gemideki zencilerin sayica beyazlardan cok fazla oldugunu goren Delano bu durumdan rahatsiz olur Senegalli kolesi Babo nun yanindan ayrilmadigi Cereno Delano nun sorusu uzerine kolelerin sahibi olan Alexandro Aranda nin ve murettebattan bircok kisinin yolculuk sirasinda salgin hastaliktan oldugunu soyler Zencilerin gemideki tavirlari ve taskinliklarina karsin Cereno tarafindan cezalandirilmamasina sasiran Delano zencilerden birinin beyaz birini kafasindan bicakladigini Cereno nun gormezden gelmesi ve Cereno ile Babo nun fisiltili konusmalarindan rahatsiz olur Delano Cereno nun zaman zaman belirginlesen endiseli halini gemidekilerin kisik sesle konusmasini murettebat ve zenciler arasindaki olagandisi iliskiyi gorup daha da kuskulanir fakat bir sey sormaz Ustune kendi gemisindeki murettebat silah ve erzak miktari hakkinda Cereno dan gelen sorulari durustlukle yanitlar Delano yaklasmis olan gemisine adim attiginda Cereno ve uc Ispanyol bir anda kupesteden atlayip Delano nun ayaklarinin dibine duser Babo elinde hancerle peslerinden atlar Delano basta Babo nun kendisine saldiracagini dusunse de Babo nun hedefinin Cereno oldugu anlasilir Delano nun adamlari araya girip Cereno yu kurtarir Gemideki diger Ispanyollarin da silahli zencilerden kacip Delano nun gemisine siginir Bu sirada gemibasindaki ortu duser ve Alexandro Aranda nin cesedi ortaya cikar Babo etkisiz hale getirilir Delano nun adamlari da zencilere saldirir Oyku Lima daki mahkeme sahnesiyle devam eder Gercekte San Dominick gemisinde salgin hastalik yasanmamis zenciler isyan edip murettebatin cogunu oldurmus kalan Ispanyollari da esir almistir ve isyanlarinin anlasilmamasi icin geminin kontrolunun beyazlarda oldugu algisi yaratmislardir Babo kendini savunmaz birkac ay sonra idam edilir Basi kaziga oturtulup kent meydaninda sergilenir vucudu yakilir Benito Cereno da serbest kaldiktan uc ay sonra yakindaki bir manastirda olur YapisiAmasa Delano nun 1817 yilinda basilan portresi Benito Cereno Kaptan Amasa Delano nun 1817 tarihli ani kitabi A Narrative of Voyages and Travels a dayanmaktadir Burada Delano 1805 te bir Ispanyol kole gemisi olan Tryal ile karsilasmasini anlatir Melville bu eserin bazi bolumlerini degistirip kendi eserine uyarlamis gemilerin betimlemesi adlarinin degistirilmesi ve yeni olaylar ve karakterlerin tanitilmasi dahil olmak uzere bircok onemli ekleme yapmistir Melville in degisiklikleri Cereno nun karakterini one cikarmis ve Babo yu saf kotulugun bir yansimasi olarak betimlemistir Yazar ayrica kesisler ve manastirlarla ilgili bir imge agi kurmus yamyamlik ve Columbus imaji gibi unsurlari kullanmistir Benzer sekilde Melville in oykusu yer zaman araligi ve karakter sayisindaki degisikliklerle orijinal anidan onemli olcude ayrim gostermistir Benito Cereno daki yasal belgeler bolumu ise Melville in kendi icadi ile Delano nun anilarindan uyarlanmis belgelerin bir karisimini icerir Bazi kaynaklar Melville in Delano nun ani kitabinin diger bolumlerinden ogeler kullandigini ve Ashantee kulturunu oykuye dahil ettigini one surmektedir Yazim bicemiBenito Cereno Amerikali bir denizci olan Kaptan Amasa Delano nun bakis acisiyla sinirli olarak ucuncu sahis agzindan anlatilir Delano nun bakis acisi Ispanyol kole gemisi San Dominick teki irksal dinamiklere iliskin yanlis algilariyla sekillenir cunku Cereno nun kontrolu altinda oldugunu varsaydigi zenciler aslinda isyan etmis ve geminin kontrolunu ele gecirmistir Bu baglamda oyku isyanla ilgili onemli bilgileri daha sonraya kadar saklayarak gerilimi korur Melville in duzyazi ritmi Delano nun suphe ve guvence arasinda gidip gelen ruh halinin betimlemesinde gerilimi artirip azaltarak ilerler Oykunun sonu ise ani sade ve gercekci bir tarzda sunulur Ote yandan oyku gemiyi ve murettebati bir manastira benzeterek aldatma ve karanlik temalarini vurgular OrgelerKolelik ve irkcilik Oyku kolelik ve irkcilikla ilgili farkli yorumlari islerken bu durum bazilari tarafindan irkcilik karsiti olarak gorulmus bazilari tarafindansa irkci ve kolelik yanlisi olarak gorulmustur Gorece ileri zamanda yapilan elestiriler ise kole lideri Babo yu cagdas irksal kliselere meydan okuyan trajik bir kahraman olarak yorumlamistir Alginin dogasi Kaptan Delano nun onyargili gorusleri gemideki kole isyaninin gercek dogasini anlamasini engellediginden hikaye algi meselesini derinlemesine incelemektedir Ornegin Babo nun Don Benito yu tiras ettigi sahne karakterler arasindaki guc dinamiklerini ve oznelligi simgeleyerek Delano nun kendini kandirma kapasitesini ortaya koymaktadir Transatlantik zitliklar Oyku koleligin golgesi altinda Amerikan iyimserligi Delano tarafindan temsil edilir ile Avrupa karamsarligi Cereno tarafindan temsil edilir arasindaki zitligi vurgulayarak kolonyal guc ve suc ortakligi hakkinda sorgulamalar yapar Basim tarihcesiMelville in Benito Cereno yu 1854 55 kisinda yazdigi tahmin edilmektedir Oyku ilk olarak Putnam s Monthly Magazine de Ekim den 1855 ten Aralik 1855 e kadar uc parca halinde anonim olarak tefrika edildi Daha sonra Mayis 1856 da ABD de ve Haziran da Ingiltere de The Piazza Tales koleksiyonunda yayimlandi Ilk kez tek basina basilmasi ise Nonesuch Yayinevi nin 1926 yilindaki baskisiyla oldu Turkce cevirisi Benito Cereno Turkceye Lale Eren Alkim Dogan ve Pelin Arda tarafindan olmak uzere uc kez cevrilmistir UyarlamalarSair Robert Lowell oykuyu 1964 yilinda The Old Glory kapsaminda sahneye uyarlamistir Oyun 1976 da Broadway de sahnelenmistir Fransiz yonetmen Serge Roullet nin oykuyle ayni adi tasiyan sinema uyarlamasi 1969 da vizyona girmistir Stephen Douglas Burton oykuyu 1975 yilinda tek perdelik opera calismasina uyarlamistir Sair Yusef Komunyakaa nin Kaptan Amaso Delano nun Ikilemi baslikli siiri 1996 yilinda American Poetry Review de yayimlanmistir Gary J Whitehead in Babo Lima dan Konusuyor baslikli siiri 2003 yilinda Leviathan A Journal of Melville Studies kapsaminda yayimlanmistir Kaynakca www cliffsnotes com 1 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2023 Feltenstein Rosalie 1947 Melville s Benito Cereno American Literature A Journal of Literary History Criticism and Bibliography 19 3 245 55 Stuckey Sterling 1998 The Tambourine in Glory African Culture and Melville s Art The Cambridge Companion to Herman Melville Ed Robert S Levine Cambridge Companions to Literature Cambridge UK amp New York Cambridge University Press Berthoff Warner 1962 The Example of Melville Reprinted 1972 New York W W Norton Blum Hester 2006 Atlantic Trade A Companion to Herman Melville Edited by Wyn Kelley Wiley Blackwell Robertson Lorant Laurie 1996 Melville A Biography New York Clarkson Potter Publishers ISBN 0 517 59314 9 Bryant John 2001 Herman Melville A Writer in Process and Notes Herman Melville Tales Poems and Other Writings Edited with an Introduction and Notes by John Bryant New York The Modern Library ISBN 0 679 64105 X Parker Hershel 2002 Herman Melville A Biography Volume 2 1851 1891 Baltimore and London The Johns Hopkins University Press ISBN 0 8018 6892 0Dis baglantilarGutenberg de yayimlanan ozgun metin 7 Subat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde