Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hikâye ya da öykü, gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır. Kısa oluşu, yalın bir olay örgüsüne sahip olması, genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatım türlerinden ayrılır.
Öyküde, olayın geçtiği yer sınırlı, anlatım özlü ve yoğundur. Karakterler belli bir olay içinde gösterilir ve çoğu zaman sadece belli özellikleri yansıtılır. Konu tümüyle hayal ürünü ya da gerçekçi olabilir. Genellikle [ironik] bir rastlantı yoluyla oluşturulan özel bir an üzerindeki yoğunlaşma sürpriz sonlara olanak verir.
Öyküde kişiler, olay örgüsü, mekân, zaman, anlatıcı ve bakış açısı olmak üzere beş temel yapı unsur vardır ve olay öyküsü ve durum öyküsü olarak ikiye ayrılır.
Etimolojisi
Arapça kökenli hikâye kelimesinin eş anlamlısı olarak kullanılan "öykü" sözcüğü Türkçedir.Dil devrimi'nde öykün-(mek) kökeninden türetilmiştir. Eski Türkçede ise bu sözcük ötgünçtür. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'nden sonra yasaklanan 205 Türkçe sözcükten birisidir.
"Hikâye" kelimesi Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Türetildiği fiil kökü "hakeve", "taklit etmek, bir metnin kopyasını çıkarmak"; aynı kökten "hekâ" ise "benzemek, aynen nakletmek" anlamlarına gelir. İlk zamanlar "destandan masala, menkıbeye, romandan tiyatroya kadar bütün tahkiyeli" metinleri kapsadığı için kendine özgü bir türün adı olan "hikâye" özel adı ile karıştırılırken zamanla sıyrılıp türün adı olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Doğu dillerinde olduğu kadar Batı dillerinde de bu tür modern özelliklerini kazanıncaya kadar değişik adlarla anılmıştır. Meselâ Fransızcada "masal" anlamında conte, "anlatım" mânasında récit, "tarih" mânasında histoire kelimeleri aynı zamanda hikâye türü için de kullanılmıştır.
Hikâye mi, öykü mü tartışması
Edebiyat eleştirmenleri ve yazarlarının tartışma içinde olduğu bir konudur öykü ve hikâye ayrımı. Klasik/modern, toplumsal/bireysel, sözlü/yazılı gibi ayrımlar söz konusu edilir. Modern Türk Hikâyesi adlı kitabında Âlim Kahraman edebî bağlamda hikâye yerine öykü sözcüğünü ilk olarak 1949 yılında Nurullah Ataç’ın kullanıldığını söyler.
Feridun Andaç da hikâye ve öykünün ayrı türler olduklarını belirtmiştir. Ona göre hikâye (örneğin halk hikâyeleri) ağırlıklı olarak sözlü geleneğin içinde köklü bir ürünken, öykü ise sözlü anlatıdan ziyâde bir tasarımın söz konusu olduğu modern edebiyatın bir ürünüdür. Bunun dışında birçok edebiyat araştırmacısı aynı görüşü savunmuştur. Sait Faik Hikâye Armağanı’nda kullanılan hikâye sözcüğü ile tarihsel sıralamada daha sonra başlayan diğer yarışmaların Öykü Yarışması adıyla anılması bu sebeptendir.
Bu iki kelimenin aynı anlamda kullanılmadığını söyleyen edebiyatçılarımızdan biri de Feyza Hepçilingirler’dir. Atilla Özkırımlı da modern dönemdeki yazınsal eserler için öykü kelimesinin uygun olduğunu belirtir. Aynı görüş altında birleşen onca edebiyatçı varken bile, bu iki kelimenin ayrımı edebiyat bilimi altında genelgeçer bir hükme bağlanmamıştır.
Tarihçe
Antik Yunan'daki fabl ve kısa romanslar, Binbir Gece Masalları öykünün habercileridir. Ama öykü ancak 19. yüzyılda romantizm ve gerçekçilik akımlarının etkisiyle psikolojik ve metafizik sorunları masalsı bir anlatımla yansıtmaya başladı.
Rusya'da Gogol, Dostoyevski, Turgenyev ve Çehov'un öyküleri, öykü türünün edebi eserler arasında sağlam bir yere oturmasına büyük katkı sağlamıştır. Bilinen ilk öykü örneği ise İtalyan yazar Giovanni Boccaccio'nun Decameron adlı eseridir. Eser temel olarak 1348 yılında İtalya'da ortaya çıkan bir veba salgınını konu alır. 10 gün boyunca anlatılan 100 öyküden oluşur. Mutluluklar, kadın erkek ilişkileri, gönül yaraları, yerinde verilen yanıtlar, çıkar peşinde koşan din adamları öykülerin başlıca konularını oluşturur.
Öykü zaman içerisinde ikiye ayrılmıştır; olay hikâyesi ve durum hikâyesi.
Olay Hikâyesi: Bir olay merkezinde gelişen ve sonuçlanan hikâyelerdir. Bu tür metinlerde merak unsuru ön plandadır. Bu türün en önemli örneklerini Fransız yazar Maupassant vermiştir. Bu yüzden olay hikâyesi, Maupassant tarzı hikâye olarak da adlandırılmaktadır.
Durum Hikâyesi: Olay anlatımına dayanmayan, kişilerin veya hayatın bir kesitinin ele alındığı hikâyelere denir. Bu tür hikâyelerde merak duygusu geri plana itilir ve bir durum veya kişi betimlenir. Durum hikâyesinin en önemli örnekleri, Rus yazar Anton Çehov tarafından verilmiştir. Bu nedenle durum hikâyelerine Çehov tarzı hikâye de denmektedir.
Türkiye'de hikâye
Türkiye'de öykü ya da hikâye kavramı diğer yeni türler gibi Tanzimat'tan sonra edebiyata girmiştir. Hikâyenin Türkiye'deki ilk gerçek temsilcisi olarak Ömer Seyfettin'i görmek mümkündür. Falaka, , Pe'de hikâyeciliğin gelişmesine çok büyük katkı sağlamıştır. Ayrıca Sait Faik Abasıyanık da Türk öykücülüğünün önemli temsilcilerinden biridir. Toplumun problemlerine değil bireyin toplum içindeki sorunlarına yönelen yazar, öykülerinde çoğunlukla kendisinden yola çıkıp bireyler hakkında yazarak insan gerçeğini anlamaya çalıştı. Çoğunlukla şehirli alt sınıfın hayatını yazan Abasıyanık, balıkçı, işsiz, kıraathane sahibi gibi karakterleri anlattı. İnsanların yaşama biçimlerini, isteklerini, tasalarını, korkularını ve sevinçlerini irdeleyerek, toplum meselelerinden çok "insanı ele alan sanatçılar" sınıfında yer aldı. Türk edebiyatında olay hikâyesinin temsilcisi Ömer Seyfettin, durum hikâyesinin temsilcisi ise Memduh Şevket Esendal'dır.
Kaynakça
- ^ "Öykü Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji". www.etimolojiturkce.com. 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ . huseyincanerik.com. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Özgül, M. Kayahan (2000). "Hikâyenin Romanı". Hece Türk Öykücülüğü Özel Sayısı. 46-47. s. 33.
- ^ Yazıcı, Hüseyin. (PDF). TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt 17 (1998). s. s. 480. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ a b c Gündüz, Osman (1 Aralık 2013). "Küçürek Öykü, Kısa Kısa Öykü mü, Anlatı mı?". Erdem (65): 11-22. ISSN 1010-867X. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ . 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ (İngilizce). 5 Aralık 2019. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Sakar, Ekrem. "Hikâye mi Öykü mü?" (İngilizce). 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hikaye ya da oyku gercek ya da gercege yakin bir olayi aktaran kisa duzyazi seklindeki anlatidir Kisa olusu yalin bir olay orgusune sahip olmasi genellikle onemli bir olay ya da sahne araciligiyla tek ve yogun bir etki uyandirmasi ve az sayida karaktere yer vermesiyle roman ve diger anlatim turlerinden ayrilir Oykude olayin gectigi yer sinirli anlatim ozlu ve yogundur Karakterler belli bir olay icinde gosterilir ve cogu zaman sadece belli ozellikleri yansitilir Konu tumuyle hayal urunu ya da gercekci olabilir Genellikle ironik bir rastlanti yoluyla olusturulan ozel bir an uzerindeki yogunlasma surpriz sonlara olanak verir Oykude kisiler olay orgusu mekan zaman anlatici ve bakis acisi olmak uzere bes temel yapi unsur vardir ve olay oykusu ve durum oykusu olarak ikiye ayrilir EtimolojisiArapca kokenli hikaye kelimesinin es anlamlisi olarak kullanilan oyku sozcugu Turkcedir Dil devrimi nde oykun mek kokeninden turetilmistir Eski Turkcede ise bu sozcuk otgunctur 12 Eylul 1980 Askeri Darbesi nden sonra yasaklanan 205 Turkce sozcukten birisidir Hikaye kelimesi Turkceye Arapcadan gecmistir Turetildigi fiil koku hakeve taklit etmek bir metnin kopyasini cikarmak ayni kokten heka ise benzemek aynen nakletmek anlamlarina gelir Ilk zamanlar destandan masala menkibeye romandan tiyatroya kadar butun tahkiyeli metinleri kapsadigi icin kendine ozgu bir turun adi olan hikaye ozel adi ile karistirilirken zamanla siyrilip turun adi olarak kullanilmaya baslanmistir Dogu dillerinde oldugu kadar Bati dillerinde de bu tur modern ozelliklerini kazanincaya kadar degisik adlarla anilmistir Mesela Fransizcada masal anlaminda conte anlatim manasinda recit tarih manasinda histoire kelimeleri ayni zamanda hikaye turu icin de kullanilmistir Hikaye mi oyku mu tartismasiEdebiyat elestirmenleri ve yazarlarinin tartisma icinde oldugu bir konudur oyku ve hikaye ayrimi Klasik modern toplumsal bireysel sozlu yazili gibi ayrimlar soz konusu edilir Modern Turk Hikayesi adli kitabinda Alim Kahraman edebi baglamda hikaye yerine oyku sozcugunu ilk olarak 1949 yilinda Nurullah Atac in kullanildigini soyler Feridun Andac da hikaye ve oykunun ayri turler olduklarini belirtmistir Ona gore hikaye ornegin halk hikayeleri agirlikli olarak sozlu gelenegin icinde koklu bir urunken oyku ise sozlu anlatidan ziyade bir tasarimin soz konusu oldugu modern edebiyatin bir urunudur Bunun disinda bircok edebiyat arastirmacisi ayni gorusu savunmustur Sait Faik Hikaye Armagani nda kullanilan hikaye sozcugu ile tarihsel siralamada daha sonra baslayan diger yarismalarin Oyku Yarismasi adiyla anilmasi bu sebeptendir Bu iki kelimenin ayni anlamda kullanilmadigini soyleyen edebiyatcilarimizdan biri de Feyza Hepcilingirler dir Atilla Ozkirimli da modern donemdeki yazinsal eserler icin oyku kelimesinin uygun oldugunu belirtir Ayni gorus altinda birlesen onca edebiyatci varken bile bu iki kelimenin ayrimi edebiyat bilimi altinda genelgecer bir hukme baglanmamistir TarihceAntik Yunan daki fabl ve kisa romanslar Binbir Gece Masallari oykunun habercileridir Ama oyku ancak 19 yuzyilda romantizm ve gercekcilik akimlarinin etkisiyle psikolojik ve metafizik sorunlari masalsi bir anlatimla yansitmaya basladi Rusya da Gogol Dostoyevski Turgenyev ve Cehov un oykuleri oyku turunun edebi eserler arasinda saglam bir yere oturmasina buyuk katki saglamistir Bilinen ilk oyku ornegi ise Italyan yazar Giovanni Boccaccio nun Decameron adli eseridir Eser temel olarak 1348 yilinda Italya da ortaya cikan bir veba salginini konu alir 10 gun boyunca anlatilan 100 oykuden olusur Mutluluklar kadin erkek iliskileri gonul yaralari yerinde verilen yanitlar cikar pesinde kosan din adamlari oykulerin baslica konularini olusturur Oyku zaman icerisinde ikiye ayrilmistir olay hikayesi ve durum hikayesi Olay Hikayesi Bir olay merkezinde gelisen ve sonuclanan hikayelerdir Bu tur metinlerde merak unsuru on plandadir Bu turun en onemli orneklerini Fransiz yazar Maupassant vermistir Bu yuzden olay hikayesi Maupassant tarzi hikaye olarak da adlandirilmaktadir Durum Hikayesi Olay anlatimina dayanmayan kisilerin veya hayatin bir kesitinin ele alindigi hikayelere denir Bu tur hikayelerde merak duygusu geri plana itilir ve bir durum veya kisi betimlenir Durum hikayesinin en onemli ornekleri Rus yazar Anton Cehov tarafindan verilmistir Bu nedenle durum hikayelerine Cehov tarzi hikaye de denmektedir Turkiye de hikaye Turkiye de oyku ya da hikaye kavrami diger yeni turler gibi Tanzimat tan sonra edebiyata girmistir Hikayenin Turkiye deki ilk gercek temsilcisi olarak Omer Seyfettin i gormek mumkundur Falaka Pe de hikayeciligin gelismesine cok buyuk katki saglamistir Ayrica Sait Faik Abasiyanik da Turk oykuculugunun onemli temsilcilerinden biridir Toplumun problemlerine degil bireyin toplum icindeki sorunlarina yonelen yazar oykulerinde cogunlukla kendisinden yola cikip bireyler hakkinda yazarak insan gercegini anlamaya calisti Cogunlukla sehirli alt sinifin hayatini yazan Abasiyanik balikci issiz kiraathane sahibi gibi karakterleri anlatti Insanlarin yasama bicimlerini isteklerini tasalarini korkularini ve sevinclerini irdeleyerek toplum meselelerinden cok insani ele alan sanatcilar sinifinda yer aldi Turk edebiyatinda olay hikayesinin temsilcisi Omer Seyfettin durum hikayesinin temsilcisi ise Memduh Sevket Esendal dir Kaynakca Oyku Kelime Kokeni Kelimesinin Anlami Etimoloji www etimolojiturkce com 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2022 huseyincanerik com 10 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022 Ozgul M Kayahan 2000 Hikayenin Romani Hece Turk Oykuculugu Ozel Sayisi 46 47 s 33 Yazici Huseyin PDF TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 17 1998 s s 480 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Mayis 2017 a b c Gunduz Osman 1 Aralik 2013 Kucurek Oyku Kisa Kisa Oyku mu Anlati mi Erdem 65 11 22 ISSN 1010 867X 6 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2022 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022 Ingilizce 5 Aralik 2019 6 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2022 Sakar Ekrem Hikaye mi Oyku mu Ingilizce 6 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2022 Ayrica bakinizHalk hikayesi Uzun hikaye Masal