BMW E36

BMW E36 , BMW 3 Serisi kompakt executive serisinin üçüncü neslidir ve 1990-2000 arasında üretilmiştir. İlk modeller, dört kapılı sedan gövde tarzındaydı, ardından sonraki yıllarda coupe, cabriolet, vagon ("Touring") ve hatchback ("Kompakt") gövde seçenekleri de üretildi.

BMW 3 Serisi (E36)
Genel Bakış
Üretici	BMW
Üretim	1990-2000
Montaj	Almanya: Münih Almanya: Regensburg Güney Afrika: (Rosslyn) Birleşik Devletler:
Tasarımcı(lar)	Boyke Boyer
Selefi	BMW 3 Serisi (E30)
Halefi	BMW 3 Serisi (E46)
Gövde ve Şasi
Sınıf	Compact executive car (D)
Gövde tipi	2 kapılı coupe 2 kapılı cabriolet 4 kapılı sedan/salon 5 kapılı wagon/estate
Düzen	FR düzeni
Benzerleri	BMW Z3 BMW 3 Serisi Compact
Teknik Özellikler
Motor	Benzin: 1.6–1.9 L M40/M42/M43/ I4 2.0–3.2 L M50/// I6 Dizel: 1.7 L turboşarj I4 2.5 L turbocharged I6
Dingil mesafesi	2.700 mm (106,3 in)
Uzunluk	4.433 mm (174,5 in)
Genişlik	1.710 mm (67,3 in)
Yükseklik	1.366-1.390 mm (53,8-54,7 in)
Ağırlık	1.315-1.395 kg (2.899-3.075 lb)

E36, hatchback gövdesi tarzında sunulan ilk 3 serisiydi. Ayrıca, altı ileri manuel şanzıman (1996 M3'te), beş ileri otomatik şanzıman ve dört silindirli dizel motor ile kullanılabilen ilk 3 Serisi'ydi. Multi-link arka süspansiyon da, 3 Serisi'nin önceki nesillerine kıyasla önemli bir geliştirme oldu. Ayrıca önden motor düzenine rağmen 50/50 ağırlık dağılımına sahiptir.

E36, Car and Driver dergisinin 10Best (en iyi 10) listesinde, satışa sunulduğu her yıl için listelendi.

Yüksek performanslı (E36 M3), BMW S50 veya BMW S52 düz altı silindir motor (ülkeye bağlı olarak) tarafından desteklenmektedir. E36 M3, 1992 yılında tanıtıldı ve coupe, sedan ve cabriolet gövde tipleri mevcuttu.

Halefi E46 3 Serisi'nin, 1998'deki tanıtımını takiben, aşamalı olarak E36'nın üretimi sonlandırılmaya başlandı ve nihayet 1999'da yerini tamamen E46 Serisi'ne bıraktı.

Geliştirme ve lansman

E36'nın gelişimi 1981'de başladı, ve dış tasarım, aerodinamikten, özellikle genel kama şeklinden, far kapaklarından ve daha küçük kanat aynalarından çok etkilendi. Baş tasarımcılar, Pinky Lai ve Boyke Boyer'di.

E36 üretim versiyonu, 1990 Ekim ayında başlatıldı, Kasım ayında basın açıklamasını takiben, 1991 başlarında piyasaya sunuldu.

Gövde tasarımları

Serinin gövde tipleri şunlardır:

• 4 kapılı sedan/salon, 1990'dan 1998'e üretilmiştir.
• 2 kapılı coupe, 1990'dan 1999'a kadar üretilen bir modeldir.
• 2 kapılı cabriolet, 1993'ten 2000'e kadar üretilmiştir. 4 kapılı bir Baur, "Top Cabriolet" dönüşümü de mevcuttu.
• 5 kapılı wagon/estate ("Touring" olarak pazarlandı), 1994'ten 1999'a kadar üretilmiştir.
• 3 kapılı hatchback (BMW 3 Serisi Compact'a bakın), 1994'ten 2000'e kadar üretimi sürmüştür.

• E36 sedan
• E36 coupe
• E36 cabriolet

• E36 Baur
• E36 Touring
• E36 Compact

Donanım

İç mekân

Mevcut güvenlik donanımları arasında sürücü hava yastığı, yolcu hava yastığı, ABS fren sistemi ve denge kontrolü ("ASC + T") bulunmaktaydı. E36'da elektronik iklimlendirme kontrolü de mevcuttu.

Motorlar

Benzin

E36 serisinde kullanılan dört silindirli benzinli motorlar, başlangıçta önceki nesil 3 Serisi'nde de kullanılan, BMW M40 SOHC ve BMW M42 DOHC motorlardıydı. 1993 yılında M40, BMW M43 SOHC motorla ve M42 1996 yılında DOHC motorla değiştirildi.

Altı silindirli modeller için E36, yeni BMW M50 DOHC benzinli motorla piyasaya sürüldü. 1993 yılında (M50TU) versiyonlarına, tork gücünü arttıran (değişken supap zamanlaması) eklendi (en yüksek motor gücü değişmedi). 1995 yılında, motoru M50TU'nun yerini aldı, 325i'nin yerine 328i modelinin ve yeni bir orta sınıf 323i modelinin eklenmesiyle sonuçlandı (M52'nin 2.5 litrelik bir sürümü tarafından desteklenmektedir).

1992'de, 3.0 L motor, ilk kez E36 M3 modelinde kullanıldı. 1995 yılında kapasitesi 3,2 L'ye yükseltildi ve emme eksantrik miline VANOS eklendi.

Model	Yıllar	Motor	Güç	Tork
316i	1990-1994	(M40B16)	73 kW (98 hp) 5,500 rpm'de	141 N·m (104 lb·ft) 4,250 rpm'de
	1993-1999	(M43B16)	75 kW (101 hp) 5,500 rpm'de	150 N·m (111 lb·ft) 3,900 rpm'de
318i	1990-1993*	(M40B18)	83 kW (111 hp) 5,500 rpm'de	162 N·m (119 lb·ft) 4,250 rpm'de
	1993-1998	(M43B18)	85 kW (114 hp) 5,500 rpm'de	168 N·m (124 lb·ft) 3,900 rpm'de
318is**	1992-1995	(M42B18)	103 kW (138 hp) 6,000 rpm'de	175 N·m (129 lb·ft) 4,500 rpm'de
	1996-1998			181 N·m (133 lb·ft) 4,300 rpm'de
320i	1991-1994	(M50B20)	110 kW (148 hp) 5,900 rpm'de	190 N·m (140 lb·ft) 4,700 rpm'de
	1994-1998			190 N·m (140 lb·ft) 4,200 rpm'de
323i	1995-1998		125 kW (168 hp) 5,500 rpm'de	245 N·m (181 lb·ft) 3,950 rpm'de
325i	1991-1993	(M50B25)	141 kW (189 hp) 5,900 rpm'de	245 N·m (181 lb·ft) 4,700 rpm'de
	1993-1995	(M50B25TU)		245 N·m (181 lb·ft) 4,200 rpm'de
328i	1995-1998		142 kW (190 hp) 5,500 rpm'de	280 N·m (207 lb·ft) 3,950 rpm'de
M3 Euro spec	1992-1995	(S50B30)	213 kW (286 hp) 7,000 rpm'de	320 N·m (236 lb·ft) 3600 rpm'de
	1995-1998	(S50B32)	236 kW (316 hp) 7,400 rpm'de	350 N·m (258 lb·ft) 3250 rpm'de
M3 U.S. spec	1995	(S50B30US)	179 kW (240 hp) at 6,000 rpm'de	305 N·m (225 lb·ft) 4,250 rpm'de
	1996-1999			320 N·m (236 lb·ft) 3,800 rpm'de

* Güney Afrika'da 316i olarak satıldı.
**Amerika Birleşik Devletleri ve Güney Afrika'da 318i (M40 / M43 motorlu modeller yerine) satıldı.

Dizel

Model	Yıllar	Motor	Güç	Tork
318tds	1994-2000		66 kW (89 hp) 4,400 rpm'de	190 N·m (140 lb·ft) 1,900 rpm'de
325td	1991-1996		85 kW (114 hp) 4,400 rpm'de	222 N·m (164 lb·ft) 2,000 rpm'de
	1996-1998		85 kW (114 hp) 4,800 rpm'de	230 N·m (170 lb·ft) 2,000 rpm'de
325tds	1993-1996		105 kW (141 hp) 4,800 rpm'de	260 N·m (192 lb·ft) 2,200 rpm'de
	1996-1998		105 kW (141 hp) 4,600 rpm'de	280 N·m (207 lb·ft) 2,200 rpm'de

İlk olarak, E36 325td modelinde turboşarjlı düz altı silindirli motoru kullanıldı. 1993 yılında, M51'e bir intercooler eklenrek 325 tds modeli piyasaya sürüldü. 1994 yılında, dört silindirli turboşarjlı ve ara soğutmalı motorla çalışan 318 tds modeli tanıtıldı.

Güç aktarma

E36 aşağıdaki şanzımanlarla üretildi:

• 5 ileri manuel
• 6 ileri manuel (1996-1999 M3 - ABD hariç)
• 4 ileri otomatik
• 5 ileri otomatik

Tüm modeller arkadan çekişlidir, çünkü E36 dört tekerlekten çekiş ile üretilmedi (kendinden önceki model ve halefinin aksine).

Süspansiyon

Sedan, coupe, cabriolet ve touring modellerinde, BMW Z1 roadster'da sunulan "Z-aks" çok bağlantılı süspansiyon kullanıldı.

Hatchback ("Compact") modelleri, eski E30 3 Serisi tasarımına dayanan, arkadan hareketli bir kol süspansiyonunu kullanmaktaydı. Bu, hatchback'in kesik arka ucu nedeniyle yer kazanmak için yapıldı.

Diğer modeller

M3 modeli

M3 coupe

E36 M3, altı silindirli ve motorları tarafından desteklendi ve coupe, sedan ve üstü açılır gövde tasarımları kullanıldı.

Alpina modelleri

Alpina B3 3.2

Alpina "B6 2.8", "B3 3.0", "B3 3.2", "B8 4.0" ve "B8 4.6" modelleri, E36'ya dayanıyordu. B3 ve B6 modelleri altı silindir, B8 modelleri ise V8 motorluydu.

E36/5 Compact

3 Serisi Compact

E36 platformunun kısaltılmış versiyonuna dayanarak, 3 Serisi Compact üç kapılı hatchback modelleri 1993 yılında tanıtıldı.

3 Serisi Compact üç kapılı bir hatchback serisi olup 1993'te tanıtılmıştır, E36 platformunun kısaltılmış versiyonu üzerinde temellenmiştir. Hatchback gövde stilinin model kodu, "E36/5" dir ve model aralığı 316i, 318ti, 323ti ve 318tds'den oluşmaktadır.

Z3 Roadster/Coupe

2002 BMW Z3 3.0i

1996-2002 Z3 roadster (model kodu E36/7) ve coupe (model kodu E36/8) için E36 platformunun değiştirilmiş bir versiyonu kullanıldı.

Kuzey Amerika model aralığı

Kuzey Amerika model yelpazesi şunlardan oluşmuştur:

• 318i, 318is, 318ic (1992-1995)
• 318ti (1994-1996)
• 318i, 318ti (1996-1998)
• 320i Yalnızca Kanada'da (1993-1995)
• 323i (1996-1998) Yalnızca coupe ve cabriolet modelleri.
• 323is, 323ic (1996-1999)
• 325i, 325is, 325ic (1992)
• 325i, 325is, 325ic (1993-1995) Coupe modelleri 325is olarak satıldı.
• 328i (1996-1998)
• 328is, 328ic (1996-1999) Coupe modelleri 328is olarak satıldı.
• M3 (1995-1998 coupe, 1997-1998 sedan, 1997-1998 cabriolet) ABD'ye özgü M3 motorları: (S50B30US) (1995) ve (1996-1998)

Amerika Birleşik Devletleri'nde dizel modeller satılmadı.

Özel modeller

325is Mtechnic

1993-1994 yılları arasında BMW Kuzey Amerika'dan özel sipariş üzerine 150 adet "325 Mtechnic" model üretti. Estetik modifikasyonlar, M3 ön spoilerini, yan marşpiyelleri, arka difüzörü ve yan aynalarını içeriyordu ve tüm otomobiller BMW Alpine White III rengine boyandı. Sonuç, 1995 M3 görünümüne sahip bir modeldi, ancak daha yüksek performanslı motor yoktu. Ayrıca 17 inç BBS alaşımlı jantları, M Tech süspansiyonunu ve sınırlı kaydırmalı diferansiyelini içeriyordu.

Üretim

E36, Münih, Almanya; Regensburg, Almanya; Rosslyn, Güney Afrika; ve Spartanburg County, South Carolina, Amerika Birleşik Devletleri'nde üretildi.

Uruguay (1991'e kadar), Mısır, Meksika ve Tayland'da satılan otomobiller için, komple demonte (CKD) kitler kullanıldı.

Motorsporları

Avustralya'daki Melbourne pistinde, E36 yarış arabası

Joachim Winkelhock, 1993'ten 1995'e kadar 318i ve 320i ile British Touring Car Championship'te yarışarak, 1993'te şampiyonluk kazandı. Aynı yıl, Johnny Cecotto, Alman ADAC GT Kupası'nı E36 M3 ile kazandı. Cecotto, 1994'te BMW ile Super Tourenwagen Cup'ı ve 1998'de Winkelhock'ı kazandı.

Geoff Brabham ve küçük kardeşi David Brabham, 1997 AMP Bathurst 1000'i Bathurst'daki Mount Panorama Pisti'nde kazandı.

1998 yılında 24 Saat Nürburgring, ilk kez bir dizel tarafından kazanıldı. Rakiplerinden daha az yakıt ikmâli gerektiren dizel motorunun desteğiyle bir BMW E36 320d yarışı kazandı.

Kaynakça

1. ^ ^{a b c d} "The BMW 3 Series Coupés" (PDF). BMW. 1996. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2019. 
2. ^ "1998 10Best Cars - 10Best Cars". 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2017. 
3. ^ "3 Series - E36 (1990 - 1999)". www.bmwheaven.com. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2017. 
4. ^ "BMW 3 Series history. The third generation (E36)". www.youtube.com. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2017. 
5. ^ "Interview with automotive designer Pinky Lai". www.designboom.com. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ocak 2017. 
6. ^ . www.bmwism.com. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017. 
7. ^ Caspers, Markus (2017). Designing Motion: Automotive Designers 1890 to 1990 (İngilizce). Birkhäuser. s. 79. ISBN . Erişim tarihi: 18 Haziran 2018. 
8. ^ ^{a b} https://www.welt.de/motor/news/article168283979/Tradition-30-Jahre-BMW-3er-Touring.html ^[]
9. ^ "1975 The history of the BMW 3 Series". www.topspeed.com. 
10. ^ "BMW 3 Series Sedan (E36)". bmw-grouparchiv.de. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
11. ^ "BMW 3 Series Coupe (E36)". bmw-grouparchiv.de. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
12. ^ "BMW 3 Series Convertible (E36)". bmw-grouparchiv.de. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
13. ^ "BMW 3 Series touring (E36)". bmw-grouparchiv.de. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
14. ^ "BMW 3 Series compact (E36)". bmw-grouparchiv.de. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
15. ^ "3'E36 Compact 318i model selection". www.realoem.com. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
16. ^ "Used BMW 318i review: 1991-1998". www.carsguide.com.au. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
17. ^ "FAQ E36 M3 3.0". www.bmwmregistry.com. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
18. ^ Cobb, James G. (12 Temmuz 1998). "BEHIND THE WHEEL/BMW 323is; Last Hurrahs for a Star Performer". The New York Times. ISSN 0362-4331. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2016. 
19. ^ "3-series [E36]". www.alpina-archive.com. 2 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
20. ^ "BMW 3 Series E36". www.alpina-automobiles.com. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
21. ^ "RealOEM.com - Select Your BMW Model". www.realoem.com. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2017. 
22. ^ "1994 BMW M-Design 325is Coupe". www.hemmings.com. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
23. ^ "1994 M-Technic 325is". www.home.comcast.net. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
24. ^ "Uruguay". e12.de. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2019. 
25. ^ Jacobs, A. J. (2015). The New Domestic Automakers in the United States and Canada: History, Impacts, and Prospects (İngilizce). Lexington Books. s. 259. ISBN . Erişim tarihi: 24 Aralık 2017. 
26. ^ . www.bag-eg.com. 22 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
27. ^ "SKD-Standort Mexiko". bmw-grouparchiv.de. 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019. 
28. ^ "DriverDatabase". www.driverdb.com. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
29. ^ "BMW World - Nürburgring 24 Hours". www.usautoparts.net. 11 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2019. 
30. ^ . www.bmwsport.net. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019.