Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abbas bin Saîd Cevherî, Al-ʿAbbās ibn Saʿid al-Jawharī (y. 800 Bağdat ? - y. 860 Bağdat?) Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet'inde ve kısa bir süre Şam'da astronomik gözlemler yapan bir geometriciydi. Muhtemelen İran asıllıydı. En önemli eseri, yaklaşık 50 ek önerme içeren ve (paralellik postülatını) ispatlamaya çalışılan bir kanıtını da içeren Öklid'in Elemanları Üzerine Yorumu idi.
Hayatı
MS 813 yılında iç savaşı kazanan Halife Memun, babası Harun Reşid ile başlayan politikaları sürdürdü ve Teşvik Cemiyeti'ni devraldı. Başkent Bağdat'taki Bilgelik evine, Kindî, Hârizmî, Huneyn bin İshak, Sâbit bin Kurre, Beni Musa gibi çok sayıda astronom/astrolog himaye etmiştir.
El-Cevheri'nin Beyt'ül Hikmet'de ne zaman işe alındığı belli değildir, ancak Bağdat'ta Hicri 214-215 (829-830) arasında astronomik bir gözlemde yer aldığı kaydedilmektedir. Hakkında çok az şey bilinmektedir. Bir saray astronomu ve astrologuydu. Halife tarafından astronomik aletler yapmakla görevlendirildi. Ayrıca Şam'da (832-833) önemli gökyüzü gözlemlerinde yer aldı. Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet'de Öklid ve Batlamyus'un eserlerini tartışmak için diğer bilim adamlarıyla bir araya geldi.
Bir astronomik el kitabı (Zic) yazdı, ancak günümüze kadar korunmadı ve içeriği hakkında sadece dolaylı olarak bir şeyler bilinmektedir.
En çok, bir kısmı el yazısıyla korunmuş olan Öklid'in eserine olan yorumu ile tanınır. Öklid'in Elemanlarının beşinci kitabına eklemeler içerir. Nasîrüddin Tûsî tarafından yazılan bir el yazmasında, Öklid'in paralellik varsayımını kanıtlamaya çalıştığı Elemanlar'ın ilk kitabına yaptığı eklemelerden parçalar da vardır. Simplikios'un ispat girişiminden esinlenmiştir, ancak bundan bağımsızdır. Tusi, el-Cevheri'nin ispatındaki hatayı fark etti; ancak bu, Arap dünyasında paralellik postülatını ispatlamak için bilinen ilk girişimdi.
Ayrıca, Farsçadan Arapçaya zehirler üzerine -muhtemelen aslen Hintçe olan- bir kitabı çevirdiği söylenir.
Eserleri
- Kitâbü Tefsîri Kitâbi Uḳlidis.
- Kitâbü’l-Eşkâl elletî zâdehâ fi’l-maḳāleti’l-ûlâ min Uḳlidis
- Kitâbü’z-Zîc
- El-Iṣlâḥ li-Kitâbi’l-Uṣûl
- Tercemetü Kitâbi’s-Sümûm
- Ez-Ziyâdât fi’l-maḳāleti’l-ḫâmise min Kitâbi Uḳlidis
Notlar
- ^ Selin, Helaine (2008). Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures. Berlin New York: Springer. s. 129. ISBN .
Probably of Iranian origin, al-˓Abbās Ibn Sa˓īd al-Jawharī was one of the court astronomers/astrologers of Caliph al-Ma˒mūn (r. 813–833) in charge of the construction of astronomical instruments.
- ^ a b O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. (November 1999), "al-Abbas ibn Said Al-Jawhari", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Ayrıca Kitāb al‐Zīj, muhtemelen Bağdat'taki diğer gökbilimcilerle bir derlemedir, Mumtaḥan zīj
Kaynakça
- De Young, Gregg (1997). "Al-Jawhari's additions to Book V of Euclid's Elements". Zeitschrift für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften. 11 (10). ss. 153-178.
- Hatipov, A. E.-A. (1964). "The theory of parallel lines in the medieval East". Trudy Samarkand. Gos. Univ. (N.S.) Vyp. (Rusça). Cilt 144. ss. 5-47.
- Jaouiche, Khalil (1986). La théorie des parallèles en pays d’Islam: Contribution à la préhistoire des géométries non euclidiennes (Fransızca). J. Vrin. ISBN .
- Rozenfeld, Boris Abramovich (1988). The History of Non-Euclidean Geometry: Evolution of the Concept of a Geometric Space. Springer. ISBN .
- Sayılı, Aydın (1960). The Observatory in Islam. Ankara: Turkish Historical Society. (See chap. 2, “Al Mamûn's Observatory Building Activity,” pp. 50–87, for a valuable discussion, beginning with a thorough analysis of early Islamic astronomical observations.)
Dış bağlantılar
- Bolt, Marvin (2007). "Jawharī: al‐ʿAbbās ibn Saʿīd al‐Jawharī". Thomas Hockey (Ed.). The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. ss. 591-2. ISBN . 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. (PDF version 23 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- Sabra, Abdelhamid I. (1973). "Al-Jawharī, Al-'Abbās Ibn Sa'īd". Dictionary of Scientific Biography. VII. ss. 79-80. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. (Kasım 1999), "al-Abbas ibn Said Al-Jawhari", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abbas bin Said Cevheri Al ʿAbbas ibn Saʿid al Jawhari y 800 Bagdat y 860 Bagdat Bagdat taki Beyt ul Hikmet inde ve kisa bir sure Sam da astronomik gozlemler yapan bir geometriciydi Muhtemelen Iran asilliydi En onemli eseri yaklasik 50 ek onerme iceren ve paralellik postulatini ispatlamaya calisilan bir kanitini da iceren Oklid in Elemanlari Uzerine Yorumu idi HayatiMS 813 yilinda ic savasi kazanan Halife Memun babasi Harun Resid ile baslayan politikalari surdurdu ve Tesvik Cemiyeti ni devraldi Baskent Bagdat taki Bilgelik evine Kindi Harizmi Huneyn bin Ishak Sabit bin Kurre Beni Musa gibi cok sayida astronom astrolog himaye etmistir El Cevheri nin Beyt ul Hikmet de ne zaman ise alindigi belli degildir ancak Bagdat ta Hicri 214 215 829 830 arasinda astronomik bir gozlemde yer aldigi kaydedilmektedir Hakkinda cok az sey bilinmektedir Bir saray astronomu ve astrologuydu Halife tarafindan astronomik aletler yapmakla gorevlendirildi Ayrica Sam da 832 833 onemli gokyuzu gozlemlerinde yer aldi Bagdat taki Beyt ul Hikmet de Oklid ve Batlamyus un eserlerini tartismak icin diger bilim adamlariyla bir araya geldi Bir astronomik el kitabi Zic yazdi ancak gunumuze kadar korunmadi ve icerigi hakkinda sadece dolayli olarak bir seyler bilinmektedir En cok bir kismi el yazisiyla korunmus olan Oklid in eserine olan yorumu ile taninir Oklid in Elemanlarinin besinci kitabina eklemeler icerir Nasiruddin Tusi tarafindan yazilan bir el yazmasinda Oklid in paralellik varsayimini kanitlamaya calistigi Elemanlar in ilk kitabina yaptigi eklemelerden parcalar da vardir Simplikios un ispat girisiminden esinlenmistir ancak bundan bagimsizdir Tusi el Cevheri nin ispatindaki hatayi fark etti ancak bu Arap dunyasinda paralellik postulatini ispatlamak icin bilinen ilk girisimdi Ayrica Farscadan Arapcaya zehirler uzerine muhtemelen aslen Hintce olan bir kitabi cevirdigi soylenir EserleriKitabu Tefsiri Kitabi Uḳlidis Kitabu l Eskal elleti zadeha fi l maḳaleti l ula min Uḳlidis Kitabu z Zic El Iṣlaḥ li Kitabi l Uṣul Tercemetu Kitabi s Sumum Ez Ziyadat fi l maḳaleti l ḫamise min Kitabi UḳlidisNotlar Selin Helaine 2008 Encyclopaedia of the history of science technology and medicine in non western cultures Berlin New York Springer s 129 ISBN 9781402049606 Probably of Iranian origin al Abbas Ibn Sa id al Jawhari was one of the court astronomers astrologers of Caliph al Ma mun r 813 833 in charge of the construction of astronomical instruments a b O Connor John J Robertson Edmund F November 1999 al Abbas ibn Said Al Jawhari MacTutor Matematik Tarihi arsivi Ayrica Kitab al Zij muhtemelen Bagdat taki diger gokbilimcilerle bir derlemedir Mumtaḥan zijKaynakcaDe Young Gregg 1997 Al Jawhari s additions to Book V of Euclid s Elements Zeitschrift fur Geschichte der Arabisch Islamischen Wissenschaften 11 10 ss 153 178 Hatipov A E A 1964 The theory of parallel lines in the medieval East Trudy Samarkand Gos Univ N S Vyp Rusca Cilt 144 ss 5 47 Jaouiche Khalil 1986 La theorie des paralleles en pays d Islam Contribution a la prehistoire des geometries non euclidiennes Fransizca J Vrin ISBN 2 7116 0920 0 Rozenfeld Boris Abramovich 1988 The History of Non Euclidean Geometry Evolution of the Concept of a Geometric Space Springer ISBN 0 387 96458 4 Sayili Aydin 1960 The Observatory in Islam Ankara Turkish Historical Society See chap 2 Al Mamun s Observatory Building Activity pp 50 87 for a valuable discussion beginning with a thorough analysis of early Islamic astronomical observations Dis baglantilarBolt Marvin 2007 Jawhari al ʿAbbas ibn Saʿid al Jawhari Thomas Hockey Ed The Biographical Encyclopedia of Astronomers New York Springer ss 591 2 ISBN 978 0 387 31022 0 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 PDF version 23 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sabra Abdelhamid I 1973 Al Jawhari Al Abbas Ibn Sa id Dictionary of Scientific Biography VII ss 79 80 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 O Connor John J Robertson Edmund F Kasim 1999 al Abbas ibn Said Al Jawhari MacTutor Matematik Tarihi arsivi