Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çalkandular, Çalkandılar ya da Çalkanlar veya Kuular (kendilerince: Чалкъанду Çalkandu ya da Шалкъанду Şalkandu, Къуу, Куу-кижи Kuu-kiji; Rusça Челканцы Çelkantsı ya da Чалканцы Çalkantsı, önceleri Лебединцы Lebedintsı), Rusya'yın orta güney bölgesindeki Altay Cumhuriyetinde yaşayan Türk halklarından Altayların 850 kişilik kabilesi. UNESCO'ya göre dilleri ve kültürleri yok olma tehlikesindedir.
 | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
(Altaycanın lehçesi) | |
| Din | |
Adlandırma
(Бий-суу) kolu olan (Altayca Kuu) civarında yaşadıklarından eskiden kuğu (Altayca kuu, Rusça lebed) kelimesinden köken alan Kuu-kiji («Kuğu kişi») ya da Lebed Tatarları (Rusça Лебединские татары) adıyla da anılırlardı. "Kuu" (anlamı kuğu), özellikle Tuva Cumhuriyetinde "kuular" soyadını taşıyan Tuva Türkleri arasında bir sülale olarak bilinir. Çalkandular veya Kuu kişi (Kuu kiji, Kuular) ile bağlantıları vardır.
Coğrafya
Altay Cumhuriyetinin Turaçak rayonunda (Турачак аймак) çoğunluğu Kurmaç-Baygol (Курмач-Байгол) ile Suranaş (Суранаш) köylerinde, birazı da Turoçak (Rusça Турочак Altayca Турачак), Biyka (Бийка), İtkuç (Иткуч), Kebezen (Кебезень) köylerinde ve çok azı da (Чоя аймак) yaşarlar.
Nüfus
2002 rakamlarına göre nüfusları 855 kişidir ve bunların ancak 539 kadarı Çalkanducayı konuşabilmektedir.
Boyları
Şalkanıg (Çalgan / Чалган) ve Şakşılıg (Yakşı / Якшы) olmak üzere iki kola aynlır.
Dil
Çalkanduların dilleri (MultiTree atv-chl), Altaycanın Kuzey Altaycası denen lehçe grubuna girer ve bu gruptaki Tuba ve Kumandıların lehçelerine benzer. Bütün Çalkandular iki dilli olup Rusça da konuşurlar. Çalkandu dili 2000 yılında Rusya Federasyonunda sayısı az halklar dilinin statüsünü almış ve Rusya halklarının Kırmızı Kitabına dâhil edilmiştir. O zamandan beri Altaycadan ayrı bağımsız bir dil olarak kabul edilir.
Örnekler: туу tuu (dağ), суу suu (su), öлöҥ ölöñ (ot), яйи yayi (onun evi), ньаңмыр ńañmır (yağmur).
Kaynakça
- ^ a b Figen Güner Dilek (2008), Altay Türklerinde akrabalık 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ahmet B. Ercilasun Armağanı, Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., Ankara
- ^ "Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk Toplulukları: Çalkandular / Chalkandu". 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ^ a b c d e "Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia: The Chelkan Language". 29 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
- ^ Аристов Н.А. Заметки об этническом составе тюркских племён и народностей и сведения об их численности. // Живая старина. 1896. Год шестой, вып. III-IV.
- ^ Altay Türkleri[]
- ^ http://identity2010.ru/?page_id=1809 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kuular (Çalkandular) ve Kuular (Tuvadaki) arasındaki bağ hakkında
- ^ a b Evgeniya Çayçına, Çalkandu dilinde bileşik kelimeler 13 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 4. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Son Sesler Duyulmadan, bildiri özetleri, 23-26 Mayıs 2012, Ankara
- ^ a b Л.П. Потапов (1974), Заметка о происхождении челканцев-лебединцев 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Опубликовано: Бронзовый и железный век Сибири. – Новосибирск: Наука, 1974. – С.304-313
- ^ . 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Calkandular Calkandilar ya da Calkanlar veya Kuular kendilerince Chalkandu Calkandu ya da Shalkandu Salkandu Kuu Kuu kizhi Kuu kiji Rusca Chelkancy Celkantsi ya da Chalkancy Calkantsi onceleri Lebedincy Lebedintsi Rusya yin orta guney bolgesindeki Altay Cumhuriyetinde yasayan Turk halklarindan Altaylarin 850 kisilik kabilesi UNESCO ya gore dilleri ve kulturleri yok olma tehlikesindedir Calkandular Chalkandu Shalkandu Kuu Lebed Kuu NehriOnemli nufusa sahip bolgelerDiller Altaycanin lehcesi DinTengricilik OrtodokslukAltay Cumhuriyetinde Turacak rayonu Calkandularin cografyasidirAdlandirma Bij suu kolu olan Altayca Kuu civarinda yasadiklarindan eskiden kugu Altayca kuu Rusca lebed kelimesinden koken alan Kuu kiji Kugu kisi ya da Lebed Tatarlari Rusca Lebedinskie tatary adiyla da anilirlardi Kuu anlami kugu ozellikle Tuva Cumhuriyetinde kuular soyadini tasiyan Tuva Turkleri arasinda bir sulale olarak bilinir Calkandular veya Kuu kisi Kuu kiji Kuular ile baglantilari vardir CografyaAltay Cumhuriyetinin Turacak rayonunda Turachak ajmak cogunlugu Kurmac Baygol Kurmach Bajgol ile Suranas Suranash koylerinde birazi da Turocak Rusca Turochak Altayca Turachak Biyka Bijka Itkuc Itkuch Kebezen Kebezen koylerinde ve cok azi da Choya ajmak yasarlar Nufus2002 rakamlarina gore nufuslari 855 kisidir ve bunlarin ancak 539 kadari Calkanducayi konusabilmektedir BoylariSalkanig Calgan Chalgan ve Saksilig Yaksi Yakshy olmak uzere iki kola aynlir DilCalkandularin dilleri MultiTree atv chl Altaycanin Kuzey Altaycasi denen lehce grubuna girer ve bu gruptaki Tuba ve Kumandilarin lehcelerine benzer Butun Calkandular iki dilli olup Rusca da konusurlar Calkandu dili 2000 yilinda Rusya Federasyonunda sayisi az halklar dilinin statusunu almis ve Rusya halklarinin Kirmizi Kitabina dahil edilmistir O zamandan beri Altaycadan ayri bagimsiz bir dil olarak kabul edilir Ornekler tuu tuu dag suu suu su oloҥ olon ot yaji yayi onun evi nanmyr nanmir yagmur Kaynakca a b Figen Guner Dilek 2008 Altay Turklerinde akrabalik 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ahmet B Ercilasun Armagani Akcag Basim Yayim Pazarlama A S Ankara Dilleri ve Kulturleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Turk Topluluklari Calkandular Chalkandu 29 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2012 a b c d e Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia The Chelkan Language 29 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2012 Aristov N A Zametki ob etnicheskom sostave tyurkskih plemyon i narodnostej i svedeniya ob ih chislennosti Zhivaya starina 1896 God shestoj vyp III IV Altay Turkleri olu kirik baglanti http identity2010 ru page id 1809 10 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuular Calkandular ve Kuular Tuvadaki arasindaki bag hakkinda a b Evgeniya Caycina Calkandu dilinde bilesik kelimeler 13 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 Uluslararasi Turkiyat Arastirmalari Sempozyumu Son Sesler Duyulmadan bildiri ozetleri 23 26 Mayis 2012 Ankara a b L P Potapov 1974 Zametka o proishozhdenii chelkancev lebedincev 21 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Opublikovano Bronzovyj i zheleznyj vek Sibiri Novosibirsk Nauka 1974 S 304 313 20 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2012