Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çelyabinsk (Rusça: Челябинск, Çelâbinsk, Tatarca: Çiləbe, Başkurtça: Siləbe, Kazakça: Çelâbi, Çuvaşça: Čelepi) - Rusya'nın büyük bir şehri, Çelyabinsk Oblastı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2019 sayımına göre nüfusu 1 200 720'tir. Büyük transport kavşağı (demir yolları ve asfalt yolları; Trans Sibirya Demiryolu). Şehirde Çelyabinsk Balandino ve isimli iki havaalanı bulunmaktadır. Büyük sanayileşmiş merkez Metalurji, Makine mühendisliği, metal işi, cihaz işi, hafif sanayi, gıda kaynaklı sanayi. 1795 yılında 2700 civarı olan nüfusu 1897 yılından beri hızla artmıştır. 2020 itibarıyla nüfusuna göre Rusya'nın en büyük yedinci şehridir.
| Çelyabinsk | |
|---|---|
Челябинск | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
 Çelyabinsk Haritası | |
  Çelyabinsk | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 530 km² |
| Nüfus (2013) | |
| • Toplam | 1.156.471 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | (Yekaterinburg Zamanı) |
Etimoloji
Yevgeniy Pospelov tarafından düzenlenen “Dünyanın Coğrafi İsimleri” adlı toponymik sözlüğe göre, köyün adı Çelebi'nin kişisel adı olan “Çelebi'nin (“eğitimli”) yer aldığı Çelebi bölgesinde kuruldu.
Bazı bilginlere göre (U. K. Safiulin, G. F. Satarov, Yu. G. Podkorytov), köy efsanevi Türk kahramanı Selambey tarafından kuruldu.
G. A. Turbin, "Çelebi" fahri unvanına sahip Başkurt Türklerinden Tarkhan Taymas Shaimov köyü olduğuna inandı.
Moğol İmparatorluğu ve Altın Orda zamanında, Celebi'nin fahri adı ve unvanı dağıtıldı. İslam dünyasındaki ünlü antroponi, güçlü, etkili bir kişi anlamına gelen epitetlere atıfta bulunur. Tarihte, bu antroponinin varlığına dair birçok kanıt bulunabilir. Mesela efsaneye göre, Altın Orda Devleti'nin yanından keşiş Peresvet ile bir önceki savaşta Kulikovo sahasında Celebey kahramanı katıldı.
Tarihi
Şehri 1736 yılında Tatar Türklerinden bey Tevkelev kurmuştur.
Şehir nüfusunda azımsanmayacak oranda Tatar, Kazak, Başkort gibi Türk kökenliler vardır. 15 Şubat 2013'te şehrin üzerinde iki dakika kadar gözlendikten sonra patlamalarla dağılan bir meteor, 200'ü çocuk 950 kadar kişinin yaralanmasına sebep oldu. Yaralanmalar, düşen cam parçaları gibi cisimlerden kaynaklanıyor.
Coğrafya
Ural Dağları'nın hemen doğusunda, üzerindeki. Şehir Ural Dağlarına yakın olup, Moskovanın 1919 km doğusunda yer alır.
 Çelyabinsk iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 4,1 | 8,0 | 17,3 | 28,2 | 35,7 | 37,3 | 39,2 | 36,0 | 32,5 | 25,5 | 16,1 | 6,8 | 39,2 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | −10,5 | −7,9 | 1,0 | 10,6 | 20,3 | 24,0 | 25,2 | 23,6 | 17,2 | 9,3 | −0,1 | −7,2 | 8,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −14,1 | −12,5 | −4,8 | 4,7 | 12,1 | 18,3 | 19,3 | 17,1 | 10,9 | 4,1 | −5,2 | −11,1 | 3,2 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −19 | −18,9 | −9,3 | −0,3 | 7,9 | 12,9 | 14,5 | 13,5 | 7,6 | 1,3 | −5,9 | −14,6 | −0,9 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −48,7 | −45 | −36 | −26,3 | −11,1 | −3 | −3,3 | −1 | −10 | −24 | −36,4 | −42,6 | −48,7 |
| Ortalama yağış (mm) | 17 | 16 | 19 | 27 | 47 | 55 | 87 | 44 | 41 | 30 | 26 | 21 | 430 |
| Kaynak: Dünya Meteoroloji Organizasyonu | |||||||||||||
Nüfus
Kilometrekareye 2287,90 insan denk gelmektedir.
| Nüfus dağılımı, yıllara göre | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1795 | 1856 | 1882 | 1897 | 1905 | 1913 | 1916 | 1923 | 1926 | 1931 |
| 2700 | ↗4300 | ↗7700 | ↗20 000 | ↗35 500 | ↗65 100 | ↗67 300 | ↘54 300 | ↗59 000 | ↗116 889 |
| 1933 | 1939 | 1956 | 1959 | 1962 | 1967 | 1970 | 1973 | 1975 | 1976 |
| ↗210 000 | ↗273 116 | ↗612 000 | ↗689 049 | ↗751 000 | ↗836 000 | ↗875 210 | ↗928 000 | ↗989 000 | →989 000 |
| 1979 | 1982 | 1985 | 1986 | 1987 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 |
| ↗1 029 522 | ↗1 066 000 | ↗1 105 000 | →1 105 000 | ↗1 119 000 | ↗1 141 777 | ↘1 113 000 | ↗1 148 000 | ↘1 143 000 | ↘1 135 000 |
| 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 |
| ↘1 125 000 | ↘1 086 000 | ↘1 083 000 | ↗1 084 000 | →1 084 000 | ↗1 086 300 | ↘1 083 200 | ↘1 081 100 | ↘1 077 174 | ↘1 076 000 |
| 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
| ↘1 071 000 | ↗1 095 100 | ↘1 093 000 | ↘1 091 500 | ↗1 092 500 | ↗1 093 699 | ↗1 130 132 | ↗1 131 108 | ↗1 143 458 | ↗1 156 201 |
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |||
| ↗1 169 432 | ↗1 183 387 | ↗1 191 994 | ↗1 198 858 | ↗1 202 371 | ↘1 200 719 | ↘1 196 680 | |||
Etnik yapı (2010): Ruslar - %85,1, Tatar Türkleri - %5,2, Başkurt Türkleri - %2,8, Ukraynalılar - %2,1, Almanlar - %1,0
Din
Eskiden tamamı Müslüman olan bir bölge olan Çelyabinsk'te günümüzde dahi çok sayıda cami vardır. Camiler:
- 129 № Ak Camii (Elkin cd., 16)
- 90 № camii (Bransk cd., 17)
- 901 № İsmaili camii (Zafer cd., 398а)
- 812 № Metallurji bölge camii (Baykal cd., 29а)
Kardeş şehirler
Yerli
Yabancı
|
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Çelyabinsk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- MultiMap.com'dan Çelyabinsk haritası24 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çelyabinsk'in uydu resimleri9 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Kuzeydeki (çelik fabrikasının oluşturduğu) ve güneydeki (traktör fabrikasının ve elektrik santralinin sebep olduğu) kirlilik alanlarına dikkat edin.
- Çelyabin yerleşimine düşen meteora dair2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ (1998). «Географические названия мира» - топонимический словарь. Русские словари. ss. 459, 503. ISBN . 15 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2019.
- ^ Selambey[]
- ^ "Rusya meteor yağmuruyla sarsıldı" (HTML). NTV MSNBC. 15 Şubat 2013. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
- ^ . Dünya Meteoroloji Organizasyonu. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012.
- ^ . 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
- ^ (Rusça) Уфа (Башкортостан) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Казань (Республика Татарстан) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Омск (Россия) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Коламбия (США, штат Южная Каролина) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Графство Ноттингемшир (Англия) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Рамла (Израиль) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Урумчи (Китай) 10 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Celyabinsk Rusca Chelyabinsk Celabinsk Tatarca Cilebe Baskurtca Silebe Kazakca Celabi Cuvasca Celepi Rusya nin buyuk bir sehri Celyabinsk Oblasti nin yonetim merkezi olan sehrin 2019 sayimina gore nufusu 1 200 720 tir Buyuk transport kavsagi demir yollari ve asfalt yollari Trans Sibirya Demiryolu Sehirde Celyabinsk Balandino ve isimli iki havaalani bulunmaktadir Buyuk sanayilesmis merkez Metalurji Makine muhendisligi metal isi cihaz isi hafif sanayi gida kaynakli sanayi 1795 yilinda 2700 civari olan nufusu 1897 yilindan beri hizla artmistir 2020 itibariyla nufusuna gore Rusya nin en buyuk yedinci sehridir CelyabinskChelyabinskBayrakArmaCelyabinsk HaritasiCelyabinskYuzolcumu Toplam530 km Nufus 2013 Toplam1 156 471 Yogunlukoto km Zaman dilimiUTC 05 00 Yekaterinburg Zamani EtimolojiYevgeniy Pospelov tarafindan duzenlenen Dunyanin Cografi Isimleri adli toponymik sozluge gore koyun adi Celebi nin kisisel adi olan Celebi nin egitimli yer aldigi Celebi bolgesinde kuruldu Bazi bilginlere gore U K Safiulin G F Satarov Yu G Podkorytov koy efsanevi Turk kahramani Selambey tarafindan kuruldu G A Turbin Celebi fahri unvanina sahip Baskurt Turklerinden Tarkhan Taymas Shaimov koyu olduguna inandi Mogol Imparatorlugu ve Altin Orda zamaninda Celebi nin fahri adi ve unvani dagitildi Islam dunyasindaki unlu antroponi guclu etkili bir kisi anlamina gelen epitetlere atifta bulunur Tarihte bu antroponinin varligina dair bircok kanit bulunabilir Mesela efsaneye gore Altin Orda Devleti nin yanindan kesis Peresvet ile bir onceki savasta Kulikovo sahasinda Celebey kahramani katildi TarihiSehri 1736 yilinda Tatar Turklerinden bey Tevkelev kurmustur Sehir nufusunda azimsanmayacak oranda Tatar Kazak Baskort gibi Turk kokenliler vardir 15 Subat 2013 te sehrin uzerinde iki dakika kadar gozlendikten sonra patlamalarla dagilan bir meteor 200 u cocuk 950 kadar kisinin yaralanmasina sebep oldu Yaralanmalar dusen cam parcalari gibi cisimlerden kaynaklaniyor CografyaUral Daglari nin hemen dogusunda uzerindeki Sehir Ural Daglarina yakin olup Moskovanin 1919 km dogusunda yer alir Celyabinsk iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 4 1 8 0 17 3 28 2 35 7 37 3 39 2 36 0 32 5 25 5 16 1 6 8 39 2Ortalama en yuksek sicaklik C 10 5 7 9 1 0 10 6 20 3 24 0 25 2 23 6 17 2 9 3 0 1 7 2 8 8Ortalama sicaklik C 14 1 12 5 4 8 4 7 12 1 18 3 19 3 17 1 10 9 4 1 5 2 11 1 3 2Ortalama en dusuk sicaklik C 19 18 9 9 3 0 3 7 9 12 9 14 5 13 5 7 6 1 3 5 9 14 6 0 9En dusuk sicaklik C 48 7 45 36 26 3 11 1 3 3 3 1 10 24 36 4 42 6 48 7Ortalama yagis mm 17 16 19 27 47 55 87 44 41 30 26 21 430Kaynak Dunya Meteoroloji OrganizasyonuNufusKilometrekareye 2287 90 insan denk gelmektedir Nufus dagilimi yillara gore1795 1856 1882 1897 1905 1913 1916 1923 1926 19312700 4300 7700 20 000 35 500 65 100 67 300 54 300 59 000 116 8891933 1939 1956 1959 1962 1967 1970 1973 1975 1976 210 000 273 116 612 000 689 049 751 000 836 000 875 210 928 000 989 000 989 0001979 1982 1985 1986 1987 1989 1990 1991 1992 1993 1 029 522 1 066 000 1 105 000 1 105 000 1 119 000 1 141 777 1 113 000 1 148 000 1 143 000 1 135 0001994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 1 125 000 1 086 000 1 083 000 1 084 000 1 084 000 1 086 300 1 083 200 1 081 100 1 077 174 1 076 0002004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 1 071 000 1 095 100 1 093 000 1 091 500 1 092 500 1 093 699 1 130 132 1 131 108 1 143 458 1 156 2012014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 1 169 432 1 183 387 1 191 994 1 198 858 1 202 371 1 200 719 1 196 680 Etnik yapi 2010 Ruslar 85 1 Tatar Turkleri 5 2 Baskurt Turkleri 2 8 Ukraynalilar 2 1 Almanlar 1 0DinEskiden tamami Musluman olan bir bolge olan Celyabinsk te gunumuzde dahi cok sayida cami vardir Camiler 129 Ak Camii Elkin cd 16 90 camii Bransk cd 17 901 Ismaili camii Zafer cd 398a 812 Metallurji bolge camii Baykal cd 29a Kardes sehirlerYerli Ufa Rusya 1999 Kazan Rusya 2002 Omsk Rusya 2002 Yabanci Columbia ABD 1995 Nottinghamshire Birlesik Krallik 2000 Ramla Israil 2000 Urumci Cin 2004 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Celyabinsk ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site MultiMap com dan Celyabinsk haritasi24 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Celyabinsk in uydu resimleri9 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzeydeki celik fabrikasinin olusturdugu ve guneydeki traktor fabrikasinin ve elektrik santralinin sebep oldugu kirlilik alanlarina dikkat edin Celyabin yerlesimine dusen meteora dair2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 1998 Geograficheskie nazvaniya mira toponimicheskij slovar Russkie slovari ss 459 503 ISBN 5 89216 029 7 15 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2019 Selambey olu kirik baglanti Rusya meteor yagmuruyla sarsildi HTML NTV MSNBC 15 Subat 2013 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2012 Dunya Meteoroloji Organizasyonu 16 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2012 15 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2013 Rusca Ufa Bashkortostan 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Kazan Respublika Tatarstan 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Omsk Rossiya 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Kolambiya SShA shtat Yuzhnaya Karolina 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Grafstvo Nottingemshir Angliya 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Ramla Izrail 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Urumchi Kitaj 10 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde