Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Proleter Kültür Devrimi (Çince (basitleştirilmiş): 无产阶级文化大革命; Çince (geleneksel): 無產階級文化大革命; pinyin: Wúchǎnjiējí Wénhuà Dàgémìng) ya da kısaca Kültür Devrimi (Çince: 文化大革命; pinyin: Wénhuà Dàgémìng; lit. 'Büyük Kültür Devrimi'), Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong'un iktidardaki son 10 yılı içinde (1966-1976) Çin Devrimi'nin ruhunu yeniden canlandırmak için başlattığı hareket.
Hakkında
Sovyetler Birliği'nde Nikita Kruşçev'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olmasının ardından, daha önceki genel sekreter olan Stalin'i açıktan kınaması ve Marksist-Leninist ilkeleri "yumuşatır" görünmesi Çin Komünist Partisi ileri gelenlerinden bazılarına ilham ve cesaret vermişti. Bununla paralel olarak çıkan Çin-Sovyet ayrılığı sonucu ÇKP'nin bölünmesi ve bilhassa devlet başkanı Liu Şao Çi ve Pekin belediye başkanı Peng Çen'in muhalefete geçmesi Mao önderliğindeki kanadı endişelendirmişti. Çin'deki durumların Ekim Devrimi'nin amacından uzaklaştığı kanısına varan Mao ve ekibi, ülkesinin aynı yolu izlemesinin son derece tehlikeli olduğunu belirtmiş ve bu durumla mücadele etmeye başlamıştır. Bu kanatta önder isimlerden biri olan Savunma Bakanı Lin Piao, çeşitli broşürler ve makaleler yayınlayarak "Çinli revizyonistler" olarak tanımladığı bu kişileri kıyasıya eleştirmiş ve orduda bu görüşte olanları tasfiye etmiştir.
Mao Zedong ve ekibi, SSCB'de var olduğunu iddia ettiği "bürokratik komünizm" anlayışının Çin'deki varlığını bitirmek amacıyla, 1966'dan 1976 yılına kadar sürecek olan Çin Kültür Devrimi'ni başlattığını duyurdu. Bu dönemde bütün okullar ve üniversiteler, radikal bir şekilde komünizm savunucusu Kızıl Muhafızlar aracılığıyla Mao'nun bildirilerini takip edecek şekilde organize edilmiştir. Bu örgütlenmede Lin Piao büyük rol üstlenmiştir. Bu örgütlenmeyle birlikte opera, tiyatro vb. kültür etkinliklerinde eski ve klasik eserler yasaklanmış, sadece "devrimci" eserlerin yer alması sağlanmıştır. Başlangıçta kültür ve sanat alanında bir reform olarak ortaya atılan Kültür Devrimi fikri, partideki tasfiyeler ve ordudaki hareketlerle genel bir siyasi hamleye dönüşmüştür. Bu kapsamda Çinli gençler üniversiteleri, kütüphaneleri, müzeleri basıp "eski toplumu" ve "eski alışkanlıkları" temsil eden eserleri tahrip etmişler, birçok ibadet yerini ateşe vermişler, mağazaları işgal edip buraları artık halk adına yöneteceklerini ilan etmişlerdir. Alman yazar gördüklerinin bir bölümü şu şekilde aktarmıştır;
| “ | "Tercümanım Lo, beni Pekin'deki "Uyuyan Buda" heykeline götürdü. Dünya tarafından değeri biçilemeyen tarihi heykel, Kızıl Muhafızlar tarafından parçalanmıştı. Heykellerin üstünde ve duvarlarda, Kızıl Muhafızlar tarafından asılmış pankartlarda şu satırlar okunuyordu: "Eski dünyaya lanet olsun", "Geçmişi hatırlatan her şeye lanet olsun, "Feodalizmi ve burjuvazizmi hatırlatan her şeyi tahrip edin". ... Şehrin caddelerinde kamyonları doldurmuş bir şekilde dolaşan gençler, devrim şarkıları söylüyorlardı. Şehirde her şey değişmişti. Sokakların isimleri, mağazaların tabelaları. Mesela "Altın sükunet" caddesine "Anti-emperyalizm caddesi adı verilmişti. Sonra 8-10 yaşlarındaki çocuklardan oluşan bir grup gördüm. Ellerinde kızıl bayraklar, avazları çıktığı kadar geçmişe lanet ediyorlardı." | „ |
Mao, şehirli gençleri Kızıl Muhafızlar adıyla kurulan organizasyona katılmaya teşvik etmiş ve güvenlik güçlerine Kızıl Muhafızlar'a müdahale etmemelerini emretmiştir. "Devrimci şiddet" adı verilen yöntemin kullanıldığı bu dönemde, Kızıl Muhafızlar arasında bir hiyerarşi veya herhangi bir liderlik durumu bulunmadığından dolayı, zaman zaman çeşitli fraksiyonlar ortaya çıkmış ve Çin'in bazı bölgelerinde iç savaşa varan durumlar baş göstermiştir. Bunu gören Mao, Kızıl Muhafızlar arasında ortaya çıkan hizipleri bastırmak; Kızıl Muhafızları yeniden Çin Komünist Partisi çerçevesinde bir araya getirme kararı almıştır.
Geniş halk kitlelerinin radikal değişimini hedef alan Çin Kültür Devrimi, Çin Halk Cumhuriyeti'nin hem SSCB hem de Batı Bloku ile ilişkilerini olumsuz yönde etkilemiştir. Mao'nun ölümüyle birlikte sona eren Kültür Devrimi, batılı yazarlara göre bir neslin eğitimsiz kalması, halkın gruplaşması, milyonlarca insanın işinden ve konumundan olması ve ekonomik yavaşlama gibi çok ciddi sonuçları olmuştur.
Diğer görüşler
Bazı yazarlara göre; Kültür Devrimi'nin başlama amacının kitleler ilişkisi yoktu, söz konusu mücadele iktidara egemen olmak isteyen bürokrasinin iki kanadı arasında geçti. Buna göre; 1945'li yılların sonunda Mao Zedong, devlet başkanı unvanını korumasına rağmen gerçek iktidarın dışına itilmişti. Mao, iktidarı yeniden elinde toplayabilmek için çeşitli adımlar atmış fakat başarılı olamamıştır. Sonraki süreçte, 1966 yılının başında Mao, egemen bürokrasi içindeki mücadelesini Çin Komünist Partisi'nin dışına taşırmış, Mayıs ayında öğrencileri "ülkeyi diktatörce yöneten yerel ve ulusal liderliğe karşı ayaklanmaya" çağırmıştır. Bu çağrı sonrasında lise ve üniversite öğrencileri, Mao'nun bu çağrısına uymuşlar ve sokaklara çıkmışlardır. İlk hedef okulların yöneticileri olmuştur. Öğrenciler, okul yöneticilerini ve bir kısım yerel parti yöneticisini sokaklarda aşağılayarak dolaştırıp, geçmiş suçlarını ve hatalarını itiraf etmeye zorlamışlardır. Yine bu görüşlere göre; Mao'nun merkezden başlattığı bu harekete karşı, yerel yöneticiler de yerel "Kızıl Muhafız" grupları kurarak yanıt vermiştir. Bu kızıl muhafızlar çoğu zaman fabrika işçileri veya yerel yönetim memurlarıydı ve öğrenci hareketine kuşku ile bakıyorlardı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "Cultural Revolution." 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. Erişim: 10 Kasım 2014.
- ^ Hacaoğlu, Y. Günümüzde Çin, Ufuk Ajansı Yayınları, No 3, Ankara, 1973, s. 36-37.
- ^ Hacaoğlu, Y, s. 37.
- ^ Hacaoğlu, Y, s. 38.
- ^ The Columbia Encyclopedia, Fifth Edition. Kolombiya Üniversitesi Yayınları, 1993. s. 696.
- ^ Topuzoğlu, Y. Çin: Kültür devrimi 23 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 19 Ağustos 2013, Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
Dış bağlantılar
- 50. yıl dönümünde Çin Kültür Devrimi21 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC Türkçe
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Proleter Kultur Devrimi Cince basitlestirilmis 无产阶级文化大革命 Cince geleneksel 無產階級文化大革命 pinyin Wuchǎnjieji Wenhua Dageming ya da kisaca Kultur Devrimi Cince 文化大革命 pinyin Wenhua Dageming lit Buyuk Kultur Devrimi Cin Komunist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong un iktidardaki son 10 yili icinde 1966 1976 Cin Devrimi nin ruhunu yeniden canlandirmak icin baslattigi hareket Hakkinda1976 yilinda ait Fudan Universitesi duvarlarina yazilan Kultur Devrimi ne dair propaganda yazisi Yazida Merkez Komite yi kaninla ve caninla koru Baskan Mao yu kaninla ve caninla koru yazmaktadir Sovyetler Birligi nde Nikita Kruscev in Sovyetler Birligi Komunist Partisi Genel Sekreteri olmasinin ardindan daha onceki genel sekreter olan Stalin i aciktan kinamasi ve Marksist Leninist ilkeleri yumusatir gorunmesi Cin Komunist Partisi ileri gelenlerinden bazilarina ilham ve cesaret vermisti Bununla paralel olarak cikan Cin Sovyet ayriligi sonucu CKP nin bolunmesi ve bilhassa devlet baskani Liu Sao Ci ve Pekin belediye baskani Peng Cen in muhalefete gecmesi Mao onderligindeki kanadi endiselendirmisti Cin deki durumlarin Ekim Devrimi nin amacindan uzaklastigi kanisina varan Mao ve ekibi ulkesinin ayni yolu izlemesinin son derece tehlikeli oldugunu belirtmis ve bu durumla mucadele etmeye baslamistir Bu kanatta onder isimlerden biri olan Savunma Bakani Lin Piao cesitli brosurler ve makaleler yayinlayarak Cinli revizyonistler olarak tanimladigi bu kisileri kiyasiya elestirmis ve orduda bu goruste olanlari tasfiye etmistir Mao Zedong ve ekibi SSCB de var oldugunu iddia ettigi burokratik komunizm anlayisinin Cin deki varligini bitirmek amaciyla 1966 dan 1976 yilina kadar surecek olan Cin Kultur Devrimi ni baslattigini duyurdu Bu donemde butun okullar ve universiteler radikal bir sekilde komunizm savunucusu Kizil Muhafizlar araciligiyla Mao nun bildirilerini takip edecek sekilde organize edilmistir Bu orgutlenmede Lin Piao buyuk rol ustlenmistir Bu orgutlenmeyle birlikte opera tiyatro vb kultur etkinliklerinde eski ve klasik eserler yasaklanmis sadece devrimci eserlerin yer almasi saglanmistir Baslangicta kultur ve sanat alaninda bir reform olarak ortaya atilan Kultur Devrimi fikri partideki tasfiyeler ve ordudaki hareketlerle genel bir siyasi hamleye donusmustur Bu kapsamda Cinli gencler universiteleri kutuphaneleri muzeleri basip eski toplumu ve eski aliskanliklari temsil eden eserleri tahrip etmisler bircok ibadet yerini atese vermisler magazalari isgal edip buralari artik halk adina yoneteceklerini ilan etmislerdir Alman yazar gorduklerinin bir bolumu su sekilde aktarmistir Tercumanim Lo beni Pekin deki Uyuyan Buda heykeline goturdu Dunya tarafindan degeri bicilemeyen tarihi heykel Kizil Muhafizlar tarafindan parcalanmisti Heykellerin ustunde ve duvarlarda Kizil Muhafizlar tarafindan asilmis pankartlarda su satirlar okunuyordu Eski dunyaya lanet olsun Gecmisi hatirlatan her seye lanet olsun Feodalizmi ve burjuvazizmi hatirlatan her seyi tahrip edin Sehrin caddelerinde kamyonlari doldurmus bir sekilde dolasan gencler devrim sarkilari soyluyorlardi Sehirde her sey degismisti Sokaklarin isimleri magazalarin tabelalari Mesela Altin sukunet caddesine Anti emperyalizm caddesi adi verilmisti Sonra 8 10 yaslarindaki cocuklardan olusan bir grup gordum Ellerinde kizil bayraklar avazlari ciktigi kadar gecmise lanet ediyorlardi Mao sehirli gencleri Kizil Muhafizlar adiyla kurulan organizasyona katilmaya tesvik etmis ve guvenlik guclerine Kizil Muhafizlar a mudahale etmemelerini emretmistir Devrimci siddet adi verilen yontemin kullanildigi bu donemde Kizil Muhafizlar arasinda bir hiyerarsi veya herhangi bir liderlik durumu bulunmadigindan dolayi zaman zaman cesitli fraksiyonlar ortaya cikmis ve Cin in bazi bolgelerinde ic savasa varan durumlar bas gostermistir Bunu goren Mao Kizil Muhafizlar arasinda ortaya cikan hizipleri bastirmak Kizil Muhafizlari yeniden Cin Komunist Partisi cercevesinde bir araya getirme karari almistir Genis halk kitlelerinin radikal degisimini hedef alan Cin Kultur Devrimi Cin Halk Cumhuriyeti nin hem SSCB hem de Bati Bloku ile iliskilerini olumsuz yonde etkilemistir Mao nun olumuyle birlikte sona eren Kultur Devrimi batili yazarlara gore bir neslin egitimsiz kalmasi halkin gruplasmasi milyonlarca insanin isinden ve konumundan olmasi ve ekonomik yavaslama gibi cok ciddi sonuclari olmustur Diger goruslerBazi yazarlara gore Kultur Devrimi nin baslama amacinin kitleler iliskisi yoktu soz konusu mucadele iktidara egemen olmak isteyen burokrasinin iki kanadi arasinda gecti Buna gore 1945 li yillarin sonunda Mao Zedong devlet baskani unvanini korumasina ragmen gercek iktidarin disina itilmisti Mao iktidari yeniden elinde toplayabilmek icin cesitli adimlar atmis fakat basarili olamamistir Sonraki surecte 1966 yilinin basinda Mao egemen burokrasi icindeki mucadelesini Cin Komunist Partisi nin disina tasirmis Mayis ayinda ogrencileri ulkeyi diktatorce yoneten yerel ve ulusal liderlige karsi ayaklanmaya cagirmistir Bu cagri sonrasinda lise ve universite ogrencileri Mao nun bu cagrisina uymuslar ve sokaklara cikmislardir Ilk hedef okullarin yoneticileri olmustur Ogrenciler okul yoneticilerini ve bir kisim yerel parti yoneticisini sokaklarda asagilayarak dolastirip gecmis suclarini ve hatalarini itiraf etmeye zorlamislardir Yine bu goruslere gore Mao nun merkezden baslattigi bu harekete karsi yerel yoneticiler de yerel Kizil Muhafiz gruplari kurarak yanit vermistir Bu kizil muhafizlar cogu zaman fabrika iscileri veya yerel yonetim memurlariydi ve ogrenci hareketine kusku ile bakiyorlardi Ayrica bakinizSangay Halk Komunu Cin Sovyet ayriligi Kultur Devrimi Sovyetler Birligi Kaynakca a b c Cultural Revolution 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com Erisim 10 Kasim 2014 Hacaoglu Y Gunumuzde Cin Ufuk Ajansi Yayinlari No 3 Ankara 1973 s 36 37 Hacaoglu Y s 37 Hacaoglu Y s 38 The Columbia Encyclopedia Fifth Edition Kolombiya Universitesi Yayinlari 1993 s 696 Topuzoglu Y Cin Kultur devrimi 23 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 Agustos 2013 Erisim tarihi 14 Agustos 2016 Dis baglantilar50 yil donumunde Cin Kultur Devrimi21 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Turkce