Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çoban uydu (veya çoban ay), gezegen halkası malzemesindeki bir boşluğu temizleyen veya parçacıkları içerdiği bir halka içinde tutan küçük bir doğal uydudur. Bu isim, çoban olarak halka parçacıklarının "sürüsünü" sınırlandırmalarının bir sonucudur.
Yerçekimi etkileri nedeniyle çoban uydular halkalardaki parçacıkları toplar ve yörüngesel rezonans yoluyla orijinal yörüngelerinden saptırırlar. Bu, halka sisteminde, özellikle çarpıcı Cassini Bölümü gibi diğer karakteristik bantlar veya halkaların garip "bükülmüş" deformasyonu gibi boşluklara neden olur.
Örnekler
Jüpiter
Jüpiter'in en küçük ve en içteki uyduları olan Metis ve Adrastea, Jüpiter'in halka sisteminde ve ayrıca Jüpiter'in Roche sınırındadır. Bu halkaların, Jüpiter'in gelgit kuvveti tarafından bu iki uydudan çekilen ve muhtemelen halkadaki malzemenin yüzeye bombardımanı etkisiyle uzaya fırlatılan malzemeden oluşması mümkündür.
Satürn
Satürn'ün karmaşık halka sisteminde bu tür birkaç uydu vardır. Bunlar arasında Prometheus (F halkası),Daphnis (Keeler boşluğu),Pan (Encke boşluğu),Janus ve Epimetheus (her ikisi de A halkası) bulunur.
Uranüs
Uranüs'ün halkaları arasında yer alan Cordelia ve Ophelia sırasıyla iç ve dış çoban uydulardır. Her iki uydu da Uranüs'ün eşzamanlı yörünge yarıçapındadır ve bu nedenle yörüngeleri gelgit yavaşlaması nedeniyle yavaş yavaş bozulur.
Neptün
Neptün'ün halkaları, Dünya merkezli gözlemlerde eksik yaylardan oluştuğu görüldüğü için sıra dışı olarak düşünülüyordu, ancak Voyager 2'nin görüntüleri, halkaların parlak yaylar içeren tam halkalar olduğunu gösterdi. Halkaların içindeki yayların çoban uydu Galatea ve keşfedilmemiş çoban uyduların yerçekimi etkisi ile oluştuğu düşünülmektedir.
Küçük gezegenler
Bazı centaurların etrafında halkalar tespit edilmiştir. Chariklo'nun halkaları oldukça belirgindir ve halkaların ya bir çoban uydu tarafından yerinde tutulduğu ya da çok genç olduklarından şüphelenilmektedir.Chiron'un da Chariklo'nunkine benzer halkalara sahip olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
- Kirkwood boşlukları
- Alt uydu (uydunun bir uydusu)
Kaynakça
- ^ Introduction to Planetary Science. ISBN .
- ^ "On the masses and motions of mini-moons: Pandora's not a". www.planetary.org. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2016.
- ^ "NASA - Cassini Finds New Saturn Moon That Makes Waves". www.nasa.gov (İngilizce). 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2016.
- ^ Showalter (27 Haziran 1991). "Visual detection of 1981S13, Saturn's eighteenth satellite, and its role in the Encke gap". Nature (İngilizce). 351 (6329). ss. 709-713.
- ^ Moutamid (1 Ekim 2015). "How Janus' Orbital Swap Affects the Edge of Saturn's A Ring?". Icarus. Cilt 279. ss. 125-140.
- ^ Esposito (1 Ocak 2002). . Reports on Progress in Physics (İngilizce). 65 (12). ss. 1741-1783. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
- ^ Karkoschka (1 Mayıs 2001). "Voyager's Eleventh Discovery of a Satellite of Uranus and Photometry and the First Size Measurements of Nine Satellites". Icarus. 151 (1). ss. 69-77.
- ^ Planetary ring systems. ISBN .
- ^ Salo (1998). "Neptune's Partial Rings: Action of Galatea on Self-Gravitating Arc Particles". Science. 282 (5391). ss. 1102-1104.
- ^ Braga-Ribas (Nisan 2014). "A ring system detected around the Centaur (10199) Chariklo". Nature. 508 (7494). ss. 72-75.
- ^ Ortiz (2015). "Possible ring material around centaur (2060) Chiron". Astronomy & Astrophysics. Cilt 576. ss. A18.
Konuyla ilgili yayınlar
- Arnold Hanslmeier: Astronomie ve Astrophysik'te Einführung . Spektrum, Berlin / Heidelberg 2007, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Coban uydu veya coban ay gezegen halkasi malzemesindeki bir boslugu temizleyen veya parcaciklari icerdigi bir halka icinde tutan kucuk bir dogal uydudur Bu isim coban olarak halka parcaciklarinin surusunu sinirlandirmalarinin bir sonucudur Prometheus sagda ve Pandora solda Saturn un F halkasinin yakininda yorungede Sadece Prometheus un coban gibi davrandigi dusunulmektedir Bir coban uydunun calismasi parcaciklar uydunun yorungesinde onunde veya arkasinda bulunur bu yuzden ya uydu yonunde hizlanir ve disariya atilir ya da yavaslar ve ice dogru cekilirler Yercekimi etkileri nedeniyle coban uydular halkalardaki parcaciklari toplar ve yorungesel rezonans yoluyla orijinal yorungelerinden saptirirlar Bu halka sisteminde ozellikle carpici Cassini Bolumu gibi diger karakteristik bantlar veya halkalarin garip bukulmus deformasyonu gibi bosluklara neden olur OrneklerJupiter Jupiter in en kucuk ve en icteki uydulari olan Metis ve Adrastea Jupiter in halka sisteminde ve ayrica Jupiter in Roche sinirindadir Bu halkalarin Jupiter in gelgit kuvveti tarafindan bu iki uydudan cekilen ve muhtemelen halkadaki malzemenin yuzeye bombardimani etkisiyle uzaya firlatilan malzemeden olusmasi mumkundur Saturn Saturn un karmasik halka sisteminde bu tur birkac uydu vardir Bunlar arasinda Prometheus F halkasi Daphnis Keeler boslugu Pan Encke boslugu Janus ve Epimetheus her ikisi de A halkasi bulunur Uranus Uranus un halkalari arasinda yer alan Cordelia ve Ophelia sirasiyla ic ve dis coban uydulardir Her iki uydu da Uranus un eszamanli yorunge yaricapindadir ve bu nedenle yorungeleri gelgit yavaslamasi nedeniyle yavas yavas bozulur Neptun Neptun un halkalari Dunya merkezli gozlemlerde eksik yaylardan olustugu goruldugu icin sira disi olarak dusunuluyordu ancak Voyager 2 nin goruntuleri halkalarin parlak yaylar iceren tam halkalar oldugunu gosterdi Halkalarin icindeki yaylarin coban uydu Galatea ve kesfedilmemis coban uydularin yercekimi etkisi ile olustugu dusunulmektedir Kucuk gezegenler Bazi centaurlarin etrafinda halkalar tespit edilmistir Chariklo nun halkalari oldukca belirgindir ve halkalarin ya bir coban uydu tarafindan yerinde tutuldugu ya da cok genc olduklarindan suphelenilmektedir Chiron un da Chariklo nunkine benzer halkalara sahip oldugu dusunulmektedir Ayrica bakinizKirkwood bosluklari Alt uydu uydunun bir uydusu Kaynakca Introduction to Planetary Science ISBN 978 1 4020 5233 0 On the masses and motions of mini moons Pandora s not a www planetary org 7 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2016 NASA Cassini Finds New Saturn Moon That Makes Waves www nasa gov Ingilizce 13 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2016 Showalter 27 Haziran 1991 Visual detection of 1981S13 Saturn s eighteenth satellite and its role in the Encke gap Nature Ingilizce 351 6329 ss 709 713 Moutamid 1 Ekim 2015 How Janus Orbital Swap Affects the Edge of Saturn s A Ring Icarus Cilt 279 ss 125 140 Esposito 1 Ocak 2002 Reports on Progress in Physics Ingilizce 65 12 ss 1741 1783 16 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2020 Karkoschka 1 Mayis 2001 Voyager s Eleventh Discovery of a Satellite of Uranus and Photometry and the First Size Measurements of Nine Satellites Icarus 151 1 ss 69 77 Planetary ring systems ISBN 978 0 387 34177 4 Salo 1998 Neptune s Partial Rings Action of Galatea on Self Gravitating Arc Particles Science 282 5391 ss 1102 1104 Braga Ribas Nisan 2014 A ring system detected around the Centaur 10199 Chariklo Nature 508 7494 ss 72 75 Ortiz 2015 Possible ring material around centaur 2060 Chiron Astronomy amp Astrophysics Cilt 576 ss A18 Konuyla ilgili yayinlarArnold Hanslmeier Astronomie ve Astrophysik te Einfuhrung Spektrum Berlin Heidelberg 2007 978 3 8274 1846 3