Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üç köşeli ticaret veya üç kenarlı ticaret veya üçgen ticaret bir birinci bölgeden (veya bir limandan) ihraç edilebilen mallar için ikinci bir bölgede (limanda) ithal için talep olmadığı, ama aynı zamanda bu ikinci bölgenin ihraç edebileciği mallar için birinci bölgede ithal talebi olduğu hallerde ortaya çıkar. Üç köşeli ticaret sisteminde üçüncü bir bölge (veya liman) bulunur ve bu bölgede gereken nitelik birinci bölgenin ihraç mallarına talep olması ve aynı zamanda ikinci bölgeye ihraç edebileceği mallar olmasıdir. Üç köşeli ticaret sistemi genel bir ticaret şekli olmakla beraber, pratikte bu tip ticarete en bariz örnek 16. yüzyıllar sonlarından 19. yüzyıl başlarına kadar olan dönemde Avrupa, Batı-Afrika, Kuzey Amerika üçgeni üzerinde olan ve Batı Afrika-Kuzey Amerika "orta pasajı"'nda ticari malın "Afrikalı köleler" olduğu ticaret sistemidir.
Klasik Atlas Okyanusu üç köşeli köle ticareti
Bu "Üç Köşeli Ticaret"'e en güzel tarihsel örnek 16. yüzyıl sonlarından 19. yüzyıl başlarına kadar İngiltere, Batı Afrika ve İngiliz Kuzey Amerika kolonilerinin üç köşeli ticaretidir. Bu ticareti idare eden İngiliz şirketleri idi. Ticaretin birinci köşesi İngiltere (özellikle Bristol ve Liverpool) idi. İngiltere manifatura fabrika malları ihraç etmek istemekte idi ve Kuzey Amerika'daki kolonilerinden şeker, tütün, pamuk, keten gibi tarım ürünlerine ithal talebi vardı. Ama yeni Karayipler ve Kuzey Amerika kolonilerinde nüfus çok az olduğu mevcut nüfus fabrika manifatura malları talep etmemekte idi. Buna çare olarak "üç köşeli ticaret" ortaya çıkartıldı. İngiliz gemi nakliyatçıları Batı Afrika'da üçüncü bir köşeyi oluşturdular. Batı Afrika ile Amerikan kolonileri arasındaki "orta pasaj" nakliyatı için emtia siyahi Afrika köle idi.
Köleler için, ucuz işçi talep eden plantasyon tarımı uygulayıp şeker kamışı, tütün, pamuk, keten üreten İngiliz Kuzey Amerika kolonilerinde büyük talep vardı. Batı Afrika'da, köleleri temin eden Arap köle tüccarları ve asıl Afrikalı idareciler bulundu. Bunlar İngiliz manifatura üretim mallarına büyük talepte bulunmaktaydılar. Böylece Batı Afrika'da (Akra, James Adası, Bunce Adası gibi köle toplama ve ihracı kaleleri oluşturuldu. Batı Afrika'ya İngiltere'den ve Avrupa'dan manifatura fabrika mali ihraç edilmekte idi. Batı Afrika'da kurulan köle merkezlerinde toplanan siyahi köleler Batı Afrika ihraç malı olarak ucuz insan gücü talep eden Karayiplere ve Kuzey Amerikan kolonilerine nakil edilmekteydiler. Bu kölelerin Karayiplerde veya Kuzey Amerika İngiliz kolonilerinden satılmasından elde edilen hasıla karşılığında alınan Karayipler ve Kuzey Amerikan kolonilerinin ihraç tarım malları olan şeker, pamuk, tütün, keten İngiltere'ye nakledilmekteydi.
Bu üç köşeli ticaretin birinci nakliyat kenarı İngiltere ile Batı Afrika arasındaydı. Bu ticaret İngiltere hatta Avrupa'dan temin edilen bakır, kumaş, incik boncuk, barut ve diğer patlayıcı maddeler ve küçük ateşli silahlar'ın İngilizler gemi nakliyatçı ve tacirleri tarafından sağlanan çok amaçlı ticaret gemileri ile Afrika'ya nakil edilmesi şeklindeydi. Bu mallara Batı Afrika'da büyük talep bulunmaktaydı. Bu malları İngiltere'de satın almak için ya daha önce ayni şekilde yapılan ticaretten elde edilen karlar gerekmekteydi ya da bu ticaretin başlanması için ilk defa İngiltere'deki mali finansman temin edenlerin bulunması gerekmekteydi. Birçok İngiliz finansman şirketi ve finans temin eden zengin bu üç köşeli ticaretin ikinci kenarındaki Afrikali köle nakliyatının ve ticaretinin "insanlık ahlakına uymadığını" bile bile bu iyi kar getiren ticarete finans sağlamışlardı. Örneğin İngiliz kralı I. Charles bu finasmanı sağlamak için Londra Şehri'nde kurulan Batı Afrika Şirketi"'ne özel ticaret tekel imtiyazı vermişti. İngiltere'den gelen manifatura mallar Batı Afrika'da kurulan ticaret merkezlerinde satıldığı gibi; çok kere bu getirilen mallar Afrika içlerinden Arap ve diğer Afrikalı köle toplayıcılarının bu merkezlere getirdikleri kölelerle takas edilmekteydi.
Böylelikle üç köşeli ticaretin ikinci kenarı ortaya çıkmaktaydı. Bu kenarda ticari nakliyat, Afrikalı siyahî kölelerin Batı Afrika limanlarından Karayiplere ve İngiliz Kuzey Amerika kolonilerine aynı çok amaçlı ticaret gemileri tarafından nakli şeklindeydi. Genellikle bu nakliyatı yapan gemiler çok amaçlı olarak nitelendirilmekle beraber bu gemilerin ambarları gayet çok sayıda köleyi "balık istifi" yerleştirip nakil etmek üzere hazırlanmıştı. Bu ikinci "orta pasaj" nakliyatı kölelere çok büyük fiziksel eziyet etmekle kalmayıp, onlara uygun besin ve hatta temiz hava sağlanmaması dolayısıyla ortaya çıkan sakatlıklar ve hastalıklar nedeniyle birçok kölenin ölmesine yol açmaktaydı. Bu gemiler köleleri Karayiplere veya İngiliz Kuzey Amerika kolonileri limanlarına getirdikten sonra, koleler oralarda bulunan esir pazarlarında genellikle tarım plantasyonu sahiplerine satılmaktaydılar.
Bu ticaretin üçüncü kenarı Karayiplerden veya İngiltere'nin Kuzey Amerika kolonilerinde özel tarım mallarının Atlas Okyanusu üzerinde İngiliz limanlarına nakil edilmesiydi. Bu türlü mallara ilk örnek, ilk defa Kristof Kolomb tarafından Kanarya Adaları'ndan Amerika'ya getirilen ve Karayip adalarında kolonicilerin plantasyonlarında yetiştirilen şeker kamışından yapılan şeker ihracatı olmuştu. Genellikle şeker kamışı bu adalarda ezilerek elde edilen içi konsantre şeker dolu "seker suyu (mollasses)" şeklinde nakil edilmekte idi. Bu plantasyon tarım mallarını taşımak için önceleri köle gemileri iyice yıkanıp, kurutulup, dezenfekte edilecek şekilde temizlenmekte idi. Bundan sonra esir ticaretinden elde edilen paralarla satın alınan tarım maddeleri İngiltere'ye nakil edilmekte idi.
Bu üç köşeli ticaretin bir örneği olan İngiltere'den manifatura mallar, Batı Afrika'dan köleler ve Karayiplerden şeker ticareti nakliyatının başlanıp bitirilmesi süresinin beş haftadan on iki haftaya kadar değiştiği bildirilmektedir.
Fakat bu tip ticaret gelişmeye başlayınca bu nakliyatın şekli de değişmeye başladı. Özellikle çok karli olan "Orta Pasaj" için özel sırf balık istifi köle taşımak ve çok kere diğer kenarlarda daha az mal nakledebilir özel köle gemileri yapılmaya başlandı. "Orta Pasaj" gemilerinin seyahatlerinin süresi tahmin edilemiyecek şekilde idi ve çok kere gemilerin kölelerle Amerikalar limanlarına ne zaman geleceği belirli değildi. Bu üçüncü kenar nakliyatında sorunlar çıkarmaktaydı. Tarım mallarının bilinmedik bir müddet liman entrepolarında bekletimelerine yol açmaktaydı. Diğer taraftan Atlas Okyanusu'nda yelkenli gemilerle nakliyat çok mevsimlik idi ve çok kere bazı mevsimde nakliyat imkânsız olmakta idi. Genellikle bu nakliyata imkânsız mevsim üçüncü kenar olan Amerikalardan İngiltere'ye yapılan taşımalara aksi tesir yapmakta idi. Diğer taraftan üçüncü kenar ticareti için özel nakliyat gemisi filoları da kurulmaya başlanmıştı ve bunlar sadece Avrupa ve Amerika arasında nakliyat için kullanılmaya başlandı. Üç köşeli ticaret yapan gemiler üçüncü kenar nakliyatı için taşıyacak yeterli mal bulamaz oldular ve bu kenar için ticaret karlı olmaktan çıktı. En son olarak "Orta Pasaj" nakliyatının çok "insanlık ahlakına" aykırı olduğu, daha köleliğin insanlık ile bağdaşmadığı hakkındaki protestolardan önce, ortaya çıktılar. Bu protesto grupları, özellikle İngiltere'nin ülke politikası üzerinde çok etkili oldular. Böylelikle bu üç köşeli ticaret 18. yüzyıl sonlarında önemini kaybetmeye başladı ve 19. yüzyıl başlarında, köle ticaretinin İngiltere tarafından yasaklanması ile hemen hemen sona erdi.
Diğer üç köşeli ticaret örnekleri
New England merkezli ve rom ağırlıklı Atlas Okyanusu ticareti
Bazı Amerikan tarihçilerine göre bu yeni tip üç kenarlı ticaret, İngiltere'nin Kuzey Amerika kolonilerinin gelişmesi ile ortaya çıkmıştı. Bu üç köşeli ticaret şeklinde İngiltere'nin Kuzey Amerika kolonilerinde Rhode Island ve civarında bulunan New England bölgesi İngiltere yerine merkez oldu ve İngiltere ve Avrupa bu ticaret üçgeni devresinden çıkarıldı. New England'e Karaiıplerden getirilen şekerden yüksek alkollü rom orada üretilmekte idi ve New Englanda üretilen bu içki bu bölge limanlarındna Atlantik üzerinden Batı Afrika'ya nakledilerek orada satılmaya başlanmıştı. Oradan da köle satın alınarak Karyiplere getirilmekteydi. Bu New England merkezli ve rom ağırlıklı üç köşeli ticaret teorisi ilk defa 1866'da Amerikan William H. Moore kitabından açıklandı; Amerikan tarihçi George C. Mason tarafından 1872'de ve Amerikan tarihçi William B. Weeden tarafından 1887'de genişletildi. Bu şekildeki üçgen ticaret, "1776" adlı müzikaldeki "Mollaşses to Rum" adlı şarkı ile iyice tanımlanmaktadır.
Fakat bu açıklama tenkitlere uğramıştır. Hiçbir nakliyat arşivinde bu üçgen ticaretin tek bir gemi tarafından tamamının yapıldığı bulunamamıştır. Eğer bu üç köşeli ticaret gerçek ise, tek bir gemi ile değil gemi değiştirlerek yapıldığı kabul edilmekte ve tarihçi Clifford Shipton'a göre bu ticaret maddelerinin üçgen nakliyatı ortalama olarak 1 yıl aldığı iddia edilmektedir.
Balıkçılık ağırlıklı üçgen ticaret
Amerika'nın istiklalini kazanmadan önce İngiliz Kuzey Amerika kolonilerinden yakalanan ve tuzlanan morina balığı (belki diğer yiyecek maddesi) Karayiplerde şeker plantasyonlarındaki köleleri beslemek için oraya nakledilmekte; Karayiplerden aynı gemiye yüklenen şeker İngiltere'ye ve Avrupa'ya götürülmekte ve üçüncü kenar olarak İngiltere'den ve Avrupa'dan fabrika üretimi mallar İngiliz Kuzey Amerika kolonilerine getirilmekte idi. Fakat Amerika bağımsızlığından sonra bu türlü ticaret çok gelişmeden sona ermiştir.
Diğer bir balıkçılık üçgen ticaret örneği olarak da Kanada'da [[Newfoundland]'daki çok büyük morina balığı havzalarında tutulan ve tuzlanıp kurtulan morina balığının (belki de zahirenin) İngiltere'ye götürülmesi; ikinci kenar olarak oradan da Akdeniz'de İtalya ve İspanya'ya nakli ve üçüncü kenar olarak aynı gemilerle Güney Avrupa'dan şarap ve zeytinyağı nakli verilmektedir.
Amerika, Küba ve Baltık Denizi ticareti
182-30 döneminde Amerikan gemilerinin Amerikan tarım maddelerini güneye Küba'ya götürmeleri; Küba'dan alınan şeker veya kahve yükünü Rusya'nın Baltık Denizi üstünde limanı olan Sankt-Peterburg'a taşımaları ve yine aynı yük gemilerinin oradan yükledikleri kenevir ve dövme demir yükünü Amerika'da New England limanlarına getirmeleri bir üçgen ticaret örneği olarak açıklanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b About.com: The Trans-Atlantic Slave Trade 14 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim 6 Kasım 2007.
- ^ National Maritime Museum - Üçgen ticaret 25 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim 26 Mart 2007.
- ^ Scotland and the Abolition of the Slave Trade 3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim 28 Mart 2007.
- ^ A. P. Middleton, Tobacco Coast.
- ^ Emmer, P.C. (1998) The Dutch ın the Atlantic Economy, 1580–1880. Trade, Slavery and Emancipation. Variorum Collected Studies Series CS614.
- ^ a b Curtis, Wayne (2006-07) And a Bottle of Rum. New York: Three Rivers Press, İSBN 978-0-307-33862-4. say. 119.
- ^ Rhode Island'ad kölelik 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim:11 Eylül 2011.
- ^ Kurlansky, Mark. Cod: A Biography of the Fish That Changed the World. New York: Walker, 1997. .
- ^ Morgan, Kenneth. (1993) Bristol and the Atlantic Trade in the Eighteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press. İSBN 0521330173. Say. 64–77.
- ^ Chris Evans and Goran Rydén, Baltic İron ın the Atlantic World in the Eighteenth Century : Brill, 2007 , 273.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Üç köşeli ticaret ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Atlas Okyanusu Köle Ticareti için veri portali2 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Brown Üniversitesi Kölelik ve Adalet Komitesi raporu9 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)]
- Hugh Thomas (2006), The slave trade. The history of the Atlantic slave trade. 1440–1870. Londra:Phoenix Books, . (İngilizce)
- Serge Daget, (1990) La Traite des Noirs éd. Ouest-France Université. (Fransızca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uc koseli ticaret veya uc kenarli ticaret veya ucgen ticaret bir birinci bolgeden veya bir limandan ihrac edilebilen mallar icin ikinci bir bolgede limanda ithal icin talep olmadigi ama ayni zamanda bu ikinci bolgenin ihrac edebilecigi mallar icin birinci bolgede ithal talebi oldugu hallerde ortaya cikar Uc koseli ticaret sisteminde ucuncu bir bolge veya liman bulunur ve bu bolgede gereken nitelik birinci bolgenin ihrac mallarina talep olmasi ve ayni zamanda ikinci bolgeye ihrac edebilecegi mallar olmasidir Uc koseli ticaret sistemi genel bir ticaret sekli olmakla beraber pratikte bu tip ticarete en bariz ornek 16 yuzyillar sonlarindan 19 yuzyil baslarina kadar olan donemde Avrupa Bati Afrika Kuzey Amerika ucgeni uzerinde olan ve Bati Afrika Kuzey Amerika orta pasaji nda ticari malin Afrikali koleler oldugu ticaret sistemidir Uc koseli ticaretin klasik modelini gosteren bir haritaKlasik Atlas Okyanusu uc koseli kole ticaretiKole ticareti icin bir kole gemisi yuklenisi Bu Uc Koseli Ticaret e en guzel tarihsel ornek 16 yuzyil sonlarindan 19 yuzyil baslarina kadar Ingiltere Bati Afrika ve Ingiliz Kuzey Amerika kolonilerinin uc koseli ticaretidir Bu ticareti idare eden Ingiliz sirketleri idi Ticaretin birinci kosesi Ingiltere ozellikle Bristol ve Liverpool idi Ingiltere manifatura fabrika mallari ihrac etmek istemekte idi ve Kuzey Amerika daki kolonilerinden seker tutun pamuk keten gibi tarim urunlerine ithal talebi vardi Ama yeni Karayipler ve Kuzey Amerika kolonilerinde nufus cok az oldugu mevcut nufus fabrika manifatura mallari talep etmemekte idi Buna care olarak uc koseli ticaret ortaya cikartildi Ingiliz gemi nakliyatcilari Bati Afrika da ucuncu bir koseyi olusturdular Bati Afrika ile Amerikan kolonileri arasindaki orta pasaj nakliyati icin emtia siyahi Afrika kole idi Koleler icin ucuz isci talep eden plantasyon tarimi uygulayip seker kamisi tutun pamuk keten ureten Ingiliz Kuzey Amerika kolonilerinde buyuk talep vardi Bati Afrika da koleleri temin eden Arap kole tuccarlari ve asil Afrikali idareciler bulundu Bunlar Ingiliz manifatura uretim mallarina buyuk talepte bulunmaktaydilar Boylece Bati Afrika da Akra James Adasi Bunce Adasi gibi kole toplama ve ihraci kaleleri olusturuldu Bati Afrika ya Ingiltere den ve Avrupa dan manifatura fabrika mali ihrac edilmekte idi Bati Afrika da kurulan kole merkezlerinde toplanan siyahi koleler Bati Afrika ihrac mali olarak ucuz insan gucu talep eden Karayiplere ve Kuzey Amerikan kolonilerine nakil edilmekteydiler Bu kolelerin Karayiplerde veya Kuzey Amerika Ingiliz kolonilerinden satilmasindan elde edilen hasila karsiliginda alinan Karayipler ve Kuzey Amerikan kolonilerinin ihrac tarim mallari olan seker pamuk tutun keten Ingiltere ye nakledilmekteydi Bu uc koseli ticaretin birinci nakliyat kenari Ingiltere ile Bati Afrika arasindaydi Bu ticaret Ingiltere hatta Avrupa dan temin edilen bakir kumas incik boncuk barut ve diger patlayici maddeler ve kucuk atesli silahlar in Ingilizler gemi nakliyatci ve tacirleri tarafindan saglanan cok amacli ticaret gemileri ile Afrika ya nakil edilmesi seklindeydi Bu mallara Bati Afrika da buyuk talep bulunmaktaydi Bu mallari Ingiltere de satin almak icin ya daha once ayni sekilde yapilan ticaretten elde edilen karlar gerekmekteydi ya da bu ticaretin baslanmasi icin ilk defa Ingiltere deki mali finansman temin edenlerin bulunmasi gerekmekteydi Bircok Ingiliz finansman sirketi ve finans temin eden zengin bu uc koseli ticaretin ikinci kenarindaki Afrikali kole nakliyatinin ve ticaretinin insanlik ahlakina uymadigini bile bile bu iyi kar getiren ticarete finans saglamislardi Ornegin Ingiliz krali I Charles bu finasmani saglamak icin Londra Sehri nde kurulan Bati Afrika Sirketi ne ozel ticaret tekel imtiyazi vermisti Ingiltere den gelen manifatura mallar Bati Afrika da kurulan ticaret merkezlerinde satildigi gibi cok kere bu getirilen mallar Afrika iclerinden Arap ve diger Afrikali kole toplayicilarinin bu merkezlere getirdikleri kolelerle takas edilmekteydi Boylelikle uc koseli ticaretin ikinci kenari ortaya cikmaktaydi Bu kenarda ticari nakliyat Afrikali siyahi kolelerin Bati Afrika limanlarindan Karayiplere ve Ingiliz Kuzey Amerika kolonilerine ayni cok amacli ticaret gemileri tarafindan nakli seklindeydi Genellikle bu nakliyati yapan gemiler cok amacli olarak nitelendirilmekle beraber bu gemilerin ambarlari gayet cok sayida koleyi balik istifi yerlestirip nakil etmek uzere hazirlanmisti Bu ikinci orta pasaj nakliyati kolelere cok buyuk fiziksel eziyet etmekle kalmayip onlara uygun besin ve hatta temiz hava saglanmamasi dolayisiyla ortaya cikan sakatliklar ve hastaliklar nedeniyle bircok kolenin olmesine yol acmaktaydi Bu gemiler koleleri Karayiplere veya Ingiliz Kuzey Amerika kolonileri limanlarina getirdikten sonra koleler oralarda bulunan esir pazarlarinda genellikle tarim plantasyonu sahiplerine satilmaktaydilar Bu ticaretin ucuncu kenari Karayiplerden veya Ingiltere nin Kuzey Amerika kolonilerinde ozel tarim mallarinin Atlas Okyanusu uzerinde Ingiliz limanlarina nakil edilmesiydi Bu turlu mallara ilk ornek ilk defa Kristof Kolomb tarafindan Kanarya Adalari ndan Amerika ya getirilen ve Karayip adalarinda kolonicilerin plantasyonlarinda yetistirilen seker kamisindan yapilan seker ihracati olmustu Genellikle seker kamisi bu adalarda ezilerek elde edilen ici konsantre seker dolu seker suyu mollasses seklinde nakil edilmekte idi Bu plantasyon tarim mallarini tasimak icin onceleri kole gemileri iyice yikanip kurutulup dezenfekte edilecek sekilde temizlenmekte idi Bundan sonra esir ticaretinden elde edilen paralarla satin alinan tarim maddeleri Ingiltere ye nakil edilmekte idi Bu uc koseli ticaretin bir ornegi olan Ingiltere den manifatura mallar Bati Afrika dan koleler ve Karayiplerden seker ticareti nakliyatinin baslanip bitirilmesi suresinin bes haftadan on iki haftaya kadar degistigi bildirilmektedir Fakat bu tip ticaret gelismeye baslayinca bu nakliyatin sekli de degismeye basladi Ozellikle cok karli olan Orta Pasaj icin ozel sirf balik istifi kole tasimak ve cok kere diger kenarlarda daha az mal nakledebilir ozel kole gemileri yapilmaya baslandi Orta Pasaj gemilerinin seyahatlerinin suresi tahmin edilemiyecek sekilde idi ve cok kere gemilerin kolelerle Amerikalar limanlarina ne zaman gelecegi belirli degildi Bu ucuncu kenar nakliyatinda sorunlar cikarmaktaydi Tarim mallarinin bilinmedik bir muddet liman entrepolarinda bekletimelerine yol acmaktaydi Diger taraftan Atlas Okyanusu nda yelkenli gemilerle nakliyat cok mevsimlik idi ve cok kere bazi mevsimde nakliyat imkansiz olmakta idi Genellikle bu nakliyata imkansiz mevsim ucuncu kenar olan Amerikalardan Ingiltere ye yapilan tasimalara aksi tesir yapmakta idi Diger taraftan ucuncu kenar ticareti icin ozel nakliyat gemisi filolari da kurulmaya baslanmisti ve bunlar sadece Avrupa ve Amerika arasinda nakliyat icin kullanilmaya baslandi Uc koseli ticaret yapan gemiler ucuncu kenar nakliyati icin tasiyacak yeterli mal bulamaz oldular ve bu kenar icin ticaret karli olmaktan cikti En son olarak Orta Pasaj nakliyatinin cok insanlik ahlakina aykiri oldugu daha koleligin insanlik ile bagdasmadigi hakkindaki protestolardan once ortaya ciktilar Bu protesto gruplari ozellikle Ingiltere nin ulke politikasi uzerinde cok etkili oldular Boylelikle bu uc koseli ticaret 18 yuzyil sonlarinda onemini kaybetmeye basladi ve 19 yuzyil baslarinda kole ticaretinin Ingiltere tarafindan yasaklanmasi ile hemen hemen sona erdi Diger uc koseli ticaret ornekleriUcuncu kenarin Avrupa yerine New England yapildigi kole seker ve rom ticaretine dayali yeni tip uc kenarli ticaret yoluNew England merkezli ve rom agirlikli Atlas Okyanusu ticareti Bazi Amerikan tarihcilerine gore bu yeni tip uc kenarli ticaret Ingiltere nin Kuzey Amerika kolonilerinin gelismesi ile ortaya cikmisti Bu uc koseli ticaret seklinde Ingiltere nin Kuzey Amerika kolonilerinde Rhode Island ve civarinda bulunan New England bolgesi Ingiltere yerine merkez oldu ve Ingiltere ve Avrupa bu ticaret ucgeni devresinden cikarildi New England e Karaiiplerden getirilen sekerden yuksek alkollu rom orada uretilmekte idi ve New Englanda uretilen bu icki bu bolge limanlarindna Atlantik uzerinden Bati Afrika ya nakledilerek orada satilmaya baslanmisti Oradan da kole satin alinarak Karyiplere getirilmekteydi Bu New England merkezli ve rom agirlikli uc koseli ticaret teorisi ilk defa 1866 da Amerikan William H Moore kitabindan aciklandi Amerikan tarihci George C Mason tarafindan 1872 de ve Amerikan tarihci William B Weeden tarafindan 1887 de genisletildi Bu sekildeki ucgen ticaret 1776 adli muzikaldeki Mollasses to Rum adli sarki ile iyice tanimlanmaktadir Fakat bu aciklama tenkitlere ugramistir Hicbir nakliyat arsivinde bu ucgen ticaretin tek bir gemi tarafindan tamaminin yapildigi bulunamamistir Eger bu uc koseli ticaret gercek ise tek bir gemi ile degil gemi degistirlerek yapildigi kabul edilmekte ve tarihci Clifford Shipton a gore bu ticaret maddelerinin ucgen nakliyati ortalama olarak 1 yil aldigi iddia edilmektedir Balikcilik agirlikli ucgen ticaret Amerika nin istiklalini kazanmadan once Ingiliz Kuzey Amerika kolonilerinden yakalanan ve tuzlanan morina baligi belki diger yiyecek maddesi Karayiplerde seker plantasyonlarindaki koleleri beslemek icin oraya nakledilmekte Karayiplerden ayni gemiye yuklenen seker Ingiltere ye ve Avrupa ya goturulmekte ve ucuncu kenar olarak Ingiltere den ve Avrupa dan fabrika uretimi mallar Ingiliz Kuzey Amerika kolonilerine getirilmekte idi Fakat Amerika bagimsizligindan sonra bu turlu ticaret cok gelismeden sona ermistir Diger bir balikcilik ucgen ticaret ornegi olarak da Kanada da Newfoundland daki cok buyuk morina baligi havzalarinda tutulan ve tuzlanip kurtulan morina baliginin belki de zahirenin Ingiltere ye goturulmesi ikinci kenar olarak oradan da Akdeniz de Italya ve Ispanya ya nakli ve ucuncu kenar olarak ayni gemilerle Guney Avrupa dan sarap ve zeytinyagi nakli verilmektedir Amerika Kuba ve Baltik Denizi ticareti 182 30 doneminde Amerikan gemilerinin Amerikan tarim maddelerini guneye Kuba ya goturmeleri Kuba dan alinan seker veya kahve yukunu Rusya nin Baltik Denizi ustunde limani olan Sankt Peterburg a tasimalari ve yine ayni yuk gemilerinin oradan yukledikleri kenevir ve dovme demir yukunu Amerika da New England limanlarina getirmeleri bir ucgen ticaret ornegi olarak aciklanmistir Kaynakca a b About com The Trans Atlantic Slave Trade 14 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 6 Kasim 2007 National Maritime Museum Ucgen ticaret 25 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 26 Mart 2007 Scotland and the Abolition of the Slave Trade 3 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 28 Mart 2007 A P Middleton Tobacco Coast Emmer P C 1998 The Dutch in the Atlantic Economy 1580 1880 Trade Slavery and Emancipation Variorum Collected Studies Series CS614 a b Curtis Wayne 2006 07 And a Bottle of Rum New York Three Rivers Press ISBN 978 0 307 33862 4 say 119 Rhode Island ad kolelik 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 11 Eylul 2011 Kurlansky Mark Cod A Biography of the Fish That Changed the World New York Walker 1997 ISBN 0 8027 1326 2 Morgan Kenneth 1993 Bristol and the Atlantic Trade in the Eighteenth Century Cambridge Cambridge University Press ISBN 0521330173 Say 64 77 Chris Evans and Goran Ryden Baltic Iron in the Atlantic World in the Eighteenth Century Brill 2007 ISBN 9789004161535 273 Ayrica bakinizDis baglantilarWikimedia Commons ta Uc koseli ticaret ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Atlas Okyanusu Kole Ticareti icin veri portali2 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Brown Universitesi Kolelik ve Adalet Komitesi raporu9 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Hugh Thomas 2006 The slave trade The history of the Atlantic slave trade 1440 1870 Londra Phoenix Books ISBN 0 7538 2056 0 Ingilizce Serge Daget 1990 La Traite des Noirs ed Ouest France Universite Fransizca