Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kenevir veya kendir (Cannabis), Cannabaceae familyasına ait tek yıllık, çift çenekli ve otsu bir bitki cinsidir. Bitkiler 50 cm'den 3 m'ye kadar büyüyebilmektedir. Cinsin gövde kısmı dik ve içi boş olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayı pürtüklüdür. Bitki cinsi eşeylidir ve bitkiler erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılır. Erkek bitki polen üretirken dişi bitki çiçeklenir ve bazı türlerde yüksek oranda tetrahidrokannabinol (THC) ihtiva eder. Tozlaşma rüzgâr vasıtasıyla gerçekleşir. Tartışmalı olsa da cins çoğunlukla farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip Cannabis indica, Cannabis sativa ve Cannabis ruderalis olmak üzere üç türe ayrılır.
| Kenevir | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Bitkinin anavatanı Orta Asya ve Hint altkıtası olmasına rağmen günümüzde ılıman ve tropik bölgelerin çoğunda yetişir ve kültürü yapılır. Büyük ihtimalle yetiştirilmeye ve ıslah edilmeye başlanan ilk bitkilerden biri olan kenevir, tarih boyunca bitkisel hammadde kaynağı ve keyif verici madde olarak kullanılmıştır. Bitkinin saplarında bulunan lifler, iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kâğıt yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca kenevir tohumlarından elde edilen (esrar yağı ile karıştırılmamalıdır) ve kenevir proteini de gıda olarak kullanım alanlarına sahiptir. Dişi bitkilerin doğada Temmuz-Ağustos aylarında açan soluk yeşilimsi renkli çiçekleri ve tohum yataklarından ise esrar elde edilmektedir. Endüstriyel amaçlar için ıslah edilmiş ve düşük oranda THC içeren kültivarlar endüstriyel kenevir olarak isimlendirilmektedir.
Etimoloji
Kenevir sözcüğü, Yunanca aynı anlama gelen κανναβούριον (kanavúrion) sözcüğünden Türkçeye alıntılanmıştır. Yunanca sözcüğün kökenleri Grekçede de aynı anlama gelen κάνναβις (kánnabis) kelimesinden evrilmiştir. Grekçeye Farsça (kanab) yoluyla girmiş sözcüğün İrani (İskit dilleri) veya Trakça kökenli olduğu düşünülür. Bir diğer kökensel iddia ise İskitçede yer alan kelimenin aslen bir Sami dilinden alıntı olduğudur.
Kullanım
Endüstriyel kullanım
Cinsin yağ ve lif eldesi gibi endüstriyel amaçlarla yetiştirilen ıslahları Cannabis sativa türüne mensuptur. Bu amaçla yetiştirilen bitkiler esrar üretiminde kullanılan C. sativa kültivarlarına kıyasla çok düşük miktarlarda THC içermesi ve olabildiğince çok tohum ve lif üretmesi için özel olarak ıslah edilmişlerdir. Bu tür sert, çalımsı, içi boş gövdeli, ince ve uzun yapraklı, dioik ve tek yıllıktır. Lifleri dayanıklı ve oldukça uzundur. Liflerde lignin maddesi biriktiğinde esneklik özelliği azalır. Bu lifler, kaba dokumacılıkta (çuval, halat çanta, ağ yapımı gibi) kullanılır. Tohumu ise oldukça yağlı olması açısından yakıt ve oldukça besleyici olması açısından da gıda olarak kullanılmaktadır. Sabun yapımı ve boya yapımında da tohumlarından yararlanılır. Tohumları kuşların en sevdiği besinlerden biridir.
Kenevirin endüstri için Türkiye'de yetiştirildiği yerler Yozgat, Kastamonu, Samsun, Kocaeli, Adana, Amasya, Kayseri, Sivas, İzmir ve Kütahya'dır.
Keyif verici ve tıbbi kullanım
Esrar eldesinde ise hem Cannabis indica hem de C. sativa kullanılabilir ve günümüzde elde edilen esrar çoğunlukla bu iki türün çaprazlanması sonucunda elde edilmiş bitkilerden gelmektedir. Kenevirden elde edilen esrar maddesi, dişi bitkilerin çiçek ve tohum yataklarından ve bu bölgelerin etrafında bulunan yapraklardan elde edilir ve bu madde daha sonra kubar, toz esrar veya kubar yağı yapmak için işlenebilir. Esrar maddesi keyif verici olarak kullanılabilmekle birlikte bazı tıbbi kullanım alanları da bulunmaktadır.
Dişi bitkinin yetiştirilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan izin alınması gerekmektedir. Erkek bitki çiçeklenmediğinden ötürü esrar elde etmek amacıyla kullanılamazken, yetiştirmek için izin gerekli olup olmadığı kanunda tam olarak belirtilmemiştir.
Diğer bir tür olan Cannabis ruderalis'in, düşük oranlarda THC içerdiğinden ve lifsiz ve küçük olduğundan ötürü herhangi bir endüstriyel veya ekonomik kullanım alanı yoktur ve Avrupa'da yabani olarak yetişmektedir.
Yasal durum
Kenevir bitkisi, 1930'larda ABD'de çıkarılan "Marihuana Vergi Yasası" ile yetiştirilmesine engeller getirildikten sonra adım adım tüm dünyada yasaklanmıştır. Yasaklamanın bilimsel açıdan çok, ekonomik ve siyasi çıkar gruplarınca yapıldığı düşünülmektedir.[] Kenevir kağıt ve lif üretiminde, petrol yan sanayi ürünü olan sentetik lifler dünya çapında yaygınlaşmadan önce bütün dünyada lif kaynağı olarak kullanılmıştır.[] Keneviri yasaklamada önderlik eden çıkar çevrelerinin aynı zamanda da petrol ve ilaç endüstrisiyle bağlantılı olduğu düşünülmektedir.[] Dişi kenevirin yasaklanması için neden olarak gösterilen ve esrar olarak da adlandırılan bitkinin goncalı üst kısımlarında yoğun olarak tetrahidrokannabinol (THC) bulunur ve maddenin tıbbi kullanımlarının olduğunu gösteren bilimsel dergilerde yayınlanmış birçok araştırma vardır.
Yasallaşma süreci
Günümüzde kenevirin endüstriyel olarak yetiştirilmesi dünyanın çoğu ülkesinde yasaldır. Buna ek olarak esrarın ve esrar türevi ilaçların tıbbi olarak kullanımı da hızla yasallaştırılmaktadır. Buna rağmen keyif verici ve eğlence amacıyla esrar kullanımı dünyadaki çoğu ülkede yasadışı kalmaya devam etmektedir. Günümüzde Uruguay, Gürcistan, Güney Afrika ve ABD'nin Alaska, Maine,Maryland,Delaware, Colorado, Massachusetts, Michigan, Nevada, Oregon, Vermont, Kaliforniya eyaletleri ile Washington DC şehri keyif verici olarak esrar kullanımının yasal olduğu ülke ve bölgeleri oluşturmaktadır.Kanada'da da kenevirin keyif verici olarak yetiştirilmesi, işlenmesi ve satışı 7 Haziran 2018'de yasallaşmış ve bu kanun 17 Ekim 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir.İspanya ve Hollanda'da ise esrar tüketimi ve satışı yasal olmamasına rağmen madde dekriminalize edildiğinden dolayı esrarın keyif verici olarak kullanım ve satışına lisanlı özel işletmelerde belli bir limite kadar izin verilmektedir.
Galeri
-
![image]()
Farklı kenevir türlerini gösteren illüstrasyon. -
![image]()
Çiçeklenmiş erkek bitki. -
![image]()
Çiçeklenen dişi bitki. -
![image]()
Esrar eldesi için yetiştirlen dişi kenevir bitkisi. -
![image]()
Endüstriyel kenevir bitkileri keyif verici olarak yetiştirilen bitkilerden boy ve kimyasal yapıları açısından pek çok fark gösterirler. -
![image]()
Kenevir gövdesinde bulunan lifler. -
![image]()
Yaprak yapısı. -
![image]()
Dişi kenevir bitkisinin tohum yatağı (esrar). -
![image]()
Esrar maddesi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
- ^ Lebel-Hardenack, Sabine; Grant, Sarah R. (1997). "Genetics of sex determination in flowering plants". Trends in Plant Science. 2 (4). ss. 130-6. doi:10.1016/S1360-1385(97)01012-1.
- ^ Clarke, Robert C. 1991. Marijuana Botany, 2nd ed. Ron Publishing, California. []
- ^ "Marijuana and the Cannabinoids", ElSohly (p. 8).
- ^ . Department of Primary Industries and Fisheries, Queensland Government. 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2008.
- ^ (PDF). Ers.usda.gov. 25 June 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 15 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020.
- ^ "cannabis". OED Online. July 2009. Oxford University Press. 2009.
- ^ "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. 20 Kasım 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2014.
- ^ Benetowa, Sara = (). 1936. Tracing one word through different languages. Institute of Anthropological Sciences, Warsaw. Reprinted 1967 In: The Book of Grass. George Andrews and Simon Vinkenoog (eds.) Grove Press, New York, "pp. 15–18.
- ^ Ruddick, Graham (11 Nisan 2011). "GW signs Sativex cannabis-based drug deal with Novartis". The Telegraph. 17 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2018.
- ^ "State Medical Marijuana Laws". National Conference of State Legislatures. 5 Mart 2019. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ https://www.canada.ca/cannabis[]
- ^ . 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ Smith, Tasha (5 Haziran 2018). . Merry Jane. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2018.
- ^ Haines, Gavin (21 Şubat 2017). "Everything you need to know about marijuana smoking in the Netherlands". The Telegraph. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2018.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikitür'de Cannabis sativa ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.![image]()
Wikimedia Commons'ta Kenevir ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kenevir veya kendir Cannabis Cannabaceae familyasina ait tek yillik cift cenekli ve otsu bir bitki cinsidir Bitkiler 50 cm den 3 m ye kadar buyuyebilmektedir Cinsin govde kismi dik ve ici bos olup uzerleri dikenimsi tuylerden dolayi purtukludur Bitki cinsi eseylidir ve bitkiler erkek ve disi olmak uzere ikiye ayrilir Erkek bitki polen uretirken disi bitki ciceklenir ve bazi turlerde yuksek oranda tetrahidrokannabinol THC ihtiva eder Tozlasma ruzgar vasitasiyla gerceklesir Tartismali olsa da cins cogunlukla farkli fiziksel ve kimyasal ozelliklere sahip Cannabis indica Cannabis sativa ve Cannabis ruderalis olmak uzere uc ture ayrilir KenevirBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya CannabaceaeCins Cannabis L Sp Pl 1027 1753 Bitkinin anavatani Orta Asya ve Hint altkitasi olmasina ragmen gunumuzde iliman ve tropik bolgelerin cogunda yetisir ve kulturu yapilir Buyuk ihtimalle yetistirilmeye ve islah edilmeye baslanan ilk bitkilerden biri olan kenevir tarih boyunca bitkisel hammadde kaynagi ve keyif verici madde olarak kullanilmistir Bitkinin saplarinda bulunan lifler iplik dokuma ve kumas yapiminda hamurlu kismi ise kagit yapiminda kullanilmaktadir Ayrica kenevir tohumlarindan elde edilen esrar yagi ile karistirilmamalidir ve kenevir proteini de gida olarak kullanim alanlarina sahiptir Disi bitkilerin dogada Temmuz Agustos aylarinda acan soluk yesilimsi renkli cicekleri ve tohum yataklarindan ise esrar elde edilmektedir Endustriyel amaclar icin islah edilmis ve dusuk oranda THC iceren kultivarlar endustriyel kenevir olarak isimlendirilmektedir EtimolojiKenevir sozcugu Yunanca ayni anlama gelen kannaboyrion kanavurion sozcugunden Turkceye alintilanmistir Yunanca sozcugun kokenleri Grekcede de ayni anlama gelen kannabis kannabis kelimesinden evrilmistir Grekceye Farsca kanab yoluyla girmis sozcugun Irani Iskit dilleri veya Trakca kokenli oldugu dusunulur Bir diger kokensel iddia ise Iskitcede yer alan kelimenin aslen bir Sami dilinden alinti oldugudur KullanimEndustriyel kullanim Cinsin yag ve lif eldesi gibi endustriyel amaclarla yetistirilen islahlari Cannabis sativa turune mensuptur Bu amacla yetistirilen bitkiler esrar uretiminde kullanilan C sativa kultivarlarina kiyasla cok dusuk miktarlarda THC icermesi ve olabildigince cok tohum ve lif uretmesi icin ozel olarak islah edilmislerdir Bu tur sert calimsi ici bos govdeli ince ve uzun yaprakli dioik ve tek yilliktir Lifleri dayanikli ve oldukca uzundur Liflerde lignin maddesi biriktiginde esneklik ozelligi azalir Bu lifler kaba dokumacilikta cuval halat canta ag yapimi gibi kullanilir Tohumu ise oldukca yagli olmasi acisindan yakit ve oldukca besleyici olmasi acisindan da gida olarak kullanilmaktadir Sabun yapimi ve boya yapiminda da tohumlarindan yararlanilir Tohumlari kuslarin en sevdigi besinlerden biridir Kenevirin endustri icin Turkiye de yetistirildigi yerler Yozgat Kastamonu Samsun Kocaeli Adana Amasya Kayseri Sivas Izmir ve Kutahya dir Keyif verici ve tibbi kullanim Esrar eldesinde ise hem Cannabis indica hem de C sativa kullanilabilir ve gunumuzde elde edilen esrar cogunlukla bu iki turun caprazlanmasi sonucunda elde edilmis bitkilerden gelmektedir Kenevirden elde edilen esrar maddesi disi bitkilerin cicek ve tohum yataklarindan ve bu bolgelerin etrafinda bulunan yapraklardan elde edilir ve bu madde daha sonra kubar toz esrar veya kubar yagi yapmak icin islenebilir Esrar maddesi keyif verici olarak kullanilabilmekle birlikte bazi tibbi kullanim alanlari da bulunmaktadir Disi bitkinin yetistirilmesi icin Tarim ve Orman Bakanligi ndan izin alinmasi gerekmektedir Erkek bitki ciceklenmediginden oturu esrar elde etmek amaciyla kullanilamazken yetistirmek icin izin gerekli olup olmadigi kanunda tam olarak belirtilmemistir Diger bir tur olan Cannabis ruderalis in dusuk oranlarda THC icerdiginden ve lifsiz ve kucuk oldugundan oturu herhangi bir endustriyel veya ekonomik kullanim alani yoktur ve Avrupa da yabani olarak yetismektedir Yasal durumKenevir bitkisi 1930 larda ABD de cikarilan Marihuana Vergi Yasasi ile yetistirilmesine engeller getirildikten sonra adim adim tum dunyada yasaklanmistir Yasaklamanin bilimsel acidan cok ekonomik ve siyasi cikar gruplarinca yapildigi dusunulmektedir kaynak belirtilmeli Kenevir kagit ve lif uretiminde petrol yan sanayi urunu olan sentetik lifler dunya capinda yayginlasmadan once butun dunyada lif kaynagi olarak kullanilmistir kaynak belirtilmeli Keneviri yasaklamada onderlik eden cikar cevrelerinin ayni zamanda da petrol ve ilac endustrisiyle baglantili oldugu dusunulmektedir kaynak belirtilmeli Disi kenevirin yasaklanmasi icin neden olarak gosterilen ve esrar olarak da adlandirilan bitkinin goncali ust kisimlarinda yogun olarak tetrahidrokannabinol THC bulunur ve maddenin tibbi kullanimlarinin oldugunu gosteren bilimsel dergilerde yayinlanmis bircok arastirma vardir Yasallasma sureci Gunumuzde kenevirin endustriyel olarak yetistirilmesi dunyanin cogu ulkesinde yasaldir Buna ek olarak esrarin ve esrar turevi ilaclarin tibbi olarak kullanimi da hizla yasallastirilmaktadir Buna ragmen keyif verici ve eglence amaciyla esrar kullanimi dunyadaki cogu ulkede yasadisi kalmaya devam etmektedir Gunumuzde Uruguay Gurcistan Guney Afrika ve ABD nin Alaska Maine Maryland Delaware Colorado Massachusetts Michigan Nevada Oregon Vermont Kaliforniya eyaletleri ile Washington DC sehri keyif verici olarak esrar kullaniminin yasal oldugu ulke ve bolgeleri olusturmaktadir Kanada da da kenevirin keyif verici olarak yetistirilmesi islenmesi ve satisi 7 Haziran 2018 de yasallasmis ve bu kanun 17 Ekim 2018 tarihinde yururluge girmistir Ispanya ve Hollanda da ise esrar tuketimi ve satisi yasal olmamasina ragmen madde dekriminalize edildiginden dolayi esrarin keyif verici olarak kullanim ve satisina lisanli ozel isletmelerde belli bir limite kadar izin verilmektedir GaleriFarkli kenevir turlerini gosteren illustrasyon Ciceklenmis erkek bitki Ciceklenen disi bitki Esrar eldesi icin yetistirlen disi kenevir bitkisi Endustriyel kenevir bitkileri keyif verici olarak yetistirilen bitkilerden boy ve kimyasal yapilari acisindan pek cok fark gosterirler Kenevir govdesinde bulunan lifler Yaprak yapisi Disi kenevir bitkisinin tohum yatagi esrar Esrar maddesi Ayrica bakinizEsrar Esrarin yasalligiKaynakca 3 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2020 Lebel Hardenack Sabine Grant Sarah R 1997 Genetics of sex determination in flowering plants Trends in Plant Science 2 4 ss 130 6 doi 10 1016 S1360 1385 97 01012 1 Clarke Robert C 1991 Marijuana Botany 2nd ed Ron Publishing California 0 914171 78 X sayfa belirt Marijuana and the Cannabinoids ElSohly p 8 Department of Primary Industries and Fisheries Queensland Government 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2008 PDF Ers usda gov 25 June 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2013 Nisanyan Sozluk 15 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2020 cannabis OED Online July 2009 Oxford University Press 2009 Online Etymology Dictionary Etymonline com 20 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2014 Benetowa Sara 1936 Tracing one word through different languages Institute of Anthropological Sciences Warsaw Reprinted 1967 In The Book of Grass George Andrews and Simon Vinkenoog eds Grove Press New York pp 15 18 Ruddick Graham 11 Nisan 2011 GW signs Sativex cannabis based drug deal with Novartis The Telegraph 17 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2018 State Medical Marijuana Laws National Conference of State Legislatures 5 Mart 2019 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2019 https www canada ca cannabis olu kirik baglanti 18 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2018 Smith Tasha 5 Haziran 2018 Merry Jane 23 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2018 Haines Gavin 21 Subat 2017 Everything you need to know about marijuana smoking in the Netherlands The Telegraph 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2018 Dis baglantilarVikitur de Cannabis sativa ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Kenevir ile ilgili coklu ortam kategorisi bulunur