Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üçüncü Kirte Muharebesi (İngilizce: Third Battle of Krithia) I. Dünya Savaşı sırasındaki Çanakkale Savaşı’nda, İtilaf kuvvetleri’nin Kirte Köyü ve hemen gerisindeki Alçıtepe’yi ele geçirmek için giriştikleri üçüncü taarruzlarıdır. Seddülbahir Cephesi'ne 25 Nisan 1915 tarihinde çıkartılan kuvvetlerin hedefi, Alçıtepe'nin ele geçirilmesiydi. Bu hedef için girişilen birinci ve İkinci taarruzlarının başarılı olmaması üzerine uygulamaya konmuştur.
| Üçüncü Kirte Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çanakkale Savaşı / Seddülbahir Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
General Henri Gouraud |
Yarbay Mehmet Selahattin | ||||||
| Güçler | |||||||
|
Fransız Kolordusu (Corps expéditionnaire d'Orient) Toplam: 53.000 | Güney Grubu
| ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 6.500
| 9.000 | ||||||
Öncesi
Birleşik Donanmaya bağlı üç zırhlı, 13 Mayıs 1915 tarihinde İngiliz zırhlısı Goliath Osmanlı Muavenet torpidobotu tarafından, 25 Mayıs'ta İngiliz zırhlısı Triumph ve 26 Mayıs'ta da Fransız zırhlısı Majestic, Alman denizaltısı U-21 tarafından torpillenerek batırılmıştı. Bu kayıplar ardından Müttefik Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral De Robeck, donanmadaki tüm ağır tonajlı savaş gemilerinin Limni ve Gökçeada’daki üslere çekilmesini emretmişti. Bu karar, Müttefik kara harekâtı için donanma topçu desteğinin önemli bir bölümünün çekilmesi anlamına gelmektedir.
Ne var ki izleyen günlerde Müttefik Gelibolu Cephesi Komutanı General Ian Hamilton açısından olumlu üç gelişme gerçekleşti. 19 Mayıs 1915 günü Arıburnu Cephesi’nde Osmanlı kuvvetlerinin giriştiği genel taarruz Anzak siperleri önünde başarısız olmuştu. Bu olay, en azından Arıburnu Cephesi kuvvetlerinin Osmanlı taarruzları karşısında durumlarını koruyabileceklerini göstermektedir. İkinci olumlu gelişme ise 20 Mayıs 1915 günü İtalya’nın İtilaf Devletleri yanında savaşa girdiğini ilan etmesiydi. Şimdi, Akdeniz İtilaf güçleri için çok daha güvenli bir deniz haline gelmiştir. Hamilton açısından en olumlu olay ise İngiliz Yüksek Savunma Konseyi’nin, Batı Cephesi’ndeki ihtiyatların bir kısmını Çanakkale Cephesi’ne kaydırmaya karar vermiş olmasıdır. Nasılsa Batı Cephesi’nde cepheler kilitlenmiştir, taarruz ertelenebilir, bir Alman taarruzu da mevcut kuvvetlerle göğüslenebilir. İngiliz Yüksek Savunma Konseyi’nin Çanakkale Cephesi’nde sonuç elde edebilmek için ne büyüklükte bir kuvvete gereksinimi olduğu sorusuna General Hamilton, en az üç tümene ihtiyacı olduğu yanıtını vermişti. İngiliz Yüksek Komutanlığı, General Hamilton’un bu mesajına olumlu yanıt vermiştir, Çanakkale Cephesi’ne üç tümen kaydırılacaktır.
Savaş
Üçüncü bir girişimle Kirte Köyü üzerinden Alçıtepe’nin ele geçirilmesi planı bu gelişmelerin hemen ardından gündeme getirilmişti. Mayıs sonlarına doğru Seddülbahir Cephesi’nde İngiliz-Fransız kuvvetlerinin mevcudu 22.000 Fransız, 31.000 İngiliz ve Hint asker olmak üzere toplam 53.000’dir.[] Osmanlı kuvvetleri ise dört tümende (7,9,12 ve 15) toplam 24.500 asker [] vardır. Bir taarruz hareketini desteklemek üzere Hamilton’un elinde Osmanlının 41 namlusuna karşın 141 namluluk (donanma topları hariç) topçu unsuru vardır. Hamilton, üç takviye tümenini beklemeden taarruz etmeye karar vermişti.
Üçüncü Kirte Savaşı’nın ilk taarruzu 4 Haziran 1915 sabahı saat 08:00’da 5 km.lik cephe hattındaki hazırlık ateşiyle başladı. Donanma topçusunun üç yönden, kara topçusunun ise cepheden geliştirdiği topçu ateşi saat 12:00 dolaylarına kadar dört saat sürmüştür. Hazırlık ateşinin ardından taarruz başlamış ve üç saat sürmüştü. Cephenin sağ kanadından taarruz eden General Gouraud komutasındaki iki tümenli Fransız Kolordusu’nun taarruzu başarılı olmamıştı. Taarruzlarının ilk saatinde elde ettikleri mevzilerden, hazırlık ateşi öncesinde asker mevcudu 2.900 kişi olan Kurmay Yarbay Selahattin Adil komutasındaki 12. Tümen’in karşı taarruzuyla çekilmişlerdir.
Cephenin sol kanadından taarruza kalkan General Hunter Weston Komutasındaki İngiliz 8. Kolordusu daha başarılı olmuştu. Kolordunun 42. Tümeni Osmanlı mevzilerini ele geçirmiştir. Cephenin en sol kesiminden taarruz eden İngiliz 29. Tümeni ise bir km. kadar ilerlemeyi başarmıştır. Ağır kayıplara uğrayan Albay Halil Sami Bey’in 9. Tümeni siperlerinden geriye atılmıştır.
Bu kesimde cephenin yarılması, bir topçu bataryası erlerinin Kirte Köyü’nün hemen önündeki sırtta mevzilenip, ilerleyen İngiliz birliklerine ateş açmasıyla önlenmiştir. 2. Topçu bataryası komutanı Teğmen Arif Bey (Tanyeri), Topçu Grup Komutanı Binbaşı Binhold’un “Düşman birinci hat siperlerini işgal etti, ilerlemeye devam ediyor. Göreviniz bitmiştir. Topları tahrip ederek geri çekiliniz” şeklindeki emrine uymak yerine 150 askeriyle cepheyi tutmuştur. Üç saat süren sert çatışmalardan geçmiş olan İngilizler, bu taze kuvvetin ateşi karşısında duraklamışlardı. Bir saat kadar sonra Teğmen Arif Bey’in tutuğu mevzilere ulaşan takviyelerle, Kirte Köyü’ne 1 km. kadar yaklaşmış olan cephe sabitlenmişti.
İkinci gün olan 5 Haziran 1915 sabahı Osmanlı 9. Tümen’inin giriştiği karşı taarruz başarılı olmamış ve gün boyu cephe sakin geçmiştir. Arıburnu Cephesi’nden kaydırılan Osmanlı 2. Tümen’inin gece giriştiği taarruz kısmen başarılı olmuş, İngiliz kuvvetlerini birkaç yüz metre geriye atmıştı. 6 Haziran günü ise bazı bölgesel çatışmalarla geçmiştir. Gün sonunda cephede silahlar susmuştu.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Çanakkale Cephesi Harekatı (Haziran 1915 - Ocak 1916) V. Cilt, III. Kitap
- ^ Aspinall-Oglander, Official History of the Great War, Military Operations, Gallipoli, Cilt 2
- ^ Belen Fahri, Birinci Cihan Harbinde 1915 yılı hareketleri 2.Cilt, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1964, s.193
- ^ ATASE 4/8747 Klasör 3474, Dos. H-8, İndeks 13
- Genel
- 1915 Çanakkale Savaşı - İbrahim Artuç
- Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
- Türk Kurmay Subaylarının Gözüyle Çanakkale Savaşı - Burhan Sayılır
Dış bağlantılar
- Osmanlı belgeleri arşivi [1]29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucuncu Kirte Muharebesi Ingilizce Third Battle of Krithia I Dunya Savasi sirasindaki Canakkale Savasi nda Itilaf kuvvetleri nin Kirte Koyu ve hemen gerisindeki Alcitepe yi ele gecirmek icin giristikleri ucuncu taarruzlaridir Seddulbahir Cephesi ne 25 Nisan 1915 tarihinde cikartilan kuvvetlerin hedefi Alcitepe nin ele gecirilmesiydi Bu hedef icin girisilen birinci ve Ikinci taarruzlarinin basarili olmamasi uzerine uygulamaya konmustur Ucuncu Kirte MuharebesiCanakkale Savasi Seddulbahir CephesiTarih4 Haziran 6 Haziran 1915BolgeGelibolu YarimadasiSonucOsmanli zaferiTaraflarBritanya Imparatorlugu Birlesik Krallik Hindistan FransaOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerGeneral Aylmer Hunter Weston General Henri GouraudErich Weber Pasa Albay Halil Sami Yarbay Mehmet SelahattinGucler8 Kolordu Fransiz Kolordusu Corps expeditionnaire d Orient Toplam 53 000Guney Grubu 9 Tumen 12 Tumen 7 Tumen 15 Tumen 11 TumenToplam 24 500Kayiplar6 500 4 500 Ingiliz 2 000 Fransiz9 000OncesiBirlesik Donanmaya bagli uc zirhli 13 Mayis 1915 tarihinde Ingiliz zirhlisi Goliath Osmanli Muavenet torpidobotu tarafindan 25 Mayis ta Ingiliz zirhlisi Triumph ve 26 Mayis ta da Fransiz zirhlisi Majestic Alman denizaltisi U 21 tarafindan torpillenerek batirilmisti Bu kayiplar ardindan Muttefik Deniz Kuvvetleri Komutani Amiral De Robeck donanmadaki tum agir tonajli savas gemilerinin Limni ve Gokceada daki uslere cekilmesini emretmisti Bu karar Muttefik kara harekati icin donanma topcu desteginin onemli bir bolumunun cekilmesi anlamina gelmektedir Ne var ki izleyen gunlerde Muttefik Gelibolu Cephesi Komutani General Ian Hamilton acisindan olumlu uc gelisme gerceklesti 19 Mayis 1915 gunu Ariburnu Cephesi nde Osmanli kuvvetlerinin giristigi genel taarruz Anzak siperleri onunde basarisiz olmustu Bu olay en azindan Ariburnu Cephesi kuvvetlerinin Osmanli taarruzlari karsisinda durumlarini koruyabileceklerini gostermektedir Ikinci olumlu gelisme ise 20 Mayis 1915 gunu Italya nin Itilaf Devletleri yaninda savasa girdigini ilan etmesiydi Simdi Akdeniz Itilaf gucleri icin cok daha guvenli bir deniz haline gelmistir Hamilton acisindan en olumlu olay ise Ingiliz Yuksek Savunma Konseyi nin Bati Cephesi ndeki ihtiyatlarin bir kismini Canakkale Cephesi ne kaydirmaya karar vermis olmasidir Nasilsa Bati Cephesi nde cepheler kilitlenmistir taarruz ertelenebilir bir Alman taarruzu da mevcut kuvvetlerle goguslenebilir Ingiliz Yuksek Savunma Konseyi nin Canakkale Cephesi nde sonuc elde edebilmek icin ne buyuklukte bir kuvvete gereksinimi oldugu sorusuna General Hamilton en az uc tumene ihtiyaci oldugu yanitini vermisti Ingiliz Yuksek Komutanligi General Hamilton un bu mesajina olumlu yanit vermistir Canakkale Cephesi ne uc tumen kaydirilacaktir SavasUcuncu bir girisimle Kirte Koyu uzerinden Alcitepe nin ele gecirilmesi plani bu gelismelerin hemen ardindan gundeme getirilmisti Mayis sonlarina dogru Seddulbahir Cephesi nde Ingiliz Fransiz kuvvetlerinin mevcudu 22 000 Fransiz 31 000 Ingiliz ve Hint asker olmak uzere toplam 53 000 dir kaynak belirtilmeli Osmanli kuvvetleri ise dort tumende 7 9 12 ve 15 toplam 24 500 asker kaynak belirtilmeli vardir Bir taarruz hareketini desteklemek uzere Hamilton un elinde Osmanlinin 41 namlusuna karsin 141 namluluk donanma toplari haric topcu unsuru vardir Hamilton uc takviye tumenini beklemeden taarruz etmeye karar vermisti Ucuncu Kirte Savasi nin ilk taarruzu 4 Haziran 1915 sabahi saat 08 00 da 5 km lik cephe hattindaki hazirlik atesiyle basladi Donanma topcusunun uc yonden kara topcusunun ise cepheden gelistirdigi topcu atesi saat 12 00 dolaylarina kadar dort saat surmustur Hazirlik atesinin ardindan taarruz baslamis ve uc saat surmustu Cephenin sag kanadindan taarruz eden General Gouraud komutasindaki iki tumenli Fransiz Kolordusu nun taarruzu basarili olmamisti Taarruzlarinin ilk saatinde elde ettikleri mevzilerden hazirlik atesi oncesinde asker mevcudu 2 900 kisi olan Kurmay Yarbay Selahattin Adil komutasindaki 12 Tumen in karsi taarruzuyla cekilmislerdir Cephenin sol kanadindan taarruza kalkan General Hunter Weston Komutasindaki Ingiliz 8 Kolordusu daha basarili olmustu Kolordunun 42 Tumeni Osmanli mevzilerini ele gecirmistir Cephenin en sol kesiminden taarruz eden Ingiliz 29 Tumeni ise bir km kadar ilerlemeyi basarmistir Agir kayiplara ugrayan Albay Halil Sami Bey in 9 Tumeni siperlerinden geriye atilmistir Bu kesimde cephenin yarilmasi bir topcu bataryasi erlerinin Kirte Koyu nun hemen onundeki sirtta mevzilenip ilerleyen Ingiliz birliklerine ates acmasiyla onlenmistir 2 Topcu bataryasi komutani Tegmen Arif Bey Tanyeri Topcu Grup Komutani Binbasi Binhold un Dusman birinci hat siperlerini isgal etti ilerlemeye devam ediyor Goreviniz bitmistir Toplari tahrip ederek geri cekiliniz seklindeki emrine uymak yerine 150 askeriyle cepheyi tutmustur Uc saat suren sert catismalardan gecmis olan Ingilizler bu taze kuvvetin atesi karsisinda duraklamislardi Bir saat kadar sonra Tegmen Arif Bey in tutugu mevzilere ulasan takviyelerle Kirte Koyu ne 1 km kadar yaklasmis olan cephe sabitlenmisti Ikinci gun olan 5 Haziran 1915 sabahi Osmanli 9 Tumen inin giristigi karsi taarruz basarili olmamis ve gun boyu cephe sakin gecmistir Ariburnu Cephesi nden kaydirilan Osmanli 2 Tumen inin gece giristigi taarruz kismen basarili olmus Ingiliz kuvvetlerini birkac yuz metre geriye atmisti 6 Haziran gunu ise bazi bolgesel catismalarla gecmistir Gun sonunda cephede silahlar susmustu KaynakcaOzel a b Birinci Dunya Harbinde Turk Harbi Canakkale Cephesi Harekati Haziran 1915 Ocak 1916 V Cilt III Kitap Aspinall Oglander Official History of the Great War Military Operations Gallipoli Cilt 2 Belen Fahri Birinci Cihan Harbinde 1915 yili hareketleri 2 Cilt Genelkurmay Basimevi Ankara 1964 s 193 ATASE 4 8747 Klasor 3474 Dos H 8 Indeks 13 Genel1915 Canakkale Savasi Ibrahim Artuc Buyuk Harbin Tarihi Canakkale Gelibolu Askeri Harekati General C F Aspinall Oglander General Ian Hamilton un karargah subaylarindan Turk Kurmay Subaylarinin Gozuyle Canakkale Savasi Burhan SayilirDis baglantilarOsmanli belgeleri arsivi 1 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde