Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Kasım 2024) |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Eylül 2024) () |
İbrayım Yusupov (gerçek ismi İbrayım Yusupoviç Yusupov, 5.Mayıs 1929, Çimbay ilçesi, KÖSSC, ÖzSSC, SB – 24.Temmuz 2008, Nukus, Karakalpakistan, Özbekistan) — Karakalpak şairi, 20. yüzyıl Karakalpak edebiyatının büyük temsilcisi, çevirmen, dramaturg ve pedagog. Karakalpakistan ve Özbekistan Halk Şairi, Özbekistan Kahramanı (2004). söz yazarı.
| İbrayım Yusupov | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | Ibrayım Yusupov |
| Doğum | 5 Mayıs 1929 Azad köyü, Çimbay İlçesi, Karakalpakistan |
| Ölüm | 24 Temmuz 2008 (79 yaşında) |
| Defin yeri | Nukus şehri, Karakalpakistan |
| Mahlas | Ayaziy |
| Milliyet | Karakalpak |
| Etkin yılları | 1946-2008 |
| Çocuklar | Şahzada Yusupova (kızı) Paydam Yusupov (oğlu) Madiyar Yusupov (oğlu) Aruhan Yusupova (kızı) Ayjamal Yusupova (kızı) |
Mahlası – Ayaziy.
Biyografi ve çalışma hayatı
İbrayım Yusupoviç Yusupov 1929 5.Mayısta Karakalpakistan Cumhuriyeti Çimbay ilçesi Azad köyünde doğdu. Babası Yusup (din görevlisi) Sayekeev (1875-1931) zamanında din görevlisi ve büyük yer sahibi olmuş, Sovyetler hükümeti tarafından sürgün edilmiş, 1931'de Türkmenistan'a sürgün edilmiş ve geri dönmemiştir. İspatlamış bazı bilgilere göre Yusup Sayekeev Daşoğuz hapishanesinen kaçarak Törtköl şehri yakınlarında Rus askerlerine karşı savaşta vefat etmiştir. Annesi Hanbiybi iki oğul ve dört kız kardeşi büyütmüştür. Ailesinin geçimini sağlamakta annesine yardım etmek için genç İbrayım 13 yaşından itibaren çalışmaya başladı. Abisi Madenbay Yusupov II. Dünya Savaşı'na katılmıştır. Belarus hududunda yaralamış, savaştan sonra ülkesine terhis edildikten sonra vefat etmiştir. Karakalpak Devlet Pedagojik Enstitüsü'nde okumuştur. Enstitüden 1949.yılında mezun olduktan sonra burada edebiyat öğretmeni olarak çalışmaya başladı.
1961-1962 yıllarında «Amuderya» dergisi editörü, sonraki üç sene Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Karakalpak şubesinin N.Davkaraev adını taşıyan Dil, Edebiyat ve Tarih Enstitüsü'nde bilimsel çalışmalar yaptı[3]. 1965-1980 yıllarında Karakalpak ASSC Yazarlar Birliği başkanı oldu. İ. Yusupov önderliğinde Sovyetler Birliği'nin birçok ülkesinde, onlardan Moskova, Kiev, Almatı, Vilnius ve diğer şehirlerde pek çok kez Karakalpak kültür günleri gerçekleştirildi. 1980-1988 yıllarında «Sovyet Karakalpakistan'ı» (şuan «Erkin Karakalpakistan») gazetesinde baş editör oldu. 1988-1994 yıllarında Karakalpakistan Barış Komitesi başkanı görevini yaptı. 1994-2000 yıllarında Maneviyet ve Marifet merkezi başkanlığı görevini yürüttü.
Karakalpak halkının 20. yüzyıldaki büyük siması İ. Yusupov 24. Temmuz 2008 yılında vefat etti. Özbekistan Cumhuriyeti İlk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov şair vefat ettiğinde ailesine başsağlığı diledi: «O nerede çalışırsa çalışsın, organize etme yeteneği, bilim ve deneyimiyle her yerde halkın sevgi ve saygısını kazandı». Şair Nukus şehrindeki «Şorşa Baba» mezarlığına defnedildi.
Siyasî Faaliyetleri
İ. Yusupov'a karşı 1952 yılında burjuva-milleyetçi gruplarla işbirliği yapmakta şüphe duyulmuş ve suçlanmıştır. Ama deliller yetmezliği nedeniyle aklanmış. O birçok kez KÖSSC Yukarı Kenes milletvekili seçildi. 1990 yılında M. Gorbaçov'a karşı eleştiri "Gösterdiğin Gün Bu Mu?" şiiri için sürgün edildi. 1990-94 yıllarında ÖSSC ve Özbekistan Yukarı Sovyeti milletvekili olarak seçildi. Birçok kez İ. Karimov'un Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçimlerinde inanılır vekili olmuş ve onun adaylığını aktif bir şekilde desteklemiştir.
Yaratıcılığı
Şiirsel eserleri
Şairin ilk şiirleri 1946 yılında yayınlanmaya başladı ("Vatanım" şiiri). "Yoldaş Öğretmen" (1949), "Akasya Çiçekleyen Yerde" (1952) "Halıcı Kadın hakkında Gerçekler" (1955), "Eski Fıskiye Masalı" (1957), "Oyuncu Kadın Kaderi" (1958), "Tarla Arzuları" (1964), "Tomris" (1970), "Karakalpak hakkında Söz" (1977), "Bülbül Yuvası" (1987) uzun şiirleri yazdı. "Mutluluk Liriği" (1987), "Doğu Yolcusuna" (1959), "Düşünceler" (1960), "Yedi Tepe" (1962), "Tarla Arzuları" (1966), "Zaman Akımı" (1968), "Gönül Gönülden Su İçer" (1971), "Tomris" (1974), "İlham" (1977), "Zaman Rüzgarları" (1982) gibi şiirsel kitapları yayımlandı.
Başarıları
- Özbekistan Kahramanı (2004)
- «El-Halk Saygısı» nişanı (1999)
- «Dostluk» nişanı
- «Emek Kızıl Bayrak» nişanı (04. 05. 1979)
- Özbekistan Halk Şairi
- Karakalpakistan Halk Şairi
Şair hakkında
Kaysın Kuliev, Kırım'da Resul Hamzatov, Cengiz Aytmatov ve İbrayım Yusupov'un kendi katılımıyla SSCB şair ve yazarlarının edebî buluşmasının birinde: «İbrahim Yusupov, Nevaî ve Mahtumkulu'yla aynı sırada Türkçe konuşulan halkların şiirinin peygamberi sayılır» demiştir. Ünlü Özbek şairesi Zülfiye İ. Yusupov'u «Karakalpak milletinin 20. yüzyıl Puşkin'i» olarak nitelendirdi. Özbekistan Kahramanı, Özbekistan ve Karakalpakistan Halk Şairi Abdulla Aripov İ. Yusupov'a «Hocam» diye saygı duymuştur.
Anısı
Taşkent'teki Yazarlar Parkına İbrayım Yusupov heykeli dikildi. Nukus'ta Karakalpak Dili ve Edebiyatına ihtisaslaşan yaratıcılık okulu var. Nitekim Karakalpakistan Cumhuriyeti ilçe ve şehirlerinin ana sokakları şair anısına yapılmıştır.
Bağlantılar
- Küçük Edebiyat Ansiklopedisi
- Fotoğraflar — İbrayım Yusupov, Cengiz Aytmatov'a milli kıyafetler giydiriyor.
Kaynakça
- ^ a b "IBROYIM YUSUPOV (1929-2008)". ziyo.uz (Özbekçe). ziyo.uz. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ [1] 3 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ [2] 17 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Kasim 2024 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ibrayim Yusupov haber gazete kitap akademik JSTOR Eylul 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ibrayim Yusupov gercek ismi Ibrayim Yusupovic Yusupov 5 Mayis 1929 Cimbay ilcesi KOSSC OzSSC SB 24 Temmuz 2008 Nukus Karakalpakistan Ozbekistan Karakalpak sairi 20 yuzyil Karakalpak edebiyatinin buyuk temsilcisi cevirmen dramaturg ve pedagog Karakalpakistan ve Ozbekistan Halk Sairi Ozbekistan Kahramani 2004 soz yazari Ibrayim YusupovKendi dilinde adiIbrayim YusupovDogum5 Mayis 1929 Azad koyu Cimbay Ilcesi KarakalpakistanOlum24 Temmuz 2008 79 yasinda Defin yeriNukus sehri KarakalpakistanMahlasAyaziyMilliyetKarakalpakEtkin yillari1946 2008CocuklarSahzada Yusupova kizi Paydam Yusupov oglu Madiyar Yusupov oglu Aruhan Yusupova kizi Ayjamal Yusupova kizi Mahlasi Ayaziy Biyografi ve calisma hayatiIbrayim Yusupovic Yusupov 1929 5 Mayista Karakalpakistan Cumhuriyeti Cimbay ilcesi Azad koyunde dogdu Babasi Yusup din gorevlisi Sayekeev 1875 1931 zamaninda din gorevlisi ve buyuk yer sahibi olmus Sovyetler hukumeti tarafindan surgun edilmis 1931 de Turkmenistan a surgun edilmis ve geri donmemistir Ispatlamis bazi bilgilere gore Yusup Sayekeev Dasoguz hapishanesinen kacarak Tortkol sehri yakinlarinda Rus askerlerine karsi savasta vefat etmistir Annesi Hanbiybi iki ogul ve dort kiz kardesi buyutmustur Ailesinin gecimini saglamakta annesine yardim etmek icin genc Ibrayim 13 yasindan itibaren calismaya basladi Abisi Madenbay Yusupov II Dunya Savasi na katilmistir Belarus hududunda yaralamis savastan sonra ulkesine terhis edildikten sonra vefat etmistir Karakalpak Devlet Pedagojik Enstitusu nde okumustur Enstituden 1949 yilinda mezun olduktan sonra burada edebiyat ogretmeni olarak calismaya basladi 1961 1962 yillarinda Amuderya dergisi editoru sonraki uc sene Sovyetler Birligi Bilimler Akademisi Karakalpak subesinin N Davkaraev adini tasiyan Dil Edebiyat ve Tarih Enstitusu nde bilimsel calismalar yapti 3 1965 1980 yillarinda Karakalpak ASSC Yazarlar Birligi baskani oldu I Yusupov onderliginde Sovyetler Birligi nin bircok ulkesinde onlardan Moskova Kiev Almati Vilnius ve diger sehirlerde pek cok kez Karakalpak kultur gunleri gerceklestirildi 1980 1988 yillarinda Sovyet Karakalpakistan i suan Erkin Karakalpakistan gazetesinde bas editor oldu 1988 1994 yillarinda Karakalpakistan Baris Komitesi baskani gorevini yapti 1994 2000 yillarinda Maneviyet ve Marifet merkezi baskanligi gorevini yuruttu Karakalpak halkinin 20 yuzyildaki buyuk simasi I Yusupov 24 Temmuz 2008 yilinda vefat etti Ozbekistan Cumhuriyeti Ilk Cumhurbaskani Islam Kerimov sair vefat ettiginde ailesine bassagligi diledi O nerede calisirsa calissin organize etme yetenegi bilim ve deneyimiyle her yerde halkin sevgi ve saygisini kazandi Sair Nukus sehrindeki Sorsa Baba mezarligina defnedildi Siyasi FaaliyetleriI Yusupov a karsi 1952 yilinda burjuva milleyetci gruplarla isbirligi yapmakta suphe duyulmus ve suclanmistir Ama deliller yetmezligi nedeniyle aklanmis O bircok kez KOSSC Yukari Kenes milletvekili secildi 1990 yilinda M Gorbacov a karsi elestiri Gosterdigin Gun Bu Mu siiri icin surgun edildi 1990 94 yillarinda OSSC ve Ozbekistan Yukari Sovyeti milletvekili olarak secildi Bircok kez I Karimov un Ozbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaskani secimlerinde inanilir vekili olmus ve onun adayligini aktif bir sekilde desteklemistir YaraticiligiSiirsel eserleri Sairin ilk siirleri 1946 yilinda yayinlanmaya basladi Vatanim siiri Yoldas Ogretmen 1949 Akasya Cicekleyen Yerde 1952 Halici Kadin hakkinda Gercekler 1955 Eski Fiskiye Masali 1957 Oyuncu Kadin Kaderi 1958 Tarla Arzulari 1964 Tomris 1970 Karakalpak hakkinda Soz 1977 Bulbul Yuvasi 1987 uzun siirleri yazdi Mutluluk Lirigi 1987 Dogu Yolcusuna 1959 Dusunceler 1960 Yedi Tepe 1962 Tarla Arzulari 1966 Zaman Akimi 1968 Gonul Gonulden Su Icer 1971 Tomris 1974 Ilham 1977 Zaman Ruzgarlari 1982 gibi siirsel kitaplari yayimlandi BasarilariOzbekistan Kahramani 2004 El Halk Saygisi nisani 1999 Dostluk nisani Emek Kizil Bayrak nisani 04 05 1979 Ozbekistan Halk Sairi Karakalpakistan Halk SairiSair hakkindaKaysin Kuliev Kirim da Resul Hamzatov Cengiz Aytmatov ve Ibrayim Yusupov un kendi katilimiyla SSCB sair ve yazarlarinin edebi bulusmasinin birinde Ibrahim Yusupov Nevai ve Mahtumkulu yla ayni sirada Turkce konusulan halklarin siirinin peygamberi sayilir demistir Unlu Ozbek sairesi Zulfiye I Yusupov u Karakalpak milletinin 20 yuzyil Puskin i olarak nitelendirdi Ozbekistan Kahramani Ozbekistan ve Karakalpakistan Halk Sairi Abdulla Aripov I Yusupov a Hocam diye saygi duymustur AnisiTaskent teki Yazarlar Parkina Ibrayim Yusupov heykeli dikildi Nukus ta Karakalpak Dili ve Edebiyatina ihtisaslasan yaraticilik okulu var Nitekim Karakalpakistan Cumhuriyeti ilce ve sehirlerinin ana sokaklari sair anisina yapilmistir BaglantilarKucuk Edebiyat Ansiklopedisi Fotograflar Ibrayim Yusupov Cengiz Aytmatov a milli kiyafetler giydiriyor Kaynakca a b IBROYIM YUSUPOV 1929 2008 ziyo uz Ozbekce ziyo uz 13 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Kasim 2023 1 3 Kasim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 2 17 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi