Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2022) () |
İdrar yolu veya böbrek sistemi olarak da bilinen insan idrar sistemi böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur. Üriner sistemin amacı vücuttan atıkları uzaklaştırmak, kan hacmini ve kan basıncını düzenlemek, elektrolit ve metabolit seviyelerini kontrol etmek ve kan pH'ını düzenlemektir. İdrar yolu, idrarın nihai olarak uzaklaştırılması için vücudun drenaj sistemidir.
Böbrekler, böbrekleri renal ven yoluyla terk eden renal arterler yoluyla geniş bir kan kaynağına sahiptir. Her böbrek nefron adı verilen fonksiyonel birimlerden oluşur. Kanın filtrelemesi ve daha sonraki işlemlerden sonra atıklar (idrar formunda), idrarı mesaneye doğru iten düz kas liflerinden yapılmış tüpler olan üreterler yoluyla böbrekten çıkar, burada depolanır ve daha sonra işeme yoluyla vücuttan atılır. Kadın ve erkeğin üriner sistemi birbirine çok benzer, yalnızca üretranın uzunluğu farklılık gösterir.
Boşaltım sisteminin vücut dengesinin (homeostasi) sağlanmasında çok önemli bir yeri vardır. İç üretra deliği ve 'nden oluşur.
Böbrekler, üreterler ve idrar kesesinden oluşan boşaltım sistemi, yapım-yıkım sırasında ortaya çıkan atık maddelerin atılımından sorumludur. Vücut işlevlerinin sürekliliği için hücrelerden atık maddelerin atılması gerekir. Katı ve sıvı atıklar, kan içinde erimiş olarak taşınırlar ve böbreğe ulaştırılarak süzülürler. Bu atıklar üreterler yoluyla idrar kesesine geçerek, belli aralıklarla idrar olarak depolanıp, değişik aralıklarla vücuttan atılırlar.
İdrar, kanın süzülmesiyle böbreklerde oluşur. İdrar daha sonra üreterlerden mesaneye aktarılır ve burada depolanır. İdrar yaparken idrar mesaneden üretra yoluyla vücudun dışına atılır. Sağlıklı bir insanda normalde her gün 800-2.000 mililitre (mL) idrar üretilir. Bu miktar sıvı alımına ve böbrek fonksiyonuna göre değişir.
Böbrekler
Böbrekler, omurgalılarda bulunan fasulye biçiminde 2 tane boşaltım organıdır. 10 cm kadar olabilen böbrekler, boşaltım sisteminin bir bölümünü oluştururlar. Bu organlar, başta üre olmak üzere atıkları kandan süzer ve onları artmış su ile birlikte idrar olarak boşaltırlar. Böbrekleri ve böbreklere etki eden hastalıkları inceleyen tıbbi dal nefrolojidir. Nefroloji, adını Yunanca "böbrek" anlamına gelen nephros sözcüğünden alır. Böbrek(ler) ile ilgili anlamında kullanılan renal sözcüğü ise Latince renalis sözcüğünden gelir. Kanımızda atık maddelerin yanı sıra karbonhidratların yağların ve proteinlerin sindirilmesi sonucu oluşan küçük moleküller,vitaminler ve su gibi yararlı maddelerde bulunur.
Böbreklerin içindeki süzme birimlerine nefron denir. Her bir nefron; malpighi cisimciği, proksimal tüp, Henle kulpu ve distal tüp adı verilen kanalcıklardan oluşur. Ortalama bir insan böbreğinde 1 ila 2 milyon arasında nefron bulunur. Bu nefronlarda süzülme, geri emilim ve salgılama işlemleri gerçekleşir. Böbreklerin içinde bir de havuzcuk bulunur.
Üreter
Üreterler, böbrek ile idrar torbası arasında bulunurlar. 25–30 cm uzunluğunda, 4–7 mm çapında, kas liflerinden oluşmuş boru şeklinde yapılardır. Böbreklerde oluşan idrar bu ince borucuklar vasıtasıyla idrar kesesine ulaşır. Üreter pars abdominalis ve pars pelvica olmak üzere iki kısımda incelenir. Üreterin üç yerde darlığı vardır. Birinci darlık başlangıç yerinde, ikinci darlık linea terminalis’i çaprazladığı yerde, üçüncü darlık da idrar kesesine girdiği yerdedir (en dar yeri burasıdır). Diğer adı idrar borusudur.
İdrar Kesesi
İdrar kesesi yoğun kas liflerinden oluşmuş, idrarın depolandığı, genişleme özelliği bulunan torba biçiminde bir yapıdır. İdrar torbası dolduğunda kesenin duvarını oluşturan kas lifleri gerilerek idrara çıkma hissi uyandırır ve duvarındaki kasların kasılması ile idrar kesesi boşalır. Kadınlarda pelvis boşluğunun tabanında, erkeklerde rektumun önünde ve prostatın üzerindedir.
Üretra
İdrarın idrar torbasından alınarak, vücut dışına atıldığı son yerdir. Diğer adı idrar kanalıdır. , , 'dan oluşur.
Boşaltıma yardımcı organlar
Akciğerler
Ana madde: Akciğer
Akciğerler soluk alarak vücuda oksijen dağıtır. Sonra kullanılmış kirli oksijen (karbondioksit) vücuttan dışarı atılır.
Kalın Bağırsak
Sindirim atığı olan posayı anüs yoluyla vücuttan dışarı atar.
Deri
Vücutta bulunan fazla su, tuzu ve ilaç atıklarını terleme yardımıyla vücuttan atar.
Karaciğer
Çok zehirli olan amonyağı daha az zehirli olan üre ve ürik aside dönüştürür. Karaciğerlerde safra kesesi de bulunur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "The Urinary Tract & How It Works | NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ C. Dugdale, David (16 Eylül 2011). "Female urinary tract". MedLine Plus Medical Encyclopedia. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Bosaltim sistemi haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Idrar yolu veya bobrek sistemi olarak da bilinen insan idrar sistemi bobrekler ureterler mesane ve uretradan olusur Uriner sistemin amaci vucuttan atiklari uzaklastirmak kan hacmini ve kan basincini duzenlemek elektrolit ve metabolit seviyelerini kontrol etmek ve kan pH ini duzenlemektir Idrar yolu idrarin nihai olarak uzaklastirilmasi icin vucudun drenaj sistemidir Bobrekler bobrekleri renal ven yoluyla terk eden renal arterler yoluyla genis bir kan kaynagina sahiptir Her bobrek nefron adi verilen fonksiyonel birimlerden olusur Kanin filtrelemesi ve daha sonraki islemlerden sonra atiklar idrar formunda idrari mesaneye dogru iten duz kas liflerinden yapilmis tupler olan ureterler yoluyla bobrekten cikar burada depolanir ve daha sonra iseme yoluyla vucuttan atilir Kadin ve erkegin uriner sistemi birbirine cok benzer yalnizca uretranin uzunlugu farklilik gosterir Bosaltim sisteminin vucut dengesinin homeostasi saglanmasinda cok onemli bir yeri vardir Ic uretra deligi ve nden olusur Bobrekler ureterler ve idrar kesesinden olusan bosaltim sistemi yapim yikim sirasinda ortaya cikan atik maddelerin atilimindan sorumludur Vucut islevlerinin surekliligi icin hucrelerden atik maddelerin atilmasi gerekir Kati ve sivi atiklar kan icinde erimis olarak tasinirlar ve bobrege ulastirilarak suzulurler Bu atiklar ureterler yoluyla idrar kesesine gecerek belli araliklarla idrar olarak depolanip degisik araliklarla vucuttan atilirlar Idrar kanin suzulmesiyle bobreklerde olusur Idrar daha sonra ureterlerden mesaneye aktarilir ve burada depolanir Idrar yaparken idrar mesaneden uretra yoluyla vucudun disina atilir Saglikli bir insanda normalde her gun 800 2 000 mililitre mL idrar uretilir Bu miktar sivi alimina ve bobrek fonksiyonuna gore degisir BobreklerBobrekler omurgalilarda bulunan fasulye biciminde 2 tane bosaltim organidir 10 cm kadar olabilen bobrekler bosaltim sisteminin bir bolumunu olustururlar Bu organlar basta ure olmak uzere atiklari kandan suzer ve onlari artmis su ile birlikte idrar olarak bosaltirlar Bobrekleri ve bobreklere etki eden hastaliklari inceleyen tibbi dal nefrolojidir Nefroloji adini Yunanca bobrek anlamina gelen nephros sozcugunden alir Bobrek ler ile ilgili anlaminda kullanilan renal sozcugu ise Latince renalis sozcugunden gelir Kanimizda atik maddelerin yani sira karbonhidratlarin yaglarin ve proteinlerin sindirilmesi sonucu olusan kucuk molekuller vitaminler ve su gibi yararli maddelerde bulunur Bobreklerin icindeki suzme birimlerine nefron denir Her bir nefron malpighi cisimcigi proksimal tup Henle kulpu ve distal tup adi verilen kanalciklardan olusur Ortalama bir insan bobreginde 1 ila 2 milyon arasinda nefron bulunur Bu nefronlarda suzulme geri emilim ve salgilama islemleri gerceklesir Bobreklerin icinde bir de havuzcuk bulunur UreterUreterler bobrek ile idrar torbasi arasinda bulunurlar 25 30 cm uzunlugunda 4 7 mm capinda kas liflerinden olusmus boru seklinde yapilardir Bobreklerde olusan idrar bu ince borucuklar vasitasiyla idrar kesesine ulasir Ureter pars abdominalis ve pars pelvica olmak uzere iki kisimda incelenir Ureterin uc yerde darligi vardir Birinci darlik baslangic yerinde ikinci darlik linea terminalis i caprazladigi yerde ucuncu darlik da idrar kesesine girdigi yerdedir en dar yeri burasidir Diger adi idrar borusudur Idrar KesesiIdrar kesesi yogun kas liflerinden olusmus idrarin depolandigi genisleme ozelligi bulunan torba biciminde bir yapidir Idrar torbasi doldugunda kesenin duvarini olusturan kas lifleri gerilerek idrara cikma hissi uyandirir ve duvarindaki kaslarin kasilmasi ile idrar kesesi bosalir Kadinlarda pelvis boslugunun tabaninda erkeklerde rektumun onunde ve prostatin uzerindedir UretraIdrarin idrar torbasindan alinarak vucut disina atildigi son yerdir Diger adi idrar kanalidir dan olusur Bosaltima yardimci organlarAkcigerler Ana madde Akciger Akcigerler soluk alarak vucuda oksijen dagitir Sonra kullanilmis kirli oksijen karbondioksit vucuttan disari atilir Kalin Bagirsak Sindirim atigi olan posayi anus yoluyla vucuttan disari atar Deri Vucutta bulunan fazla su tuzu ve ilac atiklarini terleme yardimiyla vucuttan atar Karaciger Cok zehirli olan amonyagi daha az zehirli olan ure ve urik aside donusturur Karacigerlerde safra kesesi de bulunur Ayrica bakinizCowper bezi Dis salgi bezi Bez biyoloji Seminal keselerKaynakca The Urinary Tract amp How It Works NIDDK National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases 19 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2024 C Dugdale David 16 Eylul 2011 Female urinary tract MedLine Plus Medical Encyclopedia 7 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2024 Arsivlenmis kopya 14 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2016