Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üre (Latince Urea Pura), organik bir bileşik. Formülü H2N-CO-NH2'dir. Karbonik asidin diamidi olan üre aynı zamanda karbamik asidin de amidi olduğundan karbamid adı ile de bilinir.
 | |||
| |||
 | |||
| Adlandırmalar | |||
|---|---|---|---|
Amino metanamid | |||
Diğer adlar Karbamid, karbonil diamid, karbonildiamin, diaminometanal, diaminometanon | |||
| Tanımlayıcılar | |||
| |||
3D model (JSmol) |
| ||
| ChEBI |
| ||
| ChEMBL |
| ||
| ChemSpider |
| ||
| DrugBank |
| ||
| ECHA InfoCard | 100.000.286 | ||
| E numaraları | E927b ((parlatıcılar, ...)) | ||
| |||
| KEGG |
| ||
PubChem CID |
| ||
| RTECS numarası |
| ||
| UNII |
| ||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
| ||
| |||
| |||
| Özellikler | |||
| Kimyasal formül | CH4N2O | ||
| Molekül kütlesi | 60,06 g mol−1 | ||
| Görünüm | Beyaz katı | ||
| Yoğunluk | 1.32 gr/cm3 | ||
| Erime noktası | 133 – 135 °C | ||
| Çözünürlük (su içinde) | 107.9 gr/100 ml (20 °C) 167 gr/100ml (40 °C) 251 gr/100 ml (60 °C) 400 gr/100 ml (80 °C) | ||
| Çözünürlük | 500 gr/L gliserin, 50 gr/L etanol | ||
| (pKb) | pKBH+ = 0.18 | ||
| Yapı | |||
| Dipol momenti | 4.56 D | ||
| Tehlikeler | |||
| GHS etiketleme sistemi: | |||
| Piktogramlar |  | ||
| NFPA 704 (yangın karosu) | | ||
| Parlama noktası | Yanıcı değildir | ||
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LD50 ((medyan doz)) | 8500 mg/kg (oral, sıçan) | ||
| Güvenlik bilgi formu (SDS) | JT Baker | ||
| Benzeyen bileşikler | |||
Benzeyen üreler | Tiyoüre Hidroksikarbamid | ||
Benzeyen bileşikler | Aseton Karbonik asit | ||
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Ürenin ilk defa 1773 yılında keşfedildiği bilinir. Ancak şüpheden uzak kesin sentezi 1828'de Wöhler tarafından başarılmıştır. Keşfinden bu yana 50'den fazla tepkimede üre bir ürün olarak elde edilmiştir.
150-200 °C'ye kadar ısıtılmasından üre elde edilir ki bu teknik bir metoddur. Wöhler sentezi olarak bilinen reaksiyonda ise; önce KCN ile PbO2 karışımı ısıtılarak KCNO elde edilir. KCNO nun amonyum sülfat ile muamelesi sonucu hazırlanan amonyum siyanatın kızdırılmasıyla da üre elde edilir. Üre 132 °C'de eriyen rombik prizmalar veya iğne şeklinde renksiz kristaller verir. Su ve alkolde iyi çözünür. Kloroform, eter veya etil asetatta çözünmez. 132 °C'nin üstünde amonyak, siyanür asidi gibi ürünler vererek bozunur. Nitrik asit, sodyum hipoklorit veya sodyum hipobromit gibi bileşiklerin etkisiyle azot, su ve karbondiokside ayrışır. veya alkalilerle ısıtıldığında amonyak ve karbondioksite bozunur.
En çok gübre ve hayvan yemi olarak kullanılan üreden ilaç ve plastik yapımında da faydalanılır. Üre asit ve tuzlarla bir takım katılma bileşikleri, bazı asitlerle de ürünleri veya üreidleri verir. Naftalinin türevleriyle verdiği bileşikleri terapide kullanılır. Boya üretiminde de kullanılan üre aynı zamanda bitkiler için bir besin kaynağıdır. Nitrik asitle gübre ve patlayıcı madde olarak kullanılan üre nitrat adı verilen bir tuz oluşturur.
Fizyolojik önemi
Üre, fizyolojik önemi bulunan bir bileşiktir. Memelilerin vücudunda protein maddelerinin yakılması sonucu meydana gelen amonyak, karaciğerde karbondioksitle üreye dönüşür. Kana geçen üre, idrarla dışarıya atılır. Üre ayrıca az miktarda ter, süt ve gözyaşında da bulunur. Yetişkin bir insan günde 25-30 gram üreyi idrarla atar. İnsan kanındaki üre miktarı normalde % 50 mg civarındadır. % 50 mg'ın üstü anormaldir. Fakat vücut yaşlandıkça, böbreklerin üreyi vücuttan atma kabiliyeti de her geçen yıl bir parça daha azalacaktır. 40 yaşından itibaren, her yıl böbreklerin süzme kabiliyeti % 1 oranında azalmaktadır. Bu yüzden 75-80 yaşındaki bir kişide kandaki üre miktarının % 65–75 mg bulunmasını normal olarak kabul etmek gerekir. Kandaki üre miktarının beklenen normal değerin üzerinde olması haline üremi adı verilir.
Üre testleri (BUN) başta böbrek fonksiyonları olmak üzere dehidrasyon, yüksek protein diyetleri veya diğer tıbbi koşullar gibi çeşitli durumları belirlemek için kullanılır. Bu testlerle kandaki üre miktarı ölçülür ve sonuçlar çeşitli hastalıkları belirlemeye yardımcı olur.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ (PDF). 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020.
- ^ Williams, R. (24 Ekim 2001). (PDF). 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2009.
- ^ "Üre (BUN) Nedir? Düşüklüğü, Yüksekliği ve Normal Değerleri - Acıbadem". Acıbadem Sağlık Grubu. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.
- ^ J. Shorter (1978). "The conversion of ammonium cyanate into urea—a saga in reaction mechanisms". Chemical Society Reviews. 7 (1). Royal Society of Chemistry. ss. 1-14. doi:10.1039/CS9780700001. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Wöhler'in "Amonyum siyanat üredir" açıklaması yanlıştır. Bunlar iki farklı kimyasal madde olup altında ağırlıklı olarak üre lehine olan bir kimyasal denge içerisindedirler.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ure Latince Urea Pura organik bir bilesik Formulu H2N CO NH2 dir Karbonik asidin diamidi olan ure ayni zamanda karbamik asidin de amidi oldugundan karbamid adi ile de bilinir Ure Ure molekulunun top ve cubuk modeli Ure molekulunun bosluk doldurma modeliAdlandirmalarIUPAC adiAmino metanamidDiger adlarKarbamid karbonil diamid karbonildiamin diaminometanal diaminometanonTanimlayicilarCAS numarasi 57 13 6 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 16199 ChEMBL ChEMBL985 ChemSpider 1143 DrugBank DB03904 ECHA InfoCard 100 000 286E numaralari E927b parlaticilar 4539KEGG D00023 PubChem CID 1176RTECS numarasi YR6250000UNII 8W8T17847W CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID4021426InChI InChI 1S CH4N2O c2 1 3 4 h H4 2 3 4 Key XSQUKJJJFZCRTK UHFFFAOYSA N InChI 1 CH4N2O c2 1 3 4 h H4 2 3 4 Key XSQUKJJJFZCRTK UHFFFAOYAFSMILES C O N NOzelliklerKimyasal formul CH4N2OMolekul kutlesi 60 06 g mol 1Gorunum Beyaz katiYogunluk 1 32 gr cm3Erime noktasi 133 135 CCozunurluk su icinde 107 9 gr 100 ml 20 C 167 gr 100ml 40 C 251 gr 100 ml 60 C 400 gr 100 ml 80 C Cozunurluk 500 gr L gliserin 50 gr L etanol pKb pKBH 0 18YapiDipol momenti 4 56 DTehlikelerGHS etiketleme sistemi PiktogramlarNFPA 704 yangin karosu 110Parlama noktasi Yanici degildirOldurucu doz veya konsantrasyon LD LC LD50 medyan doz 8500 mg kg oral sican Guvenlik bilgi formu SDS JT BakerBenzeyen bilesiklerBenzeyen ureler Tiyoure HidroksikarbamidBenzeyen bilesikler Aseton Karbonik asitAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklariUrenin sentezini inceleyen Friedrich Wohler animasyonu Urenin ilk defa 1773 yilinda kesfedildigi bilinir Ancak supheden uzak kesin sentezi 1828 de Wohler tarafindan basarilmistir Kesfinden bu yana 50 den fazla tepkimede ure bir urun olarak elde edilmistir 150 200 C ye kadar isitilmasindan ure elde edilir ki bu teknik bir metoddur Wohler sentezi olarak bilinen reaksiyonda ise once KCN ile PbO2 karisimi isitilarak KCNO elde edilir KCNO nun amonyum sulfat ile muamelesi sonucu hazirlanan amonyum siyanatin kizdirilmasiyla da ure elde edilir Ure 132 C de eriyen rombik prizmalar veya igne seklinde renksiz kristaller verir Su ve alkolde iyi cozunur Kloroform eter veya etil asetatta cozunmez 132 C nin ustunde amonyak siyanur asidi gibi urunler vererek bozunur Nitrik asit sodyum hipoklorit veya sodyum hipobromit gibi bilesiklerin etkisiyle azot su ve karbondiokside ayrisir veya alkalilerle isitildiginda amonyak ve karbondioksite bozunur En cok gubre ve hayvan yemi olarak kullanilan ureden ilac ve plastik yapiminda da faydalanilir Ure asit ve tuzlarla bir takim katilma bilesikleri bazi asitlerle de urunleri veya ureidleri verir Naftalinin turevleriyle verdigi bilesikleri terapide kullanilir Boya uretiminde de kullanilan ure ayni zamanda bitkiler icin bir besin kaynagidir Nitrik asitle gubre ve patlayici madde olarak kullanilan ure nitrat adi verilen bir tuz olusturur Fizyolojik onemiUre fizyolojik onemi bulunan bir bilesiktir Memelilerin vucudunda protein maddelerinin yakilmasi sonucu meydana gelen amonyak karacigerde karbondioksitle ureye donusur Kana gecen ure idrarla disariya atilir Ure ayrica az miktarda ter sut ve gozyasinda da bulunur Yetiskin bir insan gunde 25 30 gram ureyi idrarla atar Insan kanindaki ure miktari normalde 50 mg civarindadir 50 mg in ustu anormaldir Fakat vucut yaslandikca bobreklerin ureyi vucuttan atma kabiliyeti de her gecen yil bir parca daha azalacaktir 40 yasindan itibaren her yil bobreklerin suzme kabiliyeti 1 oraninda azalmaktadir Bu yuzden 75 80 yasindaki bir kiside kandaki ure miktarinin 65 75 mg bulunmasini normal olarak kabul etmek gerekir Kandaki ure miktarinin beklenen normal degerin uzerinde olmasi haline uremi adi verilir Ure testleri BUN basta bobrek fonksiyonlari olmak uzere dehidrasyon yuksek protein diyetleri veya diger tibbi kosullar gibi cesitli durumlari belirlemek icin kullanilir Bu testlerle kandaki ure miktari olculur ve sonuclar cesitli hastaliklari belirlemeye yardimci olur Ayrica bakinizNotlarKaynakca PDF 13 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Mart 2020 Williams R 24 Ekim 2001 PDF 18 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2009 Ure BUN Nedir Dusuklugu Yuksekligi ve Normal Degerleri Acibadem Acibadem Saglik Grubu Erisim tarihi 26 Mayis 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link J Shorter 1978 The conversion of ammonium cyanate into urea a saga in reaction mechanisms Chemical Society Reviews 7 1 Royal Society of Chemistry ss 1 14 doi 10 1039 CS9780700001 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Wohler in Amonyum siyanat uredir aciklamasi yanlistir Bunlar iki farkli kimyasal madde olup altinda agirlikli olarak ure lehine olan bir kimyasal denge icerisindedirler Dis baglantilar