Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İffet Halim Oruz (d. Mart 1904 – ö. 20 Ağustos 1993), Türk şair, yazar ve kadın hakları savunucusu.
İffet Halim Oruz | |
|---|---|
| Doğum | Mart 1904 Erenköy, Kadıköy, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 20 Ağustos 1993 (89 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Sahrayıcedid Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi |
| Meslek | Şair, yazar, aktivist |
| Evlilik | Halim Oruz (e. 1924) |
| Çocuk(lar) | 1 |
| Ebeveyn(ler) | Nizamettin Bey Saide Hanım |
| Akraba(lar) | Faruk Nafiz Çamlıbel (kuzeni) |
1930'lardan itibaren Türkiye'de kadın hareketi içinde aktif rol oynadı. Dönemin kadın hareketinde hâkim görüşleri ve yapılan çalışmaları Yeni Türkiye’de Kadın (1933) adlı kitapta anlattı. 1947-1979 arasında Kadın Gazetesi'ni çıkardı. Kahramanlık, Türklük, vatan sevgisi gibi temaları didaktik bir üslupla işlediği şiirler yayımladı.
Yaşamı
1904 yılının Mart ayında İstanbul'un Erenköy semtinde doğdu. Babası Şair Hilmi Efendi'nin oğlu maliye mümeyyizi Nizamettin Bey, annesi Moralı Rifat Efendi'nin kızı Saide Hanım'dır. Oruz aynı zamanda Faruk Nafiz Çamlıbel'in kuzenidir.
İffet Hanım, annesinin Osmanlı Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti’nde bulunmasının etkisiyle küçük yaşta kadın hakları hareketiyle tanıştı.
Erenköy Lisesi'nde öğrenim gördü. On dört yaşından itibaren vezinli ve kafiyeli şiirler yazmaya başladı. Ağır bir tifo geçirince ailesi tarafından on dört yaşında okuldan alındı, eğitimine evlenip çocuk sahibi olduktan sonra devam edebildi.
1924 yılında Albay Halim (Oruz) Bey'le evlendi. Çiftin bu evlilikten İsmet (d. 1925) adlı oğulları oldu. İffet Hanım, eşinin Diyarbakır'a tayini üzerine onunla birlikte Diyarbakır'a gitti. Kadın Hareketi içinde yer alması Diyarbakır'da başladı. 1927'de bu şehirde Kadınlar Halk Fırkası'nın bir şubesini kurdu. İlk yazıları 1927'de Diyarbakır'da Halk Sesi adlı gazetede yayımlandı. İlk şiir kitabı Füsun'u 1928 yılında yayımladı. İlk kitabında Diyarbakır, İstanbul ve kadın temalarını işleyen 19 şiiri yer verdi.
Eşinin tayini ile İstanbul'a döndü, Türk Kadınlar Birliği'nin Cağaloğlu şubesinde görev aldı. Kadınların milletvekili seçilmesi konusunda arkadaşları ile birlikte cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'le Ankara'da görüştü. Mustafa Kemal onlardan köylü kadınları aydınlatmalarını isteyince İstanbul'da bu konudaki çalışmalara katıldı. Eşinin Afganistan'da görevlendirilmesi üzerine onunla Afganistan'a seyahat etti. 1931 yılında yayımladığı ikinci şiir kitabı Tul Daireleri''nde Afganistan gözlemlerine yer verdi.
Eşinin Ankara'da görevlendirilmesinden sonra çalışmalarını Ankara’da Halkevlerinde ve Yardımsevenler Derneği'nde sürdürdü. Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde kadın meseleleri hakkında düzenli yazılar yazdı. 1933 yılında Cumhuriyet'in onuncu yılı nedeniyle Burla adlı üç perdelik piyesini yayımladı. Aynı yıl, dönemin kadın hareketindeki hakim görüşler ve gerçekleştirilen çalışmaları anlatan Yeni Türkiye’de Kadın adlı eseri basıldı. 1927-1935 arasında çeşitli vesilelerle yaptığı konuşmalardan oluşan bir seçkiyi Arkadaşlar (1936) adı ile yayımladı.
Tahsilini tamamlamamış olduğu için eleştirilen İffet Halim, eşinin İstanbul’daki Harp Akademisi’ne tayini ile İstanbul'a gelince Erenköy Kız Lisesi'ni açıktan bitirdi. 1936-1940 arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde yüksek öğrenim gördü. Fakültenin ilk mezunlarından biri oldu. Mezuniyetinden sonra İstanbul’da Ticaret Vekaleti’nin kurduğu Fiyat Murakebe Teşkilatı’nda çalışmak için başvurdu. Başvurusu başlangıçta kadın memur çalıştırılmadığı gerekçesi ile reddedildiyse de ısrarcı tutumu ile işe girdi ve uzun süre kurumda çalışmayı sürdürdü. Sırrı Yırcalı ile birlikte yazdığı Türkiye’de Fiyat Murakabesi, Mevzuat ve Tatbikat adlı çalışma 1944 yılında Maarif Derleme Müdürlüğü tarafından basıldı.
Kadın hareketine hız vermek üzere 1947'de bir grup arkadaşı ile birlikte adlı dergiyi çıkarmaya başladı. Bu yayının hem baş yazarlığını hem de sahipliğini üstlendi. Yakın arkadaşları Halide Nusret ve Şükûfe Nihal onunla birlikte çalıştı. İstanbul Fiyat Murakebe Teşkilatı'nda çalıştığı yıllarda karaborsaya karşı mücadele etmiş olan İffet Hanım, İstifçi adlı bir roman yazarak II. Dünya Savaşı esnasında devleti dolandıran organizasyonları ve karaborsayı ele aldı. Romanını Kadın gazetesinde tefrika etti.
1950'den sonra Kadınlar Birliği yeniden teşkilatlanınca Anadolu gezilerine katıldı. Türk Kadınlar Birliği İstanbul şubesinde başkan seçildi. Eşinin tayini ile yeniden Ankara'ya dönünce başkan vekilliği yaptı. 1955'te Gazetecilik Lisesi ve Gazetecilik Yüksekokulu'nda çeşitli dersler verdi. Kurduğu Kadın Dergisi, 1955'ten sonra Türk Kadınlar Birliği İstanbul Şubesi'nin yayın organı oldu ve 1979'a kadar yayımlandı. İffet Hanım, Mart 1979'da derginin yönetimini Arslan Babal'a bıraktı ve dergi, Kasım 1979'da çıkan son sayısından sonra dergi kapandı.
Son yıllarında Türkiye’de Kadın Devrimi adlı kitabı yazdı. Bu kitap üzerine çalışırken alzheimer hastalığına yakalandı. 20 Ağustos 1993 tarihinde Fransız Hastanesi'nde 89 yaşında hayatını kaybetti.Galip Paşa Camii'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Sahrayıcedid Mezarlığı'nda defnedildi.
Konuyla ilgili yayınlar
- Köse, Erdal. "İffet Halim Oruz'un Hayatı, Sanatı, Eserleri 15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2006.
Kaynakça
- ^ a b c d e f . tr.writersofturkey.net. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2018.
- ^ a b Tonga, Necati. . teis.yesevi.edu.tr. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ a b c Köse, Erdal (2006). "İffet Halim Oruz`un hayatı, sanatı, eserleri". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2022.
- ^ Serpil SANCAR, Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iffet Halim Oruz d Mart 1904 o 20 Agustos 1993 Turk sair yazar ve kadin haklari savunucusu Iffet Halim OruzDogumMart 1904 Erenkoy Kadikoy Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum20 Agustos 1993 89 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriSahrayicedid MezarligiMilliyetTurkEgitimIstanbul Universitesi Iktisat FakultesiMeslekSair yazar aktivistEvlilikHalim Oruz e 1924 Cocuk lar 1Ebeveyn ler Nizamettin Bey Saide HanimAkraba lar Faruk Nafiz Camlibel kuzeni 1930 lardan itibaren Turkiye de kadin hareketi icinde aktif rol oynadi Donemin kadin hareketinde hakim gorusleri ve yapilan calismalari Yeni Turkiye de Kadin 1933 adli kitapta anlatti 1947 1979 arasinda Kadin Gazetesi ni cikardi Kahramanlik Turkluk vatan sevgisi gibi temalari didaktik bir uslupla isledigi siirler yayimladi Yasami1904 yilinin Mart ayinda Istanbul un Erenkoy semtinde dogdu Babasi Sair Hilmi Efendi nin oglu maliye mumeyyizi Nizamettin Bey annesi Morali Rifat Efendi nin kizi Saide Hanim dir Oruz ayni zamanda Faruk Nafiz Camlibel in kuzenidir Iffet Hanim annesinin Osmanli Mudafaa i Hukuk i Nisvan Cemiyeti nde bulunmasinin etkisiyle kucuk yasta kadin haklari hareketiyle tanisti Erenkoy Lisesi nde ogrenim gordu On dort yasindan itibaren vezinli ve kafiyeli siirler yazmaya basladi Agir bir tifo gecirince ailesi tarafindan on dort yasinda okuldan alindi egitimine evlenip cocuk sahibi olduktan sonra devam edebildi 19 Aralik 1932 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Iffet Halim Hanim Ankara da bir konusma yaparken 1924 yilinda Albay Halim Oruz Bey le evlendi Ciftin bu evlilikten Ismet d 1925 adli ogullari oldu Iffet Hanim esinin Diyarbakir a tayini uzerine onunla birlikte Diyarbakir a gitti Kadin Hareketi icinde yer almasi Diyarbakir da basladi 1927 de bu sehirde Kadinlar Halk Firkasi nin bir subesini kurdu Ilk yazilari 1927 de Diyarbakir da Halk Sesi adli gazetede yayimlandi Ilk siir kitabi Fusun u 1928 yilinda yayimladi Ilk kitabinda Diyarbakir Istanbul ve kadin temalarini isleyen 19 siiri yer verdi Esinin tayini ile Istanbul a dondu Turk Kadinlar Birligi nin Cagaloglu subesinde gorev aldi Kadinlarin milletvekili secilmesi konusunda arkadaslari ile birlikte cumhurbaskani Mustafa Kemal le Ankara da gorustu Mustafa Kemal onlardan koylu kadinlari aydinlatmalarini isteyince Istanbul da bu konudaki calismalara katildi Esinin Afganistan da gorevlendirilmesi uzerine onunla Afganistan a seyahat etti 1931 yilinda yayimladigi ikinci siir kitabi Tul Daireleri nde Afganistan gozlemlerine yer verdi Esinin Ankara da gorevlendirilmesinden sonra calismalarini Ankara da Halkevlerinde ve Yardimsevenler Dernegi nde surdurdu Hakimiyet i Milliye gazetesinde kadin meseleleri hakkinda duzenli yazilar yazdi 1933 yilinda Cumhuriyet in onuncu yili nedeniyle Burla adli uc perdelik piyesini yayimladi Ayni yil donemin kadin hareketindeki hakim gorusler ve gerceklestirilen calismalari anlatan Yeni Turkiye de Kadin adli eseri basildi 1927 1935 arasinda cesitli vesilelerle yaptigi konusmalardan olusan bir seckiyi Arkadaslar 1936 adi ile yayimladi Tahsilini tamamlamamis oldugu icin elestirilen Iffet Halim esinin Istanbul daki Harp Akademisi ne tayini ile Istanbul a gelince Erenkoy Kiz Lisesi ni aciktan bitirdi 1936 1940 arasinda Istanbul Universitesi Iktisat Fakultesi nde yuksek ogrenim gordu Fakultenin ilk mezunlarindan biri oldu Mezuniyetinden sonra Istanbul da Ticaret Vekaleti nin kurdugu Fiyat Murakebe Teskilati nda calismak icin basvurdu Basvurusu baslangicta kadin memur calistirilmadigi gerekcesi ile reddedildiyse de israrci tutumu ile ise girdi ve uzun sure kurumda calismayi surdurdu Sirri Yircali ile birlikte yazdigi Turkiye de Fiyat Murakabesi Mevzuat ve Tatbikat adli calisma 1944 yilinda Maarif Derleme Mudurlugu tarafindan basildi Kadin hareketine hiz vermek uzere 1947 de bir grup arkadasi ile birlikte adli dergiyi cikarmaya basladi Bu yayinin hem bas yazarligini hem de sahipligini ustlendi Yakin arkadaslari Halide Nusret ve Sukufe Nihal onunla birlikte calisti Istanbul Fiyat Murakebe Teskilati nda calistigi yillarda karaborsaya karsi mucadele etmis olan Iffet Hanim Istifci adli bir roman yazarak II Dunya Savasi esnasinda devleti dolandiran organizasyonlari ve karaborsayi ele aldi Romanini Kadin gazetesinde tefrika etti 1950 den sonra Kadinlar Birligi yeniden teskilatlaninca Anadolu gezilerine katildi Turk Kadinlar Birligi Istanbul subesinde baskan secildi Esinin tayini ile yeniden Ankara ya donunce baskan vekilligi yapti 1955 te Gazetecilik Lisesi ve Gazetecilik Yuksekokulu nda cesitli dersler verdi Kurdugu Kadin Dergisi 1955 ten sonra Turk Kadinlar Birligi Istanbul Subesi nin yayin organi oldu ve 1979 a kadar yayimlandi Iffet Hanim Mart 1979 da derginin yonetimini Arslan Babal a birakti ve dergi Kasim 1979 da cikan son sayisindan sonra dergi kapandi Son yillarinda Turkiye de Kadin Devrimi adli kitabi yazdi Bu kitap uzerine calisirken alzheimer hastaligina yakalandi 20 Agustos 1993 tarihinde Fransiz Hastanesi nde 89 yasinda hayatini kaybetti Galip Pasa Camii nde duzenlenen cenaze toreninin ardindan Sahrayicedid Mezarligi nda defnedildi Konuyla ilgili yayinlarKose Erdal Iffet Halim Oruz un Hayati Sanati Eserleri 15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yayimlanmis Yuksek Lisans Tezi Erzurum Ataturk Universitesi 2006 Kaynakca a b c d e f tr writersofturkey net 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2018 a b Tonga Necati teis yesevi edu tr 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2022 a b c Kose Erdal 2006 Iffet Halim Oruz un hayati sanati eserleri Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2022 Serpil SANCAR Turk Modernlesmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet Kadinlar Aile Kurar