Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halide Nusret Zorlutuna (1901, İstanbul - 10 Haziran 1984, İstanbul), Türk şair, yazar, öğretmen.
| Halide Nusret Zorlutuna | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1901 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Haziran 1984 (83 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Öğretmen, yazar |
| Edebî akım | Milli Edebiyat Akımı |
"Kadın yazarların annesi" olarak anılır. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Anadolu'nun birçok yerinde öğretmenlik yaptı. Öğretmenlik yıllarında öğrencileriyle edindiği tecrübeleri “Benim Küçük Dostlarım ” adını verdiği kitapla anlattı. Hece ölçüsünde hamasi şiirleri ve konuşulan Türkçe ile yazılmış romanları vardır. Romancı Emine Işınsu'nun annesi, yazar İsmet Kür'ün (1916–2013) ablası ve yazar Pınar Kür'ün teyzesidir.
Yaşamı
1901 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Erzurumlu Zorluoğulları ailesinden gazeteci Mehmet Selim (daha sonraki adı ile Avnullah Kâzımî Bey), annesi Ayşe Nazlı Hanım'dır. Gazeteci Süleyman Tevfik Özzorluoğlu ise amcasıdır. Halide Nusret'in babası Avnullah Kazimi Bey, 1908 yılında "Fedekeran-i Millet Cemiyeti" adlı bir siyasi parti kurup muhalefete başladığı için İttihat ve Terakki Partisi yönetimi tarafından yıllarca sürgün ve zindan hayatı yaşamak zorunda bırakılmıştı; bu nedenle Halide Nusret çocukluğunda babasını çok az görebildi. Annesi, dedesi ve dayısı ile yaşadı. İlk eğitimini annesinden aldı.
Avnullah Bey bir süre siyasetten çekilmeyi kabul edip Kerkük'te mutasarrıf olarak görevlendirildiğinde ailecek Kerkük'e gittiler. Halide Nusret, bu dönemde özel hocalardan ders alarak Arap ve İran dillerindeki bilgisini geliştirdi. Kardeşi İsmet, birkaç ay Bağdat’ta misafir oldukları sırada dünyaya geldi. Kerkük'teki çocukluk yıllarını Bir Devrin Romanı adlı anı kitabında aktardı.
Aile, I. Dünya Savaşı sırasında İstanbul'a döndükten sonra Halide Hanım Erenköy Kız Lisesi'ne devam etti. Bu okulda orta tahsilini yapmakta iken babasını kaybetti. Babasının ölümü üzerine yazdığı "Ağlayan Kahkahalar" adlı yazısı 1917 yılında Talebe Defteri adlı derginin yarışmasında birinci olup yayımlanınca edebiyat dünyasına adım atmış oldu.
Lise öğrenimini tamamladıktan sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde eğitim gördü. Ekonomik koşullar nedeniyle çalışmak zorunluluğu doğunca Darülmuallimat sınavlarına girdi ve öğretmen olma hakkını elde etti. Öğretmenlik mesleğini çok sevdi ve kendisinin öğretmen olmak için yaratıldığı inancını her zaman ifade etti. 1919'da Özel Âşiyan İdadisi’ne İstanbul'da öğretmenlik yapmaya başladı; ardından kısa bir süre Posta-Telgraf Kalem-i Mahsusu'nda çalıştı. 1921'de İngilizce ve edebiyat dersleri verirken bir yandan İstanbul Darülfünun'da Tarih Bölümü'ne devam etti, özel olarak İngilizce öğrendi.
Öğretmenlik hayatı
Halide Hanım, 1924'te Edirne Muallim Mektebi'nde başladığı öğretmenlik görevini Kırklareli, Kars, Ardahan, Urfa, Karaman, İstanbul ve Ankara gibi yurdun çeşitli yerlerindeki liselerde sürdürmüştür.
Edirne'de öğretmenlik yapmakta iken 1926 yılında Dördüncü Süvari Alayı binbaşısı Aziz Vecihi Zorlutuna ile evlendi. Evlilik hayatı, eşinin 45 yıl sonraki vefatına kadar sürmüş, çiftin 1930'da oğulları Ergün, 1938'de kızları Emine dünyaya gelmiştir.
Edirne'deki üç yıllık öğretmenliğinin ardından İstanbul Kız Lisesi’ne atanarak eşiyle beraber İstanbul’a taşındı. Şükûfe Nihal’le dostluğunun temelleri bu sırada atıldı. Yedi yıl İstanbul'da öğretmenlik yaptıktan sonra şark hizmeti isteyerek Kars'a atandı. Kars’taki memuriyetinden sonra eşinin ardı sıra Karaman’a, Urfa’ya gitti, dört yıl Urfa'da öğretmenlik yaptı. 1948 yılından itibaren Ankara'da öğretmenlik yaptı. 1957'de Ankara Kız Teknik Öğretmen Okulu'nda çalışmaktayken kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Öğretmenlikle ilgili anılarını "Benim Küçük Dostlarım" adlı kitabında topladı.
Edebî hayatı ve faaliyeti
Halide Nusret, Küller adlı ilk romanını 19 yaşında iken kaleme almıştı. , Türk Kadını, Kadınlar Dünyası, , , Çınaraltı, , , , Hisar, , Töre, Türk Edebiyatı dergilerinde ve Vakit, Zafer, , , Yeni İstanbul, Sabah, Hürriyet gazetelerinde yazılar yayımladı. 1923'te yayımladığı adlı eseri ile edebiyat dünyasında ilgi uyandırdı.
Şiir yazmaya mütareke yıllarında başladı. Türk Kurtuluş Savaşı'nın etkisi ve heyacanıyla millî edebiyat akımına katıldı. Millî duygularla kaleme aldığı “Git Bahar" adlı şiiri tanınmasını sağladı. Millî edebiyat akımı içinde değerlendirilen şiirlerinde hececi anlayışa bağlı kaldı. Ünlü şair Yahya Kemal'in şiirlerini ezberlediği ender şairlerden birisi olarak bilinir.
Halide Nusret'in sahnelenmemiş ancak basılmış piyesleri de vardır. Bazılarının adları şunlardır: Hatırsaymaz Kaymakam, Peçe ve Kafes, Rüzgârdaki Yaprak, Suçlu Kim?, Asıl Aşk, Ali Usta'nın Torunları, Gecekondu Gülleri.
Sosyal Hayatı ve Faaliyeti
Halide Nusret, genç yaşlarından itibaren sosyal kuruluşlarda ve hayır cemiyetlerinde çalıştı. Türk Kadınlar Birliği, Türk Ocakları, Halkevleri, , , Söroptomistler, Çocuk Haklarını Müdafaa Cemiyeti ve Çocuk Esirgeme Kurumu(Himaye-i Etfal Cemiyeti) yönetim kurullarında uzun yıllar hizmet verdi. 1959'da 'ni kuruluşuna öncülük etti. Türk Dil Kurumunun da kurucu üyelerindendi.
1975 yılı Birleşmiş Milletler tarafından “kadın yılı” olarak ilan edildiğinde “Kadının Sosyal Hayatını İnceleme ve Araştırma Derneği” tarafından düzenlenen sergi ve toplantıda Halide Nusret’e “Ümmü'l-Muharrirat” (kadın yazarların annesi) unvanı verildi. 1976’da 75 yaşını doldurması nedeniyle onuruna jübile düzenlendi. Oturduğu sokağın adı “Şairler Sokağı” 1983 yılında ise Basın Yayın Genel Müdürlüğü ile Türk Basın Birliği tarafından “Basın Mesleği’nde 50 Yıl Şerefli Hizmet” belgesiyle plaket verildi.
Ölümü
Halide Nusret Zorlutuna, 10 Haziran 1984 günü İstanbul'da öldü. Cenazesi Cebeci Mezarlığı'na defnedildi.
Halide Nusret Zorlutuna Özel Arşivi Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'ndadır.
Başlıca eserleri
Şiir
- 1930: Geceden Taşan Dertler
- 1943: Yayla Türküsü
- 1950: Yurdumun Dört Bucağı
- 1967: Ellerim Bomboş
- xxxx: Git Bahar
- xxxx: Sevmek
Roman
- xxxx: Beyaz Selvi (biyografik roman)
- 1921: Küller
- 1922: Sisli Geceler
- 1933: Gül'ün Babası Kim
- 1966: Aşk ve Zafer
- 1971: Büyükanne
- 1974: Aydınlık Kapı
Hikâye
Hatıra
- 1948: Benim Küçük Dostlarım
- 1978: Bir Devrin Romanı
Mektuplar
- 1923: Hanım Mektupları
Notlar
- ^ Mürüvvet gazetesinde yayımlanan makalesi sebebiyle İstanbul dışına kaçmış, döndüğünde ise Avnullah Kâzımî ismini kullanmaya başlamıştır
Kaynakça
- ^ Gürel, Zeki (1988). Hâlide Nusret Zorlutuna. Türk Büyükleri Dizisi: 76. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 1. ISBN .
- ^ a b c d e Özbayrak, Merve (2020). . Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Türk, Hatem (2018). . Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- 'Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü' sayfası[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halide Nusret Zorlutuna 1901 Istanbul 10 Haziran 1984 Istanbul Turk sair yazar ogretmen Halide Nusret ZorlutunaDogum1901 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum10 Haziran 1984 83 yasinda Istanbul TurkiyeMeslekOgretmen yazarEdebi akimMilli Edebiyat Akimi Kadin yazarlarin annesi olarak anilir Cumhuriyetin ilk yillarindan itibaren Anadolu nun bircok yerinde ogretmenlik yapti Ogretmenlik yillarinda ogrencileriyle edindigi tecrubeleri Benim Kucuk Dostlarim adini verdigi kitapla anlatti Hece olcusunde hamasi siirleri ve konusulan Turkce ile yazilmis romanlari vardir Romanci Emine Isinsu nun annesi yazar Ismet Kur un 1916 2013 ablasi ve yazar Pinar Kur un teyzesidir Yasami1901 yilinda Istanbul da dogdu Babasi Erzurumlu Zorluogullari ailesinden gazeteci Mehmet Selim daha sonraki adi ile Avnullah Kazimi Bey annesi Ayse Nazli Hanim dir Gazeteci Suleyman Tevfik Ozzorluoglu ise amcasidir Halide Nusret in babasi Avnullah Kazimi Bey 1908 yilinda Fedekeran i Millet Cemiyeti adli bir siyasi parti kurup muhalefete basladigi icin Ittihat ve Terakki Partisi yonetimi tarafindan yillarca surgun ve zindan hayati yasamak zorunda birakilmisti bu nedenle Halide Nusret cocuklugunda babasini cok az gorebildi Annesi dedesi ve dayisi ile yasadi Ilk egitimini annesinden aldi Avnullah Bey bir sure siyasetten cekilmeyi kabul edip Kerkuk te mutasarrif olarak gorevlendirildiginde ailecek Kerkuk e gittiler Halide Nusret bu donemde ozel hocalardan ders alarak Arap ve Iran dillerindeki bilgisini gelistirdi Kardesi Ismet birkac ay Bagdat ta misafir olduklari sirada dunyaya geldi Kerkuk teki cocukluk yillarini Bir Devrin Romani adli ani kitabinda aktardi Aile I Dunya Savasi sirasinda Istanbul a dondukten sonra Halide Hanim Erenkoy Kiz Lisesi ne devam etti Bu okulda orta tahsilini yapmakta iken babasini kaybetti Babasinin olumu uzerine yazdigi Aglayan Kahkahalar adli yazisi 1917 yilinda Talebe Defteri adli derginin yarismasinda birinci olup yayimlaninca edebiyat dunyasina adim atmis oldu Lise ogrenimini tamamladiktan sonra bir sure Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati bolumunde egitim gordu Ekonomik kosullar nedeniyle calismak zorunlulugu dogunca Darulmuallimat sinavlarina girdi ve ogretmen olma hakkini elde etti Ogretmenlik meslegini cok sevdi ve kendisinin ogretmen olmak icin yaratildigi inancini her zaman ifade etti 1919 da Ozel Asiyan Idadisi ne Istanbul da ogretmenlik yapmaya basladi ardindan kisa bir sure Posta Telgraf Kalem i Mahsusu nda calisti 1921 de Ingilizce ve edebiyat dersleri verirken bir yandan Istanbul Darulfunun da Tarih Bolumu ne devam etti ozel olarak Ingilizce ogrendi Ogretmenlik hayati Halide Hanim 1924 te Edirne Muallim Mektebi nde basladigi ogretmenlik gorevini Kirklareli Kars Ardahan Urfa Karaman Istanbul ve Ankara gibi yurdun cesitli yerlerindeki liselerde surdurmustur Edirne de ogretmenlik yapmakta iken 1926 yilinda Dorduncu Suvari Alayi binbasisi Aziz Vecihi Zorlutuna ile evlendi Evlilik hayati esinin 45 yil sonraki vefatina kadar surmus ciftin 1930 da ogullari Ergun 1938 de kizlari Emine dunyaya gelmistir Edirne deki uc yillik ogretmenliginin ardindan Istanbul Kiz Lisesi ne atanarak esiyle beraber Istanbul a tasindi Sukufe Nihal le dostlugunun temelleri bu sirada atildi Yedi yil Istanbul da ogretmenlik yaptiktan sonra sark hizmeti isteyerek Kars a atandi Kars taki memuriyetinden sonra esinin ardi sira Karaman a Urfa ya gitti dort yil Urfa da ogretmenlik yapti 1948 yilindan itibaren Ankara da ogretmenlik yapti 1957 de Ankara Kiz Teknik Ogretmen Okulu nda calismaktayken kendi istegiyle emekliye ayrildi Ogretmenlikle ilgili anilarini Benim Kucuk Dostlarim adli kitabinda topladi Edebi hayati ve faaliyeti Halide Nusret Kuller adli ilk romanini 19 yasinda iken kaleme almisti Turk Kadini Kadinlar Dunyasi Cinaralti Hisar Tore Turk Edebiyati dergilerinde ve Vakit Zafer Yeni Istanbul Sabah Hurriyet gazetelerinde yazilar yayimladi 1923 te yayimladigi adli eseri ile edebiyat dunyasinda ilgi uyandirdi Siir yazmaya mutareke yillarinda basladi Turk Kurtulus Savasi nin etkisi ve heyacaniyla milli edebiyat akimina katildi Milli duygularla kaleme aldigi Git Bahar adli siiri taninmasini sagladi Milli edebiyat akimi icinde degerlendirilen siirlerinde hececi anlayisa bagli kaldi Unlu sair Yahya Kemal in siirlerini ezberledigi ender sairlerden birisi olarak bilinir Halide Nusret in sahnelenmemis ancak basilmis piyesleri de vardir Bazilarinin adlari sunlardir Hatirsaymaz Kaymakam Pece ve Kafes Ruzgardaki Yaprak Suclu Kim Asil Ask Ali Usta nin Torunlari Gecekondu Gulleri Sosyal Hayati ve Faaliyeti Halide Nusret genc yaslarindan itibaren sosyal kuruluslarda ve hayir cemiyetlerinde calisti Turk Kadinlar Birligi Turk Ocaklari Halkevleri Soroptomistler Cocuk Haklarini Mudafaa Cemiyeti ve Cocuk Esirgeme Kurumu Himaye i Etfal Cemiyeti yonetim kurullarinda uzun yillar hizmet verdi 1959 da ni kurulusuna onculuk etti Turk Dil Kurumunun da kurucu uyelerindendi 1975 yili Birlesmis Milletler tarafindan kadin yili olarak ilan edildiginde Kadinin Sosyal Hayatini Inceleme ve Arastirma Dernegi tarafindan duzenlenen sergi ve toplantida Halide Nusret e Ummu l Muharrirat kadin yazarlarin annesi unvani verildi 1976 da 75 yasini doldurmasi nedeniyle onuruna jubile duzenlendi Oturdugu sokagin adi Sairler Sokagi 1983 yilinda ise Basin Yayin Genel Mudurlugu ile Turk Basin Birligi tarafindan Basin Meslegi nde 50 Yil Serefli Hizmet belgesiyle plaket verildi Olumu Halide Nusret Zorlutuna 10 Haziran 1984 gunu Istanbul da oldu Cenazesi Cebeci Mezarligi na defnedildi Halide Nusret Zorlutuna Ozel Arsivi Kadin Eserleri Kutuphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfi ndadir Baslica eserleriSiir 1930 Geceden Tasan Dertler 1943 Yayla Turkusu 1950 Yurdumun Dort Bucagi 1967 Ellerim Bombos xxxx Git Bahar xxxx SevmekRoman xxxx Beyaz Selvi biyografik roman 1921 Kuller 1922 Sisli Geceler 1933 Gul un Babasi Kim 1966 Ask ve Zafer 1971 Buyukanne 1974 Aydinlik KapiHikaye Hatira 1948 Benim Kucuk Dostlarim 1978 Bir Devrin RomaniMektuplar 1923 Hanim MektuplariNotlar Muruvvet gazetesinde yayimlanan makalesi sebebiyle Istanbul disina kacmis dondugunde ise Avnullah Kazimi ismini kullanmaya baslamistirKaynakca Gurel Zeki 1988 Halide Nusret Zorlutuna Turk Buyukleri Dizisi 76 Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari s 1 ISBN 975 17 0196 1 a b c d e Ozbayrak Merve 2020 Hars Akademi Uluslararasi Hakemli Kultur Sanat Mimarlik Dergisi 27 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Turk Hatem 2018 Hars Akademi Uluslararasi Hakemli Kultur Sanat Mimarlik Dergisi 25 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilar Turk Edebiyati Isimler Sozlugu sayfasi olu kirik baglanti