Kutlug Kağan Yazıtı, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı'nın kurucusu İlteriş Kağan’a ait olduğu düşünülen yazıttır. 2019'da Arhangay'daki 'nda çalışmalarına başlayan Türk Akademisi ile bilim insanları, Temmuz 2022'de başlayan çalışmalarında m.s. 700. yıla ait yaklaşık 250 metrekarelik bir kurganda yapılan kazıda keşfettikleri külliyede ağustos ayında iki yüzü Göktürkçe ve bir yüzü Soğdca yazılmış bir taş bulmuştur. Yazıtın İkinci Göktürk Kağanlığı'nı yeniden canlandıran Kül Tigin ve Bilge Kağan'ın babası İlteriş Kağan adına dikildiği sonucuna varılmıştır. İlk araştırmalarda yazıtın üzerinde "Tanrı", "Türk", "Kutlug", "tümen" gibi bir dizi kelime tespit edilmiştir. "Türk" adının ilk kez geçtiği Göktürk döneminin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir.
Bu anıt kompleksi, 1889 ve 1897'de Moğolistan'da bulunan Orhun Yazıtları'ndan (Kül Tigin ve Bilge Kağan'ın anıtları) sonra üçüncü önemli keşif olarak görülmektedir.
Erkin Ekrem, yazıtın Kapgan Kağan'a ait olduğunu düşünmektedir.
Ön okuma
70x74,5 cm uzunluk ile yüksekliğe sahip olan yazıt, 19 cm genişliğindedir. Tüm yönlerinde metinler yer almaktadır. Yazıtla ilgili yapılan ön çalışmalara göre yazıtın ön yüzünde 19 satır yer almakta ve bunlardan 12 satırın durumu iyi olarak belirtilmiştir. Yazıtın okunan kısımları şöyledir:
- Transkripsiyon
- Ud yïl: toquzunč: ay: …[……….]
- ……
- …..Teŋri: oγlu: [……….]
- Qutluγ qaγan: Türük [……….]
- Ur oγlum: M[k]ön…..yü…[……….]
- Biziŋ:öŋlig:..t.. [……….]
- es[?] : Ïtdïm: bizi: yat: er: [……….]
- Yerde: …..tuz…..[……….]
- Tümen: Tümen: [……….]
- es[?] el[is]ig [?]:küčüg: biz[ber-?]
- Atadïm: bi tidim [……….]
- es[?] : Qop ešti [……….]
- Türkçe çevirisi
- İnek yılı: dokuzuncu ay
- ……
- ..Tanrı oğlu
- Kutlug Kagan: Türk
- Erkek çocuklarım, köz...
- Bizim güzel....
- Etdim: Bizi yabancı: erler....
- Yerde..
- On bin: on bin
- İşimi gücümü ver...
- Tayin ettim (unvan verdim): bi..tidim..
- Tamamı eşitti
Kaynakça
- ^ . News.MN - The source of news (İngilizce). 23 Ağustos 2022. 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ . www.twesco.org. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ a b Altuntaş, Leman (24 Ağustos 2022). . Arkeonews (İngilizce). 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ gogo.mn. . gogo.mn (Moğolca). 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ . tirana.emb.mfa.gov.tr. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ Ekrem, Erkin. “Nomgon Yazıtı’ndaki Kutlug Kagan’ın Kimliği Meselesi.” 2 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . bilig, no. 106, 2023, ss. 35-54.
- ^ a b c . www.twesco.org. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kutlug Kagan Yaziti Ikinci Dogu Gokturk Kaganligi nin kurucusu Ilteris Kagan a ait oldugu dusunulen yazittir 2019 da Arhangay daki nda calismalarina baslayan Turk Akademisi ile bilim insanlari Temmuz 2022 de baslayan calismalarinda m s 700 yila ait yaklasik 250 metrekarelik bir kurganda yapilan kazida kesfettikleri kulliyede agustos ayinda iki yuzu Gokturkce ve bir yuzu Sogdca yazilmis bir tas bulmustur Yazitin Ikinci Gokturk Kaganligi ni yeniden canlandiran Kul Tigin ve Bilge Kagan in babasi Ilteris Kagan adina dikildigi sonucuna varilmistir Ilk arastirmalarda yazitin uzerinde Tanri Turk Kutlug tumen gibi bir dizi kelime tespit edilmistir Turk adinin ilk kez gectigi Gokturk doneminin en eski yazili aniti olarak kabul edilmektedir Bu anit kompleksi 1889 ve 1897 de Mogolistan da bulunan Orhun Yazitlari ndan Kul Tigin ve Bilge Kagan in anitlari sonra ucuncu onemli kesif olarak gorulmektedir Erkin Ekrem yazitin Kapgan Kagan a ait oldugunu dusunmektedir On okuma70x74 5 cm uzunluk ile yukseklige sahip olan yazit 19 cm genisligindedir Tum yonlerinde metinler yer almaktadir Yazitla ilgili yapilan on calismalara gore yazitin on yuzunde 19 satir yer almakta ve bunlardan 12 satirin durumu iyi olarak belirtilmistir Yazitin okunan kisimlari soyledir Transkripsiyon Ud yil toquzunc ay Teŋri oglu Qutlug qagan Turuk Ur oglum M k on yu Biziŋ oŋlig t es Itdim bizi yat er Yerde tuz Tumen Tumen es el is ig kucug biz ber Atadim bi tidim es Qop esti Turkce cevirisi Inek yili dokuzuncu ay Tanri oglu Kutlug Kagan Turk Erkek cocuklarim koz Bizim guzel Etdim Bizi yabanci erler Yerde On bin on bin Isimi gucumu ver Tayin ettim unvan verdim bi tidim Tamami esittiKaynakca News MN The source of news Ingilizce 23 Agustos 2022 3 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2022 www twesco org 24 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2022 a b Altuntas Leman 24 Agustos 2022 Arkeonews Ingilizce 24 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2022 gogo mn gogo mn Mogolca 3 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2022 tirana emb mfa gov tr 25 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2022 Ekrem Erkin Nomgon Yaziti ndaki Kutlug Kagan in Kimligi Meselesi 2 Eylul 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde bilig no 106 2023 ss 35 54 a b c www twesco org 27 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2022