İncûlular (Farsça: آل إنجو) Kurucusu ’ın İlhanlı hükümdarı Olcaytu Han tarafından incûların (hassa arazi) idaresiyle görevlendirilmiş olmasından dolayı hânedan bu adla anılmıştır. Hamdullah el-Müstevfî'ye göre ’un soyunun mutasavvıf Hâce Abdullah-ı Herevî’ye ulaşır.İlhanlı Hükümdarı Ebû Said Bahadır Han döneminde Şîraz ve hemen hemen bütün Fars bölgesini hâkimiyeti altına alan fiilen bağımsız bir hükümdar haline geldi (1325).
İncûlular اینجو İncû | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1335-1350 | |||||||||||||
İncûluların hâkimiyet alanı (1335) | |||||||||||||
Başkent | Şiraz | ||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Farsça | ||||||||||||
Resmî din | İslam | ||||||||||||
Hükûmet | Sultanlık | ||||||||||||
Sultan | |||||||||||||
| |||||||||||||
Tarihî dönem | Orta Çağ | ||||||||||||
| |||||||||||||
Günümüzdeki durumu | İran |
İlhanlı Dönemi
Şerefeddin, Ebû Said Bahadır Han’dan sonra İlhanlı tahtına geçen Arpa Han tarafından öldürtülünce (1336) Celâleddin Mesud, Gıyâseddin Keyhusrev, Şemseddin Muhammed ve adlı dört oğlu arasında iktidar mücadelesi başladı. Şîraz’ı babasının sağlığında yönetmeye başlayan Celâleddin Mesud hükümdarlığını ilân etti. Mesud’un, kardeşi ile Fars’a gitmesini fırsat bilen Gıyâseddin Keyhusrev iktidarı ele geçirdi. Kardeşler arasındaki mücadele Gıyâseddin Keyhusrev’in (1338-39) ölümüyle sona erdi. Ardından Mesud, Şemseddin Muhammed’i Kal‘a-i Sefîd’de hapsetti.
Çobaniler Dönemi
Çobanîler’den Pîr Hüseyin’in desteğiyle hapisten kurtulmayı başaran Şemseddin Muhammed, Pîr Hüseyin ile birlikte Şîraz üzerine yürüdü. Zor durumda kalan Mesud Şah şehri terketti (1340). Pîr Hüseyin Şîraz’da idareyi ele geçirince Şemseddin Muhammed’i öldürttü. Bir yıl sonra Ebû İshak, İncûlular’ın hâkimiyetini sağlamak üzere Çobanîler’den Melik Eşref’in yardımıyla Şîraz’a saldırdı ve Pîr Hüseyin’i buradan sürerek şehre hâkim oldu. Bu arada Mesud Şah Luristan’a gidip Melik Eşref’in kardeşi Yağıbastı ile ittifak yaptı. Yağıbastı’nın desteğiyle Şîraz’a giren Mesud Şah 1343 yılında öldürüldü. Çobanîler arasında çıkan ihtilâftan faydalanan Ebû İshak Şîraz’a ve bütün Fars’a hâkim oldu. Hâkimiyet alanını genişletip Yezd ve Kirman’ı da ele geçirmek için faaliyete başladı.
Muzafferîler ile Mücadele
Ebû İshak, muhaliflerini Şîraz’dan uzaklaştırdıktan sonra Muzafferîler’le karşı karşıya geldi. Başlangıçta bir plan gereği Muzafferîler’in kurucusu ile dostluk antlaşması yaptı. Bunun için 5000 kişilik bir orduyla onu desteklemek ve Muzafferîler’e karşı çıkan Uganlılar’ı uyarmak üzere harekete geçti. Asıl amacı düşmanıyla iş birliği yaparak Mübârizüddin’i ortadan kaldırmak ve Kirman’ı ele geçirmekti. Ancak bunu gerçekleştiremedi. 1350 yılında Yezd’e yürüyüp şehri dört ay kuşattı. Kışın yaklaşması üzerine Şîraz’a dönmek zorunda kaldı (1352) tekrar Kirman’a saldıran Ebû İshak burada yapılan savaşta ağır kayıplar verdi. , Ebû İshak’ın zayıflığından yararlanarak Şîraz’a saldırmak istedi. Ebû İshak saldırıya engel olmak için elçi yolladıysa da onu planından caydıramadı. Bunun üzerine ona karşı koymak amacıyla ordusuyla şehrin dışına çıktı, fakat bir savaş meydana gelmedi. Mübârizüddin şehri kuşatmaya devam ederken şehrin önde gelenlerinden bir grup kendisine bağlılıklarını bildirdi. Uzun süren kuşatmadan dolayı zor durumda kalan halkın şehrin kapısını Mübârizüddin’e açtığını öğrenen Ebû İshak şehri terkederek İsfahan’a gitti (1353), daha sonra Luristan’a geçti.
Çöküş Dönemi
Ebû İshak’ın hazineleri Mübârizüddin’in yeğeni Şah Sultan’ın eline geçti. Bu olaydan bir süre sonra Ebû İshak İsfahan’a sığındı. Şehir önce Mübârizüddin, ardından Şah Sultan tarafından uzun süre kuşatılınca halk Şah Sultan’a biat etti. Şehirden kaçamayan Ebû İshak ise Şeyhülislâm Nizâmeddin Asîl’in evine sığındı. Ancak birkaç gün sonra şeyhülislâm onu Şah Sultan’a teslim etti. Şah Sultan da Ebû İshak’ı Şîraz’a Mübârizüddin’in yanına gönderdi. Ebû İshak daha önce öldürttüğü Emîr-i Hac Darrâb’ın akrabaları tarafından Mübârizüddin’in huzurunda öldürüldü (12 Mayıs 1357). Böylece İncûlular hânedanı tarihe karışmış oldu. Ebû İshak’ın ölümü münasebetiyle başta Hâfız-ı Şîrâzî ve Zâkânî olmak üzere bir kısım şairler mersiyeler yazmışlardır.
Eserler
Şiir ve edebiyata yakınlığıyla tanınan Ebû İshak şair ve âlimleri himaye etmiş, Hâfız’ı himayesine alarak kendisine maaş bağlamıştır. Şemseddin Muhammed b. Mahmûd-ı Âmülî Nefâʾisü’l-fünûn fî ʿarâʾisi’l-ʿuyûn adlı eserini ona sunmuş, Şeyh Emînüddin Muhammed Kâzerûnî, Kadı Adudüddin el-Îcî ve Pîr Yahyâ Cemâlî-i Sûfî gibi dönemin önemli şahsiyetleri kendisini takdir etmişlerdir.
Ebû İshak’ın bastırdığı gümüş sikkeler 1352’de Fars bölgesinde tedavülde idi. Birçok mimari eser yaptırarak Şîraz ve etrafının bayındır hale getirilmesi için çalışan Ebû İshak, Şîraz eski camiine Hudâhâne adıyla bir imaret eklemiş, bazı eserleri de onarmıştır. Şîraz’ı ziyaret ettiğinde Ebû İshak ile görüşen İbn Battûta onun iyiliksever ve âdil bir hükümdar olduğunu söyler. Annesi Tâşî Hatun dinî yapıların inşasına öncülük etmiş, 744 (1343) yılında Şîraz’daki Şah Çerağ’ın üzerine yüksek bir kubbe ve onun yanına bir medrese yaptırarak geniş bir külliye meydana getirmiştir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Inculular Farsca آل إنجو Kurucusu in Ilhanli hukumdari Olcaytu Han tarafindan incularin hassa arazi idaresiyle gorevlendirilmis olmasindan dolayi hanedan bu adla anilmistir Hamdullah el Mustevfi ye gore un soyunun mutasavvif Hace Abdullah i Herevi ye ulasir Ilhanli Hukumdari Ebu Said Bahadir Han doneminde Siraz ve hemen hemen butun Fars bolgesini hakimiyeti altina alan fiilen bagimsiz bir hukumdar haline geldi 1325 Inculularاینجو Incu1335 1350Inculularin hakimiyet alani 1335 BaskentSirazYaygin dil ler FarscaResmi dinIslamHukumetSultanlikSultan 1335 1336Emir Serefuddin Mahmudsah 1336 1343Celaleddin Mesud Sah 1343 1357Cemaleddin Ebu IshakTarihi donemOrta Cag Kurulusu1335 Olcaytu Han in Serefeddin Mahmud Sah i Incu olarak Fars bolgesine atamasi1325 Cobaniler ile ittifak Semsuddin Muhammedin oldurulmesi Mesud Sah in tahta gecmesi1339 1340 Ebu Ishak ve Melik Esref Cobanli Ittifaki Mesud Sah in oldurulmesi Ebu Ishak in tahta gecmesi1340 1343 Ebu Ishak in Bagimsizligini ilan etmesi Muzafferiler ile mucadele1343 1357 Dagilisi1357Gunumuzdeki durumu IranKeykavus Siyavus ve Rustem ile gorusurken Siraz 1341 Cemaleddin Ebu Ishak in bastirdigi sikkelerIlhanli DonemiSerefeddin Ebu Said Bahadir Han dan sonra Ilhanli tahtina gecen Arpa Han tarafindan oldurtulunce 1336 Celaleddin Mesud Giyaseddin Keyhusrev Semseddin Muhammed ve adli dort oglu arasinda iktidar mucadelesi basladi Siraz i babasinin sagliginda yonetmeye baslayan Celaleddin Mesud hukumdarligini ilan etti Mesud un kardesi ile Fars a gitmesini firsat bilen Giyaseddin Keyhusrev iktidari ele gecirdi Kardesler arasindaki mucadele Giyaseddin Keyhusrev in 1338 39 olumuyle sona erdi Ardindan Mesud Semseddin Muhammed i Kal a i Sefid de hapsetti Cobaniler DonemiCobaniler den Pir Huseyin in destegiyle hapisten kurtulmayi basaran Semseddin Muhammed Pir Huseyin ile birlikte Siraz uzerine yurudu Zor durumda kalan Mesud Sah sehri terketti 1340 Pir Huseyin Siraz da idareyi ele gecirince Semseddin Muhammed i oldurttu Bir yil sonra Ebu Ishak Inculular in hakimiyetini saglamak uzere Cobaniler den Melik Esref in yardimiyla Siraz a saldirdi ve Pir Huseyin i buradan surerek sehre hakim oldu Bu arada Mesud Sah Luristan a gidip Melik Esref in kardesi Yagibasti ile ittifak yapti Yagibasti nin destegiyle Siraz a giren Mesud Sah 1343 yilinda olduruldu Cobaniler arasinda cikan ihtilaftan faydalanan Ebu Ishak Siraz a ve butun Fars a hakim oldu Hakimiyet alanini genisletip Yezd ve Kirman i da ele gecirmek icin faaliyete basladi Muzafferiler ile MucadeleEbu Ishak muhaliflerini Siraz dan uzaklastirdiktan sonra Muzafferiler le karsi karsiya geldi Baslangicta bir plan geregi Muzafferiler in kurucusu ile dostluk antlasmasi yapti Bunun icin 5000 kisilik bir orduyla onu desteklemek ve Muzafferiler e karsi cikan Uganlilar i uyarmak uzere harekete gecti Asil amaci dusmaniyla is birligi yaparak Mubarizuddin i ortadan kaldirmak ve Kirman i ele gecirmekti Ancak bunu gerceklestiremedi 1350 yilinda Yezd e yuruyup sehri dort ay kusatti Kisin yaklasmasi uzerine Siraz a donmek zorunda kaldi 1352 tekrar Kirman a saldiran Ebu Ishak burada yapilan savasta agir kayiplar verdi Ebu Ishak in zayifligindan yararlanarak Siraz a saldirmak istedi Ebu Ishak saldiriya engel olmak icin elci yolladiysa da onu planindan caydiramadi Bunun uzerine ona karsi koymak amaciyla ordusuyla sehrin disina cikti fakat bir savas meydana gelmedi Mubarizuddin sehri kusatmaya devam ederken sehrin onde gelenlerinden bir grup kendisine bagliliklarini bildirdi Uzun suren kusatmadan dolayi zor durumda kalan halkin sehrin kapisini Mubarizuddin e actigini ogrenen Ebu Ishak sehri terkederek Isfahan a gitti 1353 daha sonra Luristan a gecti Cokus DonemiEbu Ishak in hazineleri Mubarizuddin in yegeni Sah Sultan in eline gecti Bu olaydan bir sure sonra Ebu Ishak Isfahan a sigindi Sehir once Mubarizuddin ardindan Sah Sultan tarafindan uzun sure kusatilinca halk Sah Sultan a biat etti Sehirden kacamayan Ebu Ishak ise Seyhulislam Nizameddin Asil in evine sigindi Ancak birkac gun sonra seyhulislam onu Sah Sultan a teslim etti Sah Sultan da Ebu Ishak i Siraz a Mubarizuddin in yanina gonderdi Ebu Ishak daha once oldurttugu Emir i Hac Darrab in akrabalari tarafindan Mubarizuddin in huzurunda olduruldu 12 Mayis 1357 Boylece Inculular hanedani tarihe karismis oldu Ebu Ishak in olumu munasebetiyle basta Hafiz i Sirazi ve Zakani olmak uzere bir kisim sairler mersiyeler yazmislardir EserlerSiir ve edebiyata yakinligiyla taninan Ebu Ishak sair ve alimleri himaye etmis Hafiz i himayesine alarak kendisine maas baglamistir Semseddin Muhammed b Mahmud i Amuli Nefaʾisu l funun fi ʿaraʾisi l ʿuyun adli eserini ona sunmus Seyh Eminuddin Muhammed Kazeruni Kadi Adududdin el Ici ve Pir Yahya Cemali i Sufi gibi donemin onemli sahsiyetleri kendisini takdir etmislerdir Ebu Ishak in bastirdigi gumus sikkeler 1352 de Fars bolgesinde tedavulde idi Bircok mimari eser yaptirarak Siraz ve etrafinin bayindir hale getirilmesi icin calisan Ebu Ishak Siraz eski camiine Hudahane adiyla bir imaret eklemis bazi eserleri de onarmistir Siraz i ziyaret ettiginde Ebu Ishak ile gorusen Ibn Battuta onun iyiliksever ve adil bir hukumdar oldugunu soyler Annesi Tasi Hatun dini yapilarin insasina onculuk etmis 744 1343 yilinda Siraz daki Sah Cerag in uzerine yuksek bir kubbe ve onun yanina bir medrese yaptirarak genis bir kulliye meydana getirmistir BelgelemeKaynakca Mustevfi Tariḫ i Guzide Browne Hamdullah el Mustevfi Tariḫ i Guzide nsr E G Browne Leiden 1910 a b c d Riza Kurtulus 30 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2022